Serwal sawannowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:ZdB Usunięcie zbędnej litery z przypisu |
drobne redakcyjne, lit., int. |
||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|nazwa łacińska = ''Leptailurus serval'' |
|nazwa łacińska = ''Leptailurus serval'' |
||
|TSN = 552766 |
|TSN = 552766 |
||
|zoolog = ([[Johann Christian Daniel von Schreber|Schreber]], 1776) |
|zoolog = ([[Johann Christian Daniel von Schreber|Schreber]], 1776)<ref name="Schreber1" /><ref name="Schreber2" /> |
||
|okres istnienia = |
|okres istnienia = |
||
|grafika = Leptailurus serval |
|grafika = Leptailurus serval 61666728.jpg |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
|typ = [[strunowce]] |
|typ = [[strunowce]] |
||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|rodzaj = [[serwal]] |
|rodzaj = [[serwal]] |
||
|gatunek = serwal sawannowy |
|gatunek = serwal sawannowy |
||
|synonimy = |
|synonimy = * ''Felis serval'' <small>Schreber, 1776</small><ref name="Schreber1" /><ref name="Schreber2" /> |
||
* ''Felis constantina'' {{small|[[Georg Forster|Forster]], 1780}}<ref name="Forster" /> |
|||
* ''Felis serval'' <small>Schreber, 1776</small>{{r|Schreber1|Schreber2}} |
|||
* ''Felis |
* ''Felis capensis'' {{small|Forster, 1781}}<ref name="Forster1781" /> |
||
* ''Felis |
* ''Felis galeopardus'' {{small|[[Anselme Gaëtan Desmarest|Desmarest]], 1820}}<ref name="Desmarest" /> |
||
* ''Felis |
* ''Felis caracal algiricus'' {{small|[[Johann Baptist Fischer|J.B. Fischer]], 1829}}<ref name="Fischer" /> |
||
* ''Felis |
* ''Felis servalina'' {{small|[[William Ogilby|Ogilby]], 1839}}<ref name="Ogilby" /> |
||
* ''Felis |
* ''Felis senegalensis'' {{small|[[René Lesson|Lesson]], 1839}}<ref name="Lesson" /> |
||
* ''Felis |
* ''Felis brachyura'' {{small|[[Johann Andreas Wagner|Wagner]], 1841}}<ref name="Wagner" /> |
||
* ''Felis |
* ''Felis ogilbyi'' {{small|[[Heinrich Rudolf Schinz|Schinz]], 1844}}<ref name="Schinz" /> |
||
* '' |
* ''Serval maculatus'' {{small|[[Alfred Brehm|A.E. Brehm]], 1864}}<ref name="Brehm" /> |
||
* ''Galeopardus serval'': {{small|[[Theodor von Heuglin|Heuglin]] & [[Leopold Fitzinger|Fitzinger]], 1866}}<ref name="Heuglin" /> |
|||
* ''Serval maculatus'' {{small|[[Alfred Brehm|A.E. Brehm]], 1864}}{{r|Brehm}} |
|||
* '' |
* ''Felis'' (''Serval'') ''serval'': {{small|[[John Edward Gray|J.E. Gray]], 1867}}<ref name="Gray" /> |
||
* ''Felis'' (''Serval'') '' |
* ''Felis'' (''Serval'') ''togoensis'' {{small|[[Paul Matschie|Matschie]], 1893}}<ref name="Matschie" /> |
||
* ''Felis'' ('' |
* ''Felis'' (''Servalina'') ''serval'': {{small|[[Carl Grevé|Greve]], 1894}}<ref name="Greve" /> |
||
* ''Felis'' ('' |
* ''Felis'' (''Serval'') ''togoensis niger'' {{small|Lönnberg, 1897}}<ref name="Lönnberg1897" /> |
||
* ''Felis'' (''Serval'') ''togoensis niger'' {{small|Lönnberg, 1897}}{{r|Lönnberg1897}} |
|||
* ''Felis servalina pantasticta'' {{small|[[Reginald Innes Pocock|Pocock]], 1907}}{{odn|Pocock|1907|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31579079 665]}} |
* ''Felis servalina pantasticta'' {{small|[[Reginald Innes Pocock|Pocock]], 1907}}{{odn|Pocock|1907|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31579079 665]}} |
||
* ''Felis servalina poliotricha'' {{small|Pocock, 1907}}{{odn|Pocock|1907|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31579079 665]}} |
* ''Felis servalina poliotricha'' {{small|Pocock, 1907}}{{odn|Pocock|1907|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31579079 665]}} |
||
| Linia 41: | Linia 40: | ||
* ''Felis capensis beirae'' {{small|Wroughton, 1910}}{{odn|Wroughton|1910|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/16094627 206]}} |
* ''Felis capensis beirae'' {{small|Wroughton, 1910}}{{odn|Wroughton|1910|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/16094627 206]}} |
||
* ''Felis capensis kempi'' {{small|Wroughton, 1910}}{{odn|Wroughton|1910|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/16094627 206]}} |
* ''Felis capensis kempi'' {{small|Wroughton, 1910}}{{odn|Wroughton|1910|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/16094627 206]}} |
||
* ''Felis serval pococki'' {{small|[[Ángel Cabrera (zoolog)|Cabrera]], 1910}} |
* ''Felis serval pococki'' {{small|[[Ángel Cabrera (zoolog)|Cabrera]], 1910}}<ref name="Cabrera" /> |
||
* ''Felis serval lonnbergi'' {{small|Cabrera, 1910}} |
* ''Felis serval lonnbergi'' {{small|Cabrera, 1910}}<ref name="Cabrera" /> |
||
* ''Felis servalina larseni'' {{small|[[Oldfield Thomas|Thomas]], 1913}} |
* ''Felis servalina larseni'' {{small|[[Oldfield Thomas|Thomas]], 1913}}<ref name="Thomas" /> |
||
* ''Felis capensis phillipsi'' {{small|[[Glover Morrill Allen|G.M. Allen]], 1914}} |
* ''Felis capensis phillipsi'' {{small|[[Glover Morrill Allen|G.M. Allen]], 1914}}<ref name="Allen" /> |
||
* ''Felis serval kivuensis'' {{small|[[Einar Lönnberg|Lönnberg]], 1919}} |
* ''Felis serval kivuensis'' {{small|[[Einar Lönnberg|Lönnberg]], 1919}}<ref name="Lönnberg" /> |
||
