Jürg Wyttenbach
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Gatunki | |
| Zawód |
Jürg Wyttenbach (ur. 2 grudnia 1935 w Bernie[1][2], zm. 22 grudnia 2021 w Bazylei[3][4]) – szwajcarski kompozytor, pianista i dyrygent.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W latach 1945–1954 studiował w konserwatorium w Bernie u Kurta von Fischera (teoria) i Sándora Veressa (kompozycja), następnie od 1955 do 1957 roku kształcił się u Yvonne Lefébure (fortepian) i Josepha Calveta (kameralistyka) w Konserwatorium Paryskim[1][2]. W latach 1958–1959 odbył studia pianistyczne u Karla Engela w Hochschule für Musik w Hanowerze[1][2]. Wykładał w szkole muzycznej w Biel/Bienne (1959–1967) oraz w konserwatoriach w Bernie (1962–1966) i Bazylei (od 1967)[1][2].
Występował jako dyrygent i pianista, m.in. z działającym pod auspicjami Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej zespołem Basler Ensemble, którego był współzałożycielem[1]. Zdobył I nagrodę w konkursie kompozytorskim im. Béli Bartóka (1958), nagrodę na międzynarodowym konkursie wykonawczym w Genewie (1959) i nagrodę kompozytorską Schweizerischer Tonkünstlerverein (2003)[1].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Swoje kompozycje pisał najczęściej dla zaprzyjaźnionych wykonawców, stąd w jego twórczości brak muzyki symfonicznej[1]. Początkowo obracał się w kręgu postwebernowskiego języka muzycznego, później zwrócił się w kierunku muzyczno-teatralnych eksperymentów zainspirowanych twórczością Györgya Ligetiego i Mauricia Kagela[1]. Interesował się rolą ekspresji i dramaturgicznej roli gestu w procesie wykonywania muzyki, tworząc teatr instrumentalny będący kolażem luźnych epizodów, pozbawionych ciągłości akcji[1].
Wybrane kompozycje
[edytuj | edytuj kod](na podstawie materiałów źródłowych)[1][2]
Utwory orkiestrowe
- Koncert fortepianowy (1964, zrewid. 1973 i 1977)
- Anrufungen und Ausbruch na instrumenty dęte drewniane i blaszane (1966)
- Conteste na orkiestrę kameralną (1969)
- A memoria... na orkiestrę smyczkową (2001)
- marcia FUN na skrzypce i orkiestrę (2007)
Utwory kameralne
- Sonata na obój (1962, zrewid. 1972)
- 3 Sätze na obój, harfę i fortepian (1963)
- Divisions na fortepian i 9 solowych instrumentów smyczkowych (1964)
- Nachspiel na 2 fortepiany (1966)
- Paraphrase na flet i fortepian (1968)
- Ad libitum na flet lub 3 flety (1969)
- Exécution ajournée na 13 wykonawców (1970)
- Noch weisst du nicht, wess Kind du bist na fortepian, skrzypce i śpiewaka ad libitum (1977)
- Claustrophobie na skrzypce (1979)
- Tarantella na skrzypce (1983)
- schlagZEITschlag na 4 perkusje (1992)
- Flûte alors! na flet i klarnet (1996)
- ...ist doch alles Schall und Rausch na klarnet i harfę (2000)
- Serenade vor Lüftschlössern na flet i instrumenty dęte blaszane (2009)
Utwory wokalno-instrumentalne
- Sutil und Laar na chór i fortepian na 4 ręce (1964)
- Vier Kanzonen na sopran i wiolonczelę (1964)
- 2 Nonsense Verses, and Epigram and a Madrigal na sopran i wiolonczelę lub fagot (1964)
- Die Matalli na baryton i orkiestrę (1965)
- Lamentoroso na głos i 6 klarnetów (1984)
- Harmonie mit schräger Dámpfung dla śpiewającej skrzypaczki (1990)
- Laut Káfig na sopran i harfę lub gitarę (1997)
Utwory sceniczne
- Beethoven: Sacré? Sacré Beethoven! na śpiewaka, recytatora i projekcję multimedialną (1977)
- kolaż sceniczny Patchwork an der Wäscheleine (1979)
- komedia madrygałowa Chansons ricochets na 5 śpiewaków (1980)
- krótka opera Hors jeux (1982)
- ENCORE! Tics and Tricks na aktora i wiolonczelę (1987)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 286–287. ISBN 978-83-224-0935-0.
- ↑ a b c d e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3988. ISBN 0-02-865571-0.
- ↑ Cécile Olshausen: Jürg Wyttenbach ist gestorben. srf.ch, 2021-12-24. [dostęp 2022-12-29]. (niem.).
- ↑ Der Schweizer Komponist Jürg Wyttenbach ist mit 86 Jahren gestorben. nzz.ch, 2021-12-24. [dostęp 2022-12-30]. (niem.).