Przejdź do zawartości

Park Sielecki w Sosnowcu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park Sielecki w Sosnowcu
Zabytek: nr rej.
- A/15/60 z 23.02.1960 (woj. katowickie)
- A/921/2021 z 09.12.2021 (woj. śląskie)[1]
Ilustracja
Park Sielecki nad Czarną Przemszą w Sosnowcu
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Sosnowiec

Dzielnica

Sielec

Adres

Ul. 3 Maja
41-200 Sosnowiec

Powierzchnia

20,24 ha

Położenie na mapie Sosnowca
Mapa konturowa Sosnowca, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Park Sielecki w Sosnowcu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Park Sielecki w Sosnowcu”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Sielecki w Sosnowcu”
Ziemia50°17′02,00″N 19°08′30,80″E/50,283889 19,141889
Multimedia w Wikimedia Commons

Park Sielecki (dawniej Park Renardowski, Park Mauvego[2]) − zabytkowy park miejski w Sosnowcu. Drugi pod względem roku założenia i czwarty co do wielkości wśród parków miejskich, a jednocześnie największy spośród zabytkowych stanowiący wraz z Zamkiem Sieleckim kompleks. Podzielony jest na część nową i starą, które zajmują odpowiednio powierzchnię 9,84 ha i 10,4 ha[3], pomiędzy którymi granicę podziału stanowi przepływająca przez środek parku rzeka Czarna Przemsza[4].

Położenie parku

[edytuj | edytuj kod]

Park jest usytuowany w dzielnicy Sielec nad brzegami Czarnej Przemszy, na pograniczu Śródmieścia i dzielnicy Pogoń. Granice parku wyznacza od strony zachodniej i północnej ulica 3 Maja z zabudowaniami basenu kąpielowego, od strony wschodniej Zamek Sielecki, budynek Stadionu Zimowego oraz ulica Zamkowa, a od strony południowej zabudowania Sielca przy ulicy Parkowej, Legionów, Krętej i Sieleckiej[4].

Zarys historyczny

[edytuj | edytuj kod]
Park Muavego, Sosnowiec w 1917 roku
Park Sielecki / Park Muavego w 1917 roku
Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Sosnowcu
Nieistniejący Pomnik Czynu Rewolucyjnego

W 1856 r. dobra sieleckie wraz z zamkiem nabył hrabia Andrzej Renard ze Strzelec Opolskich dla syna Jana, który, pełniąc funkcje konsularne w Wiedniu, zarządzał do 1874 r. swoim majątkiem, dzięki pełnomocnikowi dyrektorowi Hermanowi Möbiusowi[5]. Za jego czasów przebudowano zamek i założono park krajobrazowy w modnym wówczas stylu angielskim, co podkreśliło urodę tego miejsca[6]. W wyniku podjętych prac zamek przybrał postać reprezentacyjnego pałacu[2]. W 1875 r. nowym zarządcą dóbr rodziny Renardów został Ludwik Mauve, który z dużym zaangażowaniem kontynuował prace związane z utrzymaniem i modernizacją parku, co sprawiło, że nazywano go jego imieniem[2]. W 1903 r. podjęto decyzję o zmianie przebiegu granic parku, pomniejszając jego obszar o teren przeznaczony pod budowę kościoła w miejscu przy dzisiejszej ulicy Skautów i powiększając po stronie południowo wschodniej w pobliżu ulicy Krętej[7]. Od strony północnej założono staw parkowy, a od strony wschodniej teren ogrodzono murem ozdobnym, który wykonano ze skały wapiennej[2]. Ogrodzenie, które posiadało kilkaset metrów długości i dwa metry wysokości, oddzieliło teren zielony od osiedla mieszkalnego. Do parku prowadziły trzy drewniane bramy z portierniami dla całodobowej straży parkowej oraz prywatne furtki zamykane na klucz. Do lat 40. XX w. dostęp do niego był ograniczony i odbywał się na podstawie przepustek[8].