* ''Leptailurus serval faradjius'' {{small|[[Joel Asaph Allen|J.A. Allen]], 1924}}{{odn|Allen|1924|s=267}} |
* ''Leptailurus serval faradjius'' {{small|[[Joel Asaph Allen|J.A. Allen]], 1924}}{{odn|Allen|1924|s=267}} |
||
* ''Felis capensis ferrarii'' {{small|[[Oscar de Beaux|de Beaux]], 1924}} |
* ''Felis capensis ferrarii'' {{small|[[Oscar de Beaux|de Beaux]], 1924}}<ref name="Beaux" /> |
||
* ''Leptailurus serval hamiltoni'' {{small|[[Austin Roberts|Roberts]], 1931}} |
* ''Leptailurus serval hamiltoni'' {{small|[[Austin Roberts (zoolog)|Roberts]], 1931}}<ref name="Roberts" /> |
||
* ''Leptailurus serval mababiensis'' {{small|Roberts, 1932}} |
* ''Leptailurus serval mababiensis'' {{small|Roberts, 1932}}<ref name="Roberts1932" /> |
||
* ''Leptailurus serval tanae'' {{small|Pocock, 1944}} |
* ''Leptailurus serval tanae'' {{small|Pocock, 1944}}<ref name="Pocock1944" /> |
||
* ''Felis serval robertsi'' {{small|[[John Reeves Ellerman|Ellerman]], [[Terence Morrison-Scott|Morrison-Scott]] & [[Robert William Hayman|Hayman]], 1953}} |
* ''Felis serval robertsi'' {{small|[[John Reeves Ellerman|Ellerman]], [[Terence Morrison-Scott|Morrison-Scott]] & [[Robert William Hayman|Hayman]], 1953}}<ref name="Ellerman&inni" /> |
||
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]] |
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]]<ref name="Burgin&inni" /> |
||
|podtaksony = |
|podtaksony = |
||
* ''L. s. serval'' {{small|(Schreber, 1776)}} |
* ''L. s. serval'' {{small|(Schreber, 1776)}}<ref name="Schreber1" /><ref name="Schreber2" /> |
||
* ''L. s. constantinus'' {{small|(Forster, 1780)}} |
* ''L. s. constantinus'' {{small|(Forster, 1780)}}<ref name="Forster" /> |
||
* ''L. s. lipostictus'' {{small|(Pocock, 1907)}}{{odn|Pocock|1907|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31579080 666]}} |
* ''L. s. lipostictus'' {{small|(Pocock, 1907)}}{{odn|Pocock|1907|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31579080 666]}} |
||
|status IUCN = LC |
|status IUCN = LC |
||
| Linia 66: | Linia 65: | ||
}} |
}} |
||
[[Plik:Serengeti Serval.jpg|thumb|250px|<center>Serwal w [[Park Narodowy Serengeti|Parku Narodowym Serengeti]]</center>]] |
[[Plik:Serengeti Serval.jpg|thumb|250px|<center>Serwal w [[Park Narodowy Serengeti|Parku Narodowym Serengeti]]</center>]] |
||
'''Serwal sawannowy''' |
'''Serwal sawannowy'''<ref name="Cichocki&inni" />, serwal<ref name="Kowalski&inni" />{{u|a}} (''Leptailurus serval'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[drapieżne]]go [[ssaki|ssaka]] z [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[koty|kotów]] (Felinae) w obrębie [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[kotowate|kotowatych]] (Felidae). |
||
== Taksonomia == |
== Taksonomia == |
||
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał w 1776 roku niemiecki przyrodnik [[Johann Christian Daniel von Schreber]] |
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał w 1776 roku niemiecki przyrodnik [[Johann Christian Daniel von Schreber]], umieszczając nowo opisany gatunek w rodzaju ''[[kot (rodzaj ssaków)|Felis]]'' i nadając mu epitet gatunkowy ''serval''<ref name="Schreber1" /><ref name="Schreber2" />. [[Miejsce typowe]] to według oryginalnego opisu „wschodnie Indie i Tybet na terenach górskich, być może także na [[Przylądek Dobrej Nadziei|Przylądku Dobrej Nadziei]] i w gorącej Afryce”<ref name="Schreber2" />; ograniczone w 1924 roku przez amerykańskiego zoologa [[Joel Asaph Allen|Joela Allena]] do „rejonu Przylądka Dobrej Nadziei w Południowej Afryce”{{odn|Allen|1924|s=266}}. [[Holotyp]] to plansza barwna o numerze 34 z publikacji [[Georges-Louis Leclerc de Buffon|de Buffona]] z 1765 roku<ref name="buf" />; okaz, na podstawie którego powstał rysunek, nie został dotychczas odnaleziony<ref name="Kitchener&inni" />. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju [[serwal]]<ref name="Cichocki&inni" /> (''Leptailurus'')<ref name="Burgin&inni"/>. |
||
Taksonomia dotycząca podgatunków wymaga rewizji przy użyciu analiz molekularnych |
Taksonomia dotycząca podgatunków wymaga rewizji przy użyciu analiz molekularnych<ref name="Burgin&inni"/>. Tradycyjnie rozpoznawanych jest od siedmiu<ref name="Sunquist"/> do osiemnastu podgatunków<ref name="Wilson&Reeder"/>, ale badania oparte głównie o względy geograficzne uznają tylko trzy podgatunki<ref name="Burgin&inni" /><ref name="Kitchener&inni" />. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz [[podgatunek nominatywny|nominatywnego]]) przedstawia poniższa tabelka: |
||
{| class="wikitable" |
|||
! Podgatunek |
|||
! Oryginalna nazwa |
|||
! Autor i rok opisu |
|||
! Miejsce typowe |
|||
! Holotyp |
|||
|- |
|||
|''L. s. constantinus'' |
|||
|''Felis constantina'' |
|||
|(Forster, 1780) |
|||
|Konstantyna, Algieria<ref name="Kitchener&inni" />. |
|||
|Zwierzę w królewskiej menażerii w Paryżu; obecne miejsce pobytu nieznane<ref name="Kitchener&inni" />. |
|||
|- |
|||
|''L. s. lipostictus'' |
|||
|''Felis servalina liposticta'' |
