Սուրբ Վարվառա

Սուրբ Վարվառա
Ժամանակաշրջան	Հռոմեական կայսրություն
Ծնունդ	273
Ծննդավայր	Նիկոմեդիա
Վախճան	306
Վախճան վայր	Նիկոմեդիա, Յալովայի մարզ, Թուրքիա
Վախճան պատճառ	գլխատում
Եկեղեցի	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Սրբացված կարգ	մեծ նահատակ և սուրբ
Հիշատակության օր	Դեկտեմբերի 4 և Դեկտեմբերի 4
Աշխատանք	սքանչելագործ և գերի

Սուրբ Վարվառա (հուն․՝ Αγία Βαρβάρα, 273, Նիկոմեդիա - 306, Հելիոպոլիս), քրիստոնյա նահատակ։ Ընդհանրական Եկեղեցու սուրբ։ Նա Եվրոպայում համարվում է ճարտարապետների, շինարարների, բանտարկյալների, երիտասարդ աղջիկների պահապան սուրբը։

Վարքը

Ըստ պահպանված վարքագրական տվյալների` Սուրբ Վարվառան ծնվել է 273 թվականին Հռոմեական կայսրության Նիկոմեդիա քաղաքում՝ հեթանոսի ընտանիքում։ Վարվառան ծանոթանում է հայրենի քաղաքի որոշ քրիստոնյաների հետ և նրանց միջոցով ծանոթանում քրիստոնեական դավանանքին և մկրտվում։ Քանի որ Վարվառան առանձնանում էր իր յուրահատուկ գեղեցկությամբ, օտար հայացքներից, ինչպես նաև քրիստոնյաներից նրան հեռու պահելու համար հայրը մի բարձր աշտարակ է շինել տալիս՝ դստերն այնտեղ պահելու նպատակով։ Սակայն Սուրբ Վարվառան կործանում է հոր պալատում եղած կուռքերին, և հակառակ իր հոր կամքի` հրաժարվում է ամուսնանալ հեթանոսի հետ։ Դստեր անհնազանդությունը զայրացնում է հորը՝ Դիոսկորոսին այն աստիճան, որ նա որոշում է սպանել սեփական դստերը։ Վարվառան փախչում և ապաստան է գտնում մի լեռան վրա, սակայն մոլեգնած հայրը մի հովվից իմանում է աղջկա թաքստոցը և անհնազանդ դստերը ներկայացնում դատավորին։ Դատավորի հրամանով սրբուհուն դաժան կտտանքների են ենթարկում. կոտրում են նրա ոսկորները և մերկացրած պտտեցնում են քաղաքի հրապարակներում։ Սակայն Վարվառան ոչ միայն չի ուրանում Քրիստոսին, այլ նաև հանդիմանում է մոլորության մեջ գտնվող դատավորին և մյուս հեթանոսներին։ Դատավորը, տեսնելով Վարվառայի անկոտրում կամքը, նրան դատապարտում է մահապատժի։ Սրբուհու դատավճիռն իրականացվում է 306 թվականին Դիալա կոչվող գյուղում, որը գտնվում էր Հելիոպոլիս քաղաքի մերձակայքում։ Ըստ ավանդության` Վարվառային գլխատել է նրա սեփական հայրը, որն էլ անմիջապես արժանացել է Աստծո պատժին. երկնքից կրակ է իջել և այրել նրան։ Այդ օրը սրբուհի Վարվառայի հետ նաև մահապատժի է ենթարկվում Հուլիանա անունով մի քրիստոնյա կին։ Սուրբ Վարվառայի մասունքները մի քրիստոնյայի կողմից ամփոփվում են Հելիոպոլիս քաղաքում, որտեղից 6-րդ դարում դրանք տեղափոխվում են Կոստանդնուպոլիս։

Ռաֆայելի «Սիքստինյան Տիրամայր» կտավը

Հետաքրքիր փաստեր

• Սուրբ Վարվառայի ամենավաղ սրբապատկերը առկա է Հռոմի Սանտա Մարիա Անտիկվա եկեղեցու որմնանկարում (705-707 թթ.):
• Սուրբ Վարվառան պատկերված է Ռաֆայելի «Սիքստինյան Տիրամայր» կտավի վրա։
• Սուրբ Վարվառան պատկերված է Գերմանիայի Ֆորստ, Լեհաստանի Ստրումեն, Ռուսաստանի Մոսկվայի մարզի Վլասիխա քաղաքների զինանշանների վրա։
• Սուրբ Վարվառայի պատկերագրության հիմնական առանձնահատկություններից են երեք պատուհաններով աշտարակը, գավաթը և ջայլամի փետուրը։ Երեք պատուհաններով աշտարակը խորհրդանշում է Սուրբ Երրորդությունը, գավաթը՝ Սուրբ Հաղորդությունը, իսկ փետուրը՝ անմահությունը։
• Հայ իրականության մեջ Սուրբ Վարվառայի ուխտատեղի է համարվում Արայի լեռան վրա կառուցված Ծաղկեվանքը։

Պատկերասրահ

• 
  Ծաղկեվանք
• 
  Ծաղկեվանքի Սուրբ Վարվառայի պատկերը
• 
  Գերմանիայի Ֆորստ քաղաքի զինանշանը
• 
  Լեհաստանի Ստրումեն քաղաքի զինանշանը

Գրականություն

• Reinhard Abeln: Die heilige Barbara. Leben – Legenden – Bedeutung. Topos, Kevelaer 2011. ISBN 978-3-8367-0768-8.
• Elisabeth W. Caprio: The woman sealed in the tower … being a view of feminine spirituality as revealed by the legend of Saint Barbara. Paulist Press, New York 1982. ISBN 0-8091-2486-6.
• Helmut Eberhart: Hl. Barbara, Legende, Darstellung und Tradition einer populären Heiligen. Sammler, Graz 1988. ISBN 3-85365-070-8.
• Rolfroderich Nemitz, Dieter Thierse: St. Barbara. Weg einer Heiligen durch die Zeit. Glückauf, Essen 1996. ISBN 3-7739-0639-0.
• Kirsten Wolf: The old Norse-Icelandic legend of Saint Barbara. Pontifical Institut of Mediaeval Studies, Toronto 2000. ISBN 0-88844-134-7.

Արտաքին հղումներ

• Հայ Եկեղեցու կին սրբերը. Սուրբ Վարվառա, վավերագրական ֆիլմ, «Շողակաթ» հեռուստատեսություն
• Սրբուհի Վառվառա կույսի վկայաբանությունը
• Սուրբ կույսերի՝ Թեկղիի, Վառվառայի եւ Պեղագեայի հիշատակության օր

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրբ Վարվառա» հոդվածին։