Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2014-06

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2014-06-01

Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku - odbyły się w dniach 4 i 18 czerwca 1989. Zostały przeprowadzone w wyniku i na zasadach uzgodnionych w trakcie rozmów Okrągłego Stołu. W ich wyniku wybranych zostało 460 posłów na Sejm PRL oraz 100 senatorów do nowo utworzonego Senatu PRL. Były to pierwsze częściowo wolne wybory w historii Polski po II wojnie światowej. Przedstawiciele niedemokratycznych władz komunistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zagwarantowali rządzącej „koalicji”, obejmującej PZPR i jej satelitów, obsadę co najmniej 299 (65%) miejsc w Sejmie. Pozostałe mandaty poselskie w liczbie 161 (35%) zostały przeznaczone dla kandydatów bezpartyjnych. Walka o te miejsca oraz walka o wszystkie mandaty senatorskie (100) miała charakter otwarty i demokratyczny. Do ubiegania się o nie dopuszczeni zostali również przedstawiciele różnych środowisk opozycji demokratycznej, jednocześnie o te mandaty konkurowali także kandydaci jawnie wspierani lub nieformalnie popierani przez obóz władzy, reprezentanci różnych organizacji społecznych i zawodowych, osoby niezależne. Wybory te zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej zorganizowanej wokół Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Kandydaci wspierani przez KO uzyskali wszystkie 161 mandatów przeznaczonych dla bezpartyjnych, a także 99% miejsc w Senacie. Czytaj więcej…

2014-06-02

Pesa Elf (od electric low floor (ang.) – elektryczny niskopodłogowy) – rodzina normalnotorowych elektrycznych zespołów trakcyjnych polskiej produkcji, wytwarzanych od 2010 w zakładach Pesy w kilku wersjach, różniących się liczbą członów i przeznaczeniem. W skład rodziny wchodzą modele: 21WE (EN62), 22WE (EN76), 27WE i 34WE (EN96). W 9 zamówieniach zastało zamówionych 76 elfów dla Kolei Mazowieckich, Kolei Śląskich, Kolei Wielkopolskich i Przewozów Regionalnych. W zależności od przeznaczenia składy mogą cechować się różnym przyspieszeniem, maksymalną prędkością eksploatacyjną, długością (wersje zamówione w latach 2009–2011 są 2-, 3-, 4- i 6-członowe), liczbą drzwi (od jednej do trzech par na stronę członu) i zagospodarowaniem wnętrza. Najbogatsza wersja (10 członów i prędkość maksymalna 190 km/h) jest przewidziana dla pociągów kwalifikowanych. Czytaj więcej…

2014-06-03

Celiakia – choroba uwarunkowana odpowiedzią immunologiczną organizmu wywołaną przez gluten i związane z nim prolaminy, występująca u osób genetycznie predysponowanych. Charakteryzuje się obecnością objawów klinicznych zależnych od glutenu, obecnością w surowicy przeciwciał specyficznych dla choroby trzewnej, HLA-DQ2 i/lub DQ8 oraz enteropatią. Nieprawidłowa reakcja immunologiczna polega na nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego na grupę białek zbożowych, zwanych prolaminami, a dokładniej na pochodzące z nich frakcje: gliadynę (w pszenicy), sekalinę (w życie), hordeinę (w jęczmieniu). Istnieją sprzeczne dane co do wyłączania owsa (aweniny) z diety, ponieważ wiele badań wskazuje na jego bezpieczeństwo. Owies jest bezpieczny dla 95% pacjentów z chorobą trzewną, jeśli nie jest skażony domieszką innych niedozwolonych ziaren. Czytaj więcej…

2014-06-04

Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku – odbyły się w dniach 4 i 18 czerwca 1989. Zostały przeprowadzone w wyniku i na zasadach uzgodnionych w trakcie rozmów Okrągłego Stołu. W ich wyniku wybranych zostało 460 posłów na Sejm PRL oraz 100 senatorów do nowo utworzonego Senatu PRL. Były to pierwsze częściowo wolne wybory w historii Polski po II wojnie światowej. Przedstawiciele niedemokratycznych władz komunistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zagwarantowali rządzącej „koalicji”, obejmującej PZPR i jej satelitów, obsadę co najmniej 299 (65%) miejsc w Sejmie. Pozostałe mandaty poselskie w liczbie 161 (35%) zostały przeznaczone dla kandydatów bezpartyjnych. Walka o te miejsca oraz walka o wszystkie mandaty senatorskie (100) miała charakter otwarty i demokratyczny. Do ubiegania się o nie dopuszczeni zostali również przedstawiciele różnych środowisk opozycji demokratycznej, jednocześnie o te mandaty konkurowali także kandydaci jawnie wspierani lub nieformalnie popierani przez obóz władzy, reprezentanci różnych organizacji społecznych i zawodowych, osoby niezależne. Wybory te zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej zorganizowanej wokół Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Kandydaci wspierani przez KO uzyskali wszystkie 161 mandatów przeznaczonych dla bezpartyjnych, a także 99% miejsc w Senacie. Czytaj więcej…

2014-06-05

New York Crusade (1957) – wielka kampania ewangelizacyjna (inaczej „krucjata”), przeprowadzona w 1957 roku w Nowym Jorku przez Billy'ego Grahama. Poprzedziły ją dwa lata przygotowań; trwała przez 16 tygodni, od 15 maja do 1 września 1957 r. Była to największa kampania ewangelizacyjna, jaką kiedykolwiek przeprowadzono w Nowym Jorku. Graham głosił w hali sportowej Madison Square Garden (MSG III) przy 50th Street, gdzie odbyło się 97 spotkań, a średnia liczba słuchaczy wyniosła 17 828. Specjalne spotkania odbyły się na Forest Hills Tennis Stadium (Long Island), Times Square, Yankee Stadium i kilku innych miejscach. Największe zgromadzenie miało miejsce na Times Square – 125 000 osób. Nowojorska krucjata ewangelizacyjna zapoczątkowała tele-ewangelizm – nowy typ religijności bazujący na mediach. Krucjata była codziennie relacjonowana przez The New York Times oraz New York Herald Tribune; wśród mówców byli m.in. ówczesny wiceprezydent Richard Nixon oraz murzyński pastor Martin Luther King. Krytykowana była przez liberalnych teologów, fundamentalistów protestanckich oraz przez zwolenników segregacji rasowej. Czytaj więcej…

2014-06-06

Akcja pod Arsenałem – akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szeregów o kryptonimie „Meksyk II” przeprowadzona 26 marca 1943 w Warszawie w pobliżu Arsenału u zbiegu ulic Bielańskiej, Długiej i Nalewek. W jej wyniku uwolniono harcmistrza Jana Bytnara „Rudego” oraz 20 innych więźniów przewożonych po przesłuchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do więzienia męskiego Pawiak przy ul. Dzielnej 24. Operacją dowodził Stanisław Broniewski „Orsza”. Akcja pod Arsenałem była pierwszą tak poważną uliczną akcją zbrojną przeprowadzoną przez polski ruch oporu w okupowanej stolicy Polski. Czytaj więcej…

2014-06-07

Walki o Leyte – operacja desantowa US Army, US Army Air Forces i US Navy w czasie II wojny światowej na Pacyfiku, będąca wstępem do kampanii filipińskiej, w wyniku której Sprzymierzeni odzyskali Filipiny, torując tym drogę do przyszłego zwycięstwa nad Japonią. Dla Japończyków utrzymanie tego archipelagu miało kluczowe znaczenie, pozwalało bowiem kontrolować szlaki żeglugowe łączące Japonię z bogatymi w kauczuk i ropę naftową wyspami Archipelagu Malajskiego. Dla Amerykanów odzyskanie Filipin miało stanowić krok na drodze do odcięcia okupowanych przez siły japońskie Chin kontynentalnych od wysp na Pacyfiku, gdzie prowadzone były intensywne działania zbrojne, i przejęcia kontroli nad basenem Morza Południowochińskiego. W ciężkich, trwających ponad dwa miesiące zmaganiach, śmierć poniosło około 49 000 z ogólnej liczby 55 000 broniących się Japończyków, przy stratach wojsk Sprzymierzonych w liczbie 3 434 zabitych i 12 144 rannych. Czytaj więcej…

2014-06-08

XI Sopot TOPtrendy Festiwal odbył się w dniach od 7 do 9 czerwca 2013 roku w sopockiej Operze Leśnej. Organizatorem festiwalu była telewizja Polsat, która również transmitowała wydarzenie na swojej antenie. Transmisja na żywo odbyła się również w internecie za pośrednictwem serwisu Ipla. Pierwszego dnia odbyły się trzy koncerty: jubileusz 25-lecia zespołu Big Cyc, Koncert TOP oraz jubileusz 20-lecia zespołu Hey. Drugiego dnia natomiast odbyły się dwa koncerty: Największe Przeboje Roku i Konkurs Trendy. Trzeciego dnia z kolei odbyła się X Sopocka Noc Kabaretowa. Czytaj więcej…

2014-06-09

Pesa Elf (od electric low floor (ang.) – elektryczny niskopodłogowy) – rodzina normalnotorowych elektrycznych zespołów trakcyjnych polskiej produkcji, wytwarzanych od 2010 w zakładach Pesy w kilku wersjach, różniących się liczbą członów i przeznaczeniem. W skład rodziny wchodzą modele: 21WE (EN62), 22WE (EN76), 27WE i 34WE (EN96). W 9 zamówieniach zastało zamówionych 76 elfów dla Kolei Mazowieckich, Kolei Śląskich, Kolei Wielkopolskich i Przewozów Regionalnych. W zależności od przeznaczenia składy mogą cechować się różnym przyspieszeniem, maksymalną prędkością eksploatacyjną, długością (wersje zamówione w latach 2009–2011 są 2-, 3-, 4- i 6-członowe), liczbą drzwi (od jednej do trzech par na stronę członu) i zagospodarowaniem wnętrza. Najbogatsza wersja (10 członów i prędkość maksymalna 190 km/h) jest przewidziana dla pociągów kwalifikowanych. Czytaj więcej…

2014-06-10

Celiakia – choroba uwarunkowana odpowiedzią immunologiczną organizmu wywołaną przez gluten i związane z nim prolaminy, występująca u osób genetycznie predysponowanych. Charakteryzuje się obecnością objawów klinicznych zależnych od glutenu, obecnością w surowicy przeciwciał specyficznych dla choroby trzewnej, HLA-DQ2 i/lub DQ8 oraz enteropatią. Nieprawidłowa reakcja immunologiczna polega na nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego na grupę białek zbożowych, zwanych prolaminami, a dokładniej na pochodzące z nich frakcje: gliadynę (w pszenicy), sekalinę (w życie), hordeinę (w jęczmieniu). Istnieją sprzeczne dane co do wyłączania owsa (aweniny) z diety, ponieważ wiele badań wskazuje na jego bezpieczeństwo. Owies jest bezpieczny dla 95% pacjentów z chorobą trzewną, jeśli nie jest skażony domieszką innych niedozwolonych ziaren. Czytaj więcej…

2014-06-11

Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku – odbyły się w dniach 4 i 18 czerwca 1989. Zostały przeprowadzone w wyniku i na zasadach uzgodnionych w trakcie rozmów Okrągłego Stołu. W ich wyniku wybranych zostało 460 posłów na Sejm PRL oraz 100 senatorów do nowo utworzonego Senatu PRL. Były to pierwsze częściowo wolne wybory w historii Polski po II wojnie światowej. Przedstawiciele niedemokratycznych władz komunistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zagwarantowali rządzącej „koalicji”, obejmującej PZPR i jej satelitów, obsadę co najmniej 299 (65%) miejsc w Sejmie. Pozostałe mandaty poselskie w liczbie 161 (35%) zostały przeznaczone dla kandydatów bezpartyjnych. Walka o te miejsca oraz walka o wszystkie mandaty senatorskie (100) miała charakter otwarty i demokratyczny. Do ubiegania się o nie dopuszczeni zostali również przedstawiciele różnych środowisk opozycji demokratycznej, jednocześnie o te mandaty konkurowali także kandydaci jawnie wspierani lub nieformalnie popierani przez obóz władzy, reprezentanci różnych organizacji społecznych i zawodowych, osoby niezależne. Wybory te zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej zorganizowanej wokół Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Kandydaci wspierani przez KO uzyskali wszystkie 161 mandatów przeznaczonych dla bezpartyjnych, a także 99% miejsc w Senacie. Czytaj więcej…

2014-06-12

New York Crusade (1957) – wielka kampania ewangelizacyjna (inaczej „krucjata”), przeprowadzona w 1957 roku w Nowym Jorku przez Billy'ego Grahama. Poprzedziły ją dwa lata przygotowań; trwała przez 16 tygodni, od 15 maja do 1 września 1957 r. Była to największa kampania ewangelizacyjna, jaką kiedykolwiek przeprowadzono w Nowym Jorku. Graham głosił w hali sportowej Madison Square Garden (MSG III) przy 50th Street, gdzie odbyło się 97 spotkań, a średnia liczba słuchaczy wyniosła 17 828. Specjalne spotkania odbyły się na Forest Hills Tennis Stadium (Long Island), Times Square, Yankee Stadium i kilku innych miejscach. Największe zgromadzenie miało miejsce na Times Square – 125 000 osób. Nowojorska krucjata ewangelizacyjna zapoczątkowała tele-ewangelizm – nowy typ religijności bazujący na mediach. Krucjata była codziennie relacjonowana przez The New York Times oraz New York Herald Tribune; wśród mówców byli m.in. ówczesny wiceprezydent Richard Nixon oraz murzyński pastor Martin Luther King. Krytykowana była przez liberalnych teologów, fundamentalistów protestanckich oraz przez zwolenników segregacji rasowej. Czytaj więcej…

2014-06-13

Akcja pod Arsenałem – akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szeregów o kryptonimie „Meksyk II” przeprowadzona 26 marca 1943 w Warszawie w pobliżu Arsenału u zbiegu ulic Bielańskiej, Długiej i Nalewek. W jej wyniku uwolniono harcmistrza Jana Bytnara „Rudego” oraz 20 innych więźniów przewożonych po przesłuchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do więzienia męskiego Pawiak przy ul. Dzielnej 24. Operacją dowodził Stanisław Broniewski „Orsza”. Akcja pod Arsenałem była pierwszą tak poważną uliczną akcją zbrojną przeprowadzoną przez polski ruch oporu w okupowanej stolicy Polski. Czytaj więcej…

2014-06-14

Jeńcy japońscy w czasie II wojny światowej – pojęcie to odnosi się do członków japońskich sił zbrojnych, którzy poddali się głównie siłom alianckim w okresie od ataku na Pearl Harbor do zakończenia działań zbrojnych na Pacyfiku we wrześniu 1945 roku. Szacuje się, że do niewoli aliantów zachodnich w trakcie działań wojennych trafiło około 50 tysięcy jeńców, a do niewoli radzieckiej ponad 500 000 jeńców. Znacznie większe liczba Japończyków trafiła do niewoli po kapitulacji Japonii. Stosunkowo niewielka liczba poddających się w trakcie walk aliantom zachodnim żołnierzy, marynarzy i lotników japońskich była z jednej strony wynikiem indoktrynacji, jakiej poddawały personel własne władze wojskowe nakazując im bić się aż do śmierci, z drugiej zaś tego, że alianci nie byli skorzy do brania jeńców, a wielu żołnierzy japońskich było przekonanych, że ci, którzy się poddadzą i tak zostaną przez nieprzyjaciół zgładzeni. Czytaj więcej…

2014-06-15

XI Sopot TOPtrendy Festiwal odbył się w dniach od 7 do 9 czerwca 2013 roku w sopockiej Operze Leśnej. Organizatorem festiwalu była telewizja Polsat, która również transmitowała wydarzenie na swojej antenie. Transmisja na żywo odbyła się również w internecie za pośrednictwem serwisu Ipla. Pierwszego dnia odbyły się trzy koncerty: jubileusz 25-lecia zespołu Big Cyc, Koncert TOP oraz jubileusz 20-lecia zespołu Hey. Drugiego dnia natomiast odbyły się dwa koncerty: Największe Przeboje Roku i Konkurs Trendy. Trzeciego dnia z kolei odbyła się X Sopocka Noc Kabaretowa. Czytaj więcej…

2014-06-16

Pesa Elf (od electric low floor (ang.) – elektryczny niskopodłogowy) – rodzina normalnotorowych elektrycznych zespołów trakcyjnych polskiej produkcji, wytwarzanych od 2010 w zakładach Pesy w kilku wersjach, różniących się liczbą członów i przeznaczeniem. W skład rodziny wchodzą modele: 21WE (EN62), 22WE (EN76), 27WE i 34WE (EN96). W 9 zamówieniach zastało zamówionych 76 elfów dla Kolei Mazowieckich, Kolei Śląskich, Kolei Wielkopolskich i Przewozów Regionalnych. W zależności od przeznaczenia składy mogą cechować się różnym przyspieszeniem, maksymalną prędkością eksploatacyjną, długością (wersje zamówione w latach 2009–2011 są 2-, 3-, 4- i 6-członowe), liczbą drzwi (od jednej do trzech par na stronę członu) i zagospodarowaniem wnętrza. Najbogatsza wersja (10 członów i prędkość maksymalna 190 km/h) jest przewidziana dla pociągów kwalifikowanych. Czytaj więcej…

2014-06-17

Celiakia – choroba uwarunkowana odpowiedzią immunologiczną organizmu wywołaną przez gluten i związane z nim prolaminy, występująca u osób genetycznie predysponowanych. Charakteryzuje się obecnością objawów klinicznych zależnych od glutenu, obecnością w surowicy przeciwciał specyficznych dla choroby trzewnej, HLA-DQ2 i/lub DQ8 oraz enteropatią. Nieprawidłowa reakcja immunologiczna polega na nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego na grupę białek zbożowych, zwanych prolaminami, a dokładniej na pochodzące z nich frakcje: gliadynę (w pszenicy), sekalinę (w życie), hordeinę (w jęczmieniu). Istnieją sprzeczne dane co do wyłączania owsa (aweniny) z diety, ponieważ wiele badań wskazuje na jego bezpieczeństwo. Owies jest bezpieczny dla 95% pacjentów z chorobą trzewną, jeśli nie jest skażony domieszką innych niedozwolonych ziaren. Czytaj więcej…

2014-06-18

XI Sopot TOPtrendy Festiwal odbył się w dniach od 7 do 9 czerwca 2013 roku w sopockiej Operze Leśnej. Organizatorem festiwalu była telewizja Polsat, która również transmitowała wydarzenie na swojej antenie. Transmisja na żywo odbyła się również w internecie za pośrednictwem serwisu Ipla. Pierwszego dnia odbyły się trzy koncerty: jubileusz 25-lecia zespołu Big Cyc, Koncert TOP oraz jubileusz 20-lecia zespołu Hey. Drugiego dnia natomiast odbyły się dwa koncerty: Największe Przeboje Roku i Konkurs Trendy. Trzeciego dnia z kolei odbyła się X Sopocka Noc Kabaretowa. Czytaj więcej…

2014-06-19

New York Crusade – wielka kampania ewangelizacyjna (inaczej krucjata) przeprowadzona w 1957 roku w Nowym Jorku przez Billy'ego Grahama. Poprzedziły ją dwa lata przygotowań. Trwała od 15 maja do 1 września (tj. 16 tygodni). Była największą kampanią ewangelizacyjną, którą kiedykolwiek zorganizowano w Nowym Jorku. Prócz Grahama do zgromadzonych słuchaczy przemawiali m.in. ówczesny wiceprezydent Richard Nixon oraz pastor Martin Luther King. 97 spotkań ewangelizacyjnych odbyło się w hali sportowej Madison Square Garden (MSG III) przy 50th Street, a średnia liczba słuchaczy wyniosła 17 828. Dodatkowo specjalne spotkania z Grahamem odbywały się na Forest Hills Tennis Stadium (Long Island), Times Square, Yankee Stadium i w kilku innych miejscach. Największe zgromadzenie miało miejsce na Times Square. Przybyło nań 125 000 osób. Krucjata była codziennie relacjonowana przez „The New York Times” oraz „New York Herald Tribune”. Kampania Grahama była krytykowana przez liberalnych teologów, fundamentalistów protestanckich oraz przez zwolenników segregacji rasowej. Nowojorska krucjata ewangelizacyjna zapoczątkowała teleewangelizm – nowy typ religijności, bazujący na mediach. Czytaj więcej…

2014-06-20

Efekt Dopplera – zjawisko obserwowane dla fal, polegające na powstawaniu różnicy częstotliwości wysyłanej przez źródło fali oraz rejestrowanej przez obserwatora, który porusza się względem źródła fali. Dla fal rozprzestrzeniających się w ośrodku, takich jak na przykład fale dźwiękowe, efekt zależy od prędkości obserwatora oraz źródła względem ośrodka, w którym te fale się rozchodzą. W przypadku fal propagujących się bez udziału ośrodka materialnego, jak na przykład światło w próżni (w ogólności fale elektromagnetyczne), znaczenie ma jedynie różnica prędkości źródła oraz obserwatora. Christian Andreas Doppler jako pierwszy w 1842 r. w swojej publikacji opisał zaobserwowany efekt polegający na zmianie koloru światła pod wpływem ruchu w układzie gwiazd podwójnych. Czytaj więcej…

2014-06-21

Jeńcy japońscy w czasie II wojny światowej – pojęcie to odnosi się do członków japońskich sił zbrojnych, którzy poddali się głównie siłom alianckim w okresie od ataku na Pearl Harbor do zakończenia działań zbrojnych na Pacyfiku we wrześniu 1945 roku. Szacuje się, że do niewoli aliantów zachodnich w trakcie działań wojennych trafiło około 50 tysięcy jeńców, a do niewoli radzieckiej ponad 500 000 jeńców. Stosunkowo niewielka liczba poddających się w trakcie walk aliantom zachodnim żołnierzy, marynarzy i lotników japońskich była z jednej strony wynikiem indoktrynacji, jakiej poddawały personel własne władze wojskowe nakazując im bić się aż do śmierci, z drugiej zaś tego, że alianci nie byli skorzy do brania jeńców, a wielu żołnierzy japońskich było przekonanych, że ci, którzy się poddadzą i tak zostaną przez nieprzyjaciół zgładzeni. Czytaj więcej…

2014-06-22

Pacyfikacja Michniowa – masowy mord na ludności cywilnej oraz towarzyszące mu grabieże i podpalenia, dokonane przez okupantów niemieckich w świętokrzyskiej wsi Michniów w dniach 12-13 lipca 1943. W okresie II wojny światowej mieszkańcy Michniowa aktywnie współpracowali z polskim ruchem oporu, w szczególności ze Świętokrzyskimi Zgrupowaniami AK dowodzonymi przez por. Jana Piwnika ps. „Ponury”. 12 lipca 1943 niemiecka ekspedycja karna częściowo spaliła wieś i zamordowała ponad 100 mieszkańców. W odwecie jeszcze tej samej nocy żołnierze „Ponurego” zaatakowali w rejonie Podłazia pociąg pośpieszny relacji Kraków–Warszawa, zabijając lub raniąc co najmniej kilkunastu Niemców. Następnego dnia niemieccy policjanci powrócili do Michniowa, doszczętnie paląc wieś i mordując niemal wszystkich przebywających tam Polaków. Łącznie ofiarą dokonanej w Michniowie masakry padły co najmniej 204 osoby, w tym 54 kobiety i 48 dzieci. Okupacyjne władze zakazały odbudowy wsi i uprawy okolicznych pól. Po wojnie pacyfikacja Michniowa stała się symbolem niemieckich zbrodni popełnionych na wsi polskiej. Czytaj więcej…

2014-06-23

Płazy (Amphibia) – gromada zmiennocieplnych kręgowców z grupy czworonogów. Zamieszkują różnorodne siedliska, większość gatunków żyje na lądzie, w gruncie, na drzewach bądź w wodach słodkich. W rozwoju przechodzą stadium larwalne, w którego czasie prowadzą wodny tryb życia, choć niektóre gatunki wykształciły adaptacje behawioralne pozwalające ominąć to ograniczenie. Kijanki przechodzą przeobrażenie, w którego wyniku oddychająca skrzelami larwa staje się dorosłym osobnikiem oddychającym płucami. Wymiana gazowa następuje również przez skórę. Niektóre niewielkie ogoniaste, jak i bezogonowe nie mają płuc i prowadzą całą wymianę gazową przez skórę. Pokrojem ciała przypominają gady, jednak w odróżnieniu od nich nie posiadają błon płodowych w rozwoju ontogenetycznym, w związku z czym ich rozwój musi przebiegać w środowisku wodnym. W związku ze swym rozwojem złożonym i przepuszczalną skórą płazy są wrażliwe na zmiany warunków siedliskowych i zanieczyszczenie środowiska, dlatego stanowią dobre gatunki wskaźnikowe. W ostatnich dekadach odnotowano drastyczny spadek liczebności wielu gatunków płazów na całym świecie. Czytaj więcej…

2014-06-24

Celiakia – choroba uwarunkowana odpowiedzią immunologiczną organizmu wywołaną przez gluten i związane z nim prolaminy, występująca u osób genetycznie predysponowanych. Charakteryzuje się obecnością objawów klinicznych zależnych od glutenu, obecnością w surowicy przeciwciał specyficznych dla choroby trzewnej, HLA-DQ2 i/lub DQ8 oraz enteropatią. Nieprawidłowa reakcja immunologiczna polega na nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego na grupę białek zbożowych, zwanych prolaminami, a dokładniej na pochodzące z nich frakcje: gliadynę (w pszenicy), sekalinę (w życie), hordeinę (w jęczmieniu). Istnieją sprzeczne dane co do wyłączania owsa (aweniny) z diety, ponieważ wiele badań wskazuje na jego bezpieczeństwo. Owies jest bezpieczny dla 95% pacjentów z chorobą trzewną, jeśli nie jest skażony domieszką innych niedozwolonych ziaren. Czytaj więcej…

2014-06-25

Newag Impuls – rodzina normalnotorowych elektrycznych zespołów trakcyjnych produkowana przez firmę Newag z Nowego Sącza w kilku wersjach, różniących się liczbą członów i przeznaczeniem. W skład rodziny wchodzą modele 31WE, 35WE, 36WE i 37WE. 18 kwietnia 2011 zawarto pierwszą umowę na dostawę Impulsów z Szybką Koleją Miejską w Warszawie. 1 kwietnia 2012 pierwszy skład 35WE pojechał na testy na torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa w Węglewie koło Żmigrodu. 24 kwietnia 2012 w wyniku konkursu pociągi nazwano Impuls. Montaż pierwszego egzemplarza 31WE zakończono w grudniu 2012, 5 stycznia 2013 pojazd rozpoczął testy na torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa. 15 stycznia 2013 pojazd został przetransportowany do Warszawy na dalsze testy. W nocy z 18 na 19 lutego 2013 podczas testów na Centralnej Magistrali Kolejowej 31WE osiągnął prędkość 201,4 km/h, zaś podczas ostatniej próby 211,6 km/h ustanawiając rekord Polski dla pojazdów zaprojektowanych i wyprodukowanych wyłącznie w Polsce. Do 21 maja 2014 zamówiono 58 Impulsów. Czytaj więcej…

2014-06-26

New York Crusade – wielka kampania ewangelizacyjna (inaczej krucjata) przeprowadzona w 1957 roku w Nowym Jorku przez Billy'ego Grahama. Poprzedziły ją dwa lata przygotowań. Trwała od 15 maja do 1 września (tj. 16 tygodni). Była największą kampanią ewangelizacyjną, którą kiedykolwiek zorganizowano w Nowym Jorku. Prócz Grahama do zgromadzonych słuchaczy przemawiali m.in. ówczesny wiceprezydent Richard Nixon oraz pastor Martin Luther King. 97 spotkań ewangelizacyjnych odbyło się w hali sportowej Madison Square Garden (MSG III) przy 50th Street, a średnia liczba słuchaczy wyniosła 17 828. Dodatkowo specjalne spotkania z Grahamem odbywały się na Forest Hills Tennis Stadium (Long Island), Times Square, Yankee Stadium i w kilku innych miejscach. Największe zgromadzenie miało miejsce na Times Square. Przybyło nań 125 000 osób. Krucjata była codziennie relacjonowana przez „The New York Times” oraz „New York Herald Tribune”. Kampania Grahama była krytykowana przez liberalnych teologów, fundamentalistów protestanckich oraz przez zwolenników segregacji rasowej. Nowojorska krucjata ewangelizacyjna zapoczątkowała teleewangelizm – nowy typ religijności, bazujący na mediach. Czytaj więcej…