|||
|(Pocock, 1907) |
|||
|Mombasa, Kenia<ref name="Kitchener&inni" />. |
|||
|Czaszka i skóra młodocianej samicy (sygnatura BMNH:Mamm:1913.4.14.1) ze zbiorów [[Muzeum Historii Naturalnej w Londynie]]<ref name="nhm" />. |
|||
|} |
|||
=== Etymologia === |
=== Etymologia === |
||
* ''Leptailurus'': {{gr.|λεπτος}} ''leptos'' |
* ''Leptailurus'': {{gr.|λεπτος}} ''leptos'' ‘delikatny, drobny’; αιλουρος ''ailouros'' ‘kot’<ref name="Palmer"/>. |
||
* ''serval'': {{W języku|fr|serval}} |
* ''serval'': {{W języku|fr|serval}} ‘serwal’, od {{W języku|pt|cerval}} ‘ryś iberyjski’, od {{łac.|cervus}} ‘jeleń’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=277 237]}}. |
||
* ''constantinus'': [[Konstantyna ( |
* ''constantinus'': [[Konstantyna (Algieria)|Konstantyna]], Algieria<ref name="Forster"/>. |
||
* ''lipostictus'': gr. λιπο- ''lipo-'' |
* ''lipostictus'': gr. λιπο- ''lipo-'' ‘bez’, od λειπω ''leipō'' ‘chcieć’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=182 142]}}; στικτος ''stiktos'' ‘cętkowany’, od στιζω ''stizō'' ‘tatuować’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=288 248]}}. |
||
== Zasięg występowania == |
== Zasięg występowania == |
||
Serwal sawannowy występuje w [[Afryka|Afryce]], zamieszkując w zależności od podgatunku |
Serwal sawannowy występuje w [[Afryka|Afryce]], zamieszkując w zależności od podgatunku<ref name="Burgin&inni" />: |
||
* ''L. serval serval'' – południowa Afryka. |
* ''L. serval serval'' – południowa Afryka. |
||
* ''L. serval constantinus'' – północne [[Maroko]], [[Algieria]] oraz zachodnia i środkowo-północna [[Afryka Subsaharyjska|Czarna Afryka]]. |
* ''L. serval constantinus'' – północne [[Maroko]], [[Algieria]] oraz zachodnia i środkowo-północna [[Afryka Subsaharyjska|Czarna Afryka]]. |
||
| Linia 89: | Linia 108: | ||
== Charakterystyka ogólna == |
== Charakterystyka ogólna == |
||
Długość ciała (bez ogona) 59–92 cm, długość ogona 20–38 cm; masa ciała 7–13,5 kg; dorosłe [[samiec|samce]] są nieco większe i cięższe od dorosłych [[samica|samic]] |
Długość ciała (bez ogona) 59–92 cm, długość ogona 20–38 cm; masa ciała 7–13,5 kg; dorosłe [[samiec|samce]] są nieco większe i cięższe od dorosłych [[samica|samic]]<ref name="Sunquist"/>. Jest kotem średniej wielkości. Ma smukłe ciało osadzone na długich kończynach. Na małej głowie, osadzonej na długiej szyi, znajdują się duże uszy, które wychwytują każdy dźwięk. Sierść serwala jest jasnożółta, ozdobiona czarnymi cętkami. Dość krótki, sięgający pięt ogon zdobią czarne plamki i pierścienie. Nogi serwala przypominają kończyny geparda, ale mają inne zadanie do spełnienia. Są one najdłuższe w stosunku do wielkości ciała u kotów. Gepard posiada długie kości przedramienia, które sprawiają, że jest świetnym sprinterem. Serwal za to ma długie stopy, co czyni z tego kota wspaniałego skoczka, a także zwiększa zakres widoczności w bardzo wysokich trawach, w których czuje się zdecydowanie najlepiej. |
||
== Pokarm == |
== Pokarm == |
||
Żywi się gryzoniami i innymi drobnymi kręgowcami ([[zającowate]], [[wiewiórkowate]], [[góralkowate|góralki]], [[kretoszczurowate|kretoszczury]]), a także ptakami ([[Flamingi|flamingami]], [[Wikłacz czerwonodzioby|wikłaczami czerwonodziobymi]], [[ |
Żywi się gryzoniami i innymi drobnymi kręgowcami ([[zającowate]], [[wiewiórkowate]], [[góralkowate|góralki]], [[kretoszczurowate|kretoszczury]]), a także ptakami ([[Flamingi|flamingami]], [[Wikłacz czerwonodzioby|wikłaczami czerwonodziobymi]], [[Cyraneczka (zwyczajna)|cyraneczkami]]), łowi ryby i nie gardzi małymi gadami i płazami oraz owadami (w tym szarańczą)<ref>''Walentynki w ZOO pod znakiem Światowego Dnia Kota'', Herold Gdański nr 2/2017</ref>. Dietę uzupełniają świeżą trawą i owocami. Poluje prawie wyłącznie z ziemi. Atakuje skacząc wysoko, odrywając wszystkie 4 kończyny. Skacze także w celu wypłoszenia zwierzyny z gęstej roślinności. Gdy poluje na większą zwierzynę, atakuje wszystkimi czterema kończynami, gryzie i odskakuje. Serwal, aby zdobyć pokarm, potrafi nawet kopać, aby wygrzebać ofiarę z podziemnego tunelu (np. po kretoszczura). |
||
== Tryb życia == |
== Tryb życia == |
||
| Linia 98: | Linia 117: | ||
== Rozród == |
== Rozród == |
||
Gody odbywają się w różnych porach roku. Po których następuje ciąża trwająca od 67 do 77 dni (około |
Gody odbywają się w różnych porach roku. Po których następuje ciąża trwająca od 67 do 77 dni (około 2–2,5 miesiąca), a po niej rodzi się 1–5 młodych (ważą ok. 250 [[gram]]ów), najczęściej troje. Rodzą się w opuszczonej norze lub szczelinie skalnej. Zaraz po porodzie samica większość czasu przebywa w gnieździe. Mleko ssą przez 4–7 tygodni. Samica z młodymi musi polować dwa razy więcej, by wykarmić młode. Potomstwo zostaje z matką przez około rok (9–12 miesięcy). W tym czasie uczą się od niej. Samica z młodymi poluje zazwyczaj w dzień, chowając przedtem młode w norze lub w wysokiej, gęstej trawie, często zmieniając kryjówkę. Toleruje własnych synów tylko do chwili, gdy mogą się usamodzielnić, córki mogą przebywać na terytorium matki dłużej, bo aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej (osiągają ją po 2 latach). |
