Википедија:.Вести

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија која секој може да ја уредува
146.717 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Договор за неширење на јадрено оружје — меѓународен договор чија цел е да се спречи ширењето на јадреното оружје и технологија оружје, за да се промовира соработка за користењето на мирен јадрена енергија, и да се продолжи со целта за постигнување јадрено разоружување и општо и целосно разоружување. Помеѓу 1965 и 1968 година, договорот бил договорен од страна на Комитет на осумнаесет нации за разоружување, организација спонзорирана од Обединетите нации со седиште во Женева, Швајцарија.

Отворен за потпис во 1968 година, договорот стапил на сила во 1970 година. Како што налага текстот, по 25 години, страните од НПТ се состанале во мај 1995 година и се согласиле да го продолжат договорот на неодредено време. Повеќе земји се членки на НПТ од кој било друг договор за ограничување и разоружување на оружјето, што е доказ за значењето на договорот. Од август 2016 година, 191 држава станале членки на договорот, иако Северна Кореја, пристапила во 1985 година, никогаш не влегла во согласност, го објавила своето повлекување од НПТ во 2003 година, по активирањето на јадрените уреди во кршење на основните обврски. Четири земји-членки на ООН никогаш не го прифатиле НПТ, од кои три поседуваат или се смета дека поседуваат јадрено оружје: Индија, Израел и Пакистан. Покрај тоа, Јужен Судан, основан во 2011 година, не се приклучил.

Договорот ги дефинира државите со јадрено оружје како оние што изградиле и тестирале јадрена експлозивна направа пред 1 јануари 1967 година; тоа се САД, Русија, Велика Британија, Франција и Кина. За други четири држави се знае или се верува дека поседуваат јадрено оружје: Индија, Пакистан и Северна Кореја отворено тестирале и изјавиле дека поседуваат јадрено оружје, додека Израел бил намерно двосмислен во однос на статусот на јадрено оружје. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Дали сте знаеле дека…

Од најновите статии на Википедија:

... дека, и покрај неговите огромни димензии, Сонцето се класификува како жолто џуџе?
... дека сите јагули од Македонија одат на „свадбен пат“ за да се мрестат во Саргасовото Море недалеку од Бермудскиот Триаголник?
... дека морепловната мерка за брзина јазол доаѓа од броењето јазли на јаже кое се фрлало во водата?
...дека Винчестер бил првиот главен град на Англија?
...дека Еарендел е најдалечната ѕвезда позната за науката, на растојание од 28 милијарди светлосни години од Земјата?
...дека Макаронезија е подрачје на четири архипелази меѓу Европа и Северна Африка?
...дека планетата Венера македонскиот народ ја нарекувал Обденица?
... дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во директно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
...дека христијаните во Босна и Херцеговина се тетовирале како обележје на нивната вера, иако обичајот датира од илирско време.
...дека врвот Тумба на Беласица е тромеѓа помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?
... дека тектонските плочи ги открил германскиот научник Алфред Вегенер во 1912 година?
... дека хемискиот елемент ниобиум (Nb) е наречен по нимфата Ниоба, ќерка на митскиот крал Тантал?
... дека градот Гелзенкирхен во Германија е привремено преименуван во „Свифткирхен“ во чест на концеритете на Тејлор Свифт во јули 2024 година?
... дека Гагаузите се православен народ генетски најблизок со Македонците, чиј туркиски идентиет е вештачки конструкт произлезен од јазична асимилација?
... дека Сонцето сочинува 99,8 % од масата на Сончевиот Систем?
... дека Белскиот даб во манастирот „Св. Илија“ на Осогово е прогласен за споменик на природата?
... дека во историјата постоеле преку 40 антипапи?
... дека споменикот „Валхала“ кај Регенсбург е здание во облик на антички храм кое ги чествува великаните од историјата на германските народи?
... дека Скопска Црна Гора е наречена „Скопска“ за да се различи од истоимената планина помеѓу Серско и Драмско во североисточна Беломорска Македонија?
... дека Полска-Литванија била една од најголемите држави во Европа и постела повеќе од два века?
... дека вредностите на водородниот показател (pH) за киселост или базност се логаритамски?
... дека областа Барања е поделена помеѓу Унгарија и Хрватска?
... дека стапчињата за јадење влегле во широка употреба дури за време на династијата Минг (XIV-XVII век), иако постоеле со илјадалетија?
... Џон Кабот (Џовани Кабото) е првиот европски откривач на Северна Америка, не сметајќи ги Викинзите?
... Тајане е македонски календарски обичај поврзан со празникот раѓањето на Јован Крстител?
... покрај аритметичката и геометриската средина, модусот, медијаната, и просекот се видови на средна вредност?

