Amerika (continent)
.svg)
Amerika, ook wel de Nieuwe Weireld genoemd, is e landmassa die ip 't westelyk halfroend ligt ten oost'n van de Still'n Oceoan en te west'n van den Atlantisch'n Oceoan. 't Bestoat uut de continent'n Noord- en Zuud-Amerika. 't Landippervlak bedroagt 42.549.000 km² en der zyn a peu près e miljard inweuners.
De term'n Amerika en Amerikoan word'n den dag van vandoage veele gebruukt vo de Verenigde Stoat'n van Amerika en d' inweuners van da land an te duud'n. Vo nie te miss'n wordt heel 't supercontinent dikwyls de Amerika's genoemd of 't Amerikoans continent.
Zuud-Amerika is 135 miljoen joar gelee'n ofgesplitst van 't supercontinent Gondwana. De noame Amerika is ofgeleid van de voornoame van Amerigo Vespucci, een Italioansch'n oentdekkiengsreiziger die in de joar'n 1490 de kust'n van 't Amerikoans continent verkende.
Land'n en gebied'n van Amerika
[bewerkn | brontekst bewerken]| Noame | Ippervlak (km²) | Inweuners | Toal'n | Hoofdstad |
|---|---|---|---|---|
| Noord-Amerika | ||||
| Canada | 9.984.670 | 35.056.064 | Iengels, Frans | Ottawa |
| Verenigde Stoat'n | 9.630.091 | 317.627.401 | Iengels, Spoans | Washington D.C. |
| Groenland (Denemark'n) | 2.166.086 | 60.000 | Groenlands, Deens | Nuuk |
| Mexico | 1.972.550 | 118.395.054 | Spoans, 62 inheemsche toal'n | Mexico-Stad |
| Saint-Pierre en Miquelon (Vrankryk) | 242 | 6.954 | Frans | Saint-Pierre |
| Bermuda (Verenigd Keunienkryk) | 53 | 65.773 | Iengels | Hamilton |
| Midd'n-Amerika | ||||
| Belize | 22.966 | 334.297 | Spoans, Kriol, Iengels | Belmopan |
| Costa Rica | 51.100 | 4.636.348 | Spoans | San José |
| Guatemala | 108.890 | 13.824.463 | Spoans, Garifuna, 21 Mayatoal'n | Guatemala-Stad |
| Honduras | 112.090 | 7.639.327 | Spoans | Tegucigalpa |
| Nicaragua | 129.494 | 5.785.846 | Spoans | Managua |
| Panama | 78.200 | 3.460.462 | Spoans | Panama-Stad |
| El Salvador | 21.040 | 7.066.403 | Spoans | San Salvador |
| Caraïeb'n | ||||
| Anguilla (Verenigd Keunienkryk) | 102 | 12.800 | Iengels | The Valley |
| Antigua en Barbuda | 442 | 69.108 | Creools, Iengels | Saint John's |
| Aruba (Keunienkryk van de Nederland'n) | 193 | 102.695 | Papiamentu, Spoans, Nederlands | Oranjestad |
| Bahama's | 13.940 | 297.852 | Creools, Iengels | Nassau |
| Barbados | 430 | 276.607 | Bajan (Creoolsche toale), Iengels | Bridgetown |
| Bonaire (Holland) | 288 | 12.000 | Papiamentu, Spoans, Nederlands | Kralendyk |
| Curaçao (Keunienkryk van de Nederland'n) | 450 | 173.400 | Papiamentu, Nederlands | Willemstad |
| Caymaneiland'n (Verenigd Keunienkryk) | 260 | 44.270 | Iengels | George Town |
| Cuba | 110.861 | 11.184.023 | Spoans | Havana |
| Dominicoansche Republiek | 48.730 | 10.088.598 | Spoans | Santo Domingo |
| Dominica | 754 | 72.386 | Frans, Iengels | Roseau |
| Grenada | 350 | 105.000 | Iengels | Saint George's |
