Historio di Mali: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo

← Plu anciena versiono Plu recenta versiono →

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita

Lineo-formo

Versiono ye 13:37, 10 nov. 2015

Existas poka skribita informi pri Mali. Komercala voyi krucumis la regiono, e l'urbo Timbuktu en la sudo di Sahara esis importanta komercala centro pos la 13ma yarcento. La lando-nomo, unesme uzita da Afrikani inter 11ma-15ma yarcenti, forsan devenas del Madingo-vorto mali, signfikante 'hipopotamo'. L'imperio Mali adoptis islamana religio. Djenné e Timbuktu esis importanta urbi dil imperio. L'imperio Mali dekadis konseque de interna disputi, ed konquestesis dal imperio Songhai.

L'imperio Songhai krulis sub la preso di la dinastio Saadi, de Maroko. Pos la batalio di Tondibi ye la 13ma di marto 1591 Marokani kontrolis Gao, Timbuktu, Djenné e la voyi qui unionis ta urbi kun granda desfacileso til la 17ma yarcento. Pos la krulo dil imperio Songhai nula rejio kontrolis la regiono komplete. Marokani kontrolis feble nur mikra teritorii. Diversa mikra rejii aparis en la regiono: l'imperio Bambara, la rejii di Kaarta, Kenedougou e Maasina, e l'imperii Toucouleur e Wassoulou.

Dum la 18ma yarcento eventis forta sikeso en la regiono. On kalkulas ke cirkum la duimo dil habitanti di Timbuktu mortis de famino.

La regiono divenis Franciana kolonio en 1898. En 1959 formacis federuro kun Senegal, ed divenis nedependanta di Francia ye la 20ma di junio 1960. Modibo Keïta esis l'unesma prezidanto dil stato. Keïta rapide establisis guvernerio di singla partiso kun socialista ideologio.

En 1968 sequante ad ekonomiala dekado eventis nesangoza stato-stroko komandita da Moussa Traoré^[1]. Traoré probis reformar ekonomio, ma lia esforci ne havis suceso pro politikala agitadi e devastanta sikeso de 1968 til 1974^[1] qua viktimigis mili di personi. Lia guvernerio sufris tri atempti di stato-stroki, ma represo kontre opozanti kontinuis til 1980a yari.

En 1991 protesti kontre guvernerio instigis un stato-stroko qua renversis Traoré, kreis transitala guvernerio e nova konstituco. En 1992 Alpha Oumar Konaré demokratie elektesis en l'unesma elekto kun multa partisi. Konaré facis ekonomiala e politikala reformi e kombatis korupto. En 2002 il esis demokratie sucedita da Amadou Toumani Touré. Nune Mali esas un di la maxim stabila landi di Afrika.

Referi

↑ ^1,0 ^1,1 http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Mali.pdf

Historio di Afrika

[Profile-1] 1,0 ^1,1 http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Mali.pdf

[1]

