Nelson Mandela
Nelson Rolihlahla Mandela (*18. Juli 1918 in Mvezo, Transkei; † 5. Dezember 2013 in Johannesburg) weer en süüdafrikaanschen Politiker. He weer de eerste swarte Präsident vun de Republiek vun Süüdafrika (1994-1999). 1999 is Thabo Mbeki sien Nafolger as Präsident wurrn.
Fröhe Tied
[ännern | Bornkood ännern]Rolihlala Mandela is in Mvezo in de Transkei in de dormolige Union vun Süüdafrika boren. Mit seven Johren weer he dat eerste Kind ut siene Familie, wat na School gahn dröff. Hier hett he sien engelschen Naam "Nelson" vun siene Schoolmeestersche kregen.
Na dat Abitur hett Mandela an de Universiteit vun Fort Hare up Afkaat studeert. Dor hett he Oliver Tambo drapen, wat en levenslangen Fründ wurrn is un later en Macker in den Striet ("struggle") för de Freeheit vun Süüdafrika siene swarten Inwahners.
Politik
[ännern | Bornkood ännern]Al in siene Jugendtied un as Studenten stell sik Mandela gegen dat Uptreden vun de Regeern, de de Swarten ehre Rechten in Politik, Sellschop un Weertschop wegnehmen dö. 1942 is Mandela Liddmaat wurrn vun den ANC. 1944 grünn he, tosamen mit Oliver Tambo un Walter Sisulu un en Reeg vun annere Lüde de ANC Jöögdliga.
De Buren ehre Nasionale Party hett na de Wahlen vun 1948 dat Land regeert un hett denn de Politik vun de Apartheid upricht'. De weer grünnt up dat Scheden vun de Rassen. Mandela weer bi de Aktschoon vun Wedderstand 1952 vörweg mit bi un ok bi den Kongress vun 1955, wo de Charta vun de Freeheit bi annahmen wurrn is.
De upsternaatschen Swarten sünd vunwegen düsse Saken in Süüdafrika mit Hülpe vun dat Straafrecht verfolgt wurrn. Dat Afkatenkantoor Mandela & Tambo hett avers günstig un to'n Deel ümsunst Rechtshülpe geven an de swarten Anklaagten, de anners ohn Afkaten vör den Hoff uptreden mössen.
Mandala hett sik alltied dorgegen stellt, bi den Wedderstand Gewalt to bruken. En Massenaktschoon hett dat mit sik bröcht, dat he un 150 annere Lüde an'n 5. Dezember 1956 in Haft nahmen wurrn sünd. Se hefft all en Anklage kregen vunwegen Hoochverraat. De Verhöör hett sik över fiev Johre lang hentagen bit 1961, man amenne sünd all Anklaagten free spraken wurrn.
1960 hett de Polizei vun Süüdafrika in Sharpeville up Upsternaatsche schaten. De ANC un annere Anti-Apartheidsgruppen sünd denn verbaden wurrn. Na düsse Sake, de mank de Upsternaatschen as Slachteree ankeken wurrn is, hefft Mandela un siene Anhängers beslaten, se wollen nu Wapen to Hand nehmen för ehren Wedderstand.
Achter Trallen
[ännern | Bornkood ännern]1961 is Mandela de Baas vun den ANC sien Flögel unner Wapen Umkhonto we Sizwe. An'n 5. August 1962 is he wedder in haft nahmen wurrn, nadem he eerst 17 Maanden lang utkniepen konn. He is denn achter Trallen na dat Johannesburg Fort bröcht wurrn. An'n 25. Oktober is Mandela veroordeelt wurrn to fiev Johren achter Trallen. 1964 is he in den so nömmten Rivonia-Prozess verordeelt wurrn to levenslange Haft. He scholl wat mit Mordanslääg up witte Süüdafrikaners to kriegen harrt hebben. 27 Johre hett he denn up Robbeneiland inseten.
In Freeheit un wat denn kamen is
[ännern | Bornkood ännern]Mandela warrt as en Ikoon in Süüdafrika siene Geschichte ankeken. He is gegen siene vörmoligen Fienden un Verfolgers ummer up Versöhnung ut ween. Nadem he 27 Johre lang up Robbeneiland inseten harr, is he as en Patriarchen uptreden un hett allerwegens in de Welt Respekt kregen för sien Regeern. Ok mank de witten Inwahners vun Süüdafrika is sien Ansehn anstegen, ofschoonst de Witten an un for sik Anhängers vun de Nasionale Party sünd un em in de Tied vun de Apartheid as Fiend ankeken hefft. Tohopen mit Frederik Willem de Klerck hett Mandela 1993 den Nobelpries för Freden kregen.
