Przejdź do zawartości

Wolne Sądy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wolne Sądy
Ilustracja
Państwo

 Polska

Siedziba

Warszawa

Data założenia

lipiec 2017

Zasięg

Rzeczpospolita Polska

Nr KRS

0000829554

Data rejestracji

17 lutego 2020

brak współrzędnych
Strona internetowa

Wolne Sądy – niezależna inicjatywa obywatelska powołana do życia w 2017 roku na fali protestów społecznych w obronie niezależności Sądu Najwyższego przez grupę prawników. W 2020 roku prawnicy tworzący inicjatywę powołali Fundację Wolne Sądy, organizację pozarządową, której misją jest wspieranie inicjatyw i działalność edukacyjna na rzecz ochrony praworządności w Polsce.

Działalność

[edytuj | edytuj kod]

Działalność inicjatywy Wolne Sądy koncentruje się na sprzeciwie wobec – zachodzącego ich zdaniem – łamania przez większość rządzącą trójpodziału władz, rządów prawa i porządku konstytucyjnego. W początkowym jej okresie inicjatywa nagrywała krótkie filmiki publikowane w mediach społecznościowych o tym, na czym polega istota niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziowskiej oraz dlaczego jest ona ważna dla każdego obywatela. W filmach występowały znane osoby – aktorzy, prawnicy, lekarze, dziennikarze, artyści, którzy na podstawie przykładów z życia codziennego przedstawiali sedno powyższego zagadnienia[1].

Obecnie działalność inicjatywy rozciąga się poza media społecznościowe. Wolne Sądy nadal publikują materiały wideo i spoty dotyczące bieżących wydarzeń i problemów społecznych[2], ale także prowadzą własną audycję w radiu Tok FM[3], publikują stanowiska, raporty, opinie i często zabierają głos w mediach[4].

W 2018 r. współtworzyły Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS, organizację, która reprezentuje i zapewnia pomoc represjonowanym sędziom sądów powszechnych, sędziom Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz prokuratorom[5].

Członkowie inicjatywy spotykają się z komisarzami Unii Europejskiej odpowiedzialnymi za praworządność, urzędnikami Komisji Europejskiej oraz parlamentarzystami, przedstawiając obywatelskie i eksperckie spojrzenie na zmiany dokonywane w polskim wymiarze sprawiedliwości, w szczególności z punktu widzenia standardów Unii Europejskiej. Uczestniczą w procesach legislacyjnych w parlamencie jako eksperci lub obywatelscy krytycy proponowanych rozwiązań w sądownictwie. Uczestniczyli m.in. w pracach zespołów parlamentarnych ds. Ładu Konstytucyjnego oraz Reformy Wymiaru Sprawiedliwości[1].

W czerwcu 2021 inicjatywa Wolne Sądy wydała raport „2000 dni bezprawia” pokazujący, w jaki sposób władza polityczna doprowadziła do destrukcji państwa prawa[6]. Raport jest aktualizowany na bieżąco[7].

Sprawy przed trybunałami międzynarodowymi i sądami krajowymi

[edytuj | edytuj kod]

Prawnicy z inicjatywy Wolne Sądy występują przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w kluczowych postępowaniach dotyczących niezależności sądów i niezawisłości sędziów, które mają zasadnicze znaczenie dla ochrony praworządności nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Reprezentowali między innymi sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie C-585/18 – A.K. (Niezależność Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego), która zakończyła się bardzo ważnym i przełomowym orzeczeniem z 19 listopada 2019 r.[8]

Są pełnomocnikami sędziego Sądu Okręgowego w Krakowie Waldemara Żurka w sprawie C-487/19, w której TSUE podważył legalność osób powołanych do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego i uznał, że składy Sądu Najwyższego z ich udziałem nie mogą być uznane za niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy, a sądy krajowe mogą uznawać orzeczenia wydane z ich udziałem za niebyłe[9].

Przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (ETPCz) w Strasburgu reprezentowali m.in. skarżących sędziów w sprawie Dolińska-Ficek i Ozimek p-ko Polsce (skargi nr 49868/19 i 57511/19). ETPCz orzekł, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, która rozpoznawała sprawy skarżących, nie jest niezależnym i bezstronnym sądem ustanowionym ustawą i stwierdził, że Polska naruszyła prawo skarżących do rzetelnego procesu sądowego[9]. Są również pełnomocnikami sędziego Igora Tulei przed Trybunałem[10].

Reprezentowali w sądzie obywatelskiego aktywistę w sprawie naklejek „strefa wolna od LGBT”, które rozpowszechniał prawicowy tygodnik „Gazeta Polska[11].

Reprezentowali również prof. Małgorzatę Gersdorf, byłą Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego, w sprawie przeciwko Stanisławowi Piotrowiczowi, posłowi Prawa i Sprawiedliwości (obecnie sędziemu Trybunału Konstytucyjnego), który w jednej ze swoich wypowiedzi nazwał sędziów Sądu Najwyższego „złodziejami”. Wyrok, zgodnie z którym Piotrowicz ma przeprosić prof. Gersdorf uprawomocnił się w 2021[12].

