Wikipedia:Nazewnictwo artykułów

Skocz poniżej nawigacji.

Ogólne zasady nazewnictwa

• Należy używać liczby pojedynczej. Liczba mnoga pojawia się rzadko, tylko w uzasadnionych przypadkach, np. metale ciężkie; z kolei dobra i dobro znaczą zupełnie coś innego.
• Nazwy stron powinny być jak najprostsze, a przy tym możliwie precyzyjnie określające temat artykułu.

  Zazwyczaj będą one podobne do haseł, jakie można spotkać w papierowej lub każdej innej formie encyklopedii.
  W odróżnieniu od „normalnej encyklopedii” mogą pojawiać się szersze hasła, np. Film polski lub Historia medycyny. Tego typu hasła w „normalnej encyklopedii” zwykle wchodzą w skład bardziej ogólnych pojęć zdefiniowanych w ramach encyklopedii, tj. Polska i Medycyna.

• Nie należy bez potrzeby (wbrew regułom ortografii języka polskiego) kapitalizować nazw stron, por. [[Polska Akademia Nauk]], ale [[film kultowy]].
• W przypadku gdy istnieje kilka stron dotyczących tematów o tej samej nazwie (np. miasto Piła i narzędzie piła), właściwą nazwę strony uzupełniamy dopiskiem w nawiasie – Piła (miasto), piła (narzędzie). Więcej o zasadach tworzenia takiego dopisku tutaj.

Nazewnictwo artykułów biograficznych

• Artykuły biograficzne nazywamy w formacie „Imię Nazwisko”. Nie stosujemy w nazwie strony drugiego imienia (lub inicjału), chyba że jest ono powszechnie używane – np. George W. Bush, Henryk Mikołaj Górecki.
• Nazwa artykułu biograficznego nie musi być zgodna z oficjalnym imieniem i nazwiskiem, lecz powinna odzwierciedlać najbardziej znane i rozpoznawane określenie danej osoby, np. pseudonim (patrz decyzja w tej sprawie). Dotyczy to również stosowania zdrobniałych form imion (patrz dyskusja w tej sprawie).

Imiona świętych katolickich i prawosławnych

Zalecenia stosują się do tytułów artykułów oraz początkowego określenia w artykułach o osobach uznanych za święte przez Kościoły: katolicki i prawosławny.

1. Dla osób nowożytnych stosuje się imię i nazwisko (ewentualnie pseudonim) bez określenia „święty”.
2. Dla osób żyjących w starożytności i średniowieczu stosuje się imię i przydomek, pod jakimi są znane, bez określenia „święty”. Można zastosować tytuł Święty X, jeśli osoba jest powszechnie identyfikowana w ten sposób, a w literaturze nie jest spotykane inne polskojęzyczne określenie tej postaci.
3. Dla postaci wyłącznie legendarnych można stosować określenie „święty” w tytule (jeśli są znane właśnie pod nazwą zawierającą to określenie); np. Święty Jerzy.
4. Dla postaci legendarnych o charakterze świeckim, mających pierwowzory w postaciach historycznych, można stosować określenie Święty X; np. Święty Mikołaj.
5. Jeśli określenie „Święty” pełni rolę przydomka, stosuje się je w tytule; np. Ludwik IX Święty.
6. Jeśli istnieje więcej niż jedna osoba uznana za świętą o danym imieniu, strona Święty X jest stroną ujednoznaczniającą.
7. Jeśli osoba uznana za świętą o danym imieniu jest zdecydowanie bardziej znana od pozostałych osób uznanych za świętych o tym samym imieniu (określanych mianem „święty X”), strona Święty X stanowi artykuł lub przekierowanie na artykuł o tej osobie, a na górze tej strony umieszcza się informację o pozostałych osobach uznanych za świętych o tym imieniu. Jeśli jest tylko jedna taka osoba, informacja ma postać:
   Jako „święty X” jest określany również X z Y
   a jeśli jest więcej takich osób:
   Istnieją też inne osoby określane jako „święty X”; zobacz: Święty X (ujednoznacznienie)

Nomenklatura imion monarchów europejskich i etiopskich

W przypadku nazwisk władców stosujemy następujące reguły:

1. Tworząc artykuł o władcy podajemy jego imię, numer oraz przydomek lub nazwisko rodowe (jeśli takie są), np. Bolesław I Chrobry. W przypadku przydomków bierzemy pod uwagę najczęściej używane lub najbardziej wyróżniające.
2. Pisząc artykuł o danym władcy, staramy się podać wszystkie jego numery i przezwiska, np. Henryk II Wspaniały znany też jako Henryk II Filozof (1380–1427) – król AAA (1415–1427), książę BBB (1422–1427 jako Henryk III Wielki), w latach 1425–1427 król CCC (jako Henryk V AAAwski).
3. Robimy listy dynastyczne, podając najlepiej tę nazwę władcy, która jest tytułem dotyczącego go artykułu. W listach dynastycznych uwzględniamy wszystkich władców (nawet gdy prawa do władzy rościło sobie kilka osób jednocześnie), wyjaśniając pokrótce daną sytuację. Podajemy lata panowania danego władcy (wliczając lata regencji podczas jego małoletniości i okresy, gdy faktycznie nie rządził, np. został obalony, ale nie zrzekł się tytułu, dodając krótki komentarz). Przykład:
   1. Henryk VII Waleczny 1355–1370 – od 1365 panował tylko w północnej części kraju
   2. Maciej V Krnąbrny 1365–1377 – rządził tylko w południowej części kraju
   3. Henryk VIII Odnowiciel 1370–1390 – do 1377 rządził tylko w północnej części kraju
4. W przypadku pojawienia się dwóch władców o tym samym przydomku piszemy np. [[Alfons III Mały (król Garamancho)]] i [[Alfons III Mały (król Mechicano)]]. Następnie ręcznie robimy odpowiednie zmiany przy występujących wcześniej Alfonsach Małych, żeby zapewnić właściwe linkowanie.
5. Zawsze podajemy polski odpowiednik imienia monarchy, nawet jeśli żadne polskojęzyczne źródło pod tym imieniem go nie wymienia.

Nazwiska rosyjskie

Końcówki niektórych nazwisk rosyjskich przyjmują formę nieco odmienną od standardowej transkrypcji. M.in. nazwiska zakończone na -ский, -цкий, -ий, -ый zapisuje się bez końcowego „j”: -ski, -cki, -i, -y. Opisuje to § 77.B. Nazwiska „Zasad pisowni i interpunkcji” PWN.

Nazwiska Rosjan w tytule hasła wpisujemy bez patronimikum.

Nazewnictwo podmiotów gospodarczych

W nazwach artykułów przedsiębiorców nie ujmujemy skrótów, skrótowców, ani też ich rozwinięć, lecz jedynie korpus firmy.

Nazwy organów państwowych

Jeśli istnieją wiarygodne źródła, w świetle których…

…istnieje albo istniało kilka organów o tej samej (polskiej albo tłumaczonej na język polski) nazwie, funkcjonujących w różnych państwach, tytuł artykułu opisujący organ władzy państwowej powinien zawierać polską nazwę organu, a w nawiasie – nazwę państwa, w którym omawiany organ funkcjonował. Natomiast jeśli nazwa organu (polska albo tłumaczona na język polski) jest unikatowa, nawias z podaną nazwą kraju jest zbędny.

Przykład: Sąd Kasacyjny (Francja) i Sąd Kasacyjny (Księstwo Warszawskie), ale kasztelan.

…nazwa organu nie jest tłumaczona na język polski, tytuł artykułu opisujący organ władzy państwowej powinien zawierać nawias w zależności od tego, czy istnieje albo istniało kilka organów o tej samej nazwie, funkcjonujących w różnych państwach.

Przykład: Rajya Sabha.

Stosuje się takie nazwy krajów, pod jakimi znajdują się artykuły opisujące dane państwo.

Nie stosuje się nawiasu, jeśli nazwa państwa jest częścią nazwy organu.

Przykład: Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych, ale Sąd Najwyższy (Polska).

Tę ogólną regułę nazewnictwa stosuje się w miarę możliwości do innych nazw urzędowych, np. Dziennik Praw (Księstwo Warszawskie).

Nazewnictwo artykułów o polskich uczelniach

Stosujemy pełne nazwy statutowe polskich uczelni, inne nazwy pozostają przekierowaniami.

Nazewnictwo portów morskich

Dla nazw artykułów portów morskich brana jest nazwa miejscowości w mianowniku, gdzie znajduje się port lub dla której został ustanowiony port morski i jest dodawana do terminu „port morski” wg schematu: port morski + miejscowość; np. [[port morski Gdynia]]. Artykuły odnoszą się do obiektów, a nie instytucji – zarządów portów, dlatego termin port morski piszemy małymi literami.

Nazewnictwo okrętów

Tytuły artykułów o typach okrętów piszemy w liczbie mnogiej: krążowniki ciężkie typu Pensacola, kutry torpedowe typu G-5. Jeśli istnieje taka możliwość, używamy podtypu: krążowniki ciężkie typu Pensacola, a nie krążowniki typu Pensacola.

Tytuły artykułów o pojedynczych okrętach powinny zawierać imiona jednostek oraz skrótowce stosowane przed nazwami okrętów, o ile skrótowce te są one faktycznie konsekwentnie używane w danej marynarce wojennej i piśmiennictwie. Najpopularniejsze skróty, zakorzenione w tradycji sił morskich, to HMS (Wielka Brytania), ORP (Polska) i USS (Stany Zjednoczone). Nie należy używać skrótów stworzonych wyłącznie dla potrzeb terminologii anglojęzycznej, takich jak DKM (Niemcy), IJN (Japonia) czy HNLMS (Holandia).

W przypadku, kiedy tę samą nazwę nosiło kilka różnych okrętów, zalecana jest forma odróżniania: nazwa (rok wodowania).

• ORP Grom (1936)
• ORP Grom (1950)

W przypadku marynarki wojennej USA przy nazwach okrętów, zamiast powyższych dookreśleń używa się niepowtarzalnych znaków taktycznych (hull numbers) z uwagi na ich jednoznaczną rolę identyfikacyjną. Znaki taktyczne stosuje się do wszystkich okrętów, również tych których nazwy nie powtarzały się na przestrzeni dziejów.

• USS Bainbridge (1842)
• USS Bainbridge (DD-1)
• USS Bainbridge (DD-246)
• USS Bainbridge (CGN-25)
• USS Bainbridge (DDG-96)

Nazewnictwo jednostek i dowództw wojskowych

Składa się wyłącznie z podstawowej nazwy jednostki wojskowej, bez patrona i wyróżnika, czyli:

• 3 Flotylla Okrętów, a nie 3 Flotylla Okrętów im. Komandora Bolesława Romanowskiego
• 16 Dywizja Zmechanizowana, a nie 16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana im. Króla Kazimierza Jagiellończyka.

W stosunku do współczesnych jednostek wojskowych używa się jako liczebniki cyfr arabskich. W przypadku jednostek historycznych dopuszcza się, o ile jest to zgodne ze stanem faktycznym, stosowanie cyfr rzymskich. W nazwie jednostki nie stosuje się kropki po liczebniku, a w samym artykule możliwe jest jej używanie, gdy istnieje możliwość pomylenia liczebnika głównego z porządkowym:

• 8 Flotylla (ósma flotylla), ale 8. Flotylli (ósmej flotylli), a nie 8 flotylli (osiem flotylli), skrót - 8. FOW (8 Flotylla Obrony Wybrzeża)
• 12 Dywizja (dwunasta dywizja), ale 12. Dywizji (dwunastej dywizji), a nie 12 dywizji (dwanaście dywizji), skrót - 12. DP (12 Dywizja Piechoty).

Wszystkie człony nazwy powinny być pisane wielką literą. W szczególnych przypadkach dopuszcza się stosowanie różnych wielkości, tak jak w przypadku Wojska Polskiego, zależnie od rodzaju jednostki wojskowej - powyżej pułku włącznie z wielkiej, a poniżej z małej:

• 2 Korpus Obrony Powietrznej
• 8 batalion saperów
• 28 eskadra lotnicza.

Możliwe jest także stosowanie jednocześnie wielkich i małych liter, jeśli taka jest oficjalna nazwa jednostki. Ten system występuje wyłącznie w polskich Siłach Powietrznych i Marynarce Wojennej, np.:

• 2 dywizjon Kutrów Rakietowo-Torpedowych
• 65 dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej.

W przypadku nazw jednostek wojskowych, które powtarzają się również w innych armiach wpisujemy w nawiasie w formie przymiotnikowej dookreślenie przynależności państwowej, np.:

• 2 Armia (niemiecka)
• 1 Dywizja Piechoty (brytyjska)
• 1 Dywizja Kawalerii (amerykańska).

Nazwy jednostek i dowództw należy budować zgodnie z regułami języka polskiego m.in. z tym, że na pierwszym miejscu jest podmiot, potem określenie, najczęściej rzeczownik – przymiotnik. Na przykład nazwy Northern Command (Israel) lub Israelisches Nordkommando to Dowództwo Północne (Izrael), nie Północne Dowództwo.

Stosowanie w tytule przynależności państwowej nie dotyczy jednostek nie spotykanych w innych armiach lub gdy w oficjalnej nazwie jednostki występuje przymiotnik określający jej przynależność, np.:

• 1 Gwardyjska Armia Pancerna – jedynie w ZSRR
• 12 Dywizja Pancerna SS Hitlerjugend – jedynie w Niemczech
• 1 Pułk Piechoty Legionów – jedynie w Polsce.
• 1 Czechosłowacki Korpus Armijny

W przypadku występowania więcej niż jednej jednostki wojskowej o takiej samej lub zbliżonej nazwie (np. 1 Armia Pancerna i 1 Armia Pancerna Gwardii) zalecane jest utworzenie strony ujednoznaczniającej z tytułem bez przymiotnika (dla podanego przykładu 1 Armia Pancerna), w której umieszczamy wszystkie hasła związane z tą nazwą.

Nazwy w języku państwa, do którego należy dana jednostka, powinno się wpisywać w nagłówku artykułu, a także można utworzyć od tak nazwanego artykułu przekierowanie, o ile jest to język stosujący alfabet łaciński.

Synonimy „radziecki” lub „sowiecki”

W nazwach oficjalnych, czyli państwowych, organizacyjnych itp. stosuje się przymiotnik „radziecki”. W innych przypadkach przymiotniki „radziecki” i „sowiecki” są równoprawnymi synonimami, ponadto przyjęto w celu zapobieżenia wojnom edycyjnym, że dane określenie wprowadzone w danym tekście po raz pierwszy nie ulega już zmianom - ustalenie to ma rangę zalecenia polskojęzycznej wikipedii.