Präsident
[ännern | Bornkood ännern]Präsident vun den ANC is he vun Juni 1991 bit Dezember 1997 ween un Präsident vun de Republiek vun Süüdafrika vun Mai 1994 bit Juni 1997.
Ehen
[ännern | Bornkood ännern]Siene eerste Ehe mit Evelyn Ntoko Mase is 1957 na 13 Johren ut'neen gahn un scheedt wurrn. Denn hett he Winnie Madikizela heiraat. Düsse Eh is 38 Johre later, in'n März 1996, scheedt wurrn. De drüdde Hochtied hett Mandela fiert an'n 18. Juli 1998. Dat weer just sien 80. Geboortsdag. Dor hett he Graça Machel freet, wat de Wittfro vun Mosambik sien vörmoligen Präsidenten, Samora Machel, weer.
Warken
[ännern | Bornkood ännern]- 1965: No Easy Walk to Freedom. Heinemann, London; 1973 ISBN 0-435-90123-0
- um 1970: I am Prepared to Die. International Defence and Aid Fund for Southern Africa, London.
- 1986: The Struggle is my Life. Pathfinder Press, London, ISBN 0-87348-593-9
- 1994: Long Walk to Freedom. Little, Brown and Company, New York, Toronto, London ISBN 0-316-54585-6
- 1996: Nelson Mandela: An Illustrated Biography. Little, Brown & Co, New York, ISBN 0-316-55038-8
- 2003: From Freedom to the Future. Tributes and Speeches. Jonathan Ball, Johannesburg, ISBN 978-1-86842-157-2
- 2011: Conversations with Myself. Farrow, Straus and Giroux, New York City, ISBN 978-1-4299-8839-1
- postum: The Prison Letters of Nelson Mandela. New York 2018, ISBN 978-1-63149-117-7
- postum, mit Mandla Langa: Dare not linger. The presidential years. Farrar, Straus and Giroux, New York City 2017, ISBN 978-0-374-13471-6
- 2004: Nelson Mandela’s Favorite African Folktales. W. W. Norton & Group, ISBN 978-0-393-32624-6.
Literatuur
[ännern | Bornkood ännern]- Anthony Sampson: Nelson Mandela. Die Biographie. DVA, Stuttgart 1999, ISBN 3-421-05193-3 (Rezensschoon)
- Albrecht Hagemann: Nelson Mandela. Rowohlt, Reinbeek 2000, ISBN 3-499-50580-0.
- Maren Gottschalk: Die Morgenröte unserer Freiheit – Die Lebensgeschichte des Nelson Mandela. Beltz & Gelberg, Weinheim 2002, ISBN 978-3-407-74025-0.
- Jack Lang: Nelson Mandela, Biographie. Patmos, 2006, ISBN 3-538-07222-1.
- Joel Joffe: Der Staat gegen Mandela. Karl Dietz, Berlin 2007, ISBN 978-3-320-02076-7.
- Mike Nicol: Mandela. Das autorisierte Porträt. Knesebeck, München 2008, ISBN 978-3-89660-551-1.
- Richard Stengel: Mandelas Weg. Liebe, Mut, Verantwortung. Die Weisheit eines Lebens. C. Bertelsmann, München 2010, ISBN 978-3-570-10048-6.
- Stephan Bierling: Nelson Mandela. VC. H. Beck, München 2012, ISBN 978-3-406-63320-1.
- Stephan Bierling: Nelson Mandela. Rebell, Häftling, Präsident. Beck, München 2018, ISBN 978-3-406-72143-4.
- Zelda la Grange: Good Morning, Mr Mandela. Penguin Books, 2014, ISBN 978-0-241-00401-2 (über das Buch)
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
- Nelson Mandela in de Internet Movie Database (engelsch)
- Mandela-Biografie up de Websteed vun’n ANC (engelsch)
- Ehren un Priesen (Memento von’n 8. März 2008 in dat Internet Archive) auf der Website des ANC (engelsch)
- List vun Objekten, Ehren etc., de Mandelas Naam dreegt (engelsch, PDF-Datei; 479 kB)
- Nelson Mandela Foundation (engelsch)
- Mandela Rhodes Foundation (engelsch)
- Nelson Mandela Childrens Fund (engelsch)
- 13 iconic Madiba images – kommenteerte Fotos (engelsch)
- Nelson Mandela Archiv des Google Cultural Institutes (engelsch)