Dönemin önemli figürleri sayılan Yedi Bilge'den biri olan Thales'in görüşleri hakkında az çok bilgi veren "Fragmanlar"da oldukça güzel anektodlar bulmDönemin önemli figürleri sayılan Yedi Bilge'den biri olan Thales'in görüşleri hakkında az çok bilgi veren "Fragmanlar"da oldukça güzel anektodlar bulmak mümkün. Okuması rahat olmakla beraber günümüze gelen fragmanların azlığı nedeniyle çok da derin olmayan bir metin olmasına rağmen Thales'in gökbilim ve mühendislik ile ilgili çalışmaları nedeniyle neden dönemine damga vurduğunu oldukça güzel bir şekilde açıklıyor.
Aristophanes'in cinsiyet kimliklerini ve rollerini eleştirdiği "Thesmophoria Kutlayan Kadınlar" komedyası, her ne kadar çağının ötesinde olsa da pratiAristophanes'in cinsiyet kimliklerini ve rollerini eleştirdiği "Thesmophoria Kutlayan Kadınlar" komedyası, her ne kadar çağının ötesinde olsa da pratik olarak çok da mümkün olmayan olay örgüsüyle çok da keyifli bir okuma sunduğu söylenemez. Euripides'in idamını görüşmek için mahkeme kuran kadınların arasına kadın kılığına girerek olayları değiştirmeye çalışan karakteriyle zamanla klasikleşmiş bir komedi türünü edebiyata kazandırması gerçekten önemli. Ama olayların gelişmesi çok da zekice birbirine bağlanmamakla beraber finali de çok çarpıcı değil.
Troya'nın Akhalar tarafından alınmasından sonra Priamus'un eşi Hekabe ve oğulları Hector'un eşi Andromakhe'nin ganimet haline gelmesinden sonra başınaTroya'nın Akhalar tarafından alınmasından sonra Priamus'un eşi Hekabe ve oğulları Hector'un eşi Andromakhe'nin ganimet haline gelmesinden sonra başına gelenleri trajik bir dille anlatan Euripides'in "Troyalı Kadınlar" oyunu, yazarın da en etkili eserlerinden biri. Troyalı kadınların tragedyası olarak adlandırılabilecek oyunda Euripides sadece savaş sonrasındaki acımasız tutumu eleştirmekle kalmıyor aynı zamanda savaş karşıtı bir tavır da sergiliyor. Yazarın kesinlikle okunması gereken eserlerinden.
Sokrates ile Protagoras kalabalık bir izleyici topluluğunun önünde erdemin öğretilebilir olup olmadığını tartıştığı "Protagoras", bir yandan cesaret kSokrates ile Protagoras kalabalık bir izleyici topluluğunun önünde erdemin öğretilebilir olup olmadığını tartıştığı "Protagoras", bir yandan cesaret kavramının içine açmaya çalışırken diğer yandan haz kavramanın rolünün ne kadar önemli olduğununun da altını çiziyor. Diğer eserlerin aksine daha diyalog gibi hissedilen eserin bağlandığı nokta itibariyle aslında yine hiçbir şeyin net bir açıklamasının olmağının altını çiziyor. Öte yandan, tartışmayı 21. yüzyıla taşıdığımızda kavramlar arasındaki anlam arayışının biraz zaman aşımına uğradığını söylemek gerek. Bu yüzden Platon'un diğer eserlerine kıyasla yeterince beslenemediğim bir eser oldu "Protagoras".
Cesaret ve dostluk kavramlarını tartışan "Lakhes - Lysis", sürükleyici Socratic diyaloglarla okuyucuyu beyin jimnastiğinin içine atan başarılı bir felCesaret ve dostluk kavramlarını tartışan "Lakhes - Lysis", sürükleyici Socratic diyaloglarla okuyucuyu beyin jimnastiğinin içine atan başarılı bir felsefi eser. Sonuçta yine diyalektik düşüncenin kazandığı bir diyalog olsa da özellikle cesaret kavramının iyi mi kötü mü olduğuna dair konuşulduğu kısım okuyucuya farklı bir bakış açısı kandırmayı başarıyor. Dostluk kavramının ise iyi insanlara özgü olup olamayacağını sorgulayan Platon, eseri sonlandırmasına rağmen okuyucuyu düşündürmeye devam ediyor.