Prawnicy z inicjatywy reprezentowali także prof. Wojciecha Sadurskiego w sprawie dotyczącej wolności słowa, gdy został pozwany przez PiS za nazwanie ich zorganizowaną grupą przestępczą. Prof. Sadurski wygrał sprawę prawomocnie[13].

Członkowie zarządu Fundacji Wolne Sądy

[edytuj | edytuj kod]
  • Sylwia Gregorczyk-Abram – adwokatka, współzałożycielka inicjatywy i członkini zarządu Fundacji Wolne Sądy,
  • Maria Ejchart-Dubois – prawniczka, współzałożycielka inicjatywy i członkini zarządu Fundacji Wolne Sądy,
  • Paulina Kieszkowska-Knapik – adwokatka, współzałożycielka inicjatywy i członkini zarządu Fundacji Wolne Sądy,
  • Michał Wawrykiewicz – adwokat, współzałożyciel inicjatywy i członek zarządu Fundacji Wolne Sądy.

Fundacja Wolne Sądy

[edytuj | edytuj kod]

W 2020 roku inicjatywa powołała do życia Fundację Wolne Sądy. Zgodnie z jej Statutem celem fundacji jest poszerzanie wiedzy i działania na rzecz umacniania niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a także aktywność w zakresie poszanowania zasady praworządności, wspierania szeroko pojętej ochrony praw człowieka, swobód obywatelskich oraz przeciwdziałania dyskryminacji poprzez prowadzenie:

  • działalności edukacyjnej związanej z poszerzaniem wiedzy w społeczeństwie o kluczowym charakterze niezależności i niezawisłości sędziów dla praworządnego i demokratycznego państwa,
  • działalności związanej z promocją społeczeństwa obywatelskiego oraz wpieraniem rozwoju organizacji pozarządowych i idei wolontariatu,
  • działalności upowszechniającej ochronę wolności i praw człowieka związaną w szczególności z promowaniem wolności słowa, swobodnej wymiany myśli i idei oraz równego traktowania oraz przeciwdziałaniem dyskryminacji ze względu m.in. na tożsamość, orientację seksualną i płeć,
  • działalności informacyjnej, publicystycznej i wydawniczej, oraz
  • działalności społecznej i charytatywnej.

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b #WolneSądy – Czym się zajmujemy? [online], #WolneSądy [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  2. Wolne Sądy – YouTube [online], youtube.com [dostęp 2022-02-08].
  3. Inicjatywa Wolne Sądy – podcasty – Radio TOK FM [online], TOK FM [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  4. #WolneSądy – Publikacje [online], #WolneSądy [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  5. Komitet Obrony Sprawiedliwości – O nas [online], Komitet Obrony Sprawiedliwości [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  6. Raport „2000 dni bezprawia”. „Wolne Sądy” podliczają wszystkie ataki PiS na państwo prawa [online], gazetapl [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  7. 2000 DNI BEZPRAWIA – RAPORT WOLNYCH SĄDÓW [online], #WolneSądy [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  8. Laskowski o wyroku TSUE: czy to porażka, czy to zwycięstwo, to kwestia oceny [online], TVN24 [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  9. a b ETPC: Polska musi podjąć szybkie działania w celu rozwiązania problemu braku niezależności KRS [online], serwisy.gazetaprawna.pl, 8 listopada 2021 [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  10. „Skarżącym jest obywatel polski Igor Tuleya”. Europejski Trybunał Praw Człowieka zajmie się sprawą sędziego [online], TVN24 [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  11. Sąd nakazał wstrzymanie dystrybucji naklejek „Gazety Polskiej” z hasłem „strefa wolna od LGBT” [online], oko.press [dostęp 2022-02-08].
  12. Sąd oddalił apelację Piotrowicza ws. z pozwu sędziów Gersdorf i Rączki [online], serwisy.gazetaprawna.pl, 16 grudnia 2021 [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  13. Określił PiS mianem „zorganizowanej grupy przestępczej”. Ostateczna wygrana prof. Sadurskiego, SN nie przyjął kasacji [online], gazetaprawna.pl, 21 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  14. Laureaci VI edycji konkursu Nagroda Newsweeka im. Teresy Torańskiej | Fundacja Torańskiej [online] [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  15. Inicjatywa Wolne Sądy z Nagrodą Radia TOK FM im. Anny Laszuk za 2018 rok [online], ngo.pl [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  16. Sędzia Igor Tuleya laureatem XIII edycji nagrody im. Edwarda J. Wende. codozasady.pl, 2019-10-24. [dostęp 2024-05-25].
  17. Inicjatywa Wolne Sądy i Komitet Obrony Demokracji z Europejską Nagrodą Obywatelską [online], gazetapl [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  18. Nagroda za dzielność obywatelską, „Polityka”, www.polityka.pl, 11 października 2022 [dostęp 2022-10-13] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]