Vikipedi:Adlandırma kuralları
Bu sayfa Vikipedi'nin resmî politikalarından biridir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak kullanıcılar tarafından benimsenmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin kullanıcılardan onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir kısım varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin. |
Ceviz kabuğuna sığacak şekilde bu sayfa: Genel olarak madde adlandırmada Türkçe okuyucuların büyük çoğunluğunun en kolay şekilde tanıyacağı, en az belirsizlik içeren ve maddelere yapılacak olan iç bağlantıların kolay ve doğal olmasını sağlayacak adlar yeğlenmelidir. |
Adlandırma kuralları |
---|
Konulara göre |
Vikipedi politikaları |
---|
İlkeler |
İçerik standartları |
Diğer kullanıcılarla çalışma |
Dizinler |
Biçem el kitabı |
---|
Madde adı, madde içeriğinin üstünde görülen, sayfanın adı olarak işlev gören ve sayfa URL'sinde bulunan başlıktır. Madde adı, ilgili maddede işlenen konuyu belirtir ve maddenin, diğer maddelerden ayırt edilmesini sağlar.
Madde adı, ilgili maddenin konusu için kullanılan ad ya da maddede işlenen konuyu tanımlayıcı bir ad olabilir. Zaman zaman madde adı için birden fazla uygun seçenek vardır ve bu durumda bu adların en uygunu, madde adı olarak belirlenir. En uygun adın belirlenmesi için ise güvenilir Türkçe kaynaklarda geçen yaygın kullanım, benzer alandaki maddelerde kullanılan adlar gibi birtakım noktalara dikkat edilerek kullanıcılar arasında tartışmalar yürütülür ve potansiyel adlardan en uygunu seçilir. Böyle durumlarda, diğer potansiyel adların ise bu maddeye yönlendirilmesi gerekmektedir. Aynı ada sahip birden fazla madde olamayacağından, aynı ada sahip olması gerektiği düşünülen maddeler arasında anlam ayrımı yapmak ve farklı biçemlerde madde adı oluşturmak gerekir.
Bu sayfada, yalnızca maddelerin adlandırılmasına dair içerik bulunmaktadır ve bu içeriğin kategoriler, şablonlar gibi diğer ad alanına sahip sayfalar için geçerliliği yoktur. Sayfanın sağında yer alan kutuda, bazı konulara dair özelleştirilmiş adlandırma yönergeleri yer almaktadır.
Eğer bir madde adı uygunsuzsa, politikalara uygun bir şekilde yeniden adlandırılır. Konuyla ilgili olarak Yardım:Sayfanın ismini değiştirmek ve Vikipedi:Sayfa taşıma talepleri sayfaları da incelenebilir.
Madde adı seçimi
[kaynağı değiştir]Bir madde adı seçilirken dikkat edilecek ilk husus, bu maddenin konusuna atıfta bulunan güvenilir Türkçe kaynaklar incelenerek kullanılacak adın doğrulanabilir olmasıdır. Bazı durumlarda bir madde için birden fazla uygun ad olabilir. Bu durumda kullanıcılar, en uygun adın belirlenmesi konusunda, bu sayfada belirtilen hususları dikkate alarak fikir birliği ile sonuçlanacak tartışmalar yürütmelidir.
Uygun bir madde adı, aşağıdaki noktaları sağlamış olan bir madde adıdır:
- Tanınırlık - Konunun tanımı veya adı olan madde adı, tanınır ve kaynaklarda kullanılır.
- Doğallık - Madde adı, okuyucuların bakabileceği veya arayabileceği, kullanıcıların ise madde yazımında doğal olarak bu şekilde kullanacağı bir addır.
- Detaylılık - Madde adı, maddenin konusunu uygun bir biçimde tanımlayacak ve diğer konulardan ayrılmasını sağlayacak kadar detaylıdır.
- Kısalık - Madde adı, maddenin konusunu tanımlamak ve diğer konulardan ayırmak için yeterlidir, gereksiz yere uzatılmamıştır.
- Tutarlılık - Madde adı, benzer ada sahip maddelerle tutarlılık gösterir.