||
== Ochrona == |
== Ochrona == |
||
Dawniej był obiektem polowań. Obecnie jest chroniony przepisami |
Dawniej był obiektem polowań. Obecnie jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej ([[Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem|CITES]]). Pod ochroną znajduje się 13 podgatunków (w tym jeden jest na granicy wymarcia), ale tylko w 9 na 41 krajów, w których występuje, obowiązuje całkowity zakaz polowania. |
||
== Uwagi == |
== Uwagi == |
||
| Linia 109: | Linia 128: | ||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
<references |
<references> |
||
<ref name="Schreber1">{{cytuj książkę| autor = J.Ch.D. von Schreber| tytuł = Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/31064646|rok = 1776|wydawca = Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper'schen Schmetterlingswerkes|miejsce = Erlangen|strony = ryc. 108|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Schreber2">{{cytuj książkę| autor = J.Ch.D. von Schreber| tytuł = Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/42529115|rok = 1777|wydawca = Expedition des Schreber'schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes|miejsce = Erlangen|strony = 407|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Forster">{{cytuj książkę| autor = G. Forster| tytuł = Herrn von Buffons Naturgeschichte der vierfüssigen Thiere|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/57573007|rok = 1780|wydawca = Bey Joachim Pauli, Buchhändler|miejsce = Berlin|część = 6|strony = 313|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Forster1781">{{cytuj pismo |autor = G. Forster|tytuł = Natural History and Description of the Tyger-cat of the Cape of Good Hope|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/51825610|czasopismo = Philosophical transactions of the Royal Society of London| wolumin = 71|numer = 1|strony = 4|rok = 1781 |język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Desmarest">{{cytuj książkę| autor = A.G. Desmarest| tytuł = Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/39523991|rok = 1820|wydawca = Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire|miejsce = Paris |strony = 227|język = fr}}</ref> |
|||
<ref name="Fischer">{{cytuj książkę| autor = J.B. Fischer| tytuł = Synopsis Mammalium|url = https://archive.org/details/synopsismammali00fiscgoog/page/n254/mode/1up | rok = 1830 |wydawca = J.G. Cottae|miejsce = [[Stuttgart|Stuttgardtiae]] |strony = 210|język = la}}</ref> |
|||
<ref name="Ogilby">{{cytuj pismo |autor = W. Ogilby|tytuł = Observations on a Collection of Skins from Sierra Leone, exhibited by Mr. Garnett|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/30571337|czasopismo = Proceedings of the Zoological Society of London| wolumin = 7 |strony = 94|rok = 1839 |język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Lesson">{{cytuj pismo |autor = R. Lesson|tytuł = Mammifères|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/39898308|czasopismo = Magasin de zoologie, d’anatomie comparée et de palaeontologie| wolumin = 2|numer = 1|strony = ryc. 10 i tekst|rok = 1839 |język = fr}}</ref> |
|||
<ref name="Wagner">{{cytuj książkę| autor = J.Ch.D. Schreber| tytuł = Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/31062622|autor r = J.A. Wagner| rozdział = Supplementband | adres rozdziału = https://www.biodiversitylibrary.org/page/31063176 |rok = 1841|wydawca = Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes|miejsce = Erlangen |część = 2 |strony = 547|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Schinz">{{cytuj książkę| autor = H.R. Schinz| tytuł = Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System|url = https://books.google.pl/books?id=PNwTAAAAQAAJ&hl=pl&pg=RA1-PA469#v=onepage&q&f=false|rok = 1845|wydawca = Verlag von Jent und Bakmann|miejsce = Solothurn| część = 1| strony = 469|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Brehm">{{cytuj książkę| autor = A.E. Brehm| tytuł = Führer durch den Zoologischen Garten zu Hamburg: eine kurze Beschreibung der in ihm zur Schau gestellten Thiere |url = | rok = 1864|wydawca = Verlag der Zoologischen Gesellschaft|miejsce = Hamburg| wydanie = 16|strony = 53|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Matschie">{{cytuj pismo |autor = P. Matschie|tytuł = Über auscheinend neue Afrikanische Säugethiere|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/7795783|czasopismo = Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin| wolumin = Jahrgang 1893 |strony = 109|rok = 1893|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Lönnberg1897">{{cytuj pismo |autor = E. Lönnberg|tytuł = Ueber eine melanistische Varietät vom Serval nebst Bemerkungen über andere melanistische Säugethiere|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/9962732|czasopismo = Zoologische Jahrbücher. Abteilung für Systematik, Geographie und Biologie der Tiere| wolumin = 10 |strony = 571|rok = 1898 |język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Cabrera">{{cytuj pismo |autor = Á. Cabrera|tytuł = Sobre los nombres específicos y subespecificos de algunos «Felis»|url = https://bibdigital.rjb.csic.es/viewer/10554/?offset=#page=427&viewer=picture&o=bookmark&n=0&q=|czasopismo = Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural| wolumin = 10| strony = 427|rok = 1910 |język = es}}</ref> |
