Sorghum bicolor

Sorghum bicolor

Milhòca comuna (panicul a l'estadi de maturacion).

Classificacion APG III (2009)

Règne	Plantae
Reng de precisar	Angiospèrmes
Reng de precisar	Monocotiledonèas
Reng de precisar	Commelinidèas
Òrdre	Poales
Familha	Poaceae
Sosfamilha	Panicoideae
Supertribú	Andropogonodae
Tribú	Andropogoneae
Sostribú	Sorghinae
Genre	Sorghum

Nom binominal

Sorghum bicolor
(L.) Moench, 1794

Estatut de conservacion UICN

LC  : Preocupacion menora

La milhòca comuna (Sorghum bicolor) es una espècia de planta erbaçèa annadiera de la familha de las Poaceae. Originària d'Africa, es cultivaa per sas granas o per produrre de pastura. Ben adaptaa a las regions eissuchas e chaudas, es la cinquena cereala mai producha dins lo monde après lo gròs blat, lo ris, lo blat e l'òrdi. Tanben, es la seisena fònt de calorias alimentàrias per la populacion mondiala après lo ris, lo blat, lo sucre, lo gròs blat e la tartifla. En causa dau reschaufament climatic, suscita un interès novèu en las regions temperadas onte poiriá remplaçar las culturas tradicionalas de las regions tocaas per de secharessas mai e mai frequentas.

Istòria

La milhòca comuna es versemblablament originària d'Etiopia o de la vau superiora de Nil coma l'indican de restas d'aquela cereala, datats de 8000 avC, descubèrts sus lo site archeologic de Nabta Playa. Pasmens, aquelas traças correspondon a de varietats sauvatjas de milhòca e la domesticacion de la planta aguèt probablament luòc entre 7000 e 5000 avC dins la vau de Nigèr. Se difusèt lentament vers lo nòrd. Es recensat en 401 avC dins un texte de l'istorian grec Xenofont (vers 430-355 avC) que menciona la preséncia de culturas en Cilícia. Èra tanben coneguá per los Romans e es descricha dins l'Istòria Naturala de Plini l'Ancian (23-79 apC).

Sa premiera identificacion en America dau Nòrd data de 1757. D'efiech, planta adaptaa als climas chauds, la milhòca comuna foguèt pauc a pauc utilizaa sus tots los continents. Uei, es ansin cultivaa dins la mager part dels país tropicaus o temperats doç e es venguá una espècia vegetala espontanea dins mai d'un ecosistema, especialament en America, en Austràlia e dins lo soscontinent indian.

Descripcion

La milhòca comuna es una planta erbaçaa annadiera o mai rarament una planta vivaça de duraa de vida corta. Los restobles pòion agantar una talha d'un a sieis metres per une diametre de 5 a 30 cm. Pòrtan una panicula terminala. D'un biais generau, l'aspecte exterior es similar au gròs blat o a la cana de sucre. Lo sistema de raiç es fibrós e pòt s'estendre sus de superficias importantas fins a 2,4 m de prefondor. Pendent una secharessa, a la capacitat de venir durment per facilitar la subrevida de la planta.

Las fuelhas semblan aquelas dau gròs blat amb un limbe clòt, linear a lanceolat, larjament arredondit a la basa, de 30 a 100 cm de long sus 5 a 10 mm de large, e una ligula membranosa de 1 a 3 mm de long. Son dispausats d'un biais altèrne sus los costats opausats de la tija. I a generalament entre 14 e 18 fuelhas sus una planta adulta au moment dau floriment. En cas de secharessa, pòion s'enrotlar a l'entorn de la tija per redurre las perdas d'aiga. L'aparicion de brots, a la basa de la tija principala, es frequenta e es un factor important per lo rendiment de la recòlta. La temperatura, la duraa dau jorn e de caracters ereditaris influéncian lor nombre. L'inflorescéncia es una panicula duberta o contractada, lanceolada, ovala o globulosa, de 4 a 50 cm de longor per 2 a 20 cm de larjor.

Cultura

La milhòca pòt èsser cultivaa dins de regions variaas. En particular, es ben adaptaa a de temperaturas situaas entre 12 e 34 °C e de pH comprés entre 5 e 8,5. Aquela tolerància a l'aciditat permet de culturas sus de terrens polluïts. L'altitud a tanben d'efiechs limitats sus lo rendament. Ansin, en causa d'aquela diversitat d'environaments onte la cultura de la milhòca es imaginabla, lo nombre de varietats cultivaas passa lo centenau.

