İçeriğe atla

Otlukbeli

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Otlukbeli
İlçe
Türkiye'deki konumu
Türkiye'deki konumu
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlErzincan
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • Kaymakamİbrahim Gökçe
 • Belediye başkanıYusuf Tektaş (MHP)
Yüzölçümü
 • Toplam254 km²
Rakım1750 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam2.437
 • Kır
434
 • Şehir
2.022
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0446
İl plaka kodu24

Otlukbeli, eski ismiyle Karakulak, Erzincan'a bağlı olan 9 ilçeden biridir ancak Karadeniz Bölgesi'nde yer alır.[1] Nüfusu 2.423 kişi olup bu bakımdan 922 ilçe arasında sondan yedincidir.[2]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Otlukbeli ilçesi, Bayburt ve Erzincan illeri arasında bulunmaktadır.

Otlukbeli'nin bilinen tarihi MÖ 2000 yıllarında başlar. O yıllarda Hurriler, Erzincan ve yöresine hakimken daha sonraları hükümranlıklarım güneye kaydırdıklarından bu yöreye Ümtizililer ve Alkuşiler egemen olmuşlardır.

Yöre, MÖ 900'lü yıllarda Urartu Devleti'nin sınırları içinde kalmış ve daha sonraları MÖ 600'lü yıllarda Urartu Devleti'nin yıkılmasıyla 30 yıl kadar İskitler'in egemenliği altında kalmıştır.

İskitler'den sonra Medler, MÖ 550 yılından itibarende Persler yörede 200 yıl kadar hüküm sürmüşlerdir. MÖ 334 yılında İskender'in Persler'i yenmesiyle yöreyi İskender idare etmeye başlamıştır.

MÖ 515'ten itibaren Sabarlar, yöreye akınlar düzenleyerek yöreyi Ankara'ya kadar işgal etmişlerdir.

7. yüzyılın yıllarına kadar Erzincan ve yöresinin zaman zaman Bizans zaman zaman da Sasaniler'ce yönetildiği kayıtlar arasındadır.

636 yılında ise Kafkaslardan Doğu Anadolu'ya akın eden Türk boyları yöreyi ele geçirmiş ve üç buçuk asırdan fazla bir zaman yöreye hakim olmuşlardır; ancak sık sık Arap akınlarına maruz kaldıklarından köklü bir yapı oluşturamamışlardır.

10. yüzyıldan itibaren ise Oğuz boyları Anadolu'ya gelerek Otlukbeli'ni ve Doğu Anadolu'yu yurt edinmişlerdir.

Daha sonra 1071 Malazgirt Zaferi ile Oğuz Türklerinin eline geçen yöre, Anadolu Selçuklu İmparatorluğu'nu teşkil eden 3 beylikten biri olan Mengücekler'in egemenliğine girmiştir.

1228'de Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından Mengüç Beyliği ortadan kaldırılınca yöre, Selçuklu beylerince yönetilmeye başlamıştır.

1243'te ise Moğollar, Selçukluları Kösedağ Savaşı'nda yenerek yöreye hakim olmuşlardır. 1343'te ise Eretna Beyliği, yöreye egemen olmuştur.

Eretna Beyliği, Timur'un Anadolu'ya gelmesiyle kendisine tabi olmuştur. Bundan sonraki dönemlerde Kadı Burhaneddin, Akkoyunlular ve Karakoyunlular arasında hakimiyet yarışı sürerken 1410 yılında Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf Erzincan'a egemen olmuştur. 1422 yılında ise Erzincan ve yöresi Akkoyunlu hükümdarı Kara Yülüg Osman Bey tarafından alınmış, daha sonra bir kez daha Karakoyunluların eline geçmiştir.

Son olarak, 1457 yılında Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın idaresine girmesiyle Akkoyunlu-Karakoyunlu mücadelesi de son bulmuştur.