W latach 60. i 70. XX w. „Park Renardowski” został powiększony o tereny graniczących ze sobą dawnych prywatnych dietlowskich ogrodów owocowo-warzywnych i stacji osadników wodnych oraz części fabrycznych ogródków działkowych historycznej „rurkowni” Huldczyńskiego. Dzięki zmianom obszar parku wyszedł poza rzekę Czarną Przemszę i zetknął się z ulicą 3 Maja. W trakcie prowadzonej przebudowy północno wschodniej części Sielca związanej z budową miejskich obiektów sportowych i kulturalnych znacznie zatracono jego walory estetyczne. Zasypano staw, wycięto wiele drzew i krzewów, wyasfaltowano większość alejek spacerowych, zburzono mury i większość ozdobnych ceglanych wieżyczek. Zachowano budynek zamkowy oraz dwie zabytkowe wieżyczki, z których jedna znajduje się obecnie pomiędzy budynkami na wprost wejścia frontowego do hali lodowiska, a druga na lewym brzegu rzeki w pobliżu domu przy ulicy Legionów 28. W miejsce zburzonej zabudowy parku wybudowano nieistniejący dziś amfiteatr, otwarte baseny kąpielowe oraz sztuczne lodowiska, stanowiące bazę treningową drużyny hokejowej lokalnego klubu sportowego[8]. 23 lutego 1960 r. Zamek Sielecki i przyległe założenie parkowe ograniczone ulicami Zamkową, 3 Maja i Czarną Przemszą wpisano na listę zabytków[9]. 6 września 1967 r. w centralnym punkcie parku odsłonięto Pomnik Czynu Rewolucyjnego, pod którym w 1972 r. gościł przywódca Kuby Fidel Castro i w 1974 r. przywódca Związku Radzieckiego Leonid Breżniew. Sławę pomnikowi przyniosła wysoka konstrukcja rurowa. W maju 1991 r. budowla została rozmontowana[10]. Po zlikwidowanym pomniku pozostał marmurowy podest oraz przyległy plac, na którym wybudowano nowy monument. Na obecny pomnik składa się wizerunek orła białego (orzeł z godła Polski) oraz napisu "Wolność Praca Godność"[11]. Podczas przebudowy parku w 2005 r. w północnej części parku, w pobliżu Stadionu Zimowego oddano do użytku skatepark[12].

W 2016 i 2017 r. miały miejsce kolejne przebudowy. W starej części parku kompleks wzbogacił się o ogrodzony plac zabaw dla dzieci, plenerową siłownię pod chmurką. W nowej części powstał tor rolkowy, strefa relaksu oraz stanowiska dla małej gastronomii[13][14]. Na mocy uchwały Rady Miejskiej w Sosnowcu z dnia 31 stycznia 2019 r. park przy ulicy 3 Maja nosi oficjalną nazwę „Park Sielecki”[15]. 4 maja 2023 r. dzięki środkom z Budżetu Obywatelskiego uruchomiono tężnię solankową[16].

Roślinność

[edytuj | edytuj kod]

Występuje tu około 60 gatunków drzew i krzewów[17]. Wśród nich można znaleźć rzadko spotykane: katalpa bignoniowa, winnik zmienny, głóg szkarłatny, migdałowiec trójklapowy[18]. Średni wiek drzew wynosi około 100 lat[17] ale występują też okazy starcze: topole kanadyjskie osiągające 3 – 5 m w obwodzie[8]. 12 drzew jest zaliczonych do pomników przyrody: surmia zwyczajna, 6 topoli późnych, 2 wiązy szypułkowe, klon srebrzysty, dąb szypułkowy[19].

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Sosnowcu.
Wiosna w Parku Sieleckim w Sosnowcu;
Wiosna w Parku

Infrastruktura

[edytuj | edytuj kod]
Tor do jazdy na rolkach w Parku Sieleckim w Sosnowcu
Tor rolkowy w Parku Sieleckim w Sosnowcu

Infrastruktura rekreacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Na obszarze parku są ulokowane atrakcje stałe:

Sosnowiecki Rower Miejski, rowery Cargo w Parku Sieleckim w Sosnowcu
Miejska wypożyczalnia rowerów w Parku

Infrastruktura komunikacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Pomniki i miejsca pamięci

[edytuj | edytuj kod]
  • Wolność Praca Godność – nowa część parku – płyta placu głównego
  • Pomnik Aleksego Bienia – stara część parku, za aleją od strony Szkoły Muzycznej i ul. Legionów[23]
  • Pomnik młodego Janka Kiepury – aleje w starej części parku od strony Szkoły Muzycznej i ul. Legionów[24]
  • Wieża dawnego ogrodzenia Parku Sieleckiego – alejka nad Czarną Przemszą w starej części parku.

Wydarzenia

[edytuj | edytuj kod]

Podest wokół obecnego pomnika adaptowany jest często na scenę muzyczną. W parku odbywają się imprezy okolicznościowe oraz szereg imprez cyklicznych.

Na popularnych imprezach na terenie parku rozbijają się stragany oraz luna park.

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  • Pomnik „Wolność, Praca, Godność”
    Pomnik „Wolność, Praca, Godność”
  • Rzeka Czarna Przemsza
    Rzeka Czarna Przemsza
  • Tor rolkowy
    Tor rolkowy
  • Strefa relaksu
    Strefa relaksu
  • Alejka w starej części Parku Sieleckiego
    Alejka w starej części Parku
  • Wieża dawnego ogrodzenia parku zamkowego
    Wieża dawnego ogrodzenia parku zamkowego
  • Pomnik przyrody
    Pomnik przyrody
  • Występ Sosnowieckiej Orkiestry Dętej na płycie pomnika
    Występ Sosnowieckiej Orkiestry Dętej na płycie pomnika
  • Jesień w Parku Sieleckim, rzeka Czarna Przemsza
    Jesień w Parku Sieleckim, rzeka Czarna Przemsza
  • Wiosna w Parku Sieleckim
    Wiosna w Parku Sieleckim
  • Zimowa noc w Parku Sieleckim
    Zimowa noc w Parku Sieleckim
  • Starodrzew w zabytkowej części Parku Sieleckiego
    Starodrzew w zabytkowej części Parku
  • Tężnia solankowa w starej części parku
    Tężnia solankowa w starej części parku
  • Strefa relaksu
    Strefa relaksu