|||
<ref name="Thomas">{{cytuj pismo |autor = O. Thomas|tytuł = Some new Ferœ from Asia and Africa|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/22099578|czasopismo = The Annals and Magazine of Natural History| wolumin = 12|oznaczenie = Eight series |strony = 91|rok = 1913|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Allen">{{cytuj pismo |autor = G.M. Allen|tytuł = Mammals from the Blue Nile valley|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/30516598|czasopismo = Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College| wolumin = 58|numer = |strony = 337|rok = 1914 |język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Lönnberg">{{cytuj pismo |autor = E. Lönnberg|tytuł = Remarks on some Congo mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/11304114|czasopismo = Revue Zoologique Africaine| wolumin = 7 |strony = 242|rok = 1919–1920|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Beaux">{{cytuj pismo |autor = O. de Beaux|tytuł = Mammiferi della Somalia Italiana. Descrizione di due nuove sottospecie di Carnivori e di una nuova sottospecie di antilope|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/57804008|czasopismo = Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale in Milano| wolumin = 63 |numer = 1|strony = 4|rok = 1924| język = it}}</ref> |
|||
<ref name="Roberts">{{cytuj pismo |autor = A. Roberts|tytuł = New forms of South African mammals |url = https://journals.co.za/doi/pdf/10.10520/AJA00411752_633|czasopismo = Annals of the Transvaal Museum| wolumin = 14|numer = 3|strony = 227|rok = 1931|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Roberts1932">{{cytuj pismo |autor = A. Roberts|tytuł = Preliminary description of fifty-seven new forms of South African mammals |url = https://journals.co.za/doi/pdf/10.10520/AJA00411752_616|czasopismo = Annals of the Transvaal Museum| wolumin = 15|numer = 1|strony = 7|rok = 1932|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Pocock1944">{{cytuj pismo |autor = R.I. Pocock|tytuł = Three races, one new, of the serval (Leptailurus) from North Africa|url = |czasopismo = The Annals and Magazine of Natural History| wolumin = 11|oznaczenie = Eleventh series|strony = 694|rok = 1944|doi = 10.1080/00222934408527466|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Ellerman&inni">{{cytuj książkę| autor = J.R. Ellerman, T.C.S. Morrison-Scott & R.W. Hayman| tytuł = Southern African mammals 1758 to 1951: a reclassification|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/49728417|rok = 1953|wydawca = British Museum (Natural History)|miejsce = London |strony = 148|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Heuglin">{{cytuj pismo |autor = T. von Heuglin & L. Fitzinger |tytuł = Systematische Übersicht der Säugethiere Nordost - Afrika’s mit Einschluß der arabischen Küste, des rothen Meeres, der Somáli- und der Nilquellen-Länder, südwärts bis zum vierten Grade nördlicher Breite|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/6447068|czasopismo = Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe| wolumin = 54| numer = 1|strony = 557|rok = 1866|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="Gray">{{cytuj pismo |autor = J.E. Gray|tytuł = Notes on the Skulls of the Cats (Felidæ) |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/29533712|czasopismo = [[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]| wolumin = 1867 |strony = 272|rok = 1867 |język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Greve">{{cytuj pismo |autor = C. Greve|tytuł = Die geographische Verbreitung der jetzt lebeuden Raubthieree|url =https://www.biodiversitylibrary.org/page/12820422 |czasopismo = Nova acta Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum| wolumin = 63|strony = 76|rok = 1895|język = de}}</ref> |
|||
<ref name="iucn">{{IUCN |id = 11638 |nazwa = Leptailurus serval |autor = Thiel, C |iucn rok = 2015 |wersja = 2015.1 |data dostępu = 2015-06-28}}</ref> |
|||
<ref name="Cichocki&inni">{{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 136| język = pl en}}</ref> |
|||
<ref name="Kowalski&inni">{{cytuj książkę |autor = K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych| wydanie = IV| tytuł = Ssaki|wydawca = Wiedza Powszechna| seria = Mały słownik zoologiczny | miejsce = Warszawa| rok = 1991| strony = 327|isbn = 83-214-0637-8}}</ref> |
|||