Yukarıda bahsedilen noktalar kurallar değil, amaçlardır ve bir madde adının her zaman tamamını karşılaması beklenemez. Birçok konu için, yukarıdaki amaçları kolayca karşılayan ve bariz belli olan bir ad vardır. Bu durumda bu ad hemen kullanılır. Ancak bazı durumlarda en uygun seçenek açık bir biçimde görünmez ve bu durumda birtakım kuralları uygulayarak en uygun adı tespit etmek gerekir. Bunun için kullanıcılar arasında fikir birliği aranmalıdır. Örneğin daha tanınmış, doğal ve kısa olan Birleşik Krallık adı, daha detaylı olan Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı yerine madde adı olarak tercih edilmiştir (daha fazla ayrıntı için yaygın kullanılan adlar başlığına bakınız).
Bir madde için birden fazla uygun ad varsa veya bu maddeye ulaşmak için farklı biçemlerde aramalar yapılıyorsa, bu adları da ilgili maddeye yönlendirmek gerekir. Bir adın birden fazla madde için uygun olduğu durumlarda ise bu maddeler arasında anlam ayrımı oluşturulur.
Yaygın kullanılan adlar
[kaynağı değiştir]Vikipedi'deki madde adları genel olarak, maddenin konusu için yaygın olarak kullanılan adlar arasından seçilir. Ancak bazı maddeler için birden fazla yaygın kullanılan ad mevcutken bazı adlar da yaygın olarak birden fazla konu için uygun olabilir, bu da hangi adın kullanılması gerektiğine dair tartışmalara yol açar. Genelde, güvenilir Türkçe kaynaklarda kullanılan adlar arasından en yaygın olan ad seçilse de her madde için yaygın adın kullanımı geçerli olmayabilir. Eğer bir konu için açık ve net bir biçimde kullanılan yaygın bir ad yoksa, yapılacak tartışmalar sonucunda kullanıcılar arasında en uygun adın ne olduğuna dair bir fikir birliği aranmalıdır.
Vikipedi'de madde adlarının; resmî adlar, doğum adları, özgün adlar veya bilimsel adlar arasından seçilmesi zorunluluğu yoktur. Bir konuyu tanımlayan adlardan birisi resmî ada göre çok daha yaygın kullanılıyorsa, resmî ad yerine bu ad tercih edilebilir. Örneğin, gerçek adı olan "William Jefferson Clinton" yerine Bill Clinton, resmî adı "Uruguay Doğu Cumhuriyeti" yerine Uruguay, Türkçe karşılığı olan "tekli" yerine Türkçe kaynaklardaki yaygın kullanımı sebebiyle single adı tercih edilmiştir.
Genel olarak yaygın kullanılan adlar arasından madde adı belirlenmesine karşın, madde adı seçiminde tek belirleyici unsur bu değildir ve bu sayfada yer alan diğer içeriklerle birlikte değerlendirme yapılmalıdır. Örneğin güvenilir Türkçe kaynaklardaki yaygın kullanımı "Bayern Münih" olan futbol kulübünü konu alan maddenin adı, spor maddeleriyle ilgili adlandırma kurallarına dayanılarak "FC Bayern München" olarak belirlenmiştir. Güvenilir Türkçe kaynaklardaki daha yaygın kullanımı "Maria Sharapova" olan Rus tenisçiyi konu alan madde ise; kişinin özgün Rusça adının İngilizceye göre transkripsiyonu olmasından ötürü bu şekilde adlandırılmak yerine Rusçanın Türkçeye göre transkripsiyonu olan Mariya Şarapova olarak adlandırılmıştır.
Hangi adın daha yaygın olduğunu tespit etmek için uluslararası kuruluşlar, Türkçe medya organları, ansiklopediler, veri tabanları, bilimsel organ ve yayınlardaki kullanımlar incelenebilir. Arama motoru kullanılarak İnternet üzerinde yapılan bir arama da yardımcı olabilir, ancak bu aramada Türkçe sonuçlar esas alınmalıdır.
