Jump to content

Կյուրոպեդիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կյուրոպեդիա
հին հունարեն՝ Κύρου παιδεία
ՀեղինակՔսենոֆոն
Անվանվել էԿյուրոս Բ Մեծ
Տեսակգրական ստեղծագործություն
Ժանրկենսագրական վեպ և պատմական գեղարվեստական գրականություն
Բնօրինակ լեզուClassical Greek?
 Cyropaedia Վիքիպահեստում

Կյուրոպեդիա (Կյուրոսի դաստիարակությունը), Սոկրատեսի աշակերտ Քսենոփոնի երկը, որը գրվել է Ք.ա. 370 թվականին։ Այն բաղկացած 8 գրքից։ Աշխատության հիմնական բովանդակությունը պարսից միապետության հիմնադիր Կյուրոս Մեծի կյանքն ու գործունեությունն է (Ք. ա. 600-530 թթ.)[1]։ «Կյուրոպեդիան» լայն տարածում է ունեցել հունա-հռոմեական աշխարհում։

Բովանդակություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկը «քաղաքական ռոմանտիկա է, որը նկարագրում է իդեալական տիրակալի դաստիարակությունը»։ Այստեղ Քսենոփոնը գովաբանում է բարոյական այն սկզբունքները, որոնց վրա հիմնվում էր Կյուրոսի թագավորական իշխանությունը[2]։ Այստեղ տեսանլի է Քսենոփոնի կողմնորոշումը հօգուտ միապետության, որը նա գերադասում է դեմոկրատիայից, օլիգարխիայից և բռնատիրությունից՝ տիրանիայից, վերջիններիս հակադրելով միապետական կայունությունը։

Չնայած «ընդհանուր առմամբ ընդունվել է», որ Քսենոփոնը «Կյուրոպեդիան գրելիս չի նախատեսել այն որպես պատմություն» գրել[1], ապա անհասկանալի է մնում մի բան՝ այդ ժամանակաշրջանի ո՞ր ժանրին է պատկանում այս երկը։ Քսենոփոնը միշտ չէ, որ հավատարիմ է մնում պատմական իրական փաստերին[1][3]։ Այսպես, Հերոդոտոսի պատմությունից հայտնի է, որ Կյուրոսը սպանվել է մասսագետների (հայկական աղբյուրներում՝ մաքսութներ) դեմ պատերազմելիս, մինչդեռ «Կյուրոպեդիայում» նա խաղաղ պայմաններում երանության մեջ մահանալուց առաջ, զոհեր է մատուցում իր աստվածներին, բարոյախրատական երկար ճառով հրաժեշտ է տալիս իր որդիներին ու բարեկամներին և դատողություններ անում հոգու անմահության մասին փիլիսոփայական մեծ վերացականությամբ[4]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Sancisi-Weerdenburg, Heleen (1993), «Cyropaedia», Encyclopaedia Iranica, vol. 6.5, Costa Mesa: Mazda
  2. Xenophon (1914), Miller, Walter (ed.), Cyropaedia: The Education of Cyrus, London: William Heinemann Ltd.
  3. Nadon, Christopher (2001), Xenophon's Prince: Republic and Empire in the Cyropaedia, Berkeley: UC Press, ISBN 0-520-22404-3
  4. Քսենոփոն, «Կյուրոպեդիա»
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կյուրոպեդիա» հոդվածին։