Yeni-Pythagorasçı Tyanalı Apolonios'un düşüncelerini başkalarına yazdığı mektuplar üzerinden okuyucuyla buluşturan "Mektuplar", filozof hakkında oldukYeni-Pythagorasçı Tyanalı Apolonios'un düşüncelerini başkalarına yazdığı mektuplar üzerinden okuyucuyla buluşturan "Mektuplar", filozof hakkında oldukça bilgilendirici bir kitap olmakla beraber aynı zamanda nokta atışı tespitleriyle de felsefi açıdan gayet besleyici bir metin. Kişilere özgü düşünceleri her ne kadar çok merak uyandırmasa da geneli ilgilendiren manevi konulardaki tespitleri okuyucuyu düşündürmeyi başarıyor. Tam notum: 3,5/5.
Xenophon'un ilk eseri olarak kabul edilen hocası Sokrates'in ağzından Sokratik diyalog olarak kaleme aldığı "İktisat Üzerine - Oikonomikos", mutluluk Xenophon'un ilk eseri olarak kabul edilen hocası Sokrates'in ağzından Sokratik diyalog olarak kaleme aldığı "İktisat Üzerine - Oikonomikos", mutluluk ve refah içinde yaşamakla ilgili olan ilk kısmı ile dikkat çeken bir eser. İkinci yarısıyla zamanının iktisat ve işletmeciliğiyle ile ilgili olması sebebiyle zamanı düşünüldüğünde aydınlatıcı, günümüz için ise zaman aşımına uğradığını dolayısıyla Platon'un eserleri gibi derin felsefi bir konuşmanın bulunmadığını söylemek mümkün.
Stoa felsefesinin en önemli isimlerinden Epictetus'un günümüze aktarılabilen eserlerinden "Enkheiridion / Enchiridion", mutluluk ve özgürlük üzerine kStoa felsefesinin en önemli isimlerinden Epictetus'un günümüze aktarılabilen eserlerinden "Enkheiridion / Enchiridion", mutluluk ve özgürlük üzerine kaleme alınmış kısa ama başucu kitabı niteliğinde bir eser. Bize bağlı olan olaylar ve olmayanlar olarak üzerine olan düşüncelerimizi şekillendirerek başladığı kitap, daha ilk satırından başlayarak altını çizmek isteyeceğiniz defalarca okunmayı hak ediyor. Marcus Aurelius'un "Düşünceleri"ni hatırlatan eserin tek dezavantajı fazlasıyla kısa olması.
Atina’ya sığınan Herakles’in çocuklarının peşinde olan Eurystheus’un ve bunun için kendini feda eden Makaria’nın hikayesini anlatan "Heraklesoğulları Atina’ya sığınan Herakles’in çocuklarının peşinde olan Eurystheus’un ve bunun için kendini feda eden Makaria’nın hikayesini anlatan "Heraklesoğulları / The Children of Heracles", odak noktasına savaşın doğurduğu etik sorunları alan genel olarak güzel bir oyun. Bir yandan toplumun yararına kendini feda etme olgusunu sorgulatan oyun, diğer yandan da yurtseverlik duyguları hakkında düşündürüyor. Tragedya olarak çok derin ve etkileyici bir zirve bulunmaması sebebiyle Euripides’in diğer eserlerine kıyasla bir tık geride.
