PENGESANAN DAN PENILAIAN

PERKEMBANGAN KANAK-KANAK
SEC 2423
 Main dalan konteks prasekolah ialah, proses yang berstruktur dengan tujuan meningkatkan
proses perkembangan kanak – kanak secara menyeluruh.
 Main merupakan jambatan yang akan dilalui oleh kanak – kanak bermula dari nilai simbolik
menuju ke arah situasi pengalaman yang sebenar ( Meaning 1977)
 Menurut teori Rubin, Fein dan Vanderberg (1983), sesuatu aktiviti perlu mempunyai lima
perwatakan yang mustahak sebelum dapat dikategorikan sebagai main.
 Ibu bapa perlulah peka dengan keperluan anak – anak mereka dan sentiasa menyokong dan
memberi galakkan anak – anak untuk bermain.
 Dari sudut ilmu psikologi, terdapat 12 bahagian perkembangan yang dapat dikenal pasti
semasa memerhatikan kanak – kanak yang sedang bermain. Iaitu:

Emosi
Mengenal identiti diri sendiri.
Perkembangan sosial.

Sosial
Bermain dengan rakan sebaya.
Tingkah laku prososial.

Fizikal
Perkembangan motor kasar.
Perkembangan motor halus.
Kognitif
Perkembangan Kognitif ( Klasifikasi dan Serasi)
Perkembangan Kognitif ( Nombor, Masa dan Ruang)

Bahasa
Bahasa Percakapan
Bahasa Penulisan

Kreatif
Keamahiran seni
Imaginasi
 4.2 PERKEMBANGAN DAN KATEGORI
BERMAIN
- Pada mulanya, Piaget (1932) mengkaji main dengan berdasarkan teori
kognitif.
- Berdasarkan main tersebut, main latihan muncul pada tahap deria motor (0-2
tahun), main simbolik muncul pada tempoh praoperasi (2-7 tahun) dan main
berperaturan (games with game) muncul pada tempoh operasi konkrit (7-12
tahun).
- Smilansky (1968) mengubah kategori main Piaget (1932) menjadi empat
peringkat, iaitu main berfungsi (functional play), main membina, main
dramatik dan main berperaturan (games with rules).
4.2.1 JENIS-JENIS PERMAINAN MENURUT
PIAGET & SMILANSKY
Main Deria
Motor
 Main Membina Atau
Main Konstruktif

Ialah aktiviti yang melibatkan manipulasi objek

untuk membinanya atau mereka mencipta sesuatu
dan kanak-kanak akan bermain sama ada secara
bersendirian, secara berkumpulan atau secara
bekerjasama.
 Contoh main
membina ialah
membina bangunan Pengalaman bermain
dengan bongkah yang bongkah ini amat
pelbagai bentuk, penting bagi kanak-
saiz dan warna kanak untuk
seperti segi empat, membantu mereka
bulat, silinder, segi tiga dalam konsep
dan sebagainya, matematik,
sama ada dibuat daripada kayu
iaitu aspek segi,
atau dibuat daripada plastik.
saiz, berat, ringan
dan ruang.
Harriet (dalam Jackman :1997) telah menggariskan beberapa
peringkat perkembangan bermain blok dalam kalangan
kanak-kanak seperti yang berikut:
2. Menyusun
bongkah-bongkah 5. Membuat ruang
1. Menyentuh, atau
mengikut
memegang, dan kawasan-kawasan
ketinggian
mengangkat serta tertentu
seperti membina
memindahkan yang pelbagai
menara.
bongkah-bongkah. bentuk.

4. Menyusun 6. Mereka cipta

3. Menyusun untuk bentuk-bentuk
dengan membuat yang tersendiri.
7. Membina satu
mengikut jambatan. kombinasi bentuk
garisan. daripada pelbagai
kedudukan.
 Main dramatik

Juga disebut sebagai main simbolik, main peranan atau

main pura-pura.

Frost (1992) telah mencuba untuk mengambil empat

kriteria daripada enam kriteria Smilansky (1968) untuk
mencirikan main dramatik.
 Empat kriteria berikut :-

Main untuk meniru peranan.

Berpura-pura terhadap tindakan dan situasi, iaitu penerangan

secara pura-pura melalui gerakan atau lisan untuk menggantikan
objek yang sebenarnya.

Berpura-pura terhadap tindakan dan situasi, iaitu penerangan

secara lisan untuk menggantikan sesuatu tindakan dan situasi.

