Mostowice
50°16′30″N 16°28′54″E/50,275000 16,481667| wieś | |
 Kościół Narodzenia NMP | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
660-720[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (XII 2023) |
12 |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-517[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0851442 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
| 50°16′30″N 16°28′54″E/50,275000 16,481667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Mostowice (niem. Langenbrück) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
W przeszłości do wsi należał przysiółek Trójka (niem. Dreihäuser)[4]. Obecnie nazwa niestandaryzowana, przysiółek wyludniony w granicach wsi.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Mostowice położone są w Sudetach Środkowych około 15 km na południowy zachód od Bystrzycy Kłodzkiej, nad lewym brzegiem Dzikiej Orlicy, w górnej części Doliny Dzikiej Orlicy, między Górami Bystrzyckimi na północnym wschodzie a Górami Orlickimi (czes. Orlicke hory) na południowym zachodzie przy granicy z Czechami[2].
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Mostowice to rozciągnięta, niewielka, przygraniczna wieś łańcuchowa, położona u południowo-zachodniego zbocza Gór Bystrzyckich[2]. Wieś o charakterze turystycznym z luźną zabudową. Budynki położone w większości po jednej stronie drogi. Jest to wieś zanikająca, większość zabudowań jest w złym stanie, a po niektórych obejściach gospodarczych zostały już tylko fragmenty fundamentów[2]. Miejscowość posiada dobre warunki klimatyczne i wypoczynkowe, położona jest w pobliżu dużego ośrodka sportów zimowych Zieleńca. Otoczenie wsi stanowią rozległe półdzikie górskie łąki, a wzniesienia porastają lasy świerkowe regla dolnego[2]. Z wielu miejsc roztacza się panorama na najwyższą część Gór Orlickich. We wsi zachował się zabytkowy późnobarokowy kościół, kilka chałup mieszkalnych z XIX wieku o wyraźnie czeskich wpływach oraz piaskowcowa figura św. Jana Nepomucena z końca XVIII wieku[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początkiem Mostowic była strażnica powstała pod koniec XVI wieku w celu powstrzymywania panów czeskich, którzy często zapuszczali się na łowy w lasy hrabstwa kłodzkiego[5]. Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 1596 roku, osada wchodziła wówczas w skład dóbr zamku Szczerba[5]. W 1684 roku wieś przeszła w ręce prywatne, a w końcu XVIII wieku była największą osadą w Dolinie Dzikiej Orlicy, rozwijającą się w ścisłym związku z sąsiednim osadami. W 1840 roku przeszła w posiadanie księżnej Marianny Orańskiej[5]. W okresie tym nastąpił znaczny rozwój wsi, powstał tartak, browar, wytwórnia zapałek, mała fabryka drewnianych zabawek, dwa młyny wodne, urząd celny oraz jedyna w Prusach szlifiernia z płuczką kamieni ozdobnych i szlachetnych, używanych do wyrobów biżuterii[5]. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była najbardziej uprzemysłowioną miejscowością w Dolinie Dzikiej Orlicy[5]. Pod koniec XIX wieku nastąpił znaczny napływ turystów i letników, w 1910 roku we wsi mieszkało 598 mieszkańców. Po II wojnie światowej polityka osiedleńcza doprowadziła do niekorzystnych zmian w regionie Gór Bystrzyckich[2]. W miejsce wysiedlonych Niemców i Czechów osiedlono na Ziemiach Zachodnich mieszkańców wschodnich terenów przedwojennej Polski, włączonych do Związku Radzieckiego. Nowi przybysze nie posiadali umiejętności gospodarowania w trudnych warunkach górskich, również nie potrafili kontynuować letniskowych tradycji wsi[5]. Stało się to przyczyną postępującego upadku rolnictwa w tym terenie, i wyludniania się wiosek górskich[5]. Na początku XXI wieku we wsi mieszkało poniżej 30 mieszkańców.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:[6].
- późnobarokowy kościół pw. Narodzenia NMP, filialny z 1781, jednonawowy, nakryty blaszanym dachem dwuspadowym z wieżą o cebulastym hełmie z 1790 roku otoczony niskim murem[5]. Wnętrze nakrywa płaski drewniany strop. W ołtarzu głównym znajduje się duży tytułowy obraz z końca XVIII wieku. Z lewej strony stoi ołtarz Serca Pana Jezusa z końca XVIII w. z postacią Jezusa w dość ozdobnym obramieniu, z prawej - skromna ambona z 1782[5]. Wnętrze kościoła wyróżniają duże obrazy Drogi Krzyżowej z początku XIX w.
Inne zabytki[2]:
- krzyże i przydrożne figury z XIX w.,
- budynki mieszkalne z XIX wieku o czeskich wpływach budownictwa.
Byłe przejście graniczne
[edytuj | edytuj kod]Do 21 grudnia 2007 roku funkcjonowało drogowe przejście graniczne Mostowice-Orlické Záhoří, które na mocy układu z Schengen zostało zlikwidowane. Obecnie przekraczać granicę można w dowolnym miejscu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 83584
- ↑ a b c d e f g h Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 139-141. ISBN 83-7005-340-8.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 806 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 15 grudnia 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-07-31].
- ↑ a b c d e f g h i Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 381. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 63. [dostęp 2012-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 marca 2017)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie |
|
| Przysiółki wsi | |
| Kolonie | |
| Osady | |
| Pozostałe miejscowości |
