Համբստթոն և Սանտա Լաուրա կալիումի սելիտրայի արտադրամասեր
 | |
| Humberstone and Santa Laura Saltpeter Works* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
| |
| Երկիր | Չիլի |
| Տիպ | Մշակութային |
| Չափանիշներ | ii, iii, iv |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Լատինական Ամերիկա և Կարիբյան ավազան |
| Կոորդինատներ | 20°12′21″ հվ. լ. 69°47′39″ ամ. ե.HGЯO |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 2005 (29-ին նստաշրջան) |
| Համար | 1178 |
| Վտանգի տակ | 2005–2019[1] |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
Համբստթոն և Սանտա Լաուրա կալիումի սելիտրայի արտադրամասեր, ներկայումս չգործող արտադրամասեր, տեղակայված են Չիլիի հյուսիսում։ 2005 թվականին ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Չիլիում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում[2]։
Աշխարհագրական դիրք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համբերսթոնը և Սանտա Լաուրան գտնվում են Իկիկեից 48 կմ արևելք ՝ Ատակամա անապատում՝ Հյուսիսային Չիլիի Տարապակա շրջանում։
Կալիումի սելիտրայի մշակման արտադրամասերից են նաև Չակաբուկոն, Մարիա Ելենան և այն։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1872 թվականին, երբ տարածքը դեռ պատկանում էր Պերուին, Guillermo Wendell Nitrate Extraction Company հանքարդյունաբերական ընկերությունը կազմակերպել է նիտրատի արդյունահանումը Սանտա Լաուրեյ։ Նույն թվականին Ջեյմ Թոմաս Հումբերթոնը հիմնադրել է «Peru Nitrate Company» ընկերությունը և կազմակերպել է աշխատանքները Լա Պալմայում։ Երկու ձեռնարկություններն արագ թափ են հավաքել։ Գործարանների շուրջ ձևավորվել են անգլիական ոճի շենքեր ունեցող քաղաքներ։ Այս քաղաքներում պամպայի անբարենպաստ պայմաններում ապրում էին Չիլիի, Պերուի և Բոլիվիայի աշխատողները, որոնք իրենց մեջ ձևավորել էին հատուկ մշակույթ, որն առանձնանում էր իր հարուստ լեզվով, ստեղծագործական ոգով և համերաշխությամբ, սոցիալական արդարության համար պայքարով, որոնք նաև ազդում էին պատմական իրադարձությունների ընթացքի վրա[3]։
Մինչ Լա Պալմանն դառնում էր ամբողջ տարածաշրջանի կալիումի սելիտրայի խոշոր ձեռնարկություններից մեկը, Սանտա Լաուրայում ամեն ինչ ավելի վատ էր արտադրության ցածր մակարդակի պատճառով։ 1902 թվականին «Tamarugal Nitrate» ընկերությունը ձեռք բերել է Սանտա Լաուրան։ 1913 թվականին Սանտա Լաուրայում արտադրությունը դադարեցվել է նախքան Շենկսի հանքարդյունաբերության ներդրումը, որը բարձրացրել է արտադրության մակարդակը։
Այնուամենայնիվ երկու ընկերություններն էլ սնանկացան 1929-ի համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամի ժամանակ՝ գերմանացիների կողմից Ֆրանսիացի Ֆրից Հաբերի և Կարլ Բոշի կողմից ամոնիակի սինթեզի զարգացման շնորհիվ, ինչը հանգեցրել է պարարտանյութերի արդյունաբերական արտադրությանը։ 1934 թվականին Երկու գործարաններն էլ ձեռք են բերվել COSATAN- ի կողմից (Compañía Salitrera de Tarapacá y Antofagasta): (COSATAN) ԿՈՍԱՏԱՆ-ը վերանվանվել է Լա Պալմա «Oficina Santiago Humberstone» «Օֆիսինա Սանտյագո Հումբերթոն»՝ ի պատիվ արտադրության հիմնադրի։ Ընկերությունը փորձել է ստեղծել բնական նիտրատի մրցակցային արտադրություն՝ արդիականացնելով Հումբերթոնը, ինչը հանգեցրել է նրան, որ 1940 թվականին Համբերսթոնը դարձավ նիտրատի ամենահաջող զարգացումներից մեկը։
1958 թվականին փակվել է COSATAN ընկերությունը, իսկ 1960 աշխատանքը դադարեցվել է երկու գործարաններում։ 1970 թվականին քաղաքները անվանվել են «ուրվական քաղաքներ» և դարձել են ազգային հուշարձաններ, որոնք բաց էին զբոսաշրջության համար։ 2005 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն դրանք ներառել է Համաշխարհային ժառանգության ցուցակում։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Խոնարհումի մուտքը -
Աշխատողների թաղամաս -
Գործիքներ -
Խոհանոց -
Աշխատողների թաղամաս -
Թատրոն -
Լողավազան -
Սանտա Լաուրա
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «The Humberstone and Santa Laura Saltpeter Works site (Chile), removed from the List of World Heritage in Danger». UNESCO. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 7-ին.
- ↑ «21 World Heritage Sites you have probably never heard of». Daily Telegraph.
- ↑ UNESCO. «Humberstone and Santa Laura Saltpeter Works» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 30 июня 2009-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Համբստթոն և Սանտա Լաուրա կալիումի սելիտրայի արտադրամասեր» հոդվածին։ |
| ||||||
