Przejdź do zawartości

Nagroda Literacka m.st. Warszawy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nagroda Literacka m.st. Warszawynagroda literacka, po raz pierwszy przyznana w 1926 roku, reaktywowana w 2008 roku.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym laureatem nagrody został Władysław Mickiewicz, publicysta, tłumacz i wydawca, najstarszy syn Adama Mickiewicza. Przyznawana regularnie co roku nagroda cieszyła się dużym prestiżem, rosnącym z latami dzięki pozycji, jaką w literaturze zajmowali jej kolejni laureaci. Byli to między innymi: Wacław Sieroszewski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Wacław Berent, Tadeusz Boy-Żeleński, Pola Gojawiczyńska, Roman Kołoniecki, Maria Kuncewiczowa oraz Leopold Staff, ostatni laureat przed wojną (1938).

Po wojnie warszawska nagroda literacka przyznawana była pisarzom i publicystom nieregularnie i pod różnymi nazwami. Pierwszym laureatem został w 1948 roku Kazimierz Brandys[1], ostatnimi zaś Miron Białoszewski i Jerzy Waldorff (w roku 1980). Wyróżniono także między innymi Władysława Broniewskiego, Stefana Wiecheckiego, Hannę Januszewską, Juliusza Wiktora Gomulickiego, Ernesta Brylla i Jerzego Stefana Stawińskiego.

Reaktywacja

[edytuj | edytuj kod]

28 sierpnia 2008 roku Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyjęła uchwałę ponownie ustanawiającą Nagrodę Literacką m. st. Warszawy[2]. Zgodnie z jej regulaminem powołano jury w składzie: prof. Andrzej Z. Makowiecki oraz Tomasz Burek, Tadeusz Górny (sekretarz), Grzegorz Leszczyński, Andrzej S. Kowalczyk, Marek Wawrzkiewicz i Tomasz Wroczyński. Kadencja jury trwa trzy lata. Od roku 2015 jury obradowało w składzie: Janusz Drzewucki (przewodniczący), Grażyna Borkowska, Anna Maria Czernow, Karolina Głowacka (sekretarz), Anna Romaniuk, Krzysztof Masłoń, Rafał Skąpski. W latach 2015–2017 członkinią jury była Joanna Kulmowa, zaś w latach 2018–2022 Eliza Kącka.

Od 2022 r. skład jury przedstawia się następująco: Justyna Sobolewska (przewodnicząca), Maciej Jakubowiak (sekretarz), Jarosław Klejnocki, Anna Kramek-Klicka, Piotr Sadzik, Agnieszka Sowińska, Karolina Szymaniak[3].

Inicjatorami powrotu do dobrej tradycji byli m.in. Rafał Skąpski, prezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, Włodzimierz Paszyński, zastępca prezydenta m. st. Warszawy, a także Ewa Malinowska-Grupińska, wydawca, przewodnicząca Rady Miasta.

Nagroda przyznawana jest w sześciu kategoriach[4]:

  • warszawski twórca – 100 tys. zł,
  • proza – 30 tys. zł,
  • poezja – 30 tys. zł,
  • książka o tematyce warszawskiej – 30 tys. zł.,
  • komiks i powieść graficzna – 30 tys. zł,
  • literatura dziecięca – 30 tys. zł.

Osoby nominowane otrzymują po 10 tys. zł.

Dyplomy otrzymują także wydawcy nagrodzonych książek.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Laureaci Nagrody Literackiej m.st. Warszawy.

Laureaci roku 2008

[edytuj | edytuj kod]

14 listopada 2008 roku, w Salach Redutowych Opery Narodowej w Warszawie, prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, w obecności przewodniczącej Rady Miasta, Ewy Malinowskiej–Grupińskiej wręczyła pamiątkowe medale i nagrody pieniężne laureatom pierwszej po latach przerwy edycji nagrody. Decyzją jury, w regulaminowych kategoriach: „Warszawski twórca”, „Literatura piękna”, „Literatura dla dzieci i młodzieży” oraz „Edycja warszawska” zostali nimi:

  • Tadeusz Konwicki – nagroda główna, „za wszystko co stworzył o Warszawie, dla Warszawy i w Warszawie”
  • Julia Hartwig – za tom Poezje wybrane. Selected Poems, Wydawnictwo Literackie 2008
  • Joanna Kulmowa – za tom Kulmowa dzieciom, Poznańska Oficyna Wydawnicza G&P 2007
  • Tomasz Pawłowski i Jarosław Zieliński – za książkę Żoliborz. Przewodnik historyczny, wydaną z inicjatywy Rady Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy przez Wydawnictwo Rosner i Wspólnicy