<ref name="Sunquist">{{cytuj książkę| autor = D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy)| tytuł = Handbook of the Mammals of the World| autor r = M.E. & F.C. Sunquist| rozdział = Family Felidae (Cats)| url = |rok = 2009|wydawca = Lynx Edicions |miejsce = Barcelona|część = 1| tytuł części = Carnivores| isbn = 978-84-96553-49-1 |strony = 141–142 |język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Palmer">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655526|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 370|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest| tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/| rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 2|tytuł części = Eulipotyphla to Carnivora|isbn = 978-84-16728-35-0|strony = 398|język = en}}</ref> |
|||
<ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=14000131|tytuł = Species ''Leptailurus serval'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2022-03-31}}</ref> |
|||
<ref name="Kitchener&inni">{{cytuj pismo |autor = A.C. Kitchener, C. Breitenmoser-Würsten, E. Eizirik, A. Gentry, L. Werdelin, LA. Wilting, N. Yamaguchi, A.V. Abramov, P. Christiansen, C. Driscoll, J.W. Duckworth, W.E. Johnson, S.J. Luo, E. Meijaard, P O’Donoghue, J. Sanderson, K. Seymour, M. Bruford, C. Groves, M. Hoffmann, K. Nowell, Z. Timmons & S. Tobe|tytuł = A revised taxonomy of the Felidae : The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group|url = https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/32616/A_revised_Felidae_Taxonomy_CatNews.pdf?sequence=1&isAllowed=y|czasopismo = Cat News| wolumin = Special Issue|numer = 80|strony = 58–60|rok = 2017| język = en}}</ref> |
|||
<ref name="buf">{{cytuj książkę| autor = | tytuł = Histoire naturelle, générale et particulière: avec la description du cabinet du roy|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/63534777 |data = 1765|wydawca = De l’Imprimerie royale|miejsce = Paris|część = 13|strony = ryc. xxxiv|język = fr}}</ref> |
|||
<ref name="nhm">{{cytuj stronę | url = https://data.nhm.ac.uk/object/8ebe2c7d-2d2e-48f5-a4f4-5a51be501182| tytuł = 1913.4.14.1| praca = Data Portal|opublikowany = Natural Museum History| data dostępu = 2024-12-02| język = en}}</ref> |
|||
</references> |
</references> |
||
| Linia 149: | Linia 170: | ||
* {{cytuj pismo | odn = tak | imię = R.Ch. | nazwisko = Wroughton|tytuł = Some servals and an Otomys from East Africa|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/16094626|czasopismo = The Annals and Magazine of Natural History| wolumin = 5|oznaczenie = Eight series|strony = 205–207|rok = 1910|język = en}} |
* {{cytuj pismo | odn = tak | imię = R.Ch. | nazwisko = Wroughton|tytuł = Some servals and an Otomys from East Africa|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/16094626|czasopismo = The Annals and Magazine of Natural History| wolumin = 5|oznaczenie = Eight series|strony = 205–207|rok = 1910|język = en}} |
||
* {{cytuj pismo | odn = tak| imię = J.A. | nazwisko = Allen|tytuł = Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition|url = http://digitallibrary.amnh.org/handle/2246/1896|czasopismo = Bulletin of the American Museum of Natural History| wolumin = 47|strony = 75–281|rok = 1924 |język = en}} |
* {{cytuj pismo | odn = tak| imię = J.A. | nazwisko = Allen|tytuł = Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition|url = http://digitallibrary.amnh.org/handle/2246/1896|czasopismo = Bulletin of the American Museum of Natural History| wolumin = 47|strony = 75–281|rok = 1924 |język = en}} |
||
* {{cytuj książkę| imię = E.C.| nazwisko = Jaeger| tytuł = Source-book of biological names and terms|url = https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=7|rok = 1959|wydawca = Charles C. Thomas|miejsce = Springfield|wydanie = 3 (Revised second printing)| strony = 1–316|odn = tak | język = en}} |
|||
* {{Jaeger1944|s=1-256|odn=tak}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
Aktualna wersja na dzień 13:51, 5 gru 2024
| Leptailurus serval[1] | |||||
| (Schreber, 1776)[2][3] | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
serwal sawannowy | ||||
| |||||
| Podgatunki[32] | |||||
|
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[33] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
| |||||
Serwal sawannowy[34], serwal[35][a] (Leptailurus serval) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae).
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1776 roku niemiecki przyrodnik Johann Christian Daniel von Schreber, umieszczając nowo opisany gatunek w rodzaju Felis i nadając mu epitet gatunkowy serval[2][3]. Miejsce typowe to według oryginalnego opisu „wschodnie Indie i Tybet na terenach górskich, być może także na Przylądku Dobrej Nadziei i w gorącej Afryce”[3]; ograniczone w 1924 roku przez amerykańskiego zoologa Joela Allena do „rejonu Przylądka Dobrej Nadziei w Południowej Afryce”[36]. Holotyp to plansza barwna o numerze 34 z publikacji de Buffona z 1765 roku[37]; okaz, na podstawie którego powstał rysunek, nie został dotychczas odnaleziony[38]. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju serwal[34] (Leptailurus)[32].