Otlukbeli Anadolu tarihi ve Anadolu birlik ve bütünlük için önemli bir muharebe meydanı olmaktadır. Bu savaş neticesinde, Fırat nehrinin batısı kesin olarak Osmanlı hakimiyetine geçti. Batılılar, Osmanlı Devleti'ni mağlup edip, İstanbul’a tekrar hakim olamayacaklarını kesin olarak anladılar Otlukbeli’nde, 11 Ağustos 1473 tarihinde meydana gelen muharebe gününde, bir tarafta Fatih Sultan Mehmed, Rumeli Beylerbeyi Has Murad Paşa, Karaman Valisi Şehzâde Mustafa, Amasya Valisi Şehzâde Bayezid ile 100 000 çıkan Osmanlı ordusu ve diğer tarafta Akkoyunlu Uzun Hasan, oğulları Zeynel Mirza,Uğurlu Mehmed Mirza, Uzun Hasan safında olan Karakoyunlular ve Karamanlılar ve yardımcı Gürcü kuvvetleri Otlukbeli’nin tepeleri, Akkoyunlular ve 70 000 asker tarafından tutulduğundan, Osmanlı ordusu Üçağızlı mevkiinde savaş düzeni aldı. Osmanlıların, Uzun Hasan’ın merkez kuvvetlerini şiddetli top ve tüfek atışlarıyla ateş altında tutması, Akkoyunlu kuvvetlerini iyice bozdu. Akkoyunlu ülkesinde bu savaş muharebesi sonrasından taht mücadelesi başlayıp, hanedan parçalandı. Karamanlı ülkesi, Osmanlı hakimiyetine geçti. Otlukbeli Zaferi öncesi ve sonrası, tecavüzlerini arttıran Haçlı korsanlarının Akdeniz ve Ege sahillerindeki saldırıları da neticesiz kaldı. Venedikliler de anlaşma istemek zorunda kaldı.

27 Şubat 1971'de "Karakulak" adıyla belediye teşkilatı kurulan[3] ve daha önceleri Çayırlı'ya bağlı olan yerleşimin adı, 10 Nisan 1973'te "Otlukbeli" olarak değiştirildi.[4] Otlukbeli, 1990'da ilçe statüsü aldı.[5]

Coğrafi yapısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe, 254 km²'lik alana sahiptir. Kuzeyinde Bayburt ili (52 km) ve Demirözü ilçesi (40 km), doğusunda Aşkale (100 km) ve Tercan (67 km) ilçeleri, güneyinde Çayırlı ilçesi (37 km), batısında ise Demirözü ve Çayırlı ilçeleri ile çevrilmiştir.

Erzincan'a 148 km, Trabzon'a 240 km, Erzurum'a 158 km, Gümüşhane'ye 140 km ve en yakın havalimanına 61 km'dir.

İlçe içinden ulaşım, karayoluyla gerçekleşmektedir. Tüm köyleri asfalt kaplama yola ve içme suyuna sahiptir.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Toplam Şehir Kır
1990[6] 5.563 3.050 2.513
2000[7] 4.651 3.479 1.172
2007[8] 2.705 1.637 1.068
2008[9] 2.745 1.683 1.062
2009[10] 2.633 1.630 1.003
2010[11] 2.610 2.078 532
2011[12] 2.551 1.611 940
2012[13] 2.550 2.081 469
2013[14] 2.533 1.555 978
2014[15] 2.630 1.947 683
2015[16] 2.405 1.533 872
2016[16] 2.415 1.767 648
2017[16] 2.545 1.872 673
2018[16] 2.437 1.458 979
2019[16] 2.333 1.878 455
2020[16] 2.456 2.022 434

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Karadeniz Bölgesi İlçeler Haritası". 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2021. 
  2. ^ "İl. İlçe, Büyükşehir Belediye, Belediye, Mahalle, Köy Nüfusu (Dönemi: 2023)". TÜİK. 6 Şubat 2024. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  3. ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 19 Mart 1971. 10 Nisan 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021. 
  4. ^ "Kararnameler" (PDF). Resmigazete.gov.tr. 21 Nisan 1973. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021. 
  5. ^ Karadeniz, Vedat; Altınbilek, M. Samet (2018). "Erzincan İlinin Topografik Analizi ve İdari Sınırlar İlişkisi, Bazı Sorunlar". Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. XI (I). Erzincan Üniversitesi. ss. 283-304. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020. 
  6. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  14. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  15. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  16. ^ a b c d e f
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Otlukbeli&oldid=33738611" sayfasından alınmıştır