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Piotr Cempulik, Krystyna Holeksa, Jacek Betleja, Witold Ryka, Przyroda Sosnowca, Wrocław: PTPP "Pro Natura", 1999
  • Piotr Cempulik, Krystyna Holeksa, Waldemar Żyła: Przyroda Sosnowca. PTPP "Pro Natura". Wyd. 2 – uzupełnione. Sosnowiec: Urząd Miasta, 2008. ISBN 978-83-926690-2-9. OCLC 316610944.
  • Małgorzata Śmiałek, Sosnowieckie ABC, tom II, Zbigniew Studencki (red.), Sosnowiec: Muzeum w Sosnowcu, 2003, s. 40-41, ISBN 83-89199-03-3, OCLC 751020770.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 22 grudnia 2021 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-12-25]
  2. ↑ a b c d Janusz Maszczyk, Alejkami Parku Renardowskiego [online], Klub Zagłębiowski, 25 lipca 2013 [dostęp 2018-05-25] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-25] (pol.).
  3. ↑ Stanisław Wołkowicz, Program Ochrony Środowiska dla miasta Sosnowca; Uchwały nr 244/XIX/03 Rady Miejskiej w Sosnowcu [online], 18 grudnia 2003 [zarchiwizowane z adresu 2017-03-19] (pol.).
  4. ↑ a b Interaktywny Pan Miasta [online], Zintegrowany System Informacji Przestrzennej Miasta Sosnowiec.
  5. ↑ Jan Hempel, Polona, Mapa przedstawiająca stan parku w 1856 r., polona.pl, 1856 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  6. ↑ Ober Schlesien. Sosnowice, Mapa przedstawiająca stan parku w 1870 r., (Lith. Anst. v. Leopold Kraatz), 1880 [dostęp 2024-02-18] (niem.).
  7. ↑ Plan miasta Sosnowca, „P.o. 375 I”, Mapa przedstawiająca stan parku w 1936 r., 1936 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  8. ↑ a b c Park Sielecki (Sosnowiec) [online], WikiZagłębie, 13 listopada 2016 [dostęp 2017-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-10] (pol.).
  9. ↑ Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach [online], wkz.katowice.pl [dostęp 2024-03-18].
  10. ↑ Tomasz Szymczyk, 50 lat temu w Parku Sieleckim w Sosnowcu stanął Pomnik Czynu Rewolucyjnego. [online], www.dziennikzachodni.pl, 17 września 2017 [dostęp 2024-01-05] (pol.).
  11. ↑ Święto Pracy w Sosnowcu w cieniu epidemii [online], Kurier Miejski, 4 maja 2020 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  12. ↑ Skatepark Sielec w Sosnowcu - Śląskie. Informacja Turysty... [online], slaskie.travel [dostęp 2024-03-17] (pol.).
  13. ↑ a b c Piotr Purzyński, Był plac zabaw i nie ma placu zabaw. W parku Sieleckim powstanie strefa relaksu [online], Sosnowiec Wyborcza.pl, 22 czerwca 2017 [dostęp 2017-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-25] (pol.).
  14. ↑ a b Mateusz Załęski, W parku Sieleckim powstaje trasa dla rolkarzy. Ma być gotowa na Dni Sosnowca, „Twoje Zagłębie”, 12 kwietnia 2017 [dostęp 2017-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-10] (pol.).
  15. ↑ Uchwała Nr 81/IV/2019 Rady Miejskiej w Sosnowcu z dnia 31 stycznia 2019 roku w sprawie nadania nazwy „Park Sielecki” parkowi gminnemu położonemu przy ulicy 3 Maja. [online], bip.um.sosnowiec.pl [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  16. ↑ a b Adam Tobojka, Tężnia solankowa w parku Sieleckim w Sosnowcu już czynna. [online], www.dziennikzachodni.pl, 11 maja 2023 [dostęp 2024-03-17] (pol.).
  17. ↑ a b Prognoza oddziaływania na środowisko lokalnego programu rewitalizacji miasta Sosnowca na lata 2010 – 2020 [online], sierpień 2010 [zarchiwizowane z adresu 2017-07-31] (pol.).
  18. ↑ Studencki, Zbigniew., Muzeum (Sosnowiec)., Sosnowieckie ABC. T. 2, Muzeum, 2003, ISBN 83-89199-03-3, OCLC 751020770.
  19. ↑ Kubajak i inni, Pomniki przyrody Sosnowca, [Krzeszowice]: Kubajak, 2004, ISBN 83-87971-69-3, OCLC 749820774.
  20. ↑ a b l (ilustr.), Masz działalność gastronomiczną lub handlowo-usługową? Park Sielecki czeka na Ciebie! – Sosnowiec informacje dla przedsiębiorców [online], sosnowiecki.pl [dostęp 2020-09-19].
  21. ↑ Skate Park przy ul. Zamkowej [online], MOSiR Sosnowiec [dostęp 2017-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-10] (pol.).
  22. ↑ Sosnowiec będzie miał więcej wypożyczalni i nowe typy rowerów [online], Kurier Miejski, 14 maja 2019 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  23. ↑ Aleksy Bień w Alei Zagłębiaków [online], Kurier Miejski, 15 marca 2018 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  24. ↑ Mateusz Załęski, W parku Sieleckim stanęła rzeźba młodego Jana Kiepury [ZDJĘCIA] [online], Twoje Zagłębie, 2 czerwca 2017 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  25. ↑ Takie przez lata były Dni Sosnowca [online], Kurier Miejski, 7 czerwca 2023 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  26. ↑ Program Sosnowiec Fun Festival – dawne Dni Sosnowca [online], Kurier Miejski, 24 maja 2018 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  27. ↑ Eskalator 2016, czyli potęga dobrej muzyki i zabawy w Parku Sieleckim [online], Kurier Miejski, 5 lipca 2016 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  28. ↑ Zapraszamy na Piknik Militarny [online], Kurier Miejski, 6 maja 2016 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  29. ↑ niedzielne śniadania w parku sieleckim [online], Kurier Miejski, 30 czerwca 2015 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  30. ↑ ClassicMania i balony wodne na zakończenie wakacji [online], Kurier Miejski, 19 sierpnia 2022 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  31. ↑ Zabytkowe samochody ponownie przyjadą do Sosnowca [online], Kurier Miejski, 22 września 2016 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  32. ↑ Przystanek Smaku już w ten weekend, 14 i 15 lipca w Parku Sieleckim! [online], Kurier Miejski, 12 lipca 2018 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
  33. ↑ Eko Piknik, foodtrucki i SZCZEPanek w Parku Sieleckim [online], Kurier Miejski, 9 września 2021 [dostęp 2024-03-19] (pol.).
Parki i ogrody Sosnowca
Parki zabytkowe
Parki, ogrody i skwery
Rezerwaty i inne

Herb Sosnowca

Zabytki Sosnowca

Zamki, Dwory, Pałace
Obiekty sakralne
Parki i ogordy
Obiekty zniszczone

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Park_Sielecki_w_Sosnowcu&oldid=74176179”