Laureaci roku 2009

[edytuj | edytuj kod]

Wręczenie nagród odbyło się 24 września 2009 roku w Galerii Skwer. Nagrody, które wręczyła prezydent m. st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, otrzymali:

  • Józef Hen – nagroda główna w kategorii „Warszawski twórca”
  • Anna Piwkowska – za tomik Farbiarka (Wydawnictwo Znak) – w kategorii „Literatura piękna dla dorosłych”
  • Maciej Wojtyszko – za utwór Bromby i Fikandra wieczór autorski (Ezop) – w kategorii „Literatura dla dzieci i młodzieży”
  • Marek Kwiatkowski – za książkę Gawędy warszawskie (PIW) w kategorii „Edycja o tematyce warszawskiej”

Laureaci roku 2010

[edytuj | edytuj kod]
  • Marek Nowakowski – nagroda główna w kategorii „Warszawski twórca”
  • Ryszard Przybylski – za Cień jaskółki. Esej o myślach Chopina (Wydawnictwo Znak) – w kategorii „Literatura piękna”
  • Paweł Beręsewicz – za Warszawa. Spacery z Ciumkami (Skrzat) – w kategorii „Literatura dla dzieci i młodzieży”
  • Stanisław Milewski – za Codzienności niegdysiejszej Warszawy (Iskry) – w kategorii „Edycja o tematyce warszawskiej”

Laureaci roku 2011

[edytuj | edytuj kod]
  • Janusz Głowacki – nagroda główna w kategorii „Warszawski twórca”
  • Eustachy Rylski – za książkę Na grobli (Świat Książki) – w kategorii „Literatura piękna – proza”
  • Jarosław Mikołajewski – za tom Zbite szklanki (Wydawnictwo Literackie) – w kategorii „Literatura piękna – poezja”
  • Joanna Papuzińska – za książkę Asiunia (wyd. Literatura i Muzeum Powstania Warszawskiego; ilustracje: Maciej Szymanowicz) – w kategorii „Literatura dziecięca”
  • Magdalena Stopa, Jan Brykczyński – za książkę Ostańce. Kamienice warszawskie i ich mieszkańcy (Dom Spotkań z Historią) – w kategorii „Edycja warszawska”[5]

Laureaci roku 2012

[edytuj | edytuj kod]

Wręczenie nagród odbyło się 22 kwietnia 2012 roku w Teatrze na Woli. Nagrody, za książki wydane w drugiej połowie 2011 r., otrzymali:

  • prof. Janusz Tazbir – za książkę Romans literatury i historii – nagroda w kategorii „Warszawski twórca”
  • Jarosław Mikołajewski – za książkę Rzymska komedia (Wydawnictwo Agora) – w kategorii „Literatura piękna – proza”
  • Jacek Łukasiewicz – za tomik Stojąca na ruinie (Biuro Literackie) – w kategorii „Literatura piękna – poezja”
  • Małgorzata Strzałkowska – za książkę Leśne głupki i coś i ilustracje (Bajka) – w kategorii „Książka dla dzieci”
  • Ewa Morycińska-Dzius – za książkę Rozsypane fotografie (Świat Książki) – w kategorii „Edycja warszawska”[6]

Laureaci roku 2013

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci roku 2014

[edytuj | edytuj kod]
  • Wiesław Myśliwski – w kategorii „Warszawski twórca”[7]
  • Przemysław Wechterowicz – za książkę Proszę mnie przytulić z ilustracjami Emilii Dziubak (wyd. Agencja Edytorska Ezop) – w kategorii „Pisanie dla dzieci”
  • Ignacy Karpowicz – za Ości (Wydawnictwo Literackie) – w kategorii „Proza”
  • Tadeusz Dąbrowski – za Pomiędzy (Wydawnictwo a5) – w kategorii „Poezja”
  • Joanna Rolińska – za zbiór wywiadów Rozmowy o dzieciństwie (wyd. G+J Książki) – w kategorii „Edycja warszawska”

Laureaci roku 2015

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci roku 2016

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci roku 2017

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci roku 2018

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci roku 2019

[edytuj | edytuj kod]
  • Kazimierz Orłoś – w kategorii „Warszawski twórca” za całokształt twórczości
  • Wiesław Myśliwski – w kategorii prozatorskiej za powieść Ucho igielne
  • Krystyna Dąbrowska – w kategorii poetyckiej za tom Ścieżki dźwiękowe (wyd. Wydawnictwo a5)
  • Cezary Harasimowicz – w kategorii „literatura dziecięca” za Mirabelkę (Zielona Sowa)
  • Andrzej Żor – w kategorii „edycja warszawska” za książkę Dom. Historia przytułku św. Franciszka Salezego[12]

