Sulawesi
 Probinsial a Dibision | |
 | |
| Heograpia | |
|---|---|
| Lokasion | Abagatan a daya nga Asia |
| Nagsasabtan | 2°S 121°E / 2°S 121°ENagsasabtan: 2°S 121°E / 2°S 121°E |
| Purpuro | Is-isla ti Kalatakan a Sunda |
| Kalawa | 174,600 km2 (67,400 sq mi) |
| Ranggo ti kalawa | Maika-11 |
| Kangatuan nga elebasion | 3,478 m (11411 ft) |
| Kangatuan a punto | Rantemario |
| Administrasion | |
Indonesia | |
| Dagiti probinsia (kapitolio) | Laud a Sulawesi (Mamuju) Amianan a Sulawesi (Manado) Tengnga a Sulawesi (Palu) Abagatan a Sulawesi (Makassar) Abagatan a Daya a Sulawesi (Kendari) Gorontalo (Gorontalo) |
| Kadakkelan a pagtaengan | Makassar (pop. 1,338,633) |
| Demograpia | |
| Populasion | 18,455,058 (2014 (karkulo)) |
| Densidad ti populasion | 97.4/km2 (252.3/sq mi) |
| Grupgrupo ti etniko | Makassarese, Buginese, Mandar, Minahasa, Gorontalo, Toraja, Butones, Bajau, Mongondow |
Ti Sulawesi, dati nga ammo a kas ti Celebes ket ti isla idiay Indonesia. Maysa kadagiti uppat nga Is-isla ti Kalatakan a Sunda, ken ti maikapito a kadakkelan nga isla iti lubong, daytoy ket mabirukan idiay pagbaetan ti Borneo ken ti Is-isla Maluku. Idiay Indonesia, ti laeng Sumatra, Borneo, ken Papua dagiti dakdakkel iti teritorio, ken ti laeng Java ken Sumatra ti addaan iti dakdakkel a populasion.
Ti Sulawesi ket buklen dagiti uppat a peninsula: ti akin-amianan a Peninsula Minahassa; ti Daya a Peninsula; ti Abagatan a Peninsula; ken ti Abagatan a daya a Peninsula. Tallo a golpo ti mangisina kadagitoy a peninsula: ti Golpo ti Tomini iti pagbaetan ti akin-amianan a peninsula Minahasa ken ti Daya a Peninsula; ti Golpo Tolo iti pagbaetan dagiti peninsula ti Daya ken Abagatan a daya a Peninsula; ken ti Golpo Bone iti pagbaetan ti Abagatan ken Abagatan a daya a Peninsula. Ti Lingsat ti Makassar ket mabirukan iti igid ti akinlaud a bangir ti isla ken mangisina ti isla manipud iti Borneo.
Nagan
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti nagan a Sulawesi ket mabalin a nagtaud manipud iti balikas a sula ("isla") ken besi ("landok") ken mabalin a mangibaga ti historikal nga eksport iti landok manipud iti nabaknang ti deposito iti oro a Danaw Matano.[1] Daytoy ket nagbalin a maus-usar iti Ingles kalpasan ti wayawaya ti Indonesia.
Ti nagan a Celebes ket kasisigud idi a naited iti isla babaen dagidi Portuges nga eksplorador.
Heolohia
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti isla ket agbangkirig manipud kadagiti aplaya dagiti adalem a baybay a mangpalikmut iti isla iti natayag, kaaduan a bulkaniko, a kabanbantayan nga interior. Dagiti aktibo a bulkan ket mabirukan iti akin-amianan a Peninsula Minahassa, ken gumay-at iti amianan iti Is-isla Sangihe. Ti akin-amianan a peninsula ket aglaon kadagiti nadumaduma nga aktibo a bulkan a kas ti Bantay Lokon, Bantay Awu, Soputan, ken Karangetang.
Segun ti rekonstruksion ti plata, ti isla ket naipammatian a naporma idi babaen ti panagdungpar dagiti terrano manipud iti Plata ti Asia (nangporma ti laud ken abagatan a laud), ken manipud iti Plata ti Australia (nangporma ti abagatan a daya ken ti Banggai), a dagiti arko ti isla ket dati nga adda iti Pasipiko (nangporma kadagiti peninsula ti amianan ken daya).[2] Gapu kadagiti nadumaduma a tektoniko a taudanna, dagiti tukki ket nangkupsiat iti daga; kas resulta, ti isla ket kanayon a makasanay kadagiti gingined.
Ti Sulawesi, no maigiddiat kadagiti kaaduan nga isla iti bioheograpikal a rehion ti Wallacea, daytoy ket saan a pudno nga oseaniko, ngem komposito nga isla iti tengnga ti sona ti pagdungparan ti Asia-Australia.[3] Dagiti paset ti isla ket dati a naikapet iti kontinental a pingir iti Asiawenno Australia ken nagbalin a naisina manipud kadagitoy a lugar babaen dagiti bikariante a proseso.[3] Para iti maysa, iti laud, ti sabangan iti Lingsat Makassar ket mangisina iti Laud a Sulawesi manipud iti Sundaland iti Eoseno c. 45 Mya.[3] Iti daya, ti tradisional a pamanunotan kadagiti panagdudungpar kadagiti adu a mikro-kontinental a panagsisina manipud iti Baro a Guinea nga agraman iti maysa nga aktibo a bulkaniko a pingir iti Laud a Sulawesi kadagiti sabali a panawen manipud iti Nasapa a Mioseno c. 20 Mya ket kaudian a sinukatan babaen ti hipotesis a ti pagpaatiddog a panagsisina ket sinarunona ti agmaymaysa a Mioseno a panagdungpar ti Laud a Sulawesi iti Sula Spur, ti akinlaud a patingga ti maysa a taga-ugma a nakulpi a barikes iti Varisca a taudan iti Naladaw a Paleosoiko.[3]
Kitaen pay
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti nota
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti dakamat
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ Watuseke, F. S. 1974. On the name Celebes. Sixth International Conference on Asian History, International Association of Historians of Asia, Yogyakarta, 26–30 August. Unpublished.
- ^ "404 error". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-06-27. Naala idi 2015-11-02.
{{cite web}}: Agus-usar ti dakamat iti sapasap a titulo (tulong) - ^ a b c d Von Rintelen & al. (2014).
Bibliograpia
[urnosen | urnosen ti taudan]- Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (PDF), Gunglo ti Internasional a Hidrograpiko, 1953, naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2018-10-05, naala idi 2015-11-02.
- Von Rintelen, T.; et al. (2014), "A Snail Perspective on the Biogeography of Sulawesi, Indonesia: Origin and Intra-Island Dispersal of the Viviparous Freshwater Gastropod Tylomelania"", PLoS ONE, vol. 9, No. 6, p. e98917, doi:10.1371/journal.pone.0098917.
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti midia a mainaig iti Sulawesi iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Sulawesi manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
| Sapasap | |
|---|---|
| Dagiti nailian a biblioteka | |
| Dadduma | |
