ജ്യോതിർലിംഗങ്ങൾ
ശിവനെ ജ്യോതിർലിഗ രൂപത്തിൽ ആരാധിക്കുന്ന ഭാരതത്തിൽ ഉള്ള 12 ശിവ ക്ഷേത്രങ്ങളാണു ദ്വാദശ ജ്യോതിർലിംഗങ്ങൾ [1] . ഈ ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഭാരതീയ സംസ്കാരവുമായി വളരെയധികം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഇതിൽ തെക്കെ അറ്റത്തുള്ളതു രാമേശ്വരവും വടക്കുള്ളതു കേദാർനാഥുമാണ്. ഇവ ശൈവപുരാണങ്ങളുമായും ചരിത്രവുമായും അടുത്തുനിൽക്കുന്നു
ജ്യോതിർലിഗ ക്ഷേത്രങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]സോമനാഥൻ
[തിരുത്തുക]ഈ ക്ഷേത്രം ഗുജറാത്തിലെ സൗരാഷ്ട്രയിലുള്ള പ്രഭാസ് പട്ടണത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഈ ക്ഷേതം ഭാരതീയ സംസ്കാരത്തിൽ വളരെയധികം സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
മഹാകാലേശ്വരൻ
[തിരുത്തുക]മഹാകാലേശ്വര ക്ഷേത്രം മദ്ധ്യപ്രദേശിലെ പുരാതന നഗരമായ അവന്തി അഥവാ ഉജ്ജെയിനിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
ഭീംശങ്കർ
[തിരുത്തുക]ത്രിപുരാസുര വധവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ക്ഷേത്രം മഹാരാഷ്ട്രയിലെ പൂനക്കടുത്തുള്ള സഹ്യാദ്രി കുന്നുകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
ത്രയംബകേശ്വർ
[തിരുത്തുക]മഹാരാഷ്ട്രയിലെ നാസിക്കിനടുത്താണു ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഗോദാവരി നദി ക്ഷേത്ര പരിസരത്തു നിന്നാണു ഉദ്ഭവിക്കുന്നതു.
രാമേശ്വർ
[തിരുത്തുക]തമിഴ്നാടിനു തെക്കേ അറ്റത്തുള്ള രാമേശ്വര ദ്വീപിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. സേതുബന്ധനം ഇതിനടുത്താണു.
ഓംകാരേശ്വർ
[തിരുത്തുക]മദ്ധ്യപ്രദേശിലെ നർമ്മദാ നദീ തീരത്തുള്ള ദ്വീപിൽ ഈ അമലേശ്വര ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
വൈദ്യനാഥൻ
[തിരുത്തുക]ജാർഖണ്ഡ് ദിയോഗാർഹിൽ ഈ പുരാതന ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
മല്ലികാർജ്ജുനൻ
[തിരുത്തുക]ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ കുർണൂൽ ജില്ലയിൽ കാണപ്പേടുന്ന ശ്രീ ശൈലം മല്ലികാർജ്ജുന ക്ഷേത്രം ശില്പ്പകലകൾ കൊണ്ട് പ്രസിദ്ധമാണു.
കേദാർനാഥ്
[തിരുത്തുക]ഹിമാലയത്തിൽ മഞ്ഞിനാൽ മൂടി കാണപ്പെടുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം വർഷത്തിൽ ആറു മാസം മാത്രമേ തറക്കുകയുള്ളു. ഉത്തരാഖണ്ഢ് സംസ്ഥാനത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചത് ആദി ശങ്കരാചാര്യരാണു.
വിശ്വനാഥൻ
[തിരുത്തുക]ജ്യോതിർലിംഗ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധം ഈ ക്ഷേത്രമാണു. ഉത്തർപ്രദേശിലെ ബനാറസിൽ (കാശി / വാരണാസി) സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
നാഗേശ്വർ
[തിരുത്തുക]ഗുജറാത്തിലെ ദ്വാരകക്ക് സമീപം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
ഘൃഷ്ണേശ്വർ
[തിരുത്തുക]മഹാരാഷ്ട്രയിലെ എല്ലോറ്ക്ക് സമീപം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഒന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ നിർമ്മിച്ച ശിലാലിഖിതങ്ങൾ ഇവിടെ കാണാം.