En Occitania, lo semenat se fai normalament a la fin de la prima en mai o en junh. Las plantas son plantaas a 3 o 4 cm de prefondor en espaçant los pès de 40 cm e los rengs de 60 cm. L'objectiu es d'aver una densitat de 150 000 a 180 000 plants per ectara. La recòlta a luòc a l'autona, avans las gelaas, quand las granas son duras. Puei, es necessari de las sechar e de las descloscar per levar lo bren.

Durant lo desvolopament de la planta, los destrucis de cerealas son las menaças principalas en defòra dels riscs meteorologics. Au mens 150 espècias de destrucis son estats identificaas. Los transpòrts de granas entre las regions productritz an favorizat la difusion d'aquelas espècias. Las granas entrepausaas pòion tanben èsser atacaas per d'insectes. Las malautiás susceptiblas de menaçar la planta son similaras a las autras cerealas. En particular, lo desvolopament de blat cornut es possible.

Consumacion e produccion

Utilizacions

Las varietats diferentas de milhòca comuna an d'utilizacions fòrça diversificaas dins mai d'un país. La mai coneguda es l'alimentacion tant dels èssers umans que dels animaus. Dins lo premier cas, se pòion consumar directament los grans o los trissar per fabricar de farinas intrant dins la fabricacion de plats coma de tortons, de sopas o de bevendas. Dins lo segond cas, la milhòca es utilizaa sota forma de grans o de pastura. Pasmens, d'autres usatges existisson :

• produccion d'alcòl, especialament en China (maotai, er guo tou, meigui lu jiu...) e en Burkina Faso.
• fabricacion de biomassa destinaa a la produccion de plastics biodegradables.
• produccion d'agrocarburants.
• fabricacion de tenchura roja.

Nutricion

La milhòca comuna a de valors nutritivas similaras a aquelas dau ris, dau blat e dau gròs blat. Per 100 g, sa valor energetica varia entre 296 e 356 kcal e las granas contènon entre 60 e 75 % de glucids, entre 8 e 13 % de proteïnas e 4 a 6 % de lipids. Las concentracions de fosfòr, de potassi e de zinc son tanben relativament importantas. Pasmens, la digestibilitat de l'amidon e de las proteïnas de la milhòca es inferiora a aquelas dau blat en causa d'associacions entre aquelos compausats e de tanins. En revènge, la milhòca contèn pas de glutèn, çò qu'explica una partia de l'interès portat a aquela cereala dins certanei país.

Produccion

En 2014, la produccion de la milhòca comuna èra 67,871 milions de tonas. La mager part dei culturas se tròban en Africa e en Asia, especialament en Africa Subsahariana e en Índia. Pasmens, coma los rendaments son ben mai importants dins los país desvolopats, aperaquí 40 % de la produccion mondiala èra realizaa en los país occidentaus. En particular, lo premier productor mondiau èran los Estats Units amb aperaquí 11 milions de tonas siá 16 % dau totau. En Occitania, la milhòca es principalament cultivaa entre Gasconha e Lengadòc en remplaçament dau gròs blat. En 2016, la produccion èra de l'òrdre de 280 000 tonas. Èra larjament destinaa a l'alimentacion animala.

País productors de milhòca en 2014

Reng	País	Produccion (Mt)
1	Estats Units d'America	10,988
2	Mexic	8,394
3	Sodan	7,271
4	Nigèria	6,741
5	Índia	5,390
6	Etiopia	4,339
7	Argentina	3,466
8	China	2,961
9	Brasil	2,279
10	Burkina Faso	1,708
11	Nigèr	1,426
12	Austràlia	1,282
13	Mali	1,272
14	Cameron	1,150
15	Chad	0,897
	Totau mond	67,871

Anexas

Ligams internes

• Agricultura.
• Ariditat.
• Blat.
• Cereala.
• Gròs blat.
• Òrdi.
• Reschaufament climatic.
• Ris.
• Sorghum.

Bibliografia

• (fr) L'économie mondiale du sorgho et du mil : faits, tendances et perspectives, FAO / Institut international de recherche sur les cultures des zones tropicales semi-arides, 1996.
• (fr) Jacques Chantereau, Jean-François Cruz, Alain Ratnadass, Gilles Trouche e Geneviève Fliedel, Le sorgho, Éditions Quae, coll. « Agricultures tropicales en poche », 2013.
• (ca) J. A. Conesa Mor, J. Pedrol Solanes, J. Recasens Guinjuan, Estructura i organització de plantes superiors, Universitat de Lleida, 2010.
• (en) C. Wayne Smith e Richard A. Frederiksen, Sorghum : Origin, History, Technology, and Production, John Wiley & Sons, coll. « Wiley Series in Crop Science », 2000.