Penerusan, (kanak-kanak meneruskan episod main sekurang-

kurangnya 10 minit.)
Parallel Play
Kanak –kanak bermain secara bersebelahan dan tidak melibatkan interaksi antara
mereka.
Alat mainan yang dimainkan adalah lebih kurang sama.
Sebagai contoh, kanak-kanak bermain blok secara bersebelahan tetapi mereka tidak
berkomunikasi antara satu sama lain dan hanya bermain secara bersendirian.
Unoccupied Behavior
Kanak -kanak tidak terlibat dalam mana-mana aktiviti.
Mereka hanya menumpukan perhatian terhadap aktiviti yang dapat menarik minat
mereka.
Apabila tidak ada aktiviti yang menarik minat mereka ,mereka akan berjalan
disekeliling tersebut dan juga bermain jari atau rambut mereka.
Onlooker Behavior

Tindakan kanak –kanak yang hanya memerhatikan kanak-kanak lain yang sedang
bermain.
Kanak –kanak dalam jenis main sosial ini akan berkomunikasi dengan kanak-kanak
yang sedang bermain tetapi tidak akan melibatkan diri dalam aktiviti yang sedang
dijalankan.
Solitary Independent Play

Kanak –kanak yang bermain secara bersendirian

Mereka tidak berminat terhadap aktiviti yang dijalankan oleh kanak-kanak yang
lain dan alat main yang digunakan oleh mereka berbeza daripada alat-alat main
kanak-kanak yang lain.
Jenis main sosial ini ialah aktiviti main secara individu.
Associative Play

Melibatkan kanak-kanak bermain bersama-sama.

Mereka akan berkongsi alat mainan dan berinteraksi antara satu sama lain.
Akan tetapi,aktiviti main ini adalah tidak berorganisasi.

Cooperative Play

Peringkat pergaulan sosial yang bertambah matang kerana jenis main ini perlu dilakukan
secara berorganisasi.
Kanak –kanak adalah sebahagian daripada kumpulan main dan mempunyai watak dan
perwatakan masing-masing.
Terdapat pemimpin dan pengikut dalan jenis main sosial ini serta perlu mencapai matlamat
yang sama.
Gay (1985) berpendapat bahawa penilaian ialah proses yang dianggap sistematik semsa
mengumpulkan dan menganalisis data untuk menentukan sama ada sesuatu objektif yang
telah ditetapkan itu telah tercapai atau sebaliknya.

Dua kaedah boleh digunakan untuk menilai kanak-kanak terutama ketika mereka sedang
melakukan aktiviti bermain ialah skala diagnostik dan skala perkembangan
 4.3.1 Skala Diagnostik

1. Skala diagnostik ialah ujian yang mengenal pasti sesuatu

perkara atau masalah yang berlaku dalam pengajaran dan
pembelajaran dan menentukan punca-punca yang
menyebabkan masalah berkenaan berlaku.
2. Mengenal pasti sebab berlakunya kelemahan kanak-kanak
dalam perkembangannya
1. Penilaian ini tidak memberikan skor atau gred kepada kanak-kanak.

2. Penilaian ini adalah untuk memperbaik kelemahan tertentu, penilaian ini

dilaksanakan pada masa pengajaran dan pembelajaran masih berjalan, bukan pada
akhir proses pengajaran dan pembelajaran.

3. Maklumat daripada penilaian akan diterjemahkan dalam bentuk profil individu

berasaskan skor tentang aspek-aspek perkembangan tertentu
contoh penilaian : i) menilai bacaan kanak-kanak yang bertujuan untuk mengenal
pasti kemahiran kanak-kanak untuk mengenal huruf dan menyebut huruf.

4. Teknik yang boleh diguna pakai ialah senarai semak, skala pemeringkatan dan teknik
lain yang bersesuaian.
5. Penilaian ini penting kerana dapat mengenal pasti kelemahan kanak-kanak

6. Dapat memberikan peluang kepada guru untuk menjalankan langkah tertentu

dalam meningkatkan perkembangan kanak-kanak di samping mengadakannya
secara formal

7. Ianya melibatkan pensel dan kertas, soal jawab, pemerhatian serta tugasan dari
semasa ke semasa
 - Skala perkembangan melibatkan penilaian yang merujuk
kepada pemerhatian yang dilakukan secara autentik
terhadap kanak – kanak seperti kaedah penggunaan portfolio .

-Kaedah ini berdasarkan hasilan kerja , pencapaian kendiri

dan kemahiran lain yang dimaksudkan untuk setiap aspek
perkembangan kanak – kanak .

-ADA 4 KATEGORI SKALA PERKEMBANGAN :

-1. Penilaian pencapaian

-2. Penilaian holistik
-3. Penilaian kendiri
-4. Rubrik
 Penilaian ini dilakukan
terhadap kanak- kanak
dalam aktiviti harian
mereka di dalam bilik
darjah .