Ad değişiklikleri
[kaynağı değiştir]Kimi durumlarda bir maddenin konusu için kullanılan adda değişiklik yaşanabilir. Bu gibi durumlarda, ad değişikliği sonrasında yayınlanan kaynaklar daha fazla göz önünde bulundurulmalıdır. Yaşanan ad değişikliği sonrasında yayınlanan kaynaklar yeni adı benimsemiş ve kullanmakta ise, Vikipedi'de kullanılan adın da değiştirilmesi tartışılabilir. Ancak yeni ad, eski ada göre yaygın olarak benimsenmemişse, daha yaygın olarak kullanılan eski adın Vikipedi'de de kullanılmasına devam edilmelidir. Vikipedi kâhin değildir ve gelecekte hangi adın benimseneceği veya daha yaygın olarak kullanılacağı bilinemez.
Tarafsızlık
[kaynağı değiştir]Bir madde adının tarafsız bakış açısı politikası ile çelişip çelişmediği konusunda zaman zaman tartışmalar yaşanmaktadır. Bu tip sorunları çözmek adına kimi zaman, güvenilir kaynaklarda kullanılan ad yerine Vikipedi kullanıcıları tarafından oluşturulan betimleyici ad kullanılması tercih edilir.
Tarafsız olmayan fakat yaygın kullanılan adlar
[kaynağı değiştir]Bazı durumlarda bir maddenin konusu için güvenilir Türkçe kaynaklarda yaygın olarak kullanılan ad, Vikipedi'nin normalde kaçınmaya çalıştığı taraflı ifadeler içerebilir. Kullanılan adın bu konu için oldukça yerleşmiş ve yaygın olması durumunda, tarafsız olmayan ifadeler içermesine karşın madde adı olarak bu adın kullanılması tercih edilebilmektedir. Örneğin, İstanbul'un Fethi adı, güvenilir Türkçe kaynaklarda oldukça yaygın olarak kullanıldığından madde adı olarak belirlenmiştir. Oysaki "fetih" kelimesi, ilgili kuşatmanın bir tarafının bakış açısına göredir ve tam olarak tarafsız değildir.
Yargılayıcı olmayan betimleyici madde adları
[kaynağı değiştir]Bazı durumlarda, madde adı için en iyi seçenek, maddenin konusunu betimleyici bir kelime grubudur. Bunlar genelde, yalnızca o maddeler için oluşturulmuş ve tarafsız bir bakış açısı yansıtan isimlerdir. Örneğin, Usame bin Ladin'in ölümü maddesi betimleyici bir madde adıdır ve tarafsız bir şekilde maddenin konusunu tanımlar. Bu gibi bir isim oluşturulurken yargı belirten ve tarafsız olmayan kelimelerden kaçınmak gerekir. Buna karşın, tarafsız olmasa da yaygın kullanılan adlar, betimleyici madde adlarına dahil edilerek kullanılabilir. Örneğin, Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası maddesinde, Suriye İç Savaşı dahil edilerek betimleyici bir madde adı oluşturulmuştur. Betimleyici adlar kullanılırken de kaynaklardan faydalanılması, kaynaklarda kullanılan ifadelerin göz önünde bulundurulması ve kullanılacak adın, diğer benzer madde adlarıyla uyumlu olması gerekmektedir.
Tartışma gerektirmeyen madde adları
[kaynağı değiştir]Bazı konularla ilgili maddelerde bazı standart adlandırma kuralları belirlenmiştir ve adlandırmaların bu yönergelere göre yapılması gerekir. Bu yönergelere, bu sayfanın en başında, sağ kısımda yer alan kutudan veya ilgili kategoriden ulaşılabilir. Bu yönergelerin bazılarında, seçilen madde adlarının güvenilir Türkçe kaynaklarda en yaygın kullanılan adla aynı olmaması gibi bir durumla karşılaşılabilir. İlgili yönergeler, benzer alanlardaki madde adlarında bir uyum ve standart yakalamak amacıyla oluşturulmuştur.
Detaylılık ve anlam ayrımı
[kaynağı değiştir]Genel olarak madde adları, maddenin konusunu tanımlayacak kadar detaylıdır ve aşırı detaya girilmemiştir. Örneğin, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği aşırı detaylı bir addır ve bu konu için Sovyetler Birliği kullanımı yeterlidir.
