1o Γενικό

Μάθημα: Κείμενα
Λύκειο
Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Σπάρτης
Θεματική ενότητα: Τα
φύλλα στη λογοτεχνία
Υπεύθυνη καθηγήτρια:
Κείμενο που επιλέχθηκε: Δεμοιράκου Μαρία
<Τα μυστήρια της
Κεφαλονιάς> του Ανδρέα Ομάδα: Νικολέτα Ανούσου
Λασκαράτου Αρβανίτης Νίκος
Βεργυρή Αγγελική
Βάρλα Ιφιγένεια
Θέμα: Τα έθιμα του γάμου,
Γαρεφαλάκης Παναγιώτης
το προξενιό και η προίκα
Σχολικό έτος: 2015-2016
Ο Ανδρέας Λασκαράτος γεννήθηκε το 1811 στο
Ληξούρι. Σπούδασε νομικά στο Παρίσι.
Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση,
ενώ είναι πιο γνωστός ως λιβελογράφος. Ήταν
παντρεμένος με την Πηνελόπη Κοργιαλένειου, με
την οποία απέκτησε δύο γιους και εφτά κόρες. Στις
2 Μαρτίου 1856, ο μητροπολίτης Κεφαλονιάς
αποφασίζει να τον αφορίσει λόγω του βιβλίου του
«Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς». Έτσι,
Λασκαράτος καταφεύγει κυνηγημένος στη
Ζάκυνθο αλλά στις 16 Μαρτίου 1856 αφορίζεται
και εκεί από τον μητροπολίτη της. Ακόμα διέμεινε
κατά τη διάρκεια των διωγμών του ανά περιόδους
στην Κέρκυρα και το Λονδίνο. Ενώ τα τελευταία
του χρόνια βρέθηκε στο Αργοστόλι όπου πέθανε
στις 24 Ιουλίου 1901.Τελος, το έργο του παραμένει
διαχρονικό έως σήμερα. Όσοι το έχουν μελετήσει
αντιλαμβάνονται ότι ήταν ένας άνθρωπος που
έβλεπε ιδιαίτερα μπροστά για την εποχή του και
σήμερα, όσα αυτός είχε προβλέψει και
επιθυμούσε είτε να αλλάξει είτε να εμποδίσει,
έχουν κατά κανόνα επαληθευτεί.
 Η προσωπικότητα
του Λασκαράτου
 Θα προσπαθήσω να διαφωτίσω τις
πιο ενδιαφέρουσες πλευρές της
προσωπικότητάς του όσο γίνεται
πιο αντικειμενικά, ώστε να
εκτιμήσουμε και να αξιολογήσουμε
το έργο και τη γενικότερη προσφορά
του δίκαια και σωστά, χωρίς
προκαταλήψεις και υποκειμενικές
αυθαιρεσίες. Αρχικά πνεύμα
ανήσυχο που δημιούργησε έργα που
συνήθιζαν να έρχονται σε
σύγκρουση με τις αντιλήψεις της
εποχής του. Τέλος, χαρακτηρίζεται
ότι έχει μηχανική προσωπικότητα.
Εξέφραζε ελεύθερα και ανεπηρέαστα
τις απόψεις του και προκαλούσε με
τη γραφή του γι' αυτό γνώρισε
διώξεις, τη φυλάκιση αλλά και τον
αφορισμό
  Κυριότερα έργα
Κυριότερα έργα του είναι:
’’Στιχουργήματα’’,(1872)
Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς,(1872)
Ιδού ο άνθρωπος ή ανθρώπινοι
χαρακτήρες’’,(1874)
Ποιήματα και ανέκδοτα,(1884)
Οι καταδρομές μου εξαιτίας του
«Λύχνου»,(1888)
Απόκριση στον αφορισμό,(1908)
Αυτοβιογραφία,(1912)
Νοηματική απόδοση: Στο έργο του αυτό, ο
Λασκαράτος επικρίνει και σατιρίζει τα κακώς
κείμενα της κεφαλλονίτικης κοινωνίας. Κάνει
όμως το «λάθος» να στραφεί κι εναντίον της
Εκκλησίας και τού τοπικού επισκόπου,
καυτηριάζοντας τα «θρησκομάγαζα» που τα
διευθύνουν άνθρωποι αμόρφωτοι, ανήθικοι και
επιτήδειοι, μετατρέποντας την πίστη των αφελών
κι επίσης αμόρφωτων και προληπτικών
χριστιανών, σε αντικείμενου εμπορίου και
αισχροκέρδειας. Ο Λασκαράτος καλεί τους
πιστούς να φυλάγονται από «τους ψευδόχριστους
οπού βρομοσκυλούνε όλη μέρα μέσα στες
εκκλησιές, σαν τες κουκουβάγιες μέσ’ στα
χαλέπεδα, κάνοντες σταυρούς και μετάνοιες…».
Δεν παραλείπει όμως να σχολιάσει και την
υποκρισία των ίδιων των πιστών που τους
αποκαλεί χαρακτηριστικά «χριστιανούς της
κοιλιάς». Στρέφει τα βέλη του, εναντίον της
πλάνης της τυφλής πίστης που έχουν επιβάλλει οι
παπάδες με την οποία η Εκκλησία «με το ένα χέρι
βαστάει τες εκκλησιές ανοιχτές, και με το άλλο τον
νουν του όχλου κλεισμένονε».
  Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ
ΑΝΔΡΕΑ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΥ

Ο Λασκαράτος διακρίθηκε στη σάτιρα (την κοινωνική κριτική

και αφορίστηκε από την εκκλησία). Όπως φαίνεται και στο
κείμενο, ο Λασκαράτος μα παρουσιάζει τις αντιλήψεις περί του
γάμου που επικρατούν την εποχή αυτή αλλά και με σατυρικό
τρόπο τονίζει τη δική του θέση. Αναφέρεται ότι το προικιό είναι
αιτία της θυσίας και οι γονείς καταπιέζουν ψυχολογικά τα
κορίτσια. Επίσης, υποστηρίζει ότι οι γαμπροί που επιθυμούν
προίκα είναι κερδοσκόποι. Οι γαμπροί διαλέγουν τη νύφη από
τα χρήματα που της ανήκουν και την περιουσία που έχει και
όλοι την αντιμετωπίζουν ως εμπόρευμα. Υποστηρίζει, επίσης,
ότι τα κορίτσια θέλουν να απελευθερωθούν από την τυραννία
και την καταπίεση των γονιών τους. Επιπλέον, ο Λασκαράτος
προτείνει τη μεταχείριση των κοριτσιών με αγάπη. Έτσι, θα
αναπτύξουν το πνεύμα τους και θα έχουν τη δυνατότητα να
επιλέξουν το σύντροφο το σύντροφο τους. Αυτές είναι οι κύριες
αντιλήψεις του Λασκαρίσου οι οποίες προκαλούν την
αναστάτωση των τοπικών αρχών που έχουν οπισθοδρομικές
και παλιομοδίτικες ιδέες.
 Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς και
ο αφορισμός
 Τα "Μυστήρια της Κεφαλονιάς" είναι το πιο γνωστό έργο του Ανδρέα
Λασκαράτου. Γράφτηκε το 1856 με υπότιτλο «ή σκέψεις επάνω στην
οικογένεια, στη θρησκεία και στην πολιτική εις την Κεφαλονιά» Το βιβλίο
του αυτό προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις οι οποίες κατέληξαν στον
αφορισμό του. Αρχικά από τον Μητροπολίτη Κεφαλονιάς και έπειτα από
την Ιερά Σύνοδο. Συγκεκριμένα στις 2 Μαρτίου του 1956 ο μητροπολίτης
Κεφαλονιάς Σπυρίδωνας Κοντομίχαλος, αφορίζει τον Ανδρέα Λασκαράτο
και φυσικά το βιβλίο. Ο αφορισμός είχε προαποφασιστεί και συνταχτεί
νωρίτερα (φέρει την ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 1856). Ο Λασκαράτος
καταφεύγει κυνηγημένος στη Ζάκυνθο, αλλά στις 16 Μαρτίου 1856
αφορίζεται και εκεί, από τον μητροπολίτη της, Νικόλαο Κοκκίνη. Ο
Λασκαράτος στην «Απόκριση εις τον αφορεσμό», γράφει πως «όταν
ένας ήθε είναι αφορεσμένος από την Αγία Τριάδα, ήθελ' έχει αρκετά» και
όλοι οι άλλοι «ενοχληθήκανε αχρείαστα». Πάντως λίγο πριν πεθάνει ο
Λασκαράτος, ο επίσκοπος Κεφαλονιάς, Γερ. Δόριζας "λύνει" τον
αφορισμό. Γράμμα του γιου του σατιρικού συγγραφέα, στον Τύπο, με τη
συγκατάθεση του Ανδρέα Λασκαράτου, αναφέρει ότι τα «διάφορα μη
αληθή» που δημοσιεύτηκαν περί αφορισμού δεν τους αφορούν, «αφού
μάλιστα ως γνωστόν ο πατήρ μου εξακολουθεί να έχει τας αυτάς αρχάς
και ιδέας, τας οποίας ανέκαθεν είχεν».
  Ο ιδανικός γάμος για τον
Ανδρέα Λασκαράτο
Αν σοβαρό κριτήριο για την ανωτερότητα του ανδρός είναι οι ιδέες του για τη γυναίκα, ο
Λασκαράτος κατέχει την ανώτατη βαθμίδα στη σχετική κλίμακα. Παρά τις αντιλήψεις της
εποχής του ανυψώνει τη γυναίκα σε «κέντρο λατρείας», όπως λάτρευσε ο ιπποτισμός και
την έπλασε η Γοτθική τέχνη. «Η γυναίκα, γράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του, στάθηκε
πάντα έμφυτα για με, υποκείμενο, όχι μόνο υψίστης σπουδαιότητας, αλλά ακόμα και
πολυτιμότατης ανάγκης». Και αυτή ακριβώς «η ψηλή ιδέα» του Λασκαράτου για τη
Γυναίκα ήταν η αιτία που σε ηλικία τριάντα-πέντε χρονών δεν είχε ακόμα παντρευτεί. Δεν
τον συγκινούσε ότι κάθε άλλο στην παρόμοια περίπτωση ούτε ακόμη αν γνώριζε ν’
απαγγέλλει στίχους ομηρικούς, καθώς εζήτησε ο Σλίμαν από την υποψήφια γυναίκα του,
«Εκείνο, μας λέει στην αυτοβιογραφία του, που αισθανόμουνα την ανάγκη του, ήταν μια
γυναίκα που να με νιώθει, που να ημπορώ να τη νοιώσω· έναν σύντροφο, που μαζί του
θα είχα ενότητα ιδεών και συμπάθειας». Ζητούσε για τη ζωή του έναν πραγματικό
σύντροφο, που θα συνδύαζε, καθώς θέλει η Κυρία Στάελ «τη σωματική ομορφιά με την
πνευματική καλλιέργεια και την ψυχική ανωτερότητα». Δε θα έκαιγε μπροστά της
«πλούσιο λιβανωτό σε λόγια», αλλά βαθύτατη εκτίμηση, ψυχόρμητη αφοσίωση, αληθινό
σεβασμό, πίστη, αγάπη και λατρεία. Και στο σημείο αυτό ο Λασκαράτος υπήρξε τυχερός.
Θα ήταν πραγματικά θλιβερό αν ο άνθρωπος, που θέλησε την οικογένεια «επίγειο
παράδεισο» αποτύχαινε στο γάμο του κι’ η ανεξερεύνητη σύμπτωση, που λέγεται τύχη του
έφερνε στη ζωή του μια γυναίκα, που αντί να τον καταλάβει, θα τον κατέβαζε στο
πνευματικό και ψυχικό της επίπεδο για να την συναντήσει.
 Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΕΝΟΣ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ
ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΕΝΑΝ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΓΑΜΟ
ΣΗΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟ
Στο κείμενο και ιδιαίτερα στη τελευταία παράγραφο, αναφέρεται η
άποψη του Ανδρέα Λασκαράτου για τον τρόπο που πρέπει να
αναθρέφεται μία κοπέλα ώστε να κάνει έναν ευτυχισμένο γάμο. Οι
προτάσεις του αναφέρονται παρακάτω:
 Πρέπει το μέλλον των κοριτσιών να απεξαρτηθεί από την απόφαση
των γονέων. Δεν θα πρέπει η κοπέλα να μεγαλώνει με μόνο σκοπό
να βρεθεί ένας γαμπρός ο οποίος θα βολευτεί με την προίκα της.
 Τα κορίτσια πρέπει να έχουν την ελευθερία να διαλέγουν μόνες τους
τον σύζυγο και όχι αυτός να τους επιβάλλεται από του γονείς τους.