aрхива · предложете факт

Вести

Македонија

28 јануари 2010: Започнува снимање и чистење на Охридското Езеро од мини и старо оружје. Мините и оружјето се сместени на неколку места на охридското крајбрежје и се остатоци воглавно од Првата и Втората светска војна. А1
28 јануари 2010: Македонската православна црква - Охридска Архиепископија нема да преговара со Српската православна црква доколку услов е да се преговара и со Јован Вранишковски. А1
28 јануари 2010: Во Велес е промовирано звучно списание кое е наменето за слепи лица. Списанието е издадено од страна на Здружението на слепи лица во Македонија. Makfax

Балкан

28 јануари 2010: Уставниот суд на Република Албанија го поништи договорот за поморската граница во Јонското Море со Република Грција. МРТ
28 јануари 2010: Во приморскиот албански град Драч се случил масакар кога вооружено лице влегло во ноќен бар каде биле убиени три лица. Inpress
28 јануари 2010: Во Србија две лица починале од смрзнување како последица на ниските температури кои ја зафатиле државата. Алфа

Свет

28 јануари 2010: Воен авион се урнал во градот Котобато во јужниот дел на азиската држава Филипини. Според првичните информации осум лица ги загубиле своите животи, вклучивајќи го и пилотот. Netpress
28 јануари 2010: Со конференцијата за Авганистан која се одржа во Лондон официјален Кабул се здоби со одобрување за планот за помирување со Талибанците. Makfax
28 јануари 2010: Со пребегнувањето на претседателот Мануел Зелоја во Доминиканската Република, заврши политичката криза во Хондурас која трае од јули минатата година. А1

Економија

28 јануари 2010: Германската компанија Сименс поради падот на производството и побарувачката е принудена да затвори 1.990 работни места. Најпогодени делови биле деловите за управување и индустриски решенија. МК фондови
28 јануари 2010: Народна банка на Република Македонија ја укина есконтната стапка, така од први февруари менува начинот на кој банките ќе пресметуваат казнени камати. Kanal 5
28 јануари 2010: Јапонската компанија Тојота ќе повлече дополнителни 1.09 милиони возила од Соединетите Американски Држави. Ereporter

Култура

28 јануари 2010: По повод 90 години од раѓањето и 10 години од смртта на македонскиот писател Славко Јаневски, во просториите на МАНУ беше одржана свечена пригода и беа прочитани делови од неговите дела. Makfax
28 јануари 2010: Македонскиот пијанист Симон Трпчески е на турнеја во Хонгконг. Во петок и сабота ќе настапува со тамошниот филхармониски оркестар. Netpress
28 јануари 2010: Македонскиот ПЕН центар покрена иницијатива за номинирање на Скопје за европски град на културата. Дневник

Спорт

28 јануари 2010: Италијанскиот автомобилски гигант Ферари во својата база во Маринело го претстави новиот Формула 1 болид за сезоната 2010/2011. Канал 5
28 јануари 2010: Фудбалерот на италијанскиот клуб Фиорентина Адријан Муту добил позитивни резултати на допинг тестот кој го направил италијанскиот олимписко комитет. Тестот бил направен по завршувањето на мечот против ФК Бари на 10 јануари. Netpress
28 јануари 2010: На Зимските олимписки игри во Ванкувер кои ќе се одржат во 2010 година, Македонија ќе ја претставуваат тројцата спортисти: Антонио Ристевски, Дарко Дамјановски и Росана Кироска. А1

aрхива

На денешен ден…

Денес е 10 октомври, 2024

Настани:

1582	Поради воведувањето на грегоријанскиот календар во оваа година, овој ден не постоел во Италија, Полска, Португалија и Шпанија.
1631	Саконската војска ја зазема Прага.
1889	Формиран колеџот Бернард.
1944	Во селото Жегљане, Кумановско, е формирана Кумановската дивизија, во чиј состав влегле XVI, XVII и XVIII македонска НО бригада. Имаше околу 5.500 борци.
1946	Во Скопје, во црквата „Св. Спас“, со сите државни почести и пред повеќе илјади граѓани од цела Македонија, беа положени моштите на истакнатиот македонски револуционер и идеолог Гоце Делчев, кои два дена порано македонската делегација ги донесе од Софија.
1967	Во Скопје, на свечената седница на Собранието на СР Македонија, е извршено свечено отворање на Македонската академија на науките и уметностите (МАНУ).
1991	Предадено е во употреба студиото на ТВ Прилеп.
1993	Андреас Папандреу победи на претседателските избори во Грција.

Родени:

1813	Џузепе Верди — италијански композитор (п. 1901).
1892	Иво Андриќ — српски писател.
1901	Алберто Џакомети — италијански вајар и сликар.
1904	Сотир Ставридис — македонски хирург и уролог, прв асистент во Хируршката клиника во Скопје.
1913	Клод Симон — француски писател.
1917	Телониус Монк — американски џез-музичар.
1923	Николас Парсонс — англиски глумец.
1930	Харолд Пинтер — англиски драматург - добитник на Нобеловата награда за литература.
1946	Наото Кан — јапонски политичар.
1953	Бисерка Вишниќ — југословенска ракометарка.
1953	Миџ Јур — шкотски поп-музичар.
1963	Драган Бјелогрлиќ — српски глумец.
1966	Тони Адамс — англиски фудбалер.
1969	Илија Зимбо — македонски музичар, прв флејтист во оркестарот на Македонската опера и балет.
1974	Хулио Круз — аргентински фудбалер.
1983	Никос Спиропулос — грчки фудбалер.
1983	Џек Саворети — англиски поп-музичар.
1985	Антонио Пједра — шпански велосипедист.
1986	Пјер Ролан — француски велосипедист.
1991	Џердан Шаќири — швајцарски фудбалер.

Починале:

426	Атик — Цариградски патријарх.
1359	Хуго IV — крал на Кипар.
1636	Питер Бројгел Помладиот — фламански сликар.
1674	Томас Трахерн — англиски поет.
1837	Шарл Фурје — француски филозоф.
1930	Адолф Енглер — германски ботаничар.
1973	Лудвиг фон Мизес — австриско-американски економист.
1976	Силвана Арменулиќ — југословенска фолк-пејачка.
1983	Ралф Ричардсон — англиски глумец.
1985	Јул Бринер — американски глумец.
1985	Орсон Велс — американски глумец и режисер.
2004	Кристофер Рив — американски глумец.
2014	Валери Карпов — руски и советски хокеар.

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · философија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · комуникација · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Слика на денот
Патничкиот крстосувач „Мајн шиф 4“ во Росточкото пристаниште.
галерија на слики за октомври

Мултимедијална содржина
mini Кревањето на Аполо 15 гледано од Месечината (видеоинсерт)
други избрани содржини

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е специјален тип на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош
почетен курс · прашања · азбучен индекс · избрана содржина · нови статии · потребни статии

Други области

Помош за нови соработници — Место за добивање на помош околу уредувањето и за снаоѓање по Википедија.
Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Биро за консултации — Служејќи како виртуелни библиотекари, нашите волонтери даваат одговори на вашите прашања од многу области.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на над 250 други јазици.

Братски проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија, непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Заедничка ризница Заедничка медиумска колекција
	Викивести Извор на вести со бесплатна содржина
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка цитати
	Викикниги Бесплатни учебници и прирачници
	Викиизвор Библиотека на слободни дела
	Викивидови Директориум на видови
	Викиуниверзитет Слободни материјали и активности за учење
	Мета-Вики Координација на проектот „Викимедија“

оди најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump