Gottlob Berger

Gottlob Berger, zdjęcie z 1944

Na ławie oskarżonych podczas procesu w Norymberdze w 1949

Gottlob Christian Berger (ur. 16 czerwca 1896, zm. 5 stycznia 1975) – zbrodniarz hitlerowski, czołowy ekspert SS do spraw selekcji rasowej, szef Głównego Urzędu SS oraz jeden z twórców idei Waffen-SS; najwyższy osiągnięty stopień w SS – SS-Obergruppenführer.

Życiorys

Urodzony w Gerstetten (Badenia-Wirtembergia). Berger był powiązany rodzinnie z wieloma niemieckimi rodzinami zamieszkującymi Europę Południowo-Wschodnią, co z pewnością miało wpływ na wysunięcie przezeń pomysłu utworzenia niemieckiej armii o charakterze międzynarodowym. Najprawdopodobniej to on był twórcą idei Waffen-SS, której celem była integracja Niemców rozproszonych po całej Europie. W młodości instruktor gimnastyki i zwycięzca wielu zawodów sportowych, wstąpił do NSDAP i SS. W tej ostatniej, w 1940 osiągnął wysoki stopień generalski SS-Obergruppenführera. W SS Berger był jednym z najważniejszych specjalistów Himmlera od selekcji rasowej, a zajmował się także organizacją i bezpieczeństwem tej instytucji.

W 1940 Berger został przez Himmlera powołany na stanowiska szefa Głównego Urzędu SS (SS-Hauptamt), który zajmował się głównie werbunkiem do SS, a zwłaszcza formowaniem oddziałów Waffen-SS. Również w 1940 został on szefem sztabu Himmlera do spraw wojskowych. Berger okazał się na tych stanowiskach rzutkim i bezwzględnym organizatorem. W 1942 został także osobistym przedstawicielem Himmlera przy Ministerstwie Rzeszy do spraw Okupowanych Terytoriów Wschodnich, które zajmowało się zarządzaniem okupowanych ziem ZSRR i kierowane było przez Alfreda Rosenberga. W sierpniu 1933 został wybrany jako poseł do Reichstagu z okręgu wyborczego Düsseldorf-Wschód oraz został prezydentem Związku Niemiecko-Chorwackiego. Berger nadal owładnięty był ideą zjednoczonej pod władzą nazistów Europy. 31 sierpnia 1944 powołano go na stanowisko dowódcy sił mających stłumić powstanie narodowe na Słowacji. Jego zadaniem była pacyfikacja miejscowej ludności (co wykonał brutalnie i skutecznie) oraz zachowanie marionetkowego rządu, współpracującego z III Rzeszą. Wreszcie 1 października 1944 otrzymał jeszcze jedną wysoką funkcję, zostając Generalnym Inspektorem do spraw Jeńców Wojennych.

Po zakończeniu wojny Berger został aresztowany przez aliantów i postawiony przed Amerykańskim Trybunałem Wojskowym (był to tzw. proces ministerstw, jeden z 12 procesów norymberskich). Uznany za winnego zbrodni przeciw ludzkości i wojennych oraz przynależności do organizacji przestępczej (SS) 2 kwietnia 1949 został skazany na karę 25 lat pozbawienia wolności. Był to najwyższy wyrok w tym procesie. Już 31 stycznia 1951 kara została zamieniona na 10 lat pozbawienia wolności, ale Berger został zwolniony jeszcze przed końcem 1951. W sumie, razem z okresem przebywania w areszcie przed i w trakcie procesu, spędził w więzieniu jedynie 6,5 roku.

W późniejszym okresie był członkiem-założycielem związku byłych SS-manów (HIAG) i współwydawcą skrajnie prawicowego czasopisma Nation Europa, w którym m.in. gloryfikował działalność Waffen-SS.

Gottlob Berger zmarł w 1975.

Bibliografia

• Trials of War criminals before the Nuernberg Military Tribunals under Control Council Law No 10, Vol. XIII (Washington DC: US Government Printing Office, 1952