2014-06-27

Efekt Dopplera – zjawisko obserwowane dla fal, polegające na powstawaniu różnicy częstotliwości wysyłanej przez źródło fali oraz rejestrowanej przez obserwatora, który porusza się względem źródła fali. Dla fal rozprzestrzeniających się w ośrodku, takich jak na przykład fale dźwiękowe, efekt zależy od prędkości obserwatora oraz źródła względem ośrodka, w którym te fale się rozchodzą. W przypadku fal propagujących się bez udziału ośrodka materialnego, jak na przykład światło w próżni (w ogólności fale elektromagnetyczne), znaczenie ma jedynie różnica prędkości źródła oraz obserwatora. Christian Andreas Doppler jako pierwszy w 1842 r. w swojej publikacji opisał zaobserwowany efekt polegający na zmianie koloru światła pod wpływem ruchu w układzie gwiazd podwójnych. Czytaj więcej…

2014-06-28

Jeńcy japońscy w czasie II wojny światowej – pojęcie to odnosi się do członków japońskich sił zbrojnych, którzy poddali się głównie siłom alianckim w okresie od ataku na Pearl Harbor do zakończenia działań zbrojnych na Pacyfiku we wrześniu 1945 roku. Szacuje się, że do niewoli aliantów zachodnich w trakcie działań wojennych trafiło około 50 tysięcy jeńców, a do niewoli radzieckiej ponad 500 000 jeńców. Stosunkowo niewielka liczba poddających się w trakcie walk aliantom zachodnim żołnierzy, marynarzy i lotników japońskich była z jednej strony wynikiem indoktrynacji, jakiej poddawały personel własne władze wojskowe nakazując im bić się aż do śmierci, z drugiej zaś tego, że alianci nie byli skorzy do brania jeńców, a wielu żołnierzy japońskich było przekonanych, że ci, którzy się poddadzą i tak zostaną przez nieprzyjaciół zgładzeni. Czytaj więcej…

2014-06-29

Pacyfikacja Michniowa – masowy mord na ludności cywilnej oraz towarzyszące mu grabieże i podpalenia, dokonane przez okupantów niemieckich w świętokrzyskiej wsi Michniów w dniach 12-13 lipca 1943. W okresie II wojny światowej mieszkańcy Michniowa aktywnie współpracowali z polskim ruchem oporu, w szczególności ze Świętokrzyskimi Zgrupowaniami AK dowodzonymi przez por. Jana Piwnika ps. „Ponury”. 12 lipca 1943 niemiecka ekspedycja karna częściowo spaliła wieś i zamordowała ponad 100 mieszkańców. W odwecie jeszcze tej samej nocy żołnierze „Ponurego” zaatakowali w rejonie Podłazia pociąg pośpieszny relacji Kraków–Warszawa, zabijając lub raniąc co najmniej kilkunastu Niemców. Następnego dnia niemieccy policjanci powrócili do Michniowa, doszczętnie paląc wieś i mordując niemal wszystkich przebywających tam Polaków. Łącznie ofiarą dokonanej w Michniowie masakry padły co najmniej 204 osoby, w tym 54 kobiety i 48 dzieci. Okupacyjne władze zakazały odbudowy wsi i uprawy okolicznych pól. Po wojnie pacyfikacja Michniowa stała się symbolem niemieckich zbrodni popełnionych na wsi polskiej. Czytaj więcej…

2014-06-30

Płazy (Amphibia) – gromada zmiennocieplnych kręgowców z grupy czworonogów. Zamieszkują różnorodne siedliska, większość gatunków żyje na lądzie, w gruncie, na drzewach bądź w wodach słodkich. W rozwoju przechodzą stadium larwalne, w którego czasie prowadzą wodny tryb życia, choć niektóre gatunki wykształciły adaptacje behawioralne pozwalające ominąć to ograniczenie. Kijanki przechodzą przeobrażenie, w którego wyniku oddychająca skrzelami larwa staje się dorosłym osobnikiem oddychającym płucami. Wymiana gazowa następuje również przez skórę. Niektóre niewielkie ogoniaste, jak i bezogonowe nie mają płuc i prowadzą całą wymianę gazową przez skórę. Pokrojem ciała przypominają gady, jednak w odróżnieniu od nich nie posiadają błon płodowych w rozwoju ontogenetycznym, w związku z czym ich rozwój musi przebiegać w środowisku wodnym. W związku ze swym rozwojem złożonym i przepuszczalną skórą płazy są wrażliwe na zmiany warunków siedliskowych i zanieczyszczenie środowiska, dlatego stanowią dobre gatunki wskaźnikowe. W ostatnich dekadach odnotowano drastyczny spadek liczebności wielu gatunków płazów na całym świecie. Czytaj więcej…