ദ്വാദശ ജ്യോതിർലിംഗ സ്തോത്രം
[തിരുത്തുക]പന്ത്രണ്ട് ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളെക്കുറിച്ചും അവയുടെ സ്ഥാനത്തെകുറിച്ചും പ്രതിപാദിക്കുന്ന സംസ്കൃത സ്തോത്രമാണ് ദ്വാദശ ജ്യോതിർലിംഗ സ്തോത്രം. ആദിശങ്കരനാണ് ഇതിന്റെ കർത്താവ്.
ദേവനാഗിരിയിൽ:
- सौराष्ट्रे सोमनाथं च श्रीशैले मल्लिकार्जुनम्। उज्जयिन्यां महाकालमोङ्कारममलेश्वरम्॥
- परल्यां वैद्यनाथं च डाकिन्यां भीमशङ्करम्। सेतुबन्धे तु रामेशं नागेशं दारुकावने॥
- वाराणस्यां तु विश्वेशं त्र्यम्बकं गौतमीतटे। हिमालये तु केदारं घुश्मेशं च शिवालये॥
- एतानि ज्योतिर्लिङ्गानि सायं प्रातः पठेन्नरः। सप्तजन्मकृतं पापं स्मरणेन विनश्यति॥
- एतेशां दर्शनादेव पातकं नैव तिष्ठति। कर्मक्षयो भवेत्तस्य यस्य तुष्टो महेश्वराः॥:
- द्वादश ज्योतिर्लिंग स्तोत्रम्
മലയാളത്തിൽ:
- സൗരാഷ്ട്രേ സോമനാഥം ച ശ്രീശൈലേ മല്ലികാർജുനം. ഉജ്ജയിന്യാം മഹാകാലം ഓംകാരമമലേശ്വരം..
- പരല്യാം വൈദ്യനാഥം ച ഡാകിന്യാം ഭീമശങ്കരം. സേതുബന്ധേ തു രാമേശം നാഗേശം ദാരുകാവനേ..
- വാരണസ്യാം തു വിശ്വേശം ത്ര്യംബകം ഗൗതമീതടേ. ഹിമാലയേ തു കേദാരം ഘുഷ്മേശം ച ശിവാലയേ..
- ഏതാനി ജ്യോതിർലിംഗാനി സായം പ്രാതഃ പഠേത് നരഃ. സപ്തജന്മകൃതം പാപം സ്മരണേന വിനശ്യതി..
- ഏതേശാം ദർശനാദേവ പാതകം നൈവ തിഷ്ഠതി. കർമക്ഷയോ ഭവേത്തസ്യ യസ്യ തുഷ്ടോ മഹേശ്വരഃ..
- ഇതി ദ്വാദശ ജ്യോതിർലിംഗസ്തോത്രം സംപൂർണ്ണം.
ചിത്രശാല
[തിരുത്തുക]- ദ്വാദശജ്യോതിർ ലിംഗക്ഷേത്രങ്ങൾ
-
സോമനാഥ് -
ശ്രീശൈലം -
മഹാകാലേശ്വർ -
ഓംകാരേശ്വർ -
കേദാർനാഥ് -
ഭീംശങ്കർ -
വിശ്വനാഥൻ -
ത്രയമ്പകേശ്വർ -
വൈദ്യനാഥൻ -
നാഗേശ്വർ -
രാമേശ്വർ -
ഗ്രിഷ്നേശ്വർ
ഇതും കാണുക
[തിരുത്തുക]അവലംബം
[തിരുത്തുക]
| ചരിത്രം |  | |
|---|---|---|
| ദേവതകൾ | ||
| ഗ്രന്ഥങ്ങൾ: | ||
| തത്വങ്ങൾ | ||
| ജ്യോതിർലിംഗം | സോമനാഥ് · മല്ലികാർജ്ജുനൻ · മഹാകാലേശ്വർ · ഓംകാരേശ്വർ · കേഥാർനാഥ് · ഭീംശങ്കർ · വിശ്വനാഥ് · ത്രയംബകേശ്വർ · രാമേശ്വർ · ഘൃഷ്ണേശ്വർ · വൈദ്യനാഥ് · നാഗേശ്വർ | |
| ആചാരങ്ങൾ | ||
| മന്ത്രങ്ങൾ | ||
സോമനാഥ് · മല്ലികാർജുനം · മഹാകാലേശ്വർ · ഓംകാരേശ്വർ · കേദാർനാഥ് · ഭീമശങ്കർ · കാശി വിശ്വനാഥ് · ത്രയംബകേശ്വർ · വൈദ്യനാഥ് · നാഗേശ്വർ · രാമേശ്വരം · ഘൃഷ്ണേശ്വർ |  | |
|
ഹിന്ദുമതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക. |