Bir madde için en uygun olan adın birebir kullanımı, aynı ada sahip olan veya olma potansiyeli olan maddelerin varlığı sebebiyle her zaman mümkün değildir. Bu gibi durumlarda iki madde arasında bir anlam ayrımı oluşturmak gerekir. Yukarıda bahsedildiği gibi madde adlarında, maddenin konusunu diğerlerinden ayırt edecek kadar detaya girilmesi yeterlidir. Örneğin, ilgili kelimenin ilk anlamı olan duman maddesinden ayırt etmek için "Duman (müzik grubu)" olarak adlandırılan maddenin "Duman (rock müzik grubu)" şeklinde adlandırılması doğru değildir, çünkü bu isimde başka bir müzik grubu olmadığı için "müzik grubu" ayrımı yapmak yeterlidir.
Genel bir kural olarak, bir konuyu tanımlayan madde adının aynı zamanda başka konuları anlatan maddeler için de kullanılma durumu varsa şu yöntemler izlenmelidir:
- Eğer ilgili madde, bu adın kullanılabileceği maddeler arasında öncelikli ise ilgili ad; bu madde için, herhangi bir değişiklikte bulunulmadan kullanılmalıdır.
- Eğer ilgili madde, bu adın kullanılabileceği maddeler arasında öncelikli değilse ilgili ad; bu madde için, bir anlam ayrımı yaratılarak kullanılmalıdır.
Maddeleri adlandırılırken hangi anlam ayrımı yönteminin kullanılması gerektiğinin belirlenmesi için şu yöntemlerin izlenmesi gerekir:
- Doğal anlam ayrımı: İlgili konu için, güvenilir Türkçe kaynaklarda yaygın olarak geçen, aynı ada sahip olabilecek maddelerden farklı bir alternatif ad kullanılabilir. Ancak bu adın, uydurma bir ad olmaması gerekmektedir. Örneğin "Türk" kelimesi genel olarak Türkler maddesinde işlenen konuyu tanımlamak için kullanılırken zaman zaman Türk halkları ve Türk vatandaşı maddesinde işlenen konuları da tanımlar. Bu maddelerin adları arasında anlam ayrımı yapılırken "Türkler (etnik gruplar)" ve "Türkler (vatandaşlık)" yerine sırasıyla "Türk halkları" ve " Türk vatandaşı" adları kullanılarak anlam ayrımı yapılmıştır.
- Virgüllü anlam ayrımı: Yerleşim yerlerinin adlandırılmasında, aynı adı taşıyan yerleşim yerlerinin olması durumunda bu yerleşim yerleri arasında parantez değil virgül (,) kullanılarak anlam ayrımı yapılır. Konuyla ilgili detaylı içerik için Vikipedi:Adlandırma kuralları (coğrafi adlar) sayfasına bakılabilir.
- Parantezli anlam ayrımı: Daha uygun bir anlam ayrımı yöntemi olmaması durumunda, madde adına parantez içerisinde, anlam ayrımı yaratacak uygun bir ifade eklenerek anlam ayrımı oluşturulur. Örneğin "gerilim" kelimesi farklı alanlarda farklı konular için uygun bir madde adıdır ve bu maddelerin adlandırılmasında alternatif bir yöntem izlenemediğinden, bu maddeler "gerilim (elektrik)", "gerilim (mekanik)" ve "gerilim (tür)" olarak adlandırılmıştır.
- Betimleyici madde adı: Bir konuyu tanımlayan kabul edilebilir bir kelime grubu mevcut değilse, o konuyu betimleyici ve diğer konulardan ayıran ve benzer madde adlarıyla uyumlu bir madde adı kullanılmalıdır. Türkiye'deki siyasi partiler listesi, futbol tarihi, Muhammed'in evlilikleri adlandırmaları betimleyici madde adlarına örnektir.
- Yukarıdakilerin kombinasyonu: Bazı durumlarda, yukarıdaki yöntemlerin tekini kullanmak anlam ayırımı yapılması için yeterli olmaz. Bu gibi durumlarda bu yöntemlerin bir kombinasyonunu kullanmak gerekmektedir.
Madde adlarında anlam ayrımı yapmak için yalnızca virgül ve parantez kullanılmakta olup diğer noktalama işaretleri kullanılmamaktadır.
Kimi durumlarda aynı ad birden fazla maddenin konusunu tanımlamak için kullanılsa da, yazımlar arasında farklılık olabilir. Bu gibi durumlarda anlam ayrımı yapmak gereksizdir, ancak maddelere üst not koymak gerekebilir. Örneğin, kod adı ile Kod Adı maddelerinin yazımı farklıdır ve anlam ayrımı yapma ihtiyacı duyulmamıştır. Yine benzer şekilde "Riziko" adı öncelikli anlamı olan risk maddesine yönlendirilirken benzer yazıma sahip bilgi yarışması Riziko! için anlam ayrımı yapılmasına gerek duyulmamaktadır.
Türkçe olmayan madde adları
[kaynağı değiştir]Türkçede yaygın olarak yerleşen bir karşılığı olmayan yabancı dildeki madde adları, özgün dilleriyle kullanılmalı ve Türkçeleştirilmeye çalışılmamalıdır. Örneğin Besançon, Søren Kierkegaard ve Göttingen, güvenilir Türkçe kaynaklarda da bu şekilde kullanıldığından madde adı olarak belirlenmişken Londra, Floransa ve Viyana, güvenilir Türkçe kaynaklara yaygın olarak bu şekilde yerleşmiştir (sırasıyla London, Firenze ve Wien yerine). Çeviri yapılması mümkün durumlarda, özgün dildeki kullanım güvenilir Türkçe kaynaklarda yerleşmişse bu şekilde bırakılmalı; aksi bir durum söz konusu ise, benzer konudaki diğer maddeler de göz önüne alınarak çevrilip çevrilmemesi tartışılmalıdır.
Eğer bir konu hakkında çok az sayıda güvenilir Türkçe kaynak varsa veya hiç yoksa, ilgili konu için uygun olan dilin kuralları kullanılır (Alman oyuncular için Almanca, Brezilya'daki köyler için Portekizce gibi). Yine hakkında az miktarda güvenilir Türkçe kaynak olan veya hiç olmayan coğrafi yerler, yapılar gibi maddelerde ise, benzer maddelerin adları da dikkate alınarak çeviri yapılabilir. Birden fazla yabancı dilde yaygın olarak kullanılan coğrafi yer maddelerinde uygun adın belirlenmesi için, coğrafi adların adlandırılmasına dair yönerge sayfasındaki "birden fazla yerel adlar" ile "modern adları kullanın" bölümleri incelenmelidir.
Arapça, Çince, Rusça, Yunanca gibi Latin alfabesi kullanmayan dillerde mutlaka ortografik transkripsiyon yapılmalıdır. Pinyin gibi sistemleştirilmiş transkripsiyonların tercih edilmesi gerekir. Buna karşın, ilgili maddenin konusunu tanımlamak için güvenilir Türkçe kaynaklarda oldukça yaygınlaşmış bir kullanım varsa, sistematik transkripsiyona uymasa dahi bu kullanım tercih edilmelidir. Dillere göre izlenmesi gereken transkripsiyon kuralları için Vikipedi:Romanizasyon sayfası incelenebilir.
Madde adı biçimi
[kaynağı değiştir]Madde adlarının biçimlerinde şu hususlara dikkat edilmelidir:
- Cümle yazımı kurallarını esas alın
Madde adlarını yazarken cümle yazarmış gibi ilk harfin büyük (zaten otomatik olarak büyük harfle başlar), sonraki harflerin ise küçük yazılması gerekir ve sona nokta eklenmez. Öte yandan Türkçe yazım kurallarına göre büyük harfle yazılması gereken kısımlarda büyük harfler kullanılmalıdır. Örneğin, Cemal Süreya ve Ağrı Dağı maddelerindeki ikinci kelimeler büyük harfle başlarken Bilim tarihi maddesinde küçük harfle başlar. Metin içinde iç bağlantı olarak kullanılan sözcüklerde verilen iç bağlantılarda ise ilk harfin büyük ya da küçük olması, verilen bağlantıyı etkilemeyerek okuyucuları aynı maddeye yönlendirir. Konuyla ilgili daha detaylı içerik için Vikipedi:Adlandırma kuralları (büyük harf kullanımı) ile Vikipedi:Biçem el kitabı/Uygun adlar sayfaları incelenebilir.