@@ Lineo 1: / Lineo 1: @@
-[[Arkivo:MALI_empire_map.PNG|thumb|200px|[[Mali imperio]] (c. [[1230]] til c. [[1600]]).]]
+[[Arkivo:MALI_empire_map.PNG|thumb|250px|[[Imperio Mali]] (c. [[1230]] til c. [[1600]]).]]
-On existas poka skribita informi pri [[Mali]]. Komercala voyi krucumis la regiono, e l'urbo [[Timbuktu]] en la sudo di [[Sahara]] esis importanta komercala centro pos la [[13ma yarcento]]. La lando-nomo, unesme uzita da Afrikani inter [[11ma yarcento|11ma]]-[[15ma yarcento|15ma yarcenti]], forsan devenas del [[Madingo]]-vorto ''mali'', signfikante 'hipopotamo'. [[Mali Imperio]] adoptis l'[[islamo]]-religio. Djenné e [[Timbuktu]] esis importanta urbi dil imperio. Mali imperio dekadis kom konsequo di interna disputi, ed esis konquestita da [[Songhai imperio]].
+Existas poka skribita informi pri [[Mali]]. Komercala voyi krucumis la regiono, e l'urbo [[Timbuktu]] en la sudo di [[Sahara]] esis importanta komercala centro pos la [[13ma yarcento]]. La lando-nomo, unesme uzita da Afrikani inter [[11ma yarcento|11ma]]-[[15ma yarcento|15ma yarcenti]], forsan devenas del [[Madingo]]-vorto ''mali'', signfikante 'hipopotamo'. L'[[imperio Mali]] adoptis [[islamo|islamana]] religio. Djenné e [[Timbuktu]] esis importanta urbi dil imperio. L'imperio Mali dekadis konseque de interna disputi, ed konquestesis dal [[imperio Songhai]].
+[[Arkivo:Conqu%C3%AAtes_des_Saadiens.svg|thumb|250px|left|Teritorii konquestita dal dinastio Saadi.]]
-Dum la [[18ma yarcento]] okuris forta [[sikeso]] en la regiono. On kalkulas ke cirkum la duimo dil habitanti di Timbuktu mortis de [[famino]].
+L'imperio Songhai krulis sub la preso di la dinastio Saadi, de [[Maroko]]. Pos la batalio di Tondibi ye la [[13ma di marto]] [[1591]] Marokani kontrolis [[Gao]], [[Timbuktu]], [[Djenné]] e la voyi qui unionis ta urbi kun granda desfacileso til la [[17ma yarcento]]. Pos la krulo dil imperio Songhai nula rejio kontrolis la regiono komplete. Marokani kontrolis feble nur mikra teritorii. Diversa mikra rejii aparis en la regiono: l'imperio Bambara, la rejii di Kaarta, Kenedougou e Maasina, e l'imperii Toucouleur e Wassoulou.
+Dum la [[18ma yarcento]] eventis forta [[sikeso]] en la regiono. On kalkulas ke cirkum la duimo dil habitanti di Timbuktu mortis de [[famino]].
-[[Arkivo:Flag of Mali.svg|left|200px|right|thumb|Flago di Mali.]]
-La regiono divenis [[Francia]]na kolonio en [[1898]]. En [[1959]] formacis federuro kun [[Senegal]], ed divenis nedependenta di [[Francia]] en [[20 di junio]] di [[1960]]. [[Modibo Keïta]] esis l'unesma prezidanto di stato. Keïta rapide establisis guvernerio di singla partiso kun [[socialismo|socialista]] ideologio.
+[[Arkivo:Flag of Mali.svg|200px|right|thumb|Flago di Mali.]]
-En [[1968]] sequante ad ekonomiala dekado okuris nesangoza [[stato-stroko]] komandita da [[Moussa Traoré]]<ref name=Profile>http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Mali.pdf</ref>. Traoré atemptis reformar ekonomio, ma lia esforci ne havis suceso pro politikala agitadi e devastanta sikeso de [[1968]] til [[1974]]<ref name=Profile/> qua viktimigis mili di personi. Lia guvernerio sufris tri atempti di stato-stroki, ma represo kontre opozanti kontinuis til [[1980a yari]].
+La regiono divenis [[Francia]]na kolonio en [[1898]]. En [[1959]] formacis federuro kun [[Senegal]], ed divenis nedependanta di [[Francia]] ye la [[20ma di junio]] [[1960]]. [[Modibo Keïta]] esis l'unesma prezidanto dil stato. Keïta rapide establisis guvernerio di singla partiso kun [[socialismo|socialista]] ideologio.
+En [[1968]] sequante ad ekonomiala dekado eventis nesangoza [[stato-stroko]] komandita da [[Moussa Traoré]]<ref name=Profile>http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Mali.pdf</ref>. Traoré probis reformar ekonomio, ma lia esforci ne havis suceso pro politikala agitadi e devastanta sikeso de [[1968]] til [[1974]]<ref name=Profile/> qua viktimigis mili di personi. Lia guvernerio sufris tri atempti di stato-stroki, ma represo kontre opozanti kontinuis til [[1980a yari]].
 En [[1991]] protesti kontre guvernerio instigis un stato-stroko qua renversis Traoré, kreis transitala guvernerio e nova [[konstituco]]. En [[1992]] [[Alpha Oumar Konaré]] demokratie elektesis en l'unesma elekto kun multa partisi. Konaré facis ekonomiala e politikala reformi e kombatis [[korupto]]. En [[2002]] il esis demokratie sucedita da [[Amadou Toumani Touré]]. Nune Mali esas un di la maxim stabila landi di Afrika.