2. PENILAIAN HOLISTIK
Guru mengenal pasti
kekuatan dan kelemahan
kanak-kanak dengan
menggunakan data yang
dikumpulkan melalu kaedah
yang sesuai dalam teknik
pemerhatian
3. PENILAIAN KENDIRI

Penilaian ini membolehkan

kanak – kanak membuat
refleksi terhadap kemajuan
diri sendiri

4. RUBRIK
Teknik ini membolehkan kedua –
dua guru dan kanak – kanak
berkongsi pemahaman terhadap
jangkaan pencapaian yang
diperlukan sebagai tugasan atau
kerja yang berkualiti
 Pemerhatian terhadap individu @
kumpulan
 Temu duga dengan kanak – kanak @ ibu
bapa
 Jurnal guru @ kanak – kanak
 Tugasan penilaian pencapaian
 Masalah @ soalan
 Lukisan
 Gambar
 Seni & DLL
Infrastruktur fizikal yang memainkan peranan penting dalam aktiviti main
perlu di teliti.

Tujuan penilaian:
i.Mengumpulkan maklumat pencapaian kanak-kanak selepas aktiviti main.
ii.Menentukan kekuatan dan kelemahan kanak-kanak dalam sesuatu
perkembangan.
iii.Mengenalpasti masalah yang dihadapi oleh kanak-kanak dalam sesuatu
kemahiran yang dipelajari.
iv.Mendapatkan maklumat keberkesananpengajaran guru dan merekodkan
keputusan penilaian untuk tujuan rujukan.
Faktor yang berkaitan dengan infrastruktur boleh
mempengaruhi aktiviti bermain kanak-kanak.
Faktor ini, perlu diambil kira semasa penilaian dalam
aktiviti bermain dilaksanakan.

Antara faktornya ialah:

i.Ruang fizikal dan masa

ii.Peralatan
 RUANG
FIZIKAL DAN
MASA

IKLIM / RUANG MASA

SUASANA
 Perasaan yang diperoleh
IKLIM /
daripada suasana persekitaran
SUASANA
yang membawa kepada
penglibatan penuh dan
keproduktifan kanak-kanak

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI IKLIM /

SUASANA

•HIASAN
•MATERIAL / BAHAN
•GURU
•KANAK-KANAK
 Penyusunan dan pengurusan
RUANG persekitaran fizikal yang dapat
mempengaruhi pembelajaran
aktif dan pemikiran kreatif
kanak-kanak

MASA Pengurusan masa yang baik

membawa kesan kepada
pembelajaran kanak-kanak
dari segi perluahan perasaan,
emosi dan tahap pemerhatian
FAKTOR-FAKTOR YANG PERLU DIPATUHI SEMASA
MENYUSUN

•PERSEKITARAN PERLULAH SESUAI

DENGAN AKTIVITI YANG DIRANCANG
•RUANG YANG MUDAH DIKAWAL DAN
DIURUS
•MATERIAL / BAHAN MUDAH DIGUNAKAN
•TIDAK BERTENTANGAN DENGAN
MATLAMAT YANG DIRANCANG
•PERBEZAAN ANTARA PERSEKITARAN
KANAK-KANAK DENGAN PERSEKITARAN
DEWASA
•PERGERAKAN YANG MUDAH
Bahan peralatan untuk main adalah penting. Penilaian yng berkesan
juga bergantung pada penggunaan peralatan main yang digunakan
oleh kanak – kanak. Dalam konteks ini, perbincanan ringkas akan
menjurus kepada persekitaran dalaman dan persekitaran luaran.
oPersekitaran perlulah sesuai dengan aktiviti yang dirancang;
oRuang yang mudah dikawal dan dilurus
oMaterial/bahan mudah digunakan
oTidak bertentangan dengan matlamat yang dirancang
oPerbezaan antara persekitaran kanak – kanak dengan persekitaran
dewasa
oPergerakan yang mudah
Pemilihan sudut
 berasaskan tahap umur
 Perkenalkan peraturan penggunaan sudut
 Penggunaan jadual
 Sediakan dokumen pelaporan kanak – kanak
 Penilaian penggunaan sudut
Aktiviti persekitaran luar membolehkan kanak – kanak
meluahkan perasaan dan melepaskan tenaga yang berlebihan.
Aktiviti luaran juga sama penting dengan aktiviti dalaman, dan
untuk itu, penggunaan bahan main perlu diberi penekaan dalam
memastikan keberkesanan aktiviti main. Antara bahan main yang
perlu ada di persekitaran luaran adalah seperti yang berikut :
1) Simple unit
•Mempunyai satu penggunaan (single play) sahaja.
•Tidak mempunyai sebahagian
•Tidak membawa kepada manipulasi atau penciptaan, contohnya buaian

2) Complete unit
•Dua jenis material yang berlainan
•Mempunyai dua sebahagian atau single play material yang mempunyai
banyak penggunaan
•Dapat membuat manipulasi dan penciptaan, contohnya dough and paint

3) Supercomplex unit
•Mempunyai tiga atau lebih sebahagian
•Contoh: pasir dan air.
 SEKIAN,
TERIMA KASIH