- Tekil adlar kullanın
Genel olarak maddeler tekil ad kullanarak adlandırılır. Örneğin köpekler yerine köpek adı kullanılmaktadır. Ancak Türkçede çoğul olarak kullanılan adlar madde adlarında da çoğul olarak kullanılmalıdır. Örneğin memeli sıfatı çoğul olarak kullanıldığında bir omurgalı hayvan sınıfının adıdır ve bu hayvan sınıfının anlatıldığı maddenin adı memeliler şeklindedir. Konuyla ilgili daha detaylı içerik için Vikipedi:Adlandırma kuralları (çoğul adlar) sayfası incelenebilir.
- Kısaltmalardan kaçının
Madde adı için kısaltma kullanılmaktan kaçınılır ve mümkün mertebe açık adlar tercih edilir. Ancak bazı durumlarda, bu kısaltmalar ilgili maddenin konusu ile özdeşleşmiştir ve güvenilir Türkçe kaynaklarda açık adın kullanıldığı durumlar çok nadirdir. Bu gibi durumlarda kısaltılmış ad, madde adı olarak tercih edilebilir. Örneğin, açık adı "Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü" olan kuruluşu anlatan maddede NATO adı tercih edilmiştir. Konuyla ilgili daha detaylı içerik için Vikipedi:Biçem el kitabı/Kısaltmalar#Madde adında kısaltma kullanımı sayfası incelenebilir.
- İsim kullanın
Madde adı olarak isim kullanılır ve sıfatlar ile yeri geldiğinde fiiller bu maddelere yönlendirilir. Örneğin, demokrat sıfatı, demokrasi ismine yönlendirilmiştir.
- Tırnak işareti kullanmayın
Madde adlarında, herhangi bir tanımlayıcı adın parçası olduğu durumlar dışında tırnak işareti kullanılmaz. Örneğin, bir alıntı olan Olmak ya da olmamak maddesinde tırnak işareti kullanılmamışken "Heroes" maddesindeki tırnak işaretleri, albümün adının bir parçası olduğundan madde adında yer almıştır.
- Alt maddeler oluşturmayın
Bir maddede işlenen bir konu hakkında daha fazla içerik sunan bir madde olsa dahi, herhangi bir maddede, başka bir maddenin alt maddesiymiş gibi görünecek şekilde madde adı kullanılmaz ve ilgili madde, her madde gibi bağımsız bir ada sahip olmalıdır. Örneğin, Azerbaycan'da ulaşımı konu alan bir maddenin adı "Azerbaycan/Ulaşım" veya "Azerbaycan (ulaşım)" biçimlerinde değil, Azerbaycan'da ulaşım biçiminde olmalıdır.
- Unvanlara yer vermeyin
Madde adlarında, genel olarak unvanlara yer verilmez. Konunun istisnaları ve konuyla ilgili daha fazla bilgi için Vikipedi:Adlandırma kuralları (unvanlar) sayfası incelenebilir.
- Sembollerden kaçının
Reklam veya logolarda yer alan "♥" gibi sembollere madde adında yer verilmez.
Özel karakterlerin kullanımı
[kaynağı değiştir]Bazı özel karakterlerin madde adında kullanılması teknik kısıtlamalar sebebiyle mümkün değildir. # < > [ ] | { } _
karakterleri madde adlarında kullanılamaz. Bu karakterlerin kullanılması gerektiği ancak kullanılamadığı maddelerde doğru madde adı, maddenin en başına eklenecek doğru madde adı şablonuyla belirtilmelidir. Örneğin gerçek adı #tarih olan dergiyi konu alan madde, teknik sebeplerden ötürü Tarih (dergi) olarak adlandırılmış ve doğru madde adı, maddenin başına eklenen şablonla belirtilmiştir.
Kimi durumlarda bazı madde adlarında, standart bir Türkçe klavyede olmayan harf ve karakterlerin kullanılması gerekmektedir. Bu gibi durumlarda bu maddeye direkt olarak ulaşmak zorlaşır. Bu yüzden, bu karakterlerin kullanıldığı başka bir madde olmaması durumunda, ilgili karakterlerin yerine standart Türkçe klavyelerde bulunan harf ve karakterler kullanılarak bir yönlendirme oluşturulması gerekmektedir.