 Οι κοπέλες πρέπει να αισθάνονται την αγάπη και την φροντίδα των
γονέων τους από το σπίτι και να μην αισθάνονται σκλαβωμένες, με
αποτέλεσμα να θέλουν να φύγουν.
 Οι γονείς πρέπει να φροντίζουν ώστε να καλλιεργείται το πνεύμα
τους, με αποτέλεσμα να αποκτούν κρίση και να μπορούν να
επιλέξουν μόνες τους το σύντροφο τους για την υπόλοιπη ζωή τους
και έτσι να μην γίνονται θύματα εκμετάλλευσης του κάθε επιτήδειου
που αποσκοπεί στην προίκα τους.
  ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΕΚΕΙΝΗΣ
 Το βιβλίο του Κεφαλλονίτη ποιητή και πεζογράφου, Ανδρέα Λασκαράτου
(1811-1901) , «Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς», γράφτηκε το 1856. Στο έργο
του αυτό, ο Λασκαράτος επικρίνει και σατιρίζει τα κακώς κείμενα της
κεφαλλονίτικης κοινωνίας. Κάνει όμως το «λάθος» να στραφεί κι εναντίον
της Εκκλησίας και τού τοπικού επισκόπου, καυτηριάζοντας τα
«θρησκομάγαζα» που τα διευθύνουν άνθρωποι αμόρφωτοι, ανήθικοι και
επιτήδειοι, μετατρέποντας την πίστη των αφελών κι επίσης αμόρφωτων και
προληπτικών χριστιανών, σε αντικείμενα εμπορίου και αισχροκέρδειας. Ο
Λασκαράτος καλεί τους πιστούς να φυλάγονται από «τους ψευδόχριστους
οπού βρομοσκυλούνε όλη μέρα μέσα στις εκκλησιές, σαν τες κουκουβάγιες
μέσ’ στα χαλέπεδα, κάνοντας σταυρούς και μετάνοιες…». Δεν παραλείπει
όμως να σχολιάσει και την υποκρισία των ίδιων των πιστών που τους
αποκαλεί χαρακτηριστικά «χριστιανούς της κοιλιάς». Στρέφει τα βέλη του,
εναντίον της πλάνης της τυφλής πίστης που έχουν επιβάλλει οι παπάδες
με την οποία η Εκκλησία «με το ένα χέρι βαστάει τις εκκλησιές ανοιχτές, και
με το άλλο τον νου του όχλου κλεισμένο».
  Η σάτιρα του Λασκαράτου
 Ο Λασκαράτος δίνει μεγάλη σημασία στη σάτιρα. Για να πολεμήσει την
κοινωνική κακοδαιμονία, για να αναμορφώσει την κοινωνία, για να γίνει,
τέλος πάντων, ο κοινωνικός και ηθικός αναμορφωτής, θα χρησιμοποιήσει
τη σάτιρα. Ο τόπος που τον γέννησε ήταν το πιο πρόσφορο περιβάλλον,
για να του καλλιεργήσει στη σατιρική διάθεση. Η λαϊκή θυμοσοφία του
Ληξουριού, η Κεφαλλονίτη χιουμοριστική διάθεση ανάμεικτη μ’ έναν
ιδιότυπο και πνευματώδη ορθολογισμό, αποτελούν το πλαίσιο, μέσα στο
οποίο θα αναπτυχθεί το δικό του σπινθηροβόλο πνεύμα, δροσερό,
σπαρταριστό και αστραποβόλο. Παρομοιάζεται με «ηθική εγχείριση» της
κοινωνίας που θα της χαρίσει την πνευματική και ηθική της υγεία. Πιο
συστηματικά, βέβαια, μας δίνει τη διδακτική και ηθική αποστολή της
σάτιρας στο Δοκίμιον Ποιητικής (1877). Έτσι, λοιπόν, «όλη του η σάτιρα
(θρησκευτική, κοινωνική, πολιτική, και φιλολογική), αλλά και όλο του το
έργο γενικά πηγάζει από ύψιστο ηθικό αίτημα και παίρνει ενσυνείδητα
ηθικολογικό και διδακτικό χαρακτήρα. Ο Λασκαράτος με τη σάτιρά του
γίνεται ο ανένδοτος αγωνιστής της αρετής, ο “ήρωας της αρετής και της
γενναιότητας”». Άλλωστε, ο ίδιος υπήρξε άτομο ενάρετο και πολίτης
έντιμος. Γι’ αυτό ακριβώς ο ίδιος ήταν ιδιαίτερα αυστηρός και
ανυποχώρητος στην κριτική του.
  Η άποψη του για τη σάτιρα
 Πίστευε στη δύναμη της αλήθειας, την οποία νόμιζε ότι
κατείχε και την οποία ήθελε να αποκαλύψει στην
κοινωνία. Έχει γράψει χαρακτηριστικά: «Αφορεσμοί,
φτυσιές σε δημόσιο μέρος, πετροβολισμοί στους
δρόμους, φυλάκισες, εξορίες, κακολογίες, μπαστουνιές,
πιστολιές, παγίδες, βρισιές, προσβολές δημόσιες κάθε
λογής, φτώχεια τέλος από την εγκατάλειψη των
συμφερόντων μου […], όλα αυτά αντί να μ’
αποθαρρύνουν, μ’ έκαμαν πάντα ποιο δυνατό, ποιο
αποφασιστικό να ξαναρχίσω. Η καρδιά μου ποτέ δεν
κλονίστηκε, ο χαρακτήρας μου ποτέ δεν έπεσε σ’
αντίφαση. Μια υπεράνθρωπη δύναμη με κυβερνούσε: η
Αλήθεια». Με οδηγό, λοιπόν, την άγρυπνη συνείδησή
του, με όπλο την ακαταμάχητη αλήθεια «του» και με μέσο
τη σάτιρά του ο Ληξουριώτης στοχαστής επεδίωξε να
γίνει ο ηθικός δάσκαλος και κοινωνικός αναμορφωτής.
  Οι πολιτικές του αντιλήψεις
Επανερχόμενοι στις πολιτικές του αντιλήψεις, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ο
Λασκαράτος αγνόησε τη βασική αιτία της κακοδαιμονίας τότε στα Επτάνησα,
δηλαδή την αγγλική κατοχή. Αντίθετα, οι Ριζοσπάστες αυτήν θεωρώντας την και
σωστά, ως κύρια αιτία, αγωνίστηκαν να την εξαλείψουν. Το ριζοσπαστικό ενωτικό
κίνημα απαιτούσε την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, ζητώντας
ταυτόχρονα τη γενική δημοκρατική ανάπλαση του νεοελληνικού κράτους. Ο
Λασκαράτος, όμως, με όση δύναμη πολέμησε τα κακώς κείμενα της Εκκλησίας με
άλλη τόση πολέμησε και το ριζοσπαστικό κίνημα και τον εθνικοδημοκρατικό του
αγώνα, τολμώντας να υποστηρίξει μάλιστα ότι πίσω από την Εκκλησία που τον
καταδίωκε κρύβονταν οι Ριζοσπάστες! Αν και πανέξυπνος, ιδεολογικά όμως
δέσμιος της κοινωνικής τάξης ο Λασκαράτος, και γι’ αυτό ξεκομμένος από την
ιστορική πραγματικότητα της εποχής του, δεν μπόρεσε να καταλάβει τον ενωτικό
ριζοσπαστικό αγώνα, επηρεάστηκε από λεπτομέρειες πολύ δευτερεύουσας
σημασίας και πολέμησε χωρίς κανένα δισταγμό τους Ριζοσπάστες. Στο κείμενο Τα
μυστήρια της Κεφαλονιάς ο Λασκαράτος αποτυπώνει με καθαρό τρόπο η άποψή
του για το ριζοσπαστικό κίνημα και τους ηγέτες του.
 Η γυναίκα του Λασκαράτου

 Η Πηνελόπη Λασκαράτου, ήταν κόρη του Δημήτρη

Κοργιαλένια, ναυτικού κι’ εμπόρου στη Μάλτα,
μέλους της Φιλικής Εταιρίας, που βοήθησε και τον
αγώνα του 21. Είχε αναστηθεί στην Αγγλία και
γυναίκα απλά, δωρικού ρυθμού, σοβαρή, σεμνή,
επιβλητική, συνδύαζε βαθειά ευγένεια ψυχής και
γλυκύτητα χαρακτήρος, με υπέροχη ευψυχία και
σπάνια ευθυκρισία. Γι’ αυτό ο Λασκαράτος, ενώ
αρχικά είχε ζητήσει έξη μήνες διορία να σκεφθεί
για τον γάμο, το αποφάσισε γρήγορα έπειτα από
δέκα πέντε μέρες.
  Οι σχέσεις του ζευγαριού
 Ο ακαδημαϊκός Ξενόπουλος, στον πρόλογο του βιβλίου του Λασκαράτου «Ήθη,
έθιμα και Δοξασίες της Κεφαλονιάς», τη χαρακτηρίζει «μια σπάνια αληθινά,
μοναδική γυναίκα… που στάθηκε το στήριγμα, η παρηγοριά κι’ η ευτυχία της
ζωής του όλης». Και παρακάτω μιλώντας για τον ίδιο το Λασκαράτο, μας λέει και
για τη γυναίκα του. «Ένας Ίψεν μπορούσε να τον πάρει και να τον υψώσει σε
σύμβολο. Αλλά από το Ιψενικό αυτό δράμα δε θα λείπει κι’ η ηρωίδα: Θα ήταν
αυτή η δυνατή γυναίκα». Εξ’ άλλου ο μεταφραστής της Αυτοβιογραφίας του Χαρ.
Αντωνάτος γράφει γι’ αυτή πως, «με την μεγάλη μόρφωση, βοήθησε σοβαρά εις
όλη την λογοτεχνική του εργασία και τον στήριξε εις τας κρίσιμες περιστάσεις του
αληθώς πολυκύμαντου βίου του, φαίνεσαι αντάξια καθ’ όλα του μεγάλου τούτου
ανδρός». Αλλά κι’ ο ίδιος ο Λασκαράτος, στην περίφημη «Απόκριση» του, που
τύπωσε το χίλια οκτακόσια εξήντα εφτά, όταν ο Δεσπότης του έδωσε την άδεια
για τη Γυναίκα του λιγόλογα και χαρακτηριστικά, περιγράφοντας την όλη ήσυχη κι’
ευτυχισμένη οικογενειακή του ζωή. «Μου έδωσε ο Θεός έξη παιδιά και μια
γυναίκα που βασίζει και στέφει την ευτυχία μου¨. Και πραγματικά έστεψε την
τρικυμισμένη ζωή του γιατί δεν ήταν μόνο «γυναίκα - κόσμημα », αλλά «γυναίκα-
θησαυρός», κατά τη διάκριση του Σααδή, που γεμίζοντας κάθε σπιτικό γαλήνη
δίνει, μας λέει ο Γκαίτε, την ευτυχία στον Βασιλιά και στο χωριάτη.
 Ο ρόλος του άνδρα και της
γυναίκας εκείνη την εποχή
 Εκείνη την εποχή η γυναίκα και ο άντρας είχαν
διαφορετικούς ρόλους. Ο ρόλος της γυναίκας ήταν
παθητικός, δεν είχε προσωπική ζωή και καθόταν συνέχεια
στο σπίτι με την μόνη της υποχρέωση να προσέχει τα
παιδιά τον άντρα και τους παππούδες. Ενώ ο ρόλος του
άντρα ήταν ηγετικός, πήγαινε για δουλειά έτσι ώστε να
φέρει χρήματα στο σπίτι. Ο άντρας είχε πάντα τον πρώτο
λόγο ενώ η γυναίκα το μόνο που έκανε ήταν το να τον
υπακούει, χωρίς να έχει το θάρρος να του
αντιμιλήσει. Από όλα αυτά προκύπτει το στερεότυπο το
οποίο λέει ότι οι άντρες είναι ικανοί, έξυπνοι και επιθετικοί
ενώ για την γυναίκα ότι είναι αδύναμες , φλύαρες και
παθητικές.
  Η θέση της γυναίκας από παλιά μέχρι
σήμερα
 Οι κοινωνικοί ρόλοι των δυο φύλων έχουν παρουσιάσει
διαφορές κατά καιρούς και από τόπο σε τόπο με ένα όμως
σταθερό χαρακτηριστικό: Σχεδόν σε κάθε κοινωνία οι γυναίκες
έχουν θεωρηθεί ως κατώτερες από τους άντρες. Δηλαδή οι
οργανωτικοί ρόλοι που έχουν οι άντρες αποτελούν τους
σημαντικούς ρόλους στην εργασία και την κοινωνία.
 Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα (1920) η φροντίδα για
τον γάμο των παιδιών ήταν μέλημα και καθήκον των γονιών
και μάλιστα του πατερά. Αυτός έπρεπε να δώσει την τελική
συγκατάθεση, « να γίνει η γνώμη του » , « να δώσει την ευχή
του » .το έθιμο αυτό στηριζόταν στο αίσθημα ευθύνης των
γονιών να στεριώσουν κοινωνικά και οικονομικά τα παιδιά
τους, που έφτιαχναν καινούργια οικογένεια ,και στην
υποχρέωση, που εθιμικά αναλάμβαναν, να δώσουν σ’ αυτά
ένα μέρος της περιουσίας τους, κινητής ή ακίνητης, με τη
μορφή της προίκας.
 Στη νεοελληνική οικογένεια τα παιδιά παντρεύονταν κατά
σειρά ηλικίας. Οι θυγατέρες προηγούνταν κι ακλουθούσαν τα
παλικάρια, με τη σειρά τους κι αυτά. Ήταν ατιμωτικό για τον
άντρα να παντρευτεί πρώτος και ν’ αφήσει αδελφή
μεγαλύτερη η μικρότερη ανύπαντρη. Πολλά παλικάρια έμεναν
ανύπαντρα, γιατί δεν μπόρεσαν ν’ αποκαταστήσουν τις
αδελφές τους.
 Ο θεσμός της προικοδότησης των θυγατέρων είναι
πανάρχαιος και από τα ομηρικά χρόνια φτάνει μέχρι την
εποχή μας .Για αιώνες αμέτρητους από τα φυσικά και
επίκτητα προσόντα της νύφης (ομορφιά, ψυχική και
πνευματική καλλιέργεια κτλ.). Το πρώτο που εξεταζόταν ήταν
η προίκα της. Η απροίκιστη ήταν κοινωνικά κατώτερη και
δύσκολα βρισκόταν γαμπρός να τη ζητήσει σε γάμο.
 Από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια ( 5ος αι. Μ.) για τη
σύσταση της προίκας συντάσσονταν προικώα έγγραφα. Η
συνηθείας αυτή κράτησε σε όλη τη βυζαντινή περίοδο και
συνεχίστηκε στα χρόνια της οικογενειακό δίκαιο στους
υπόδουλους έλληνες.
  Η προίκα και ο γάμος
 Η προίκα είναι ένας θεσμός κατά τον οποίο η οικογένεια παραχωρεί στη
νύφη την περιουσία της όταν παντρεύεται. Ο θεσμός της προίκας υπήρχε
από τα αρχαία χρόνια και αποτελούσε τη συμβολή της γυναίκας στον
κοινό βίο.
 Οι συνήθεις λόγοι που επιβαλλόταν ήταν αρχικά οικονομικοί και στη
συνέχεια κοινωνικοί. Πέρα από τα φυσικά προσόντα της νύφης, αιτία
γάμου αποτελούσε και η προίκα. Η προίκα ήταν ένα συμβόλαιο γάμου,
έγγραφο και ενυπόγραφο, το οποίο επιβεβαιωνόταν από το
προικοσύμφωνο. Ήταν μια ενέργεια στην οποία το συναίσθημα είχε
ανύπαρκτο ρόλο στην διαδικασία λήψεως της απόφασης.
 Οι γονείς κάθε κοπέλας προσπαθούσαν από τα μικρά χρόνια της μέχρι τη
στιγμή που θα την ζητούσε κάποιος να συλλέξουν όση περισσότερη
προίκα μπορούσαν για να παντρευτεί. Συνήθως η προίκα αποτελούνταν
από ρούχα, αλλά οι πιο εύποροι έδιναν κοσμήματα, κτήματα γης, ζώα,
καθώς και κατοικίες. Στην ουσία η προίκα ήταν μια αποζημίωση στον
άντρα, καθώς εξασφάλιζε την ελάφρυνση της οικογένειας σε πολλούς
τομείς και του συζύγου από τα βάρη της.
 Ωστόσο ο θεσμός της προίκας δεν είχε θετικά αποτελέσματα
στις ζωές των γυναικών, αφού ο γάμος τους δεν ήταν τίποτα
παραπάνω από μια συνθηκολόγηση μεταξύ των
εμπλεκομένων οικογενειών μόνο για λόγους οικονομικούς. Ο
ρόλος της γυναίκας μέσα στην οικογένεια ήταν απαξιωμένος,
υποταγμένος στον άντρα σαν αφεντικό, ελάσσονος σημασίας,
ταπεινωτικός, εξευτελιστικός, υπόδουλος και δεν διέθετε
δικαιώματα. Ήταν ένα άβουλο ον που αποτελούσε μέσο
απόκτησης περιουσίας και καλύτερης ευπορίας του άντρα.
 Πέρα από το λόγο της προίκας, οι γυναίκες βρίσκονταν στον
πάτο της κοινωνικής πυραμίδας λόγω της πανίσχυρης τότε
κυριαρχίας του αρσενικού φύλου. Σήμερα, οι αντιλήψεις γύρω
από το θεσμό της προίκας και η εφαρμογή της, έχουν οριστικά
εκλείψει στην Ελλάδα. Επιβεβαίωση της έκλειψης ήταν ο
νόμος που θεσπίστηκε επί Κυβέρνησης Α. Παπανδρέου το
1983 που κατάργησε τον θεσμό της προίκας.
 Προικιά για τον γαμπρό
  Προικοσύμφωνο
 Ορισμός: νομικά δεσμευτικό κείμενο (συμβόλαιο) που υπογραφόταν από τον
γαμπρό και την οικογένεια της νύφης και περιείχε το σύνολο των
περιουσιακών στοιχείων που δίνονταν ως προίκα σε αυτόν
 Από τα πρώτα βυζαντινά χρονιά ( 5ος αι. μ.Χ.) για τη σύσταση της προίκας
συντάσσονταν έγγραφα. Η συνήθεια αυτή κράτησε σε όλη τη βυζαντινή
περίοδο και συνέχισε στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Η σύνταξη τους γινόταν
πάντα με παρουσία μαρτύρων που ήταν υποχρεωμένοι να υπογράψουν το
προικοσύμφωνο. Επιπλέον, συντασσόταν πριν το γάμο και παραδινόταν στο
γαμπρό πριν από την τελετή.
 Περιλάμβανε είδη ρουχισμού, έπιπλα, οικιακά σκεύη, κοσμήματα, ζώα,
νομίσματα και ακίνητα που περιγράφονταν με κάθε λεπτομέρεια. Ο σύζυγος
είχε την υποχρέωση να διαχειρίζεται την προίκα σωστά και να φροντίζει για
την ακεραιότητα της. Δεν είχε το δικαίωμα να παραχωρήσει κάποιο από τα
ακίνητα. Η κυριότητα των και ακινήτων ανήκε στη σύζυγο και μόνο την
επικαρπία είχε ο σύζυγος. Αν πέθαινε ο σύζυγος, ή αν χώριζε το ανδρόγυνο η
προίκα έμενα στη γυναίκα ως ιδιοκτησία της. Αν πέθαινε η σύζυγος τότε ένα
μέρος της προίκας κληρονομούσε ο σύζυγος και το μεγαλύτερο μέρος
κληρονομούσαν τα παιδιά. Αν το αντρόγυνο δεν είχε αποκτήσει παιδιά τότε η
προίκα γύριζε στο προικοδότη αν ζούσε ή στους νόμιμους κληρονόμους του.
 Προικοσύμφωνο της Σύρου από το
1671
  Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
Στην Αθήνα τα κορίτσια δεν επιτρεπόταν να έχουν καμία επαφή πριν παντρευτούν. Ο μοναδικός τρόπος για να
επιλέξει σύζυγο μια κοπέλα ήταν το συνοικέσιο, το όποιο γινόταν από τις προξενήτρες. Ο πατέρας της νύφης και του
γαμπρού συμφωνούσαν ενώπιων μαρτύρων να παντρευτούν τα παιδιά. Η συμφωνία αυτή ονομαζόταν εγγυητή και
επρόκειτο για μια πολύ σημαντική νομική πράξη παρά το γεγονός ότι ήταν προφορική. Η εγγυητή αποτελούσε ένα
είδος αρραβώνα. Στην Αθήνα υπήρχε νόμος που απαγόρευε σε έναν άνδρα να παντρευτεί μια γυναίκα που δεν ανήκε
σε οικογένεια αθηναίων πολιτών αν και πολλές φορές ο συγκεκριμένος νόμος δεν εφαρμοζόταν. Απαγορευόταν
στους αθηναίους να παντρευτούν με μια ξένη. Το διαζύγιο στην Αθήνα γινόταν με την αποπομπή της συζύγου από το
σπίτι. Ο άνδρας είχε πάντα το δικαίωμα να διώξει τη γυναίκα του και όταν ακόμα δεν είχε για τίποτα να την
κατηγορήσει. Η συνεισφορά της αθηναίας γυναικά στην οικογενειακή περιουσία γινόταν είτε με οικιακά σκεύη, χρυσά
κοσμήματα, αρώματα είτε με ακίνητη περιουσία όπως κτήματα που απλά παραχωρούνταν στον γαμπρό να τα
εκμεταλλεύεται αλλά χωρίς αυτά να του ανήκουν. Άλλωστε σημαντικές επιγραφές που βρεθήκαν στην Γόρτυνα της
Κρήτης, καταγράφουν διαφόρους νόμους που σχετίζονται με την θέση των γυναικών στην κοινωνική κατάσταση της
εποχής και πιστεύεται ότι ανταποκρίνονται και στην αθηναϊκή πραγματικότητα. Συγκεκριμένα αναφέρεται εκεί ,ότι αν
ο σύζυγος χωρίσει την γυναίκα του, αυτή μπορεί να κρατήσει την περιουσία που έφερε μαζί της πριν τον γάμο, την
μισή αγροτική παραγωγή (αν υπάρχει) και τα μισά από ότι έχει υφάνει η ίδια μέσα στο σπίτι. Επιπλέον δικαιούταν να
πάρει και κάποια χρήματα από τον σύζυγο της. Σε περίπτωση θανάτου του συζύγου η προίκα της θα μπορούσε να
χρησιμοποιηθεί για ένα δεύτερο γάμο ενώ αν είχε παιδιά θα μπορούσε να μένει στο σπίτι του άνδρα της και η προίκα
της παραχωρούνταν στα παιδιά της . Η αθηναία λοιπόν δεν είχε την δυνατότητα να ενεργήσει σαν ενήλικη και να
πάρει αποφάσεις για το τρόπο ζωής της ,αφού όπως όριζε ο νόμος είχε σε όλη την διάρκεια της ζωής ένα κηδεμόνα.
Στην μόνη περίπτωση που μπορούσε να επέμβει ήταν στην ακύρωση του γάμου της. Αν και είχε την δυνατότητα να
παρουσιάσει μόνη της την αίτηση διαζυγίου της (αφού και ο νόμος το επέτρεπε) στον ανώτερο άρχοντα, τις
περισσότερες φορές ενεργούσε για αυτήν κάποιος από τους συγγενής της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η
γυναίκα του Αλκιβιάδη, ενός σπουδαίου πολίτικου, που μη μπορώντας να αντέξει τις συνεχής απιστίες του συζύγου
της, θέλησε να χωρίσει. Αυτή η δυνατότητα, ήταν η μόνη μορφή ανεξαρτησία που κατείχε η αθηναία μιας και δεν
μπορούσε να έχει καμία άλλη συμμέτοχη σε πολιτικές δραστηριότητες. Άλλωστε, όπως είναι γνωστό, ο ρόλος της ως
νόμιμη σύζυγος αθηναίου πολίτη περιοριζόταν στην γέννηση και σωστή ανατροφή των παιδιών για την συνέχιση της
οικογενείας και στην διαχείριση (αλλά όχι οικονομική) του οίκου της. Είχε την επίβλεψη των υπηρετριών, κατεύθυνε
όλες τις δραστηριότητες μέσα στο σπίτι, αναλάμβανε να εκπαιδεύσει τις δούλες που δεν γνώριζαν να υφαίνουν και
είχε την εποπτεία της τροφού που θα μεγάλωνε τα παιδιά της.
«Έχουμε τις παλλακίδες για την απόλαυση και τις
συζύγους για να μας δίνουν νόμιμα τέκνα και να
είναι πιστοί φύλακες του οίκου»
  Έθιμα του γάμου στην Ελλάδα σήμερα
ΟΥΡΑ ΝΥΦΙΚΟΥ
 Το συγκεκριμένο έθιμο προέρχεται από τα μεσαιωνικά χρόνια όπου ήθελε τα νυφικά με
πολύ μακριές ουρές. Το μήκος της ουράς συμβόλιζε μεγαλοπρέπεια, επομένως όσο
μεγαλύτερο ήταν τόσο πιο μεγαλοπρεπής ήταν και ο γάμος.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΝΥΦΗΣ
 Το νυφικό αυτοκίνητο μόλις έφτασε στην εκκλησία και από μέσα ξεπροβάλλει η νύφη
συνοδευόμενη από τον πατέρα της, έτοιμοι να διασχίσουν τον ανθοστόλιστο διάδρομο
που οδηγεί στον γαμπρό. 'Ένα έθιμο πολλών ετών είναι η παράδοση της νύφης στον
γαμπρό να γίνεται από μία πολύ αγαπημένη αντρική φιγούρα της οικογένειας όπως
είναι ο πατέρας ο οποίος φιλάει το ζευγάρι και του δίνει την ευχή του. Εάν για κάποιο
λόγο αυτό δεν είναι δυνατό, τότε τον ρόλο αναλαμβάνει ο αδελφός ή άλλο συγγενικό
πρόσωπο.

ΚΑΤΙ ΠΑΛΑΙΟ-ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ-ΔΑΝΕΙΚΟ-ΜΠΛΕ
 Το έθιμο που θέλει τη νύφη να φοράει την ημέρα του γάμου της κάτι παλαιό, κάτι
καινούριο, κάτι δανεικό και κάτι μπλε δεν είναι ελληνικό αλλά προέρχεται από την
Αγγλία. Το παλαιό συμβολίζει την συνέχεια, δηλαδή τη συνέχεια της παράδοσης και του
ευτυχές παρελθόντος. Το καινούριο συμβολίζει το μέλλον και τα κοινά αισιόδοξα βήματα
του ζευγαριού προς την ευτυχία. Το δανεικό συμβολίζει την ευτυχία καθώς προέρχεται
από μία ήδη ευτυχισμένη παντρεμένη γυναίκα και τέλος το μπλε την καλή τύχη και την
προστασία από το κακό μάτι.

ΠΑΠΟΥΤΣΙ ΝΥΦΗΣ
 Το έθιμο αυτό μπορεί επίσης να αναδείξει ποιά κοπέλα θα είναι η επόμενη νύφη. Καθώς
η νύφη ετοιμάζεται όλες οι ανύπαντρες φίλες της γράφουν τα ονόματά τους κάτω από τα
νυφικά παπούτσια και στο τέλος της βραδιάς όποιο όνομα έχει σβηστεί περισσότερο
ανήκει στην επόμενη κοπέλα που θα ανέβει τα σκαλιά της εκκλησίας.
ΚΟΥΦΕΤΑ
 Ο αριθμός των κουφέτων που εσωκλείουν οι μπομπονιέρες είναι πάντα μονός και αυτό
γιατί ο μονός αριθμός είναι αδιαίρετος... άρα το ζευγάρι θα παραμείνει ενωμένο και θα
μοιράζεται τα πάντα για την υπόλοιπη ζωή του.
Τα κουφέτα είναι φτιαγμένα από φρέσκα αμύγδαλα και ένα παχύ στρώμα ζάχαρης,
γλυκόπικρη γεύση που υποδηλώνει την γλυκύτητα και την πικρία της ζωής που θα
αντιμετωπίσουν πάντα από κοινού.

ΝΥΦΙΚΗ ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ
 Μία παράδοση που τηρείται πιστά μέχρι και σήμερα είναι το πέταγμα της νυφικής
ανθοδέσμης, η οποία πραγματοποιείται είτε στην εκκλησία ή στον χώρο της δεξίωσης.
Συνηθίζεται όλες οι ανύπαντρες κοπέλες να συγκεντρώνονται γύρω από τη νύφη καθώς
εκείνη με γυρισμένη την πλάτη πετάει προς το μέρος τους το μπουκέτο. 'Όποια κοπέλα το
πιάσει το έθιμο την θέλει να παντρευτεί μέσα στον επόμενο χρόνο.

ΚΑΛΤΣΟΔΕΤΑ
 Ένα αντίστοιχο έθιμο του πετάγματος της ανθοδέσμης, το οποίο όμως είναι αντρική
υπόθεση και άκρως διασκεδαστικό, είναι αυτό της καλτσοδέτας. Ο γαμπρός καλείται να
βγάλει από το πόδι της νύφης την καλτσοδέτα, ενώ όλοι οι καλεσμένοι παρακολουθούν,
και να την πετάξει με γυρισμένη πλάτη στους ελεύθερους φίλους του. 'Όποιος πιάσει τη
καλτσοδέτα θεωρείται τυχερός και υποψήφιος γαμπρός και πρέπει με τη σειρά του να τη
φορέσει στη κοπέλα που προηγουμένως είχε πιάσει τη νυφική ανθοδέσμη.

ΝΥΦΙΚΟ ΠΕΠΛΟ
 Παλαιότερα όταν το ζευγάρι παντρεύονταν από προξενιό, το πέπλο θεωρούνταν
απαραίτητο ώστε σε περίπτωση που η νύφη δεν ανταποκρίνονταν στις προσδοκίες του
γαμπρού, να μην υπήρχε αναβολή του μυστηρίου. Επίσης το πέπλο συμβόλιζε την
αγνότητα και την υποταγή απέναντι στον άνδρα, αλλά ταυτόχρονα λειτουργούσε και σαν
προστατευτικός μανδύας για το ζευγάρι απέναντι στο μάτι και τα κακά πνεύματα.
ΓΑΜΗΛΙΟ ΚΡΕΒΑΤΙ
 Ένα πανάρχαιο έθιμο είναι το στρώσιμο του γαμήλιου κρεβατιού. Οικογένεια,
συγγενείς και φίλοι συγκεντρώνονται στο σπίτι των μελλόνυμφων για να γιορτάσουν
και να ευχηθούν στο ζευγάρι, δημιουργώντας μία ιδιαίτερα ζεστή και χαρούμενη
ατμόσφαιρα.
Σύμφωνα με την παράδοση, νέες ανύπαντρες κοπέλες στρώνουν το κρεβάτι με λευκά
σεντόνια, μαξιλάρια και το νυφικό κουβερλί. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται
αρκετές φορές καθώς ο γαμπρός επεμβαίνει και ξεστρώνει το κρεβάτι με την αιτιολογία
ότι δεν είναι ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα. Με αυτόν τον τρόπο η διάθεση όλων
γίνεται ακόμα πιο εύθυμη & ζωηρή καθώς πλαισιώνεται από αστεία σχόλια, γέλια και
πειράγματα. Στη συνέχεια πετούν στο κρεβάτι ένα ή περισσότερα παιδιά, έθιμο που
συμβολίζει την ευχή για γονιμότητα στο ζευγάρι, καθώς οι καλεσμένοι το ραίνουν με
κουφέτα, ρύζι, ροδοπέταλα και χρήματα, ευχόμενοι μια πλουσιοπάροχη ζωή και μια
υγιή & δυνατή σχέση αγάπης ανάμεσα στο ζευγάρι.