Taksonomia dotycząca podgatunków wymaga rewizji przy użyciu analiz molekularnych[32]. Tradycyjnie rozpoznawanych jest od siedmiu[39] do osiemnastu podgatunków[40], ale badania oparte głównie o względy geograficzne uznają tylko trzy podgatunki[32][38]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:
| Podgatunek | Oryginalna nazwa | Autor i rok opisu | Miejsce typowe | Holotyp |
|---|---|---|---|---|
| L. s. constantinus | Felis constantina | (Forster, 1780) | Konstantyna, Algieria[38]. | Zwierzę w królewskiej menażerii w Paryżu; obecne miejsce pobytu nieznane[38]. |
| L. s. lipostictus | Felis servalina liposticta | (Pocock, 1907) | Mombasa, Kenia[38]. | Czaszka i skóra młodocianej samicy (sygnatura BMNH:Mamm:1913.4.14.1) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[41]. |
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Leptailurus: gr. λεπτος leptos ‘delikatny, drobny’; αιλουρος ailouros ‘kot’[42].
- serval: fr. serval ‘serwal’, od port. cerval ‘ryś iberyjski’, od łac. cervus ‘jeleń’[43].
- constantinus: Konstantyna, Algieria[4].
- lipostictus: gr. λιπο- lipo- ‘bez’, od λειπω leipō ‘chcieć’[44]; στικτος stiktos ‘cętkowany’, od στιζω stizō ‘tatuować’[45].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Serwal sawannowy występuje w Afryce, zamieszkując w zależności od podgatunku[32]:
- L. serval serval – południowa Afryka.
- L. serval constantinus – północne Maroko, Algieria oraz zachodnia i środkowo-północna Czarna Afryka.
- L. serval lipostictus – wschodnia Afryka od Sudanu do północnego Mozambiku.
Siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Najchętniej żyją na terenach porośniętych wysoką trawą (głównie obszary stepowe), z łatwym dostępem do wody. Nie występuje w lesie tropikalnym ani na terenach pustynnych.
Charakterystyka ogólna
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 59–92 cm, długość ogona 20–38 cm; masa ciała 7–13,5 kg; dorosłe samce są nieco większe i cięższe od dorosłych samic[39]. Jest kotem średniej wielkości. Ma smukłe ciało osadzone na długich kończynach. Na małej głowie, osadzonej na długiej szyi, znajdują się duże uszy, które wychwytują każdy dźwięk. Sierść serwala jest jasnożółta, ozdobiona czarnymi cętkami. Dość krótki, sięgający pięt ogon zdobią czarne plamki i pierścienie. Nogi serwala przypominają kończyny geparda, ale mają inne zadanie do spełnienia. Są one najdłuższe w stosunku do wielkości ciała u kotów. Gepard posiada długie kości przedramienia, które sprawiają, że jest świetnym sprinterem. Serwal za to ma długie stopy, co czyni z tego kota wspaniałego skoczka, a także zwiększa zakres widoczności w bardzo wysokich trawach, w których czuje się zdecydowanie najlepiej.
Pokarm
[edytuj | edytuj kod]Żywi się gryzoniami i innymi drobnymi kręgowcami (zającowate, wiewiórkowate, góralki, kretoszczury), a także ptakami (flamingami, wikłaczami czerwonodziobymi, cyraneczkami), łowi ryby i nie gardzi małymi gadami i płazami oraz owadami (w tym szarańczą)[46]. Dietę uzupełniają świeżą trawą i owocami. Poluje prawie wyłącznie z ziemi. Atakuje skacząc wysoko, odrywając wszystkie 4 kończyny. Skacze także w celu wypłoszenia zwierzyny z gęstej roślinności. Gdy poluje na większą zwierzynę, atakuje wszystkimi czterema kończynami, gryzie i odskakuje. Serwal, aby zdobyć pokarm, potrafi nawet kopać, aby wygrzebać ofiarę z podziemnego tunelu (np. po kretoszczura).
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Prowadzi samotniczy tryb życia. Samce mają zazwyczaj większe rewiry niż samice. Zdarza się, że terytoria kilku kotek nakładają się na siebie, jednak rzadko można spotkać dwa dorosłe osobniki chętnie przebywające ze sobą. Terytorium samca może nakładać się na rewiry kilku samic. Granice są utrzymywane przez częste znakowanie zapachowe i drapanie pni. Komunikują się za pomocą ostrych krzyków, warczenia, syczenia i mruczenia.
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Gody odbywają się w różnych porach roku. Po których następuje ciąża trwająca od 67 do 77 dni (około 2–2,5 miesiąca), a po niej rodzi się 1–5 młodych (ważą ok. 250 gramów), najczęściej troje. Rodzą się w opuszczonej norze lub szczelinie skalnej. Zaraz po porodzie samica większość czasu przebywa w gnieździe. Mleko ssą przez 4–7 tygodni. Samica z młodymi musi polować dwa razy więcej, by wykarmić młode. Potomstwo zostaje z matką przez około rok (9–12 miesięcy). W tym czasie uczą się od niej. Samica z młodymi poluje zazwyczaj w dzień, chowając przedtem młode w norze lub w wysokiej, gęstej trawie, często zmieniając kryjówkę. Toleruje własnych synów tylko do chwili, gdy mogą się usamodzielnić, córki mogą przebywać na terytorium matki dłużej, bo aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej (osiągają ją po 2 latach).
Ochrona
[edytuj | edytuj kod]Dawniej był obiektem polowań. Obecnie jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES). Pod ochroną znajduje się 13 podgatunków (w tym jeden jest na granicy wymarcia), ale tylko w 9 na 41 krajów, w których występuje, obowiązuje całkowity zakaz polowania.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazwa serwal używana jest również w odniesieniu do rodzaju Leptailurus.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Leptailurus serval, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper'schen Schmetterlingswerkes, 1776, s. ryc. 108. (niem.).
- ↑ a b c d e J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber'schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1777, s. 407. (niem.).
- ↑ a b c G. Forster: Herrn von Buffons Naturgeschichte der vierfüssigen Thiere. Cz. 6. Berlin: Bey Joachim Pauli, Buchhändler, 1780, s. 313. (niem.).