Eğik yazım
[kaynağı değiştir]Metin içerisinde eğik yazılması gereken durumlara madde adında da rastlanılırsa, madde adının da eğik yazılması gerekmektedir. Taksonomik adlar, gemi adları, yaratıcı eserler (kitap, film, albüm, video oyunu vb.)[1] ve Türkçede kullanılmayan yabancı dildeki kelime veya kelime grupları madde adında kullanıldığında da eğik yazılmalıdır.
Madde adlarında eğik yazım kullanılırken normal metin yazımında yapıldığının aksine kesme işareti kullanılamaz. Bir madde adını ya da madde adının bir bölümünü italik yapmak için DISPLAYTITLE sihirli kelimesi ya da {{eğik sayfa adı}} şablonu kullanılır. Bununla birlikte kitap bilgi kutusu, albüm bilgi kutusu, film bilgi kutusu gibi bazı bilgi kutusu şablonlarının kullanılması hâlinde madde adı, otomatik olarak eğik yazım kurallarına uygun bir biçeme sahip olur.
Markalar ve logolar
[kaynağı değiştir]Madde adları standart Türkçe yazım kurallarına göre adlandırılsa da, bazı kişi ve oluşumların kendilerini tanımladığı biçemler kaynaklarda da kendine yer edinmişse, bu kullanım tercih edilmelidir. Ancak reklamlarda ve logolarda kullanılan yazım, gerek bu kişi veya oluşum gerekse kaynaklar tarafından kullanılmıyorsa madde adı olarak da kullanılmamalıdır. Örneğin, iPod kullanımı hem ilgili ürün için firma tarafından kullanılan addır hem de kaynaklarda bu şekilde kullanılmaktadır ve bu nedenle Ipod kullanımına göre tercih edilir. Time ise, logosu TIME şeklinde olmasına rağmen bu şekilde tanımlanmadığından madde adı olarak tercih edilmiştir.
"Ve" bağlacı içeren madde adları
[kaynağı değiştir]Kimi zaman iki ya da daha fazla yakın anlamlı veya bütünleyici kavram tek bir maddede ele alınır. Bu gibi durumlarda bu iki kavram, aralarına "ve" bağlacı konularak madde adı olarak yer alır ve bu kavramların da ilgili maddeye yönlendirilmesi gerekir. Düşme ve yükselme maddesi bu duruma örnek olarak gösterilebilir.
Bu tip maddelerin adlandırılmasında alfabetik sıralama esas alınsa da, yin ve yang gibi kalıplaşmış ve kaynaklara bu şekilde yerleşmiş madde adlarında alfabetik sıralama aranmaz. Öte yandan alfabetik sıralamaya uygun olmayan madde adları da ilgili maddeye yönlendirilir.
Madde adının taşınmasını kararlaştırma
[kaynağı değiştir]Tartışmaya açık bir madde adını, fikir birliği ile sona erecek herhangi bir tartışma yapmadan taşımak uygun değildir. Bir madde adı uzunca bir süredir aynı şekilde ise ve bunu taşımak için uygun bir gerekçe yoksa, madde adı taşınmamalıdır. Madde adının taşınması için geçerli bir sebep olup olmamasını, kullanıcılar arasında yapılan tartışmalar belirler. Bir madde adı geçmişte birkaç kez taşınmışsa ya da uzunca bir süredir aynı ada sahip değilse, hangi adın uygun olduğu konusunda da fikir birliği oluşmamışsa, tartışmalı ad değişikliğinin gerçekleştirilmesinden önceki madde adına dönülmelidir.
Vikipedi:Sayfa taşıma talepleri sayfasında yapılacak madde taşıma taleplerinde, madde adının taşınması tartışmalı bir konu ise ve kullanıcılar arasında fikir birliğiyle sonuçlanan bir tartışma yapılmamışsa, ilgili talep reddedilir ve madde adı taşınmaz. İlgili sayfa, tartışmalı olmayan veya tartışma sonucunda fikir birliği oluşmuş madde adı taşımaları içindir.
Notlar
[kaynağı değiştir]- ^ Hikâye, şiir, şarkı gibi kendisinden daha kapsamlı bir eserin parçası olan eserler eğik yazılmamaktadır.