Truva dönüşü eşi Clytemnestra’nın yasak aşkı Aegisthus tarafından öldürülen Agamemnon’un intikamını alan Orestes’in annesi öldürmesi sebebiyle yaşadığTruva dönüşü eşi Clytemnestra’nın yasak aşkı Aegisthus tarafından öldürülen Agamemnon’un intikamını alan Orestes’in annesi öldürmesi sebebiyle yaşadığı vicdan çatışmasını anlatan "Orestes", özellikle karakterler arasındaki keskin zıtlaşmaları öne çıkardığı oldukça sürükleyici bir oyun. İyi-kötü ve doğru-yanlış kavramlarının zıt karakterler üzerinden incelendiği oyunda Orestes’in cezasının ne olacağı masaya yatırılıyor. Truvalı Helen’in Tanrı katına yükseldiği oyunda aşkla başlayan sorunların yine aşkla bitiren Euripides trajediden çok harika bir drama sunuyor okuyucuya.
"Herakles / Heracles"’in Hera tarafından çıldırıp ailesini katletmesini konu alan Euripides’in aynı adlı oyunu ünü ve gücü doruğunda olan bir kahraman"Herakles / Heracles"’in Hera tarafından çıldırıp ailesini katletmesini konu alan Euripides’in aynı adlı oyunu ünü ve gücü doruğunda olan bir kahramanın bir anda her şeyini yitirmesini anlatarak kaderin değişkenliğindeki trajediyi anlatıyor. Oldukça trajik bir mitolojik olayı objektifine almasına rağmen olayları dışarıdan anlatması sebebiyle karakterin içindeki acıyı pek de okuyucunun içine veremiyor Euripides. Yine de mitolojik açıdan önemli bir olayı oyunlaştırması oyunu edebi anlamda önemli bir yere koyuyor.
Homeros'un Odyssey eserindeki Odysseus'un Kyklops ile macerasını oyunlaştıran Euripides'in "Kyklops / Cyclops" oyunu oldukça kısa olması sebebiyle keyHomeros'un Odyssey eserindeki Odysseus'un Kyklops ile macerasını oyunlaştıran Euripides'in "Kyklops / Cyclops" oyunu oldukça kısa olması sebebiyle keyifle okunabilen bir tragedya. Homeros'u okuyanlar için çok da farklı bir okuma keyfi sunmasa da olaylara detaylı bakabilmesi açısından mitolojik anlamda önemli.
Democritus ve Leukippos ile ilgili tüm yazılı kaynakları barındırması sebebiyle alanında araştırma yapacaklara ışık tutacak değerli bir eser olan "AtoDemocritus ve Leukippos ile ilgili tüm yazılı kaynakları barındırması sebebiyle alanında araştırma yapacaklara ışık tutacak değerli bir eser olan "Atomcu Felsefe Fragmanları", Sokrates öncesindeki atomcu felsefeye güzel bir bakış açısı sağlıyor. Zamanına rağmen oldukça yerinde argümanların bulunduğu eseri okurken zaman zaman gerçekten etkileniyorsunuz.
Kocalarının kıyafetlerini çalarak meclise giden kadınların yönetimi erkeklerden kadınlara verdiği "Kadın Mebuslar / Assembly of Women", Aristophanes'iKocalarının kıyafetlerini çalarak meclise giden kadınların yönetimi erkeklerden kadınlara verdiği "Kadın Mebuslar / Assembly of Women", Aristophanes'in ne kadar ileri görüşlü bir komedya yazarı olduğunu kanıtlayan çağının çok ötesinde bir yergi örneği. Ataerkil yönetim biçimini ağır bir dille eleştiren yapısıyla "Kadın Mebuslar"da kadınlar erkeklerin normal olarak gördüğü şeyleri kendilerine uyarlayarak eşitsizliği okuyucunun gözüne sokuyor. Yönetimi ele geçiren kadınların yeni bir yasayla cinsel ilişkiyi serbest hale getirmesi ve bunu yaparken erkeklerin öncelikli olarak yaşlı kadınlarla yatmak zorunda kalması oyunun mizahi tonunu destekliyor. Ortaya koyulan komünist düzenle Platon'un "Devlet"ini fazlasıyla hatırlatan oyunda alttan alta bir Platon'a bir eleştiri hissedilse de oyunun "Devlet"ten önce yazılmış olması akılda soru işareti barındırıyor. Buna ek olarak müstehcen diliyle Hipponax'ın şiirlerini hatırlatan oyunun mizahi düzeyi o kadar yüksek ki sanırım "Kadın Mebuslar" Aristophanes'in en sevdiğim oyunu olarak kalacak.
