Էմանուել Մելիք-Ասլանյան
| Էմանուել Մելիք-Ասլանյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 13, 1915[1] Թավրիզ, Իրան |
| Երկիր |  Իրան |
| Մահացել է | հուլիսի 14, 2003[2] (87 տարեկան) |
| Մասնագիտություն | երաժիշտ, դաշնակահար և կոմպոզիտոր |
| Գործիքներ | դաշնամուր |
| Կրթություն | Hamburger Konservatorium? |
Էմանուել Մելիք-Ասլանյան (պարս.՝ امانوئل ملیک آصلانیان, սեպտեմբերի 13, 1915[1], Թավրիզ, Իրան - հուլիսի 14, 2003[2]), ծագումով հայ իրանցի կոմպոզիտոր, դասական երաժշտության տեսաբան և հայտնի դաշնակահար։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էմանուել Մելիք-Ասլանյանը ծնվել է 1915 թվականին Ռուսաստանի Ռոստով քաղաքում հայկական ընտանիքում։ Թեև նշված աղբյուրների մեծ մասում նշված է, որ ծնվել է Թավրիզում[3][4][5]։ Հարցազրույցում ասել է՝ «Ծննդյանս վկայականում գրված է իմ ծննդավայրը՝ Թավրիզ, բայց իրականում ես ծնվել եմ 1915 թվականին Ռոստովում, ծնողներս Թավրիզից էին, բայց այդ ժամանակ Ռոստովում էին ապրում»[6][7]։ Նրա հայրը՝ Ստեփանը, հետաքրքրված է եղել երաժշտությամբ և ճամփորդությունից վերադառնալուց հետո իր հետ դաշնամուր է բերել։ Երբ Էմանուելը եղել է 4 տարեկանի, նստել է դաշնամուրի մոտ՝ ոտքերը գետնից կտրած՝ և սկսել մի ձեռքով դաշնամուր նվագել։ Դաշնամուր նվագել սկսել է 9 տարեկանից Սոֆիա Ամադոնիի հետ, որը կրթություն է ստացել Շվեյցարիայում։ Երբ եղել է 12 տարեկան է, դաշնամուր է նվագել Լեոն Գրեգորյան նվագախմբում։ Երբ հայրը տեսել է Էմանուելի տաղանդը, որոշել է նրան սովորելու ուղարկել Եվրոպայում։ Այդ պատճառով մեկնել է Գերմանիա, այնուհետև հաղորդագրություն է ուղարկել նրանց՝ միանալու իրեն: Էմանուելը մայրիկի հետ մեկնել է Գերմանիա 1928 թվականին, երբ եղել է 13 տարեկան[8][9]։
Մկնել է Գերմանիայի Համբուրգ քաղաք և երաժշտություն է սովորել քաղաքային կոնսերվատորիայում։ Նրա ուսուցիչը այս շրջանում եղել է հայտնի դաշնակահար և կոմպոզիտոր Կոնրադ Անսորժը, որը ինքն էլ եղել է Ֆրանց Լիստի աշակերտը[10]։
Համբուրգի կոնսերվատորիայի դաշնամուրի որակավորումն ավարտելուց հետո մեկնել է Բեռլին՝ քաղաքի երաժշտական բարձրագույն դպրոցում նվագախումբ ստեղծելու և ղեկավարելու գիտական մեթոդները սովորելու նպատակով։ Ի ուրախություն Էմանուելի, դպրոցում դասավանդել է գերմանացի ամենահայտնի և նորարար երաժիշտներից մեկը՝ Պաուլ Հինդեմիթը[11]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ իր առաջին համերգն է անցկացրել[12]։
Էմանուելը մեծ օգուտ է քաղել Հինդեմիթի ուսուցումներից և իր կոմպոզիտորական կարիերայի ավարտին վերադարձել է Իրան։ Իրանում մի քանի տարի սովորել է իրանական երաժշտություն, դարձել երաժշտության բարձրագույն կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր, աստիճանաբար դասավանդմանը զուգահեռ սկսել է երաժշտություն ստեղծել[13]։
Մալիք Ասլանյանի առաջին ստեղծագործությունները, որոնք գրվել են դաշնամուրի համար, փորձ են՝ գտնելու մի կառույց, որը համատեղելի է ազգային երաժշտության առանձնահատկություններին՝ պահպանելով միջազգային չափանիշները: Չահարգայի և Դաշտիի ստեղծագործությունները, որոնք այս ջանքերի արդյունքն են, հենց սկզբից նրան ներկայացրել են որպես մտածված կոմպոզիտորի: Մալիք Ասլանյանի ամենահայտնի և նշանակալից ստեղծագործությունը «Արարման լեգենդն» է։ 1953 թվականին Թեհրանում կայացած երաժշտական միջազգային համաժողովում, որին մասնակցում էին 60 երաժիշտներ, Մելիք Ասլանյանի պարային տարբերակը ընտրվել էորպես արևելյան երաժշտության լավագույն օրինակ[14]։
Նրա ստեղծագործությունները բազմիցս հնչել են աշխարհի մեծ նվագախմբերի և Թեհրանի սիմֆոնիկ նվագախմբի կողմից՝ Ֆարհադ Մեշկատի, Հեշմաթ Սանջարիի և Ալի Ռահբարիի ղեկավարությամբ[15]։
Մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էմանուել Մելիք-Ասլանյանը մահացել է 2003 թվականի հուլիսի 14-ի երեկոյան 88 տարեկան հասակում Թեհրանի Արադ հիվանդանոցում[16]։ Նրա մարմինը հուղարկավորվել է «Բորաստան վանքում»[17]։
Երաժշտական ստեղծագործություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մալիք Ասլանյանի ստեղծագործություններից են[18][19]՝
- Բանաստեղծություն Ռախմանինովի հիշատակին
- Ֆանտազիա Հիշիր Բրամսին
- Պարի վարիացիա հայկական թեմայով
- Ֆանտազիա, կովկասյան թեմայով
- Թիթեռ խաչմերուկում՝ Իբն Սինայի հազարամյակի առիթով
- Բուրսկ (կատակ)
- Անդանտե (դուլիմերով և թոնբակով)
- Լուսաբաց (Օրատորիո)
- Երկխոսություն (զրույց դաշնամուրի և նվագախմբի համար)
- Սիքստետ (վեց գործիքների համար)
- Արարման լեգենդը (բալետ)
- Գոլբանգ (երգչախմբի և պոեզիայի խմբի հետ)
- Փարվանե[20]
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Կոնգրեսի գրադարանի ստուգիչ համար
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #141101172 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ «Emanuel Melik-Aslanian». rkac.
- ↑ «آثار و اندیشه‌های امانوئل ملیک اصلانیان». radiozamaneh.
- ↑ «امانوئل ملیک اصلانیان». rasekhoon.net. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ vista. «گفت وشنودی با امانوئل ملیک اصلانیان، موسیقی دان ایرانی ـ ارمنی». ویستا (պարսկերեն). Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «ملیک اصلانیان: من می‌دانم مولانا چرا می‌رقصید». BBC News فارسی (պարսկերեն). 20 October 2013. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «به یاد امانوئل ملیک اصلانیان | پیمان» (պարսկերեն). Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. «يادی از امانوئل ملیک اصلانیان، فیلسوف و اندیشمند موسیقی ایران | DW | 14 July 2016». DW.COM (պարսկերեն). Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «به یاد امانوئل ملیک اصلانیان | پیمان» (պարսկերեն). Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «ملیک اصلانیان: من می‌دانم مولانا چرا می‌رقصید». BBC News فارسی (պարսկերեն). 20 October 2013. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «امانوئل ملیک اصلانیان». بیپ تونز. 21 August 2021. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «ملیک اصلانیان: من می‌دانم مولانا چرا می‌رقصید». BBC News فارسی (պարսկերեն). 20 October 2013. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «ملیک اصلانیان: من می‌دانم مولانا چرا می‌رقصید». BBC News فارسی (պարսկերեն). 20 October 2013. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «به یاد امانوئل ملیک اصلانیان | پیمان» (պարսկերեն). Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «خانه موسیقی ایران – امانوئل ملیک اصلانیان». Iran Home Music. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «رايزني فرهنگي ج .ا.ا- ارمنستان – اخبار > به مناسبت درگذشت امانوئل ملیک اصلانیان آهنگساز و نوازنده پیانو». yerevan.icro.ir. Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «به یاد امانوئل ملیک اصلانیان | پیمان» (պարսկերեն). Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «يادی از امانوئل ملیک اصلانیان، فیلسوف و اندیشمند موسیقی ایران – آلیک آنلاین». alikonline.ir (պարսկերեն). Վերցված է 2021-10-06-ին.
- ↑ «Studying " Parvane" Composed by Emanuel Melik_Aslaninan». sid.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
