Kaynak bazlı ekonomi
| Makale serilerinden |
| Ekonomik sistemler |
|---|
|
Üst terimler
|
Kaynak bazlı ekonomi, para, kredi, takas ya da benzeri hiçbir borç ve kölelik şeklini kullanmadan, insanların ihtiyaçları olan her şeye erişimini sağlamayı öngören ekonomik model. Endüstriyel tasarımcı, mucit, yazar ve aynı zamanda bir fütürist olan Jacque Fresco tarafından geliştirilmiştir.[1]
İnsanlığın gelişimi için para yerine kaynakların kullanmasını hedefleyen bu modele göre, dünya üzerindeki yoksulluğun, kıtlığın, toplumdaki her türlü yozlaşmanın, suçun ve savaşların nedenini, günümüz dünyasının toplumun yararına olan teknolojik gelişmeleri bilinçli bir şekilde yavaşlatan kâr bazlı ekonomik sistemdir. Topraklar, fabrikalar ve diğer kaynaklar var olduğu sürece, üretmek istenilen her şey üretilebilir ve maddi ihtiyaçlar karşılanabilir. İnsanlığın esas ihtiyacı olan para değil, hayatın ihtiyaçlarına ulaşabilmektir.
Kaynak bazlı bir ekonomide tüm kaynakların, doğrudan doğruya nüfusun hayatını daha iyi bir hale getirmek amacıyla kullanılması hedeflenir. Paradan ziyade kaynaklara bağlı olan bir ekonomide, hayatın ihtiyaçlarının rahatça üretilebileceği, herkes için çok yüksek bir yaşam standardının sağlanabileceği düşünülür.
Fresco, Dünya'daki doğal kaynakların ve enerji kaynaklarının modern teknolojiyle akıllıca kullanılması durumunda tüm insanlar için yeterince bol olduğunu savunur.
Bu görüşü açıklamak için şu örneği verir:
| “ | II. Dünya Savaşı'nın başında ABD'nin elinde 600 kadar birinci sınıf savaş uçağı vardı. Bir sene içinde, 90.000'den fazla uçak yapılarak bu eksikliğin üstesinden gelindi. II. Dünya Savaşı'nın başında soru şuydu: Savaş için gereken donanımı üretmemizi sağlayacak yeterince finansal kaynağımız var mı? Cevap hayırdı. Ne yeterince para ne de yeterince altın vardı; ancak gereğinden fazla doğal kaynak vardı. Var olan kaynaklar sayesinde savaşı kazanmaya yetecek yüksek üretim ve etkinlik sağlandı. Maalesef bu sadece savaş zamanlarında dikkate alınıyor.[2] | „ |
Fresco, Dünya'daki tüm doğal kaynakların sadece seçilmiş azınlığın değil tüm insanlığın ortak mirası olduğunu ve doğal kaynakların piyasa ekonomisi yoluyla azınlığın çıkarına sunulmasının insan türünün varlığı için hem tehlikeli hem de yersiz olduğunu belirtmektedir.
Kâr bazlı ekonomik sistem tarafından teknolojinin gelişiminde kasıtlı olarak yaratılan yavaşlamanın, "kârlılık"tan kurtarıldığında daha fazla insan için daha çok kaynak bolluğu ve buna bağlı olarak daha fazla ürün sağlayacağı ve kıtlık, yoksulluk, açlığı ortadan kaldıracağı fikrini geliştirdi.[3] Buna göre yeni keşfedilmiş kaynak bolluğu, insanların bencillik, yozlaşma ve açgözlülüğe olan eğilimini azaltacak ve birbirlerine güvenme eğilimini aşılayacaktır.
Fresqo'nun fikirleri Büyük Buhran yıllarında şekillendi.[4] Fresqo dünyadaki, Büyük Buhran dönemine benzer olmakla birlikte onun kadar sert olmayan mevcut ekonomik durumun insanları serbest piyasa ekonomisi ve kapitalizmden uzaklaştırarak paranın yönetimini elinde tutan kurumlara karşı insanların güvenini yıkacağına inanmaktadır.[5]
Jacque Fresco, 1980 yılında kaynak bazlı ekonominin temel alındığı Venüs Projesi'ni hayata geçirmiştir. Florida'da Okeechobee Gölü yakınlarında 85.000 m² alana sahip bir araştırma merkezinde[6] çalışmalarını sürdüren Fresco, internet üzerinden yayınladığı video ve belgelerle,[7] çeşitli konferanslarla toplumu geliştirmek ve daha ileri taşımak adına kaynak bazlı ekonomiye geçmenin; yenilenebilir şehirlerin, doğal kaynak yönetiminin ve gelişmiş otomasyonun önemini anlatmaya 2017 yılındaki ölümüne kadar devam etmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ www.thevenusproject.com/resource-based-economy 7 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., A Global Holistic Solution: Resource Based Economy. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016
- ^ 'Hayat parasız olmalı' diyen bu adam kim? 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV Haber, Jacque Fresco Röportajı. Erişim Tarihi: 23 Ağustos 2016
- ^ Hayat parasız olmalı' diyen bu adam kim? 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV Haber, Jacque Fresco Röportajı. Erişim Tarihi: 23 Ağustos 2016
- ^ IMDb'de Future by Design
- ^ The Reality of Fantasy 25 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CHIC today. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016
- ^ The Venus Project On Fox News 7 19 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Youtube.
- ^ "www.thevenusproject.com/store". 16 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Venüs Projesi Resmi Web Sitesi6 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Future By Design Belgeseli 18 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe Altyazılı)
- Paradise or Oblivion Belgeseli11 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe Altyazılı)
- The Choice is Ours Belgeseli 26 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe Altyazılı)