Seneca’nın "Troialı Kadınlar" oyunun hemen sonrasında geçen Euripides’in "Andromakhe / Andromache" oyunu olay örgüsü ve akıcı kurgusuyla okuyucuya keySeneca’nın "Troialı Kadınlar" oyunun hemen sonrasında geçen Euripides’in "Andromakhe / Andromache" oyunu olay örgüsü ve akıcı kurgusuyla okuyucuya keyifli bir okuma sunan Euripides eserlerinden. Oğlu Astyanax’ı kurban etmesinin ardından Achilleus’un oğlu Neoptolemos tarafından köle alarak alınan ve oğlu Molossos’u doğuran Andromakhe’yi konu alan oyunda Andromakhe Menelaos’un kızı ve Neoptolemos’un karısı Hermione’nin kıskançlık oklarının hedefi oluyor. Kocasını elinden aldığını düşündüğü için Andromakhe’yi ve oğlunu ölümle tehdit eten Hermione’nin gözü öyle bir dönüyor ki Orestes’i Neoptolemos’ı öldürmesi için kışkırtıyor. Finalinde Achilleus’un annesi Thetis’in gelerek karakterleri kurtardığı “deus ex machine” finaliyle daha çok Neoptolemos’un tragedyasına dönen eser ne yazık ki yüksek notada bir final yapamıyor. Buna rağmen, Antik Yunan mitolojisine katkısı ve Euripides’in dili sebebiyle mutlaka okunması gereken oyunlardan biri.
Jason ve Altın Post efsanesini destansı şiir diliyle kaleme alan "Argonautika", Homeros’un izin gitmesine rağmen dize sayısının azlığıyla daha çok AriJason ve Altın Post efsanesini destansı şiir diliyle kaleme alan "Argonautika", Homeros’un izin gitmesine rağmen dize sayısının azlığıyla daha çok Aristoteles’in "Poetica"da tanımladığı sanat tanımına uyan bir eser. Olay örgüsünün oldukça sürükleyici bir şekilde kurgulandığı hikaye "İlyada"dan ve "Medea"dan önce geçiyor. Hak ettiği tahtı alabilmek için Altın Post’u Kolhis’ten çalmakla görevlendirilen Jason’ın Achilles’in babası Peleus, Herakles ve Orpheus’un bulunduğu bir ekiple çıktığı yolculukta aynı "Odysseus" gibi birbirinden sürükleyici serüvenlere tanıklık ediyoruz. Hikayenin kırılma noktası ise Jason ile Kolhis kralı Aetes’in kızı Medea arasında başlayan aşk. Jason’a olan aşkı sebebiyle Aetes’in verdiği imkansız görevi geçmesine yardım eden Medea’nın aşkı uğruna babasına ihanet etmesi ve Argo gemisiyle Jason’ın memleketine dönmesi gerçekten etkileyici. Buna ek olarak, ikilinin arasında yaşanan diyaloglar sayesinde Euripides ve Seneca’nın "Medea" eserindeki olaylar daha çok anlam kazanıyor. Sonuç olarak, Homeros ve Vergilius’un destansı şiirlerinin çarpıcılığını taşıyamasa da sanat tarihine yön veren bir destan olan "Argonautika", her edebiyatın severin göz atmasını düşündüğüm oldukça değerli bir eser.
Servetin mutluluktan çok mutsuzluk getirdiğini mizahı bir dille oyun olarak sunan "Ploutos (Servet)", Aristophanes’in zamanına göre ne kadar yaratıcı Servetin mutluluktan çok mutsuzluk getirdiğini mizahı bir dille oyun olarak sunan "Ploutos (Servet)", Aristophanes’in zamanına göre ne kadar yaratıcı olduğunu bir kez daha okuyucuya sunan eğlenceli bir komedya. Her ne kadar diğer eserleri kadar güçlü bir alt metin ortaya koyamasa da servetin yol açtığı sorunları oldukça güzel bir şekilde özetlemesini biliyor. Yoksulluk sebebiyle servetin değerinin ortaya çıktığının altını çizen oyunda herkesin bir anda zengin olmasıyla her şey kötüye gidiyor. Servet tanrısının Hades ile özdeşleştirilmesi ve kör bir şekilde resmedilmesi yazarın ne kadar zeki olduğunu ortaya koyan oyuna mutlaka bir göz atın derim. Notum: 3.5/5.
Uzun zamandan beri listemde olmasına rağmen "İkinci Çözümlemeler"le ilgili kötü tecrübem üzerine ertelediğim Aristoteles’in "Fizik"i ne yazık ki korktUzun zamandan beri listemde olmasına rağmen "İkinci Çözümlemeler"le ilgili kötü tecrübem üzerine ertelediğim Aristoteles’in "Fizik"i ne yazık ki korktuğum gibi çok da keyifli bir okuma olmadı. Zamanının şartları göz önünde bulundurulduğunda bilgisiyle kendisine hayran bırakan Aristoteles, dünyanın uzaydaki deviniminden zamanın göreleliğine kadar kendinden sonra keşfedilen bir sürü konuya ışık oluyor. Fakat buna rağmen zaman aşımına uğramış teorileri ve açıklık yaratmayan tümevarımlarıyla yararlı bir kitap olduğunu söylemek zor. Benim gibi gerçekten yazarın bibliyografisini merak ediyorsanız veya akademik çalışma yapıyorsanız okumakta fayda var. Aksi takdirde kitabı yarısında bırakabilirsiniz.
"İphigenia Aulis’te / Iphigenia in Aulis" oyunundan sonrasını anlatan "İphigenia Tauris’te / Iphigenia in Tauris", annesi tarafından öldürülen babası "İphigenia Aulis’te / Iphigenia in Aulis" oyunundan sonrasını anlatan "İphigenia Tauris’te / Iphigenia in Tauris", annesi tarafından öldürülen babası Agammemnon’u intikamını alan Orestes’in günahlarından arınması için Tauris’e gelmesini ve kardeşi Iphigenia’yla oradan kaçışını anlatıyor. İntikam hikayesi daha önce "Electra" adlı eserde anlatıldığı için eseri okuyacak olanların öncelikli olarak bu oyunu okumalarını tavsiye ederim. Euripides’in diğer oyunlarına nazaran oldukça hafif kalan eseri trajedi olarak tanımlamak açıkçası çok zor. Seksist diliyle zaman zaman rahatsız edici bir okuma sunsa da mitolojiyi merak edenlerin mutlaka okumasını öneririm. Notum 3.5 / 5.
"İphigenia Aulis’te / Iphigenia in Aulis" oyunu Truva Savaşı’na başlamadan önce Tanrı’lar tarafından istenildi diye Agammemnon’un kızı İphigenia’yı ku"İphigenia Aulis’te / Iphigenia in Aulis" oyunu Truva Savaşı’na başlamadan önce Tanrı’lar tarafından istenildi diye Agammemnon’un kızı İphigenia’yı kurban etmesini konu alıyor. Oyunun sonu "deus ex machina" özelliği taşısa da ben sonunun kurban edilmesiyle bittiğini düşünüyorum. Euripides’in diğer oyunlarına nazaran özellikle konusuyla oldukça geride bir oyun; fakat olay örgüsü sürükleyici ve Truva Savaşı’nın bilinmeyen bir tarafını anlattığı için ilgi çekici. Vatan sevgisi temasının öne çıktığı oyunda İphigenia’nın kaderini vatanı için bu denli kolay kabul etmesini ben çok inandırıcı bulmadım. Yine de günümüze gelen nadir Euripides eserlerinden biri olması sebebiyle mutlaka okunması gerektiğini düşünüyorum. Tam notum 3.5 / 5.
Loading...