Laureaci roku 2020

[edytuj | edytuj kod]
  • Łukasz Orbitowski – w kategorii prozatorskiej za powieść Kult
  • Ewa Lipska – w kategorii poetyckiej za tom Miłość w trybie awaryjnym
  • Wojciech Mikołuszko i Małgorzata Dmitruk – w kategorii „literatura dziecięca – tekst i ilustracje” za książkę Wojtek
  • Arkadiusz Szaraniec – w kategorii „edycja warszawska” za książkę Warszawa dzika
  • Piotr Wojciechowski – w kategorii „Warszawski twórca” za całokształt twórczości[13]

Laureaci roku 2021

[edytuj | edytuj kod]
  • Joanna Rudniańska – w kategorii „Warszawska twórczyni”
  • Zyta Rudzka – w kategorii „proza” za książkę Tkanki miękkie
  • Radosław Jurczak – w kategorii „poezja” za książkę Zakłady holenderskie
  • Aleksandra i Daniel Mizielińscy – w kategorii „literatura dziecięca – tekst i ilustracje” za Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych
  • Grzegorz Piątek – w kategorii „Książka o tematyce warszawskiej” za Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949[14]

Laureaci roku 2022

[edytuj | edytuj kod]
  • Piotr Sommer – w kategorii „Warszawski twórca”
  • Andrzej Stasiuk – w kategorii prozatorskiej za Przewóz
  • Tomasz Bąk – w kategorii poetyckiej za książkę O, tu jestem
  • Katarzyna Jackowska-Enemuo (tekst), Marianna Sztyma (ilustracje) – w kategorii „literatura dziecięca – tekst i ilustracje” za książkę Tkaczka chmur
  • Błażej Brzostek – w kategorii „Książka o tematyce warszawskiej” za książkę Wstecz. Historia Warszawy do początku
  • Wanda Hagedorn (tekst), Ola Szmida (ilustracje) – w kategorii „komiks i powieść graficzna” za książkę Twarz, brzuch, głowa[15]

Laureaci roku 2023

[edytuj | edytuj kod]
  • Paweł Dunin-Wąsowicz – w kategorii „Warszawski twórca”
  • Zyta Rudzka – w kategorii prozatorskiej za Ten się śmieje, kto ma zęby
  • Kamila Janiak – w kategorii poetyckiej za książkę miłość
  • Anna Taraska (tekst), Dominika Czerniak-Chojnacka (ilustracje) – w kategorii „literatura dziecięca – tekst i ilustracje” za książkę Dwa słowa
  • Konrad Niemira – w kategorii „Książka o tematyce warszawskiej” za książkę Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie
  • Daniel Odija (tekst), Wojciech Stefaniec (ilustracje) – w kategorii „komiks i powieść graficzna” za książkę Rege[16]

Laureaci roku 2024

[edytuj | edytuj kod]
  • Joanna Papuzińska – w kategorii „Warszawska twórczyni”
  • Tomasz Różycki – w kategorii prozatorskiej za Złodzieje żarówek
  • Justyna Kulikowska – w kategorii poetyckiej za książkę Obóz zabaw
  • Maria Strzelecka (tekst i ilustracje) – w kategorii „literatura dziecięca – tekst i ilustracje” za książkę Hajda. Beskid bez kitu
  • Michał Książek – w kategorii „Książka o tematyce warszawskiej” za książkę Atlas dziur i szczelin
  • Maciej Sieńczyk (tekst i ilustracje) – w kategorii „komiks i powieść graficzna” za książkę Spotkanie po latach[17]

Nominacje

[edytuj | edytuj kod]

2011[18]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

Edycja warszawska:

2012[19]

Proza:

Poezja:

Edycja warszawska:

Książka dla dzieci:

2013[20]

Proza:

Poezja:

Książka dla dzieci:

Edycja warszawska:

  • Jerzy Majewski, Budujemy nowy dom. Odbudowa Warszawy w latach 1945-1952, Dom Spotkań z Historią
  • Beata Chomątowska, Stacja Muranów, Wydawnictwo Czarne
  • Tomasz Mościcki, Teatry Warszawy 1944-1945, Fundacja Historia i Kultura

2014[21]

Proza:

Poezja:

Książka dla dzieci:

  • Anna Czerwińska, il. Dorota Łoskot-Cichocka, Fotel czasu, Wydawnictwo Literatura
  • Marta Dzienkiewicz, il. Joanna Rzezak i Piotr Karski, Pionierzy. Poczet niewiarygodnie pracowitych Polaków, Dwie Siostry
  • Przemysław Wechterowicz, il. Emilia Dziubak, Proszę mnie przytulić, Ezop

Edycja warszawska:

2015[22]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

  • Maria Ekier, il. autorki, Złotouste zero w zenicie, Wydawnictwo Hokus-Pokus
  • Rafał Kosik, il. autora, Amelia i Kuba. Godzina duchów oraz Kuba i Amelia. Godzina duchów (traktowane jako całość), Powergraph
  • Anna Piwkowska, il. Emilia Bojańczyk, Franciszka, Fundacja Zeszytów Literackich

Edycja warszawska:

  • Paweł Giergoń, Mozaika warszawska, Muzeum Powstania Warszawskiego
  • Piotr Gursztyn, Rzeź Woli, Wydawnictwo Demart/Muzeum Powstania Warszawskiego
  • Elżbieta Markowska i Katarzyna Naliwajek-Mazurek, Warszawa 1939-1945. Okupacyjne losy muzyków, Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego

2016[23]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

Edycja warszawska:

2017[24]

Proza:

Poezja:

  • Jerzy Kronhold, Skok w dal, Wydawnictwo Literackie
  • Adrian Sinkowski, Raptularz, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu
  • Dariusz Suska, Ściszone nagłe życie, Wydawnictwo Znak

Literatura dla dzieci:

  • Joalna Nowaczyk, il. Daria Solak, Ala ma kota. A Ali?, Dwie Siostry
  • Łukasz Olszacki, il. Jola Richter-Magnuszewska, Bajka o tym, jak błędny rycerz nie uratował królewny, a smok przeszedł na wegetarianizm, Papilon
  • Marcin Szczygielski, il. Magda Wosik, Klątwa dziewiątych urodzin, Bajka

Edycja warszawska:

2018[25]

Proza:

  • Andrzej Mencwel, Toast na progu, Wydawnictwo Literackie
  • Adam Robiński, Hajstry. Krajobraz bocznych dróg, Wydawnictwo Czarne
  • Jakub Żulczyk, Wzgórze psów, Świat Książki

Poezja:

Literatura dziecięca:

Edycja warszawska:

  • Anna Bikont, Sendlerowa. W ukryciu, Wydawnictwo Czarne
  • Janusz Majcherek, Tomasz Mościcki, Kryptonim 'Dziady’. Teatr Narodowy 1967-1968, Wydawnictwo Bellona
  • Grzegorz Mika, Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury, Wydawnictwo Skarpa Warszawska

2019[26]

Proza:

Poezja:

Literatura dla dzieci:

Edycja warszawska:

2020[27]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

Edycja warszawska:

  • Katarzyna Chudyńska-Szuchnik, Zręczni. Historie z warszawskich pracowni i warsztatów, Muzeum Warszawy
  • Arkadiusz Szaraniec, Warszawa dzika, Iskry
  • Jarosław Zieliński, PLAC. Warszawski plac Piłsudskiego jako zwierciadło losów i duchowej kondycji narodu, EKBIN STUDIO PR

2021[28]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

Książka o tematyce warszawskiej:

2022[29]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

  • Marcin Podolec (tekst i ilustracje) Bajka i jej gang, Kultura Gniewu
  • Katarzyna Jackowska-Enemuo, il Marianna Sztyma, Tkaczka chmur, Albus
  • Maria Strzelecka (tekst i ilustracje) Beskid bez kitu. Zima, Libra PL

Książka o tematyce warszawskiej:

Komiks i powieść graficzna:

  • Wanda Hagedorn (tekst), Ola Szmida (ilustracje), Twarz, brzuch, głowa, Kultura Gniewu
  • Jakub Topor (tekst i ilustracje), Dziadostwo, Timof Comics
  • Boguś Janiszewski (tekst), Max Skorwider (ilustracje), O, choroba, Wydawnictwo Agora/Fundacja Iskierka

2023[30]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

Książka o tematyce warszawskiej:

  • Paweł Kłudkiewicz, Hoża, moja ulica, Schulewicz Publisher
  • Kinga Nettmann-Multanowska, Warszawa rysuje Skopje, Fundacja Centrum Architektury
  • Konrad Niemira, Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie, Fundacja Terytoria Książki

Komiks i powieść graficzna:

2024[31]

Proza:

Poezja:

Literatura dziecięca:

  • Anna Kaźmierak (tekst i ilustracje), Gdzie ty jesteś, koguciku?, Wydawnictwo Wytwórnia
  • Marta Lipczyńska-Gil (tekst), Marta Ignerska (ilustracje), Ferment w mieście, Wydawnictwo Hokus-Pokus
  • Maria Strzelecka (tekst i ilustracje), Hajda. Beskid bez kitu, Wydawnictwo Libra PL

Książka o tematyce warszawskiej:

Komiks i powieść graficzna:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 43, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”. 
  2. Uchwała Nr XXXIX/1163/2008 z 28-08-2008 w sprawie ustanowienia Nagrody Literackiej m.st. Warszawy [online], Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy [dostęp 2023-04-26] (pol.).
  3. Jury Nagroda Literacka m.st. Warszawy. Urząd m.st. Warszawy. [dostęp 2024-06-17].
  4. Wysokość nagród. Urząd m.st. Warszawy. [dostęp 2024-06-17].
  5. Nagroda Literacka m. st. Warszawy: Laureaci 2011. www.kulturalna.warszawa.pl. [dostęp 2012-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-07)]. (pol.).
  6. Laureaci 2012. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. kulturalna.warszawa.pl. [dostęp 2016-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-31)].
  7. Nagroda Literacka m. st. Warszawy dla Wiesława Myśliwskiego. gazeta.pl, 2014-04-23. [dostęp 2014-04-23].
  8. Nagroda Literacka miasta Warszawy dla Rymkiewicza. Poeta odmawia wyróżnienia. gazeta.pl, 2014-04-24. [dostęp 2014-04-26].
  9. Znamy laureatów 9. edycji Nagrody Literackiej m. st. Warszawy [online], dzieje.pl [dostęp 2016-04-28].
  10. Przyznano laury 10. edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy [online], www.kulturalna.warszawa.pl [dostęp 2017-04-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-17].
  11. Laureaci 11. edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy - Nagroda Literacka m.st. Warszawy - Kulturalna Warszawa [online], www.kulturalna.warszawa.pl [dostęp 2018-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12] (pol.).
  12. Nagrody Literackie m.st. Warszawy przyznane. Kazimierz Orłoś z tytułem Warszawskiego Twórcy. tokfm.pl, 10 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-10].
  13. Laureaci 13. edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy - Nagroda Literacka m.st. Warszawy - Kulturalna Warszawa [online], www.kulturalna.warszawa.pl [dostęp 2020-07-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-04].
  14. Nagroda Literacka m.st. Warszawy [online], warszawa19115.pl [dostęp 2021-06-21].
  15. Laureaci jubileuszowej edycji Nagrody Literackiej [online], Urząd Miasta Warszawa [dostęp 2022-06-20] (pol.).
  16. Znamy laureatki i laureatów 16. Nagrody Literackiej m.st. Warszawy [online], um.warszawa.pl, 13 czerwca 2023 [dostęp 2024-06-15] (pol.).
  17. Laureatki i laureaci 17. Nagrody Literackiej Warszawy [online], um.warszawa.pl, 15 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-15] (pol.).
  18. Nagroda Literacka m.st. Warszawy 2011 - nominacje [online], Culture.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  19. Nominacje do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy 2012 ogłoszone [online], Culture.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  20. Nagroda Literacka Warszawy 2013 - nominacje [online], Culture.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  21. Nominacje do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy 2014 [online], Culture.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  22. Nominacje do Nagrody Literackiej Warszawy 2015 [online], Culture.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  23. https://um.warszawa.pl/-/nominacje-do-9-edycji-nagrody-literackiej
  24. Nominacje w 10. Edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. [dostęp 2023-05-09].
  25. Znamy nominowanych do 11. edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy [online], Booklips.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  26. Ogłoszono nominacje do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy [online], dzieje.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  27. Redakcja Woblinka, Nagroda Literacka m.st. Warszawy 2020 – nominacje [online], Woblink, 2 czerwca 2020 [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  28. Nagroda Literacka Miasta Stołecznego Warszawy 2021 - nominacje [online], www.granice.pl [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  29. Redakcja Woblinka, Nagroda Literacka m.st. Warszawy 2022 – znamy nominacje [online], Woblink, 27 kwietnia 2022 [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  30. Znamy nominacje do 16. Nagrody Literackiej m.st. Warszawy – Wydawca [online] [dostęp 2023-05-09] (pol.).
  31. Nominacje do 17. Nagrody Literackiej m.st. Warszawy [online], um.warszawa.pl, 23 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-23] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]