| Guadeloupe (Vrankryk) | 1.628 | 405.000 | Frans | Basse-Terre |
| Haïti | 27.750 | 9.801.764 | Creools, Frans | Port-au-Prince |
| Jamaica | 11.425 | 2.598.000 | Patois (Creoolsche toale), Iengels | Kingston |
| Martinique (Vrankryk) | 1.128 | 401.000 | Patois, Frans | Fort-de-France |
| Montserrat (Verenigd Keunienkryk) | 102 | 4.798 | Creools Iengels, Iengels | Plymouth |
| Puerto Rico (Verenigde Stoat'n) | 9.104 | 3.994.259 | Spoans, Iengels | San Juan |
| Saba (Holland) | 13 | 1.800 | Iengels, Nederlands | The Bottom |
| Saint-Barthélemy (Vrankryk) | 21 | 8.400 | Frans | Gustavia |
| Saint Kitts en Nevis | 261 | 51.134 | Iengels | Basseterre |
| Sint Eustatius (Holland) | 21 | 3.897 | Nederlands, Iengels | Oranjestad |
| Saint-Martin (Vrankryk) | 53,20 | 35.692 | Frans | Marigot |
| Sint Moartn (Keunienkryk van de Nederland'n) | 34 | 39.689 | Iengels, Spoans, Nederlands | Philipsburg |
| Saint Vincent en de Grenadines | 389 | 103.220 | Iengels | Kingstown |
| Saint Lucia | 620 | 160.145 | Iengels, Frans Creools | Castries |
| Trinidad en Tobago | 5.128 | 1.300.000 | Iengels | Port of Spain |
| Turks- en Caicoseiland'n (Verenigd Keunienkryk) | 497 | 31.458 | Creools Iengels, Iengels | Cockburn Town |
| Amerikoansche Moagdneilandn (Verenigde Stoat'n) | 352 | 124.778 | Iengels, Spoans | Charlotte Amalie |
| Britsche Moagd'neiland'n (Verenigd Keunienkryk) | 153 | 21.730 | Iengels | Road Town |
| Zuud-Amerika | ||||
| Argentinië | 2.780.400 | 40.677.348 | Spoans | Buenos Aires |
| Bolivië | 1.098.580 | 10.461.053 | Spoans, 36 inheemsche toal'n | Sucre |
| Brazilië | 8.514.877 | 201.032.714 | Portugees | Brasilia |
| Chili | 756.950 | 16.746.560 | Spoans | Santiago de Chile |
| Colombia | 1.138.910 | 46.591.147 | Spoans | Bogotá |
| Ecuador | 283.560 | 15.007.343 | Spoans, Quechua | Quito |
| Zuud-Georgia en de Zuudelyke Sandwicheiland'n (Verenigd Keunienkryk) | 3.903 | 20 | Iengels | Grytviken |
| Frans-Guyana (Vrankryk) | 83.534 | 250.109 | Frans | Cayenne |
| Guyana | 214.970 | 765.283 | Iengels | Georgetown |
| Falklandeiland'n (Verenigd Keunienkryk) | 12.173 | 2.967 | Iengels | Stanley |
| Paraguay | 406.750 | 6.347.884 | Guaraní, Spoans | Asunción |
| Peru | 1.285.220 | 29.907.303 | Spoans, Quechua, Aymara | Lima |
| Suriname | 163.820 | 566.846 | Nederlands, Caraïbisch-Hindoestani, Javoans, Creoolsche toal'n |
Paramaribo |
| Uruguay | 176.220 | 3.415.920 | Spoans | Montevideo |
| Venezuela | 912.050 | 28.0479.38 | Spoans en 40 inheemsche toal'n | Caracas |
| Colombia | Malpelo |
|---|---|
| Verenigde Stoat'n | Navassa |
| Vrankryk | Clipperton |
| Zuud-Georgia en de Zuudelyke Sandwicheiland'n (archipel) | |
| Candlemaseiland | |
| Williseiland'n | |
| Annenkoveiland | |
| Vindicationeiland | |
| Costa Rica | Cocoseiland |
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Americas van Wikimedia Commons. |