Budynek Admiralicji w Valletcie
35°53′54″N 14°30′33″E/35,898333 14,509167 Fasada Budynku Admiralicji | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1569 |
| Ukończenie budowy |
1570 |
| Ważniejsze przebudowy |
1761-1763 |
| Pierwszy właściciel |
Fra Jean de Soubiran dit Arafat |
Położenie na mapie Malty  | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
| 35°53′54″N 14°30′33″E/35,898333 14,509167
| |
Budynek Admiralicji (malt. id-Dar tal-Ammirall[1], ang. Admiralty House), wcześniej znany jako Casa Miari, Palazzo Don Raimondo oraz pod kilkoma innymi nazwami – pałac w Valletcie na Malcie. Oryginalnie zbudowany w latach 1569–1570, jako dwa prywatne budynki, przez Fra Jeana de Soubiran dit Arafat, rycerza Zakonu św. Jana. Budynki leasingowane były później różnym właścicielom, w tym Fra Raimondo de Sousa y Silva, który w latach 1761–1763 przebudował je na jednolitą rezydencję.
W roku 1808 Ludwik Karol Orleański, przybywszy na Maltę, zmarł w tym domu na gruźlicę. W latach 1821–1961 budynek był oficjalną rezydencją głównodowodzącego Floty Śródziemnomorskiej Royal Navy, stąd jego nazwa. Od roku 1974 do 2016 w budynku znajdowało się Narodowe Muzeum Sztuk Pięknych. Aktualnie planuje się odnowienie Admiralty House i przekształcenie go w Biuro Prokuratora Generalnego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Rządy Zakonu Joannitów
[edytuj | edytuj kod]Miejsce, na którym stoi Admiralty House było pierwotnie zajmowane przez dwa domy, zbudowane przez francuskiego rycerza Fra Jeana de Soubiran dit Arafat w latach 1569–1570. Posiadłość przeszła na innego członka Zakonu, François le Petit de la Guerche, a po jego śmierci w roku 1663 została zabrana przez Skarb Zakonu św. Jana. Od roku 1668 domy były wynajmowane różnym rycerzom[2].
W latach 1760. dwa te domy zajmowane były przez Fra Raimondo de Sousa y Silva, bogatego portugalskiego rycerza, który był Bailiffem Lessy. W latach 1761–1763 Skarb Zakonu przebudował domy do formy znanej do dzisiaj, aby polepszyć warunki zamieszkania bailiffa[2], i budynek zaczął być znany jako Palazzo Don Raimondo, od imienia lokatora[3]. Plany przebudowy są przypisywane architektowi Andrea Belli, który przeprojektował też Zajazd Kastylijski[4]. Materiał na budynek – wapień, dostarczony był z kamieniołomu we Florianie[5].
De Sousa zmarł w roku 1782, w latach 1783–1785 budynek został podzielony na kilka apartamentów. Następnie znów powrócił do stanu jednej rezydencji, by ponownie być wynajętym kilku rycerzom. W czasie swej historii budynek znany był pod kilkoma nazwami, pochodzącymi od nazwisk jego mieszkańców, jak Maison Arifat, Casa de Guerche oraz Maison Fleurigny[3]. W późnych latach XVIII i początkiem XIX wieku znany był pod nazwą Casa Miari, od Fra Antonio Miari di Belluno, sekretarza Wielkiego Mistrza Ferdynanda von Hompesch, który mieszkał w tym domu w latach 1795–1798[2].
Okupacja francuska i rządy brytyjskie
[edytuj | edytuj kod]Podczas francuskiej okupacji Malty rząd zaoferował budynek biskupowi Vincenzo Labiniemu na seminarium, lecz plany te nie zostały zrealizowane z powodu maltańskiego powstania i blokady z lat 1798–1800[2]. W tym czasie, na polecenie Napoleona, tarcza herbowa na fasadzie budynku została zniszczona[6].
W roku 1800, po ogłoszeniu Malty brytyjskim protektoratem, budynek został zajęty przez Cywilnego Komisarza Alexandra Balla. Następnie, od sierpnia 1802 roku do czerwca roku 1803, budynek zajmowany był przez Alexandra Macaulaya, sekretarza Cywilnego Komisarza. W roku 1808, podczas wizyty na Malcie, zatrzymali się tu Ludwik Filip, książę Orleanu i Ludwik Karol Orleański. Ten ostatni zmarł tutaj na gruźlicę 29 maja 1808 roku, i został pochowany w konkatedrze św. Jana w Valletcie[2].
W latach 1808–1820 budynek był zajmowany przez dowództwo armii brytyjskiej, za co nie była przekazywana żadna opłata. W roku 1821 został formalnie wynajęty dowództwu Royal Navy, jako oficjalna rezydencja głównodowodzącego brytyjskiej Floty Śródziemnomorskiej, będąc znany jako Admiralty House. Przewinęło się przez niego wiele znamienitych osób, tak rezydentów, jak i gości, w tym Lord Mountbatten, Winston Churchill, król Jerzy V oraz królowa Elżbieta[7]. Budynek został przekazany rządowi Malty w roku 1961[2].
Niepodległa Malta
[edytuj | edytuj kod]W późniejszym czasie budynek został odnowiony. 7 maja 1974 roku premier Agatha Barbara otworzyła w nim Narodowe Muzeum Sztuk Pięknych. Obecni również byli dyrektor muzeum Francis Mallia oraz prezydent Malty Anthony Mamo[8][1]. W roku 2013 zapoczątkowano plany przeniesienia muzeum z Admiralty House do Zajazdu Włoskiego[9]. We wrześniu 2014 oficjalnie ogłoszono, że przenosiny nastąpią oraz że nowe muzeum nazwane będzie MUŻA (z maltańskiego akronimu Mużew Nazzjonali tal-Arti)[10].
Początkiem roku 2013 zrobiono plany, aby po wyprowadzeniu muzeum przenieść Ministerstwo Turystyki oraz Maltański Zarząd Turystyki do Admiralty House oraz dwóch pobliskich budynków (Casa Scaglia oraz Old Mint Street 8)[11]. W listopadzie tego roku stwierdzono, że budynki te nie są jednak odpowiednie, aby pomieścić całe ministerstwo oraz około 200 pracowników[12]. Ministerstwo Turystyki przeniosło się na Republic Street 233, a Maltański Zarząd Turystyki do Smart City[13], więc aż do listopada 2013 roku nie było jasne, kto przejmie budynek po wyprowadzce muzeum[14][15].
Narodowe Muzeum Sztuk Pięknych zamknięto 2 października 2016 roku[16]. Opracowano plany odnowy budynku i przekształcenia go w biura Prokuratora Generalnego, które aktualnie mieszczą się w części Pałacu Wielkiego Mistrza[17].
Admiralty House jest pomnikiem narodowym stopnia 1, i jest również umieszczony na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands[8].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]
Admiralty House jest przykładem późnej architektury barokowej, chociaż opisywany jest również jako "italiante"[8] lub rokokowy[18]. Budynek składa się z sal położonych dokoła centralnego dziedzińca[8] oraz posiada dwa piętra ponad parterem oraz podpiwniczenie[11].
Fasada była oryginalnie udekorowana tarczami, zawierającymi herby Zakonu i Wielkiego Mistrza Manuela Pinto, lecz zostały one zniszczone podczas francuskiej okupacji 1798–1800[19].
W budynku znajduje się monumentalna, wolno stojąca klatka schodowa, o której mówi się, że jest jedną z najpiękniejszych na Malcie[8][15]. Jej wygląd mógł być wzorowany na podobnych schodach w Zajeździe Kastylijskim w Valletcie, w Rezydencji w Würzburgu w Bawarii oraz w Pałacu Kinskich i Górnym Belwederze w Wiedniu[20].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Alfie Guillaumier: Bliet u Rħula Maltin. Klabb Kotba Maltin, 2005, s. 938. ISBN 99932-39-40-2. (malt.).
- ↑ a b c d e f Victor F. Denaro. Yet more houses in Valletta. „Melita Historica”. 3 (4), s. 16–18, 1963. [zarchiwizowane z adresu 2016-04-16]. (ang.).
- ↑ a b Scicluna 1933 ↓, s. 60.
- ↑ Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. 1 A-F. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 192. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).
- ↑ Scicluna 1933 ↓, s. 59.
- ↑ Scicluna 1933 ↓, s. 59–60.
- ↑ National Museum of Fine Arts. Heritage Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-05)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Museum of Fine Arts. National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands, 2012-12-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-04)]. (ang.).
- ↑ Patrick Cooke: Museum will move to Auberge d'Italie. [w:] Times of Malta [on-line]. 2013-11-21. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-23)]. (ang.).
- ↑ About MUŻA. Heritage Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-23)]. (ang.).
- ↑ a b Francis Albani: Status report on the proposed relocation of the Ministry for Tourism and the Malta Tourism Authority from the Auberge D'Italie in Merchants Street, Valletta to the Museum of Fine Arts (Admiralty House), Casa Scaglia and 8, Old Mint Street, Valletta. Malta Tourism Authority, 2013-05-07. [dostęp 2017-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-26)]. (ang.).
- ↑ Noel Grima: The Fine Arts Museum saga comes full circle. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2013-11-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-20)]. (ang.).
- ↑ Ivan Camilleri: Tourism Authority pushed to Smart City. [w:] Times of Malta [on-line]. 2016-06-07. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-08)]. (ang.).
- ↑ il-mużew tal-arti ghall-Berga tal-Italja. [w:] TVM [on-line]. 2013-11-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-10)]. (malt.).
- ↑ a b Ministry confirms Fine Arts Museum move to Auberge D'Italie is still on. [w:] Times of Malta [on-line]. 2013-11-20. [dostęp 2017-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-25)]. (ang.).
- ↑ Last chance to visit Fine Arts Museum at Admiralty House. [w:] Times of Malta [on-line]. 2016-09-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-30)]. (ang.).
- ↑ Grade 1 protected Admiralty House building to be restored. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2016-10-10. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-13)]. (ang.).
- ↑ The Malta Independent Online. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2006-10-19. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-23)]. (ang.).
- ↑ Scicluna 1933 ↓, s. 59-60.
- ↑ Conrad Thake: Scenographic Baroque Staircases (Part 2). [w:] The Malta Independent [on-line]. 2007-08-01. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-26)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Hannibal P. Scicluna. Notes on the Admiralty House, Valletta. „Archivum Melitense”. 9 (2), s. 57–72, 1933. [zarchiwizowane z adresu 2016-04-16]. (ang.).