- ↑ G. Forster. Natural History and Description of the Tyger-cat of the Cape of Good Hope. „Philosophical transactions of the Royal Society of London”. 71 (1), s. 4, 1781. (ang.).
- ↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1820, s. 227. (fr.).
- ↑ J.B. Fischer: Synopsis Mammalium. Stuttgardtiae: J.G. Cottae, 1830, s. 210. (łac.).
- ↑ W. Ogilby. Observations on a Collection of Skins from Sierra Leone, exhibited by Mr. Garnett. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 94, 1839. (ang.).
- ↑ R. Lesson. Mammifères. „Magasin de zoologie, d’anatomie comparée et de palaeontologie”. 2 (1), s. ryc. 10 i tekst, 1839. (fr.).
- ↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 2. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1841, s. 547. (niem.).
- ↑ H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 1. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 469. (niem.).
- ↑ A.E. Brehm: Führer durch den Zoologischen Garten zu Hamburg: eine kurze Beschreibung der in ihm zur Schau gestellten Thiere. Wyd. 16. Hamburg: Verlag der Zoologischen Gesellschaft, 1864, s. 53. (niem.).
- ↑ T. von Heuglin & L. Fitzinger. Systematische Übersicht der Säugethiere Nordost - Afrika’s mit Einschluß der arabischen Küste, des rothen Meeres, der Somáli- und der Nilquellen-Länder, südwärts bis zum vierten Grade nördlicher Breite. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 54 (1), s. 557, 1866. (niem.).
- ↑ J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Cats (Felidæ). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867, s. 272, 1867. (ang.).
- ↑ P. Matschie. Über auscheinend neue Afrikanische Säugethiere. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1893, s. 109, 1893. (niem.).
- ↑ C. Greve. Die geographische Verbreitung der jetzt lebeuden Raubthieree. „Nova acta Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum”. 63, s. 76, 1895. (niem.).
- ↑ E. Lönnberg. Ueber eine melanistische Varietät vom Serval nebst Bemerkungen über andere melanistische Säugethiere. „Zoologische Jahrbücher. Abteilung für Systematik, Geographie und Biologie der Tiere”. 10, s. 571, 1898. (ang.).
- ↑ a b Pocock 1907 ↓, s. 665.
- ↑ a b Pocock 1907 ↓, s. 666.
- ↑ Wroughton 1910 ↓, s. 205.
- ↑ a b Wroughton 1910 ↓, s. 206.
- ↑ a b Á. Cabrera. Sobre los nombres específicos y subespecificos de algunos «Felis». „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 10, s. 427, 1910. (hiszp.).
- ↑ O. Thomas. Some new Ferœ from Asia and Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 12, s. 91, 1913. (ang.).
- ↑ G.M. Allen. Mammals from the Blue Nile valley. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 58, s. 337, 1914. (ang.).
- ↑ E. Lönnberg. Remarks on some Congo mammals. „Revue Zoologique Africaine”. 7, s. 242, 1919–1920. (ang.).
- ↑ Allen 1924 ↓, s. 267.
- ↑ O. de Beaux. Mammiferi della Somalia Italiana. Descrizione di due nuove sottospecie di Carnivori e di una nuova sottospecie di antilope. „Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale in Milano”. 63 (1), s. 4, 1924. (wł.).
- ↑ A. Roberts. New forms of South African mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 14 (3), s. 227, 1931. (ang.).
- ↑ A. Roberts. Preliminary description of fifty-seven new forms of South African mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 15 (1), s. 7, 1932. (ang.).
- ↑ R.I. Pocock. Three races, one new, of the serval (Leptailurus) from North Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eleventh series. 11, s. 694, 1944. DOI: 10.1080/00222934408527466. (ang.).
- ↑ J.R. Ellerman, T.C.S. Morrison-Scott & R.W. Hayman: Southern African mammals 1758 to 1951: a reclassification. London: British Museum (Natural History), 1953, s. 148. (ang.).
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 398. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ C Thiel, Leptailurus serval, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.1 [dostęp 2015-06-28] (ang.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 136. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 327, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ Allen 1924 ↓, s. 266.
- ↑ Histoire naturelle, générale et particulière: avec la description du cabinet du roy. Cz. 13. Paris: De l’Imprimerie royale, 1765, s. ryc. xxxiv. (fr.).
- ↑ a b c d e A.C. Kitchener, C. Breitenmoser-Würsten, E. Eizirik, A. Gentry, L. Werdelin, LA. Wilting, N. Yamaguchi, A.V. Abramov, P. Christiansen, C. Driscoll, J.W. Duckworth, W.E. Johnson, S.J. Luo, E. Meijaard, P O’Donoghue, J. Sanderson, K. Seymour, M. Bruford, C. Groves, M. Hoffmann, K. Nowell, Z. Timmons & S. Tobe. A revised taxonomy of the Felidae : The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group. „Cat News”. Special Issue (80), s. 58–60, 2017. (ang.).
- ↑ a b M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 141–142. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leptailurus serval. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ 1913.4.14.1. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2024-12-02]. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 370, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 237.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 142.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 248.
- ↑ Walentynki w ZOO pod znakiem Światowego Dnia Kota, Herold Gdański nr 2/2017
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- R.I. Pocock. Notes upon some African species of the genus Felis, based upon specimens recently exhibited in the Society’s gardens. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1907, s. 656–677, 1907. (ang.).
- R.Ch. Wroughton. Some servals and an Otomys from East Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 5, s. 205–207, 1910. (ang.).
- J.A. Allen. Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 47, s. 75–281, 1924. (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).