Ακολουθεί ξέφρενο γλέντι με φαγητό, ποτό, μουσική και χορό. Όλοι χαμογελούν και
διασκεδάζουν καθώς η βραδιά κλείνει με τις καλύτερες εντυπώσεις αλλά και πολλά
υποσχόμενη για την ημέρα του γάμου που αναμένεται.
ΜΕΛΙ & ΚΑΡΥΔΙΑ
 Μετά την τελετή το νεόνυμφο ζευγάρι καταφθάνει στο νέο του σπιτικό. Στο κατώφλι
στέκονται οι δύο μητέρες κρατώντας μέλι & καρύδια όπου τους τα προσφέρουν με
ασημένια κουτάλια.
Με αυτή τη κίνηση εύχονται στα παιδιά τους "γλυκιά ζωή" σαν μέλι. Τα καρύδια
συμβολίζουν τον γαμπρό, τη νύφη και τις δύο οικογένειες καθώς σπάνε σε τέσσερα
μέρη.
ΨΩΜΙΑ & ΓΛΥΚΑ
 Σε πολλά μέρη της Ελλάδας συνηθίζεται να φτιάχνουν τοπικά γλυκά, ψωμιά και νυφικά
κουλούρια καθώς στον Ελληνικό γάμο το φαγητό είναι ένα βασικό στοιχείο.
Κάποια γλυκά μοιράζονται στην εκκλησία μαζί με τις μπομπονιέρες, όταν πρόκειται
όμως για ψωμί ή νυφικό κουλούρι, τότε το έθιμο θέλει τη νύφη και τον γαμπρό να τα
κόβουν με τα χέρια τους κατά τη διάρκεια του γλεντιού και να τα μοιράζουν ή πολλές
φορές να τα "πετούν" στους καλεσμένους τους.
  Γαμήλια έθιμα σε όλο τον κόσμο
AΓΓΛΙΑ
 Μέσα από την ιστορία και την παράδοση της Αγγλίας, έχουν καθιερωθεί ορισμένες προκαταλήψεις
σχετικά με την ημέρα της εβδομάδας που αποφασίζει ένα ζευγάρι να παντρευτεί. Η Δευτέρα σημαίνει
πλούτο και ευημερία, ενώ η Τρίτη υγεία και μακροζωϊα. Η Τετάρτη θεωρείται η καλύτερη ημέρα για να
τελέσει ένα ζευγάρι το γάμο του, σε αντίθεση με το Σάββατο, που την θεωρούν την πλέον κακότυχη μέρα.
Καλοτυχία θεωρούν ακόμα και μια αράχνη μέσα στο νυφικό φόρεμα. Την ημέρα του γάμου οι καμπάνες
της εκκλησίας «ανακοινώνουν» την ένωση του ζευγαριού σε όλο τον κόσμο και σύμφωνα με την
παράδοση της Αγγλίας, προστατεύουν το ζευγάρι από τα «κακά» πνεύματα.

ΑΙΓΥΠΤΟΣ
 Στην Αίγυπτο, οι γυναίκες τσιμπούν την νύφη πριν από την τέλεση του μυστηρίου για καλή τύχη. Η
οικογένεια της νύφης αναλαμβάνει το μαγείρεμα για μια εβδομάδα μετά τον γάμο, ώστε να αφήσει το
ζευγάρι να ξεκουραστεί και να χαλαρώσει.

ΑΦΡΙΚΗ
 Ένα από τα έθιμα της Αφρικής είναι το «πήδημα της σκούπας» το οποίο ξεκίνησε την περίοδο της
δουλείας. Εκείνη την εποχή, δεν ήταν νόμιμο για ένα ζευγάρι να παντρευτεί, αφού θεωρούνταν ιδιοκτησία
των κυρίων τους. Σαν δημόσια δήλωση της αγάπης τους, ο γαμπρός και η νύφη πηδούσαν πάνω από μια
σκούπα, συμβολίζοντας το ξεκίνημα ενός νέου νοικοκυριού.
ΒΕΛΓΙΟ
 Στο Βέλγιο υπάρχει ένα μοναδικό παραδοσιακό έθιμο. Το έθιμο του μαντηλιού. Η οικογένεια της νύφης,
φέρνει ένα μαντήλι κεντημένο με το όνομα της νύφης στο γάμο. Μετά το τέλος της τελετής, στολίζουν το
μαντήλι στο σπίτι, επιδεικνύοντάς το περήφανα. Τα ονόματα των επόμενων κοριτσιών της οικογένειας
που θα παντρευτούν, θα προστεθούν αργότερα στο μαντήλι, που θα στολίζει το πατρικό σπίτι της
οικογένειας.
ΜΑΡΟΚΟ
 Στο Μαρόκο, οι γυναίκες πριν από τον γάμο τους κάνουν μπάνιο με γάλα, για να εξαγνίσουν και να
καθαρίσουν το σώμα και την ψυχή τους.
ΓΑΛΛΙΑ
 Αντίθετα με τις υπόλοιπες χώρες, στην Γαλλία συνηθίζεται οι καλεσμένοι να φέρνουν τα
λουλούδια που θα διακοσμήσουν την τελετή. Κατά την τέλεση του γάμου, οι μελλόνυμφοι
πίνουν από ένα ασημένιο ποτήρι, το οποίο συνήθως ανήκει στην οικογένεια και περνάει
από γενιά σε γενιά. Αυτό που επίσης διαφέρει σε ένα παραδοσιακό γαλλικό γάμο, είναι η
γαμήλια τούρτα που έχει το σχήμα μεγάλου κώνου, γεμισμένου με καραμέλα και κρέμα.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ
 Την παραμονή του γάμου, συγγενείς συγκεντρώνονται στο σπίτι των μελλονύμφων,
κρατώντας παλιά πιάτα που θα σπάσουν μπροστά από την πόρτα του ζευγαριού. Η νύφη
και ο γαμπρός πρέπει να μαζέψουν τα κομμάτια από τα σπασμένα πιάτα, που όσο πιο
πολλά είναι τόσο μεγαλύτερη τύχη θεωρείται ότι θα έχει το νέο ζευγάρι.Τελειώνοντας την
γαμήλια τελετή, οι φίλοι του ζευγαριού τούς ετοιμάζουν διάφορες δοκιμασίες, για να
αποδείξει το ζευγάρι σε όλους, ότι μπορεί να αντιμετωπίσει όποιες