Բոքսիտ
Բոքսիտ, առաջացել է ֆրանսերեն Լե Բո (Les Baux) տեղանքի անունից, որտեղ էլ հայտնաբերվել է առաջին բոքսիտների հանքավայրը։ Բոքսիտը ալյումինի հիմնական աղբյուրն է հանդիսանում։ Բաղկացած են հիմնականում ալյումինի հիդրօքսիդներից, երկաթի և սիլիցիումի օքսիդներից։
Հանքագոյացնող միներալներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բոքսիտների գլխավոր հանքագոյացնող միներալներն են գիբսիտը (Al(OH)3) բյոմիտը (γ-AlO(OH)), դիասպորը (α-AlO(OH)), գյոթիտը, հիդրոհեմատիտը, հիդրոգյոտիտը, կաոլինիտը, քլորիտները, ռուտիլը, իլմենիտը և այլն։ Գույնը՝ սովորաբար կարմիր, գորշ–շագանակագույն։ Բնության մեջ հանդիպում է պինդ, ծակոտկեն, հողանման, փուխր և կավանման ագրեգատներով։
Կառուցվածքային հատկանիշներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ կառուցվածքային հատկանիշների՝ առանձնացնում են բեկորային (պելիտային, ավազաքարային, կոպճաքարային, կոնգլոմերատային) և կոնկրեցիոն (ձվաքարային(կրաքարի մի տեսակը, որ ձվի նման նախշեր ունի), սիսեռաքարային, լիմոնիտային)։
Ծագում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բոքսիտների ծագումը գլխավորապես կապված է նստվածքային և լատերիտային ապարների հետ։
Տարածում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բոքսիտները լայն տարածված են արևադարձային երկրներում, հատկապես Գվինեայում, Ավստրալիայում։ 2009 թվականին Ավստրալիան առաջին երկիրն էր աշխարհում բոքսիտների արդյունահանումով, այն գրեթե կազմում էր ընդհանուր պաշարների մեկ երրորդ մասը։ Նրան հաջորդում են Չինաստանը, Բրազիլիան, Հնդկաստանը և Գվինեան։
Թեև ալյումինի պահանջարկը արագ աճում է, այնուհանդերձ բոքսիտների պաշարները բավարար են ալյումինի համաշխարհային պահանջները դեռևս մի քանի դար բավարարելու համար։
| Երկիր | Հանքարդյունաբերություն | Պաշար | Ընդհանուր պաշար | |
|---|---|---|---|---|
| 2010 | 2011 (դրությամբ) | |||
 Գվինեա |
17,400 | 18,000 | 7,400,000 | 8,600,000 |
 Ավստրալիա |
68,400 | 67,000 | 6,200,000 | 7,900,000 |
 Վիետնամ |
80 | 80 | 2,100,000 | 5,400,000 |
 Ճամայկա |
8,540 | 10,200 | 2,000,000 | 2,500,000 |
 Բրազիլիա |
28,100 | 31,000 | 3,600,000 | 2,500,000 |
 Գայանա |
1,760 | 2,000 | 850,000 | 900,000 |
 Հնդկաստան |
18,000 | 20,000 | 900,000 | 1,400,000 |
 Չինաստան |
44,000 | 46,000 | 830,000 | 2,300,000 |
 Հունաստան |
2,100 | 2,100 | 600,000 | 650,000 |
 Իրան |
— | 500[2] | — | — |
 Սուրինամ |
4,000 | 5,000 | 580,000 | 600,000 |
 Սիերա Լեոնե |
1,090 | 1,700 | 180,000 | ? |
 Ղազախստան |
5,310 | 5,400 | 160,000 | 450,000 |
 Վենեսուելա |
2,500 | 4,500 | 320,000 | 350,000 |
 Ռուսաստան |
5,480 | 5,800 | 200,000 | 250,000 |
 ԱՄՆ |
30[2] | Ոչ արդյունաբերական | 20,000 | 40,000 |
| Այլ երկրներում | 2,630 | 2,600 | 3,300,000 | 3,800,000 |
| Ընդհանուր պաշարները | 209,000 | 220,000 | 29,000,000 | 38,000,000 |
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Bauxite and Alumina» (PDF). U.S. Geological Survey (Mineral Commodity Summaries). January 2012. էջ 27. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 1-ին.
- ↑ 2,0 2,1 «World mineral statistics | MineralsUK». Bgs.ac.uk. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 535)։ 
|