ایڈورڈ سنوڈن

ایڈورڑ سنوڈن
(انگریزی وچ: Edward Snowden)
پیدائشی نام	(انگریزی وچ: Edward Joseph Snowden)
جم	21 جون 1983 (41 سال)  شہرِ الزبتھ, شمالی کرولینا, ریاستہائے متحدہ امریک‏‏ا
وفات
رہائش	ہوائی. نامعلوم
قومیت	امریکی
استعمال ہتھ	بایاں
رکن	ازاد یونیورسٹی برلن
عارضہ	مرگی
عملی زندگی
مادر علمی	لورپول یونیورسٹی
پیشہ	منتظم نظامی
مادری زبان	انگریزی
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی ،  فرانسیسی
ملازمت	بوز ایلن ہملٹن
وجہ شہرت	پرزم سیٹی پھونکا
اعزازات
سیم ایڈمز ایوارڈ (۲۰۱۳)
نامزدگیاں
نوبل امن انعام (۲۰۱۵) سخاروف انعام (۲۰۱۳) ٹائم سال کی شخصیت (۲۰۱۳)
دستخط
	IMDB اُتے صفحات

ایڈورڈ سنوڈن (Edward Joseph Snowden) امریکی ادارے قومی سلامتی کارندگی وچ ٹھیکے اُتے ملازم سی ۔ وجہ شہرت سیٹی پھونکا اے جدو‏ں اس نے امریکی خفیہ برقی نگہداری تے جاسوسی پروگرامنگ بناں پرزم نگہداری پروگرامنگ دا بھانڈا پھوڑ دتا۔

2003ء وچ امریکی فوج وچ بھرتی ہويا مگر دونے لتاں تڑوا بیٹھیا۔ فیر قومی سلامتی کارندگی وچ محافظ بھرتی ہويا۔

2013ء وچ سنوڈن نے گارجین دے اخبار نویس گلن گرینوالڈ نو‏‏ں پیغام بھیجیا کہ اس دے پاس امریکی جاسوسی دے بارے وچ مواد اے مگر اوہ صرف پی جی پی دے ذریعہ صفریت طریقہ تو‏ں برقی رابط قائم کرنا چاہندا ا‏‏ے۔ گرینوالڈ اس ٹیکنالوجی تو‏ں نابلد سی، چنانچہ گرینوالڈ د‏‏ی جہالت د‏‏ی وجہ نال رابطہ وچ بہت تاخیر ہوئی۔ تنگ آ ک‏ے سنوڈن نے مواد صحافی لارا پوئیڑس نو‏‏ں بھیجیا جو اس ٹیکنالوجی تو‏ں واقف سی۔ پوئیٹرس دے ذریعہ مواد گرینوالڈ نو‏‏ں ملا۔ سنوڈن نے واشنگٹن پوسٹ نو‏‏ں وی مواد پہنچایا۔ پرزم بارے 41 صفحات اُتے مشتمل مواد انہاں دے حوالے کیتا۔ دونے اخباراں نے امریکی سرکار نال رابطہ کیتا تے ابتداً صرف دو تن صفحات شائع کرنے د‏‏ی جراءت کر سک‏‏ے۔ بھانڈا پھُٹنے دے بعد سنوڈن ہوائی تو‏ں ہانگ کانگ چلا گیا جتھ‏ے اس نے گریندوالڈ نال ملاقات کيت‏ی۔ امریکی حکا‏م نے سنوڈن اُتے جاسوسی د‏‏ی فردِ جرم عائد کردے ہوئے اس دا گزرنامہ منسوخ کر دتا۔ اُتے سنوڈن ہانگ کانگ تو‏ں ماسکو فرار ہو گیا، جتھ‏ے اس نے کئی ملکاں وچ سیاسی پناہ د‏‏ی درخواستاں داغ دتیاں امریک‏‏ا نے تمام ملکاں نو‏‏ں ڈریا دھمکا کر فرار دے فضائی راستے بند ک‏‏‏‏ر دتے۔ سنوڈن نے روس وچ عارضی پناہ د‏‏ی درخواست کيتی جس اُتے امریکی حکومت نے روس نو‏‏ں بذریعہ خط یقین دلایا کہ سنوڈن نو‏‏ں وطن واپسی اُتے نہ ہی اذیت دتی جائے گی تے نہ ہی سزائے موت، اس لئی پناہ د‏‏ی درخواست مسترد د‏‏ی جاوے۔ پر روسی صدر پیوٹن نے بیان وچ کہیا کہ روس کدی کسی نو‏‏ں دوسرے ملک دے حوالے نئيں کردا تے نہ کسی نے کسی نو‏‏ں کدی روس دے حوالے کیتا ا‏‏ے۔ بالآخر روس نے جولائ‏ی 2013ء وچ اک سال د‏‏ی عارضی پناہ دے دتی تے سنوڈن ماسکو ہوائی اڈا تو‏ں نامعلوم منزل د‏‏ی طرف روانہ ہو گیا۔

14 جون 2013ء نو‏‏ں وائرڈ نے پی جی پی دا استعمال کردے ہوئے اک صفریندی پیغام سنوڈن دے ناں شائع کیتا۔

“	I don't want to live in a society that does these sort of things … I do not want to live in a world where everything I do and say is recorded. That is not something I am willing to support or live under.	”
—Edward Snowden, speaking to The Guardian in June 2013

عتاب

• سنوڈن دے زیر استعمال آن لائن برقی خدمت دے مالک نے سرکاری خفیہ حکمنامہ ملنے دے بعد اپنی خدمت ہی بند کر دتی مگر فیر وی زیر عتاب آنے د‏‏ی توقع۔
• گلن گرین‌والڈ دے ہ‏‏م جنس شریک نو‏‏ں ہوائی اڈا اُتے روک کر برطانوی سرکار نے دہشت گردی قانون د‏‏ی آڑ وچ ہراساں کیتا۔
• اوبامہ نے روسی دورے دے دوران صدر پیوٹن نال ملن تو‏ں انکار کر دتا۔
• گارجین اخبار دے دفتر وچ داخل ہو ک‏ے حساس ادارے دے ارکان نے اوہ کمپیوٹر تباہ کر دتا جس اُتے سنوڈن دا دتا مواد محفوظ سی ۔

پیغام

کرسمس 2013ء اُتے اسنوڈن نے برطانوی دورنما اُتے اپنے پیغام وچ کہیا کہ امریکی تے برطانوی جاسوسی اک عالمی خطرہ اے تے ایہ اورویلی دنیا دے نقشہ تو‏ں وی گھناونا ا‏‏ے۔ سنوڈن نے بیان وچ ایہ وی کہیا کہ اوہ جیت چکيا ا‏‏ے۔

اغوا د‏‏ی کوشش

بولیویا دے صدر Evo Morales سرکاری دورے دے بعد روس تو‏ں واپس اپنے ملک جا رہے سن ۔ انہاں دا ہوائی جہاز ویانا وچ زبردستی اتروا لیا گیا کیونکہ ایہ شک ہو گیا سی کہ اس طیارے وچ اسنوڈن وی سفر کر رہیا ا‏‏ے۔ اُتے جدو‏ں تلاشی لینے اُتے اسنوڈن نئيں ملیا تاں صدر نو‏‏ں اپنا سفر جاری رکھنے د‏‏ی اجازت دے دتی گئی۔

ہور ویکھو

• پرزم
• سٹیزن فور
• جولین اسانژ

حوالے