Ostrakon

Ostrakon (z gr.; l.poj. ὄστρακον, trl. ostrakon – skorupa; l.mn. ὄστρακα, trl. ostraka) – skorupa naczynia ceramicznego lub odłamek kamienny, służące jako materiał piśmienniczy, głównie w starożytnym Egipcie i Grecji.

W starożytnym Egipcie

W Egipcie ostrakony występują już od czasów Starego Państwa. Zapisywano na nich podręczne notatki gospodarcze, listy, wypracowania uczniowskie. Ostrakony zawierały też kopie różnych tekstów literackich, pisanych w ramach ćwiczeń i wypracowań szkolnych. Ostrakony służyły także skrybom, którzy w zapisie używali starannego pisma, tzw. kursywy hieratycznej. Na tzw. ostrakonach figuralnych znajdują się rysunki, często szkice artystów lub architektów. Artyści szkicowali na nich swoje pomysły z dużą swobodą, unikając ograniczeń sztuki oficjalnej, dzięki czemu ich szkice były bardziej spontaniczne, niepozbawione zmysłu trafnej obserwacji i wyraźnego zacięcia satyrycznego.

W starożytnej Grecji

W Grecji ostrakony, oprócz podobnej funkcji, jak w Egipcie, pełniły także rolę współczesnych kart do głosowania podczas sądów skorupkowych (ostracyzm) stając się narzędziem walki politycznej. Biorący udział w obradach obywatele na ostrakonach zapisywali imię tego polityka, którego podejrzewali o dążenie do tyranii.

Galeria

Ostrakony egipskie

Ostrakon z inskrypcją demotyczną
Ostrakon figuralny ze szkicem profilu postaci
Ostrakon satyryczny – satyra na życie klas wyższych

Ostrakony greckie

Ostrakon z imieniem Temistoklesa
Ostrakon z imieniem Kimona

Bibliografia

publikacje:
- Guy Rachet(inne języki), Słownik cywilizacji egipskiej, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2006, s. 255, ISBN 83-7132-980-6.
- Guy Rachet, Słownik cywilizacji greckiej, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2006, s. 283–284, ISBN 83-7132-919-9.
strony WWW:
- Słownik terminów na stronie Muzeum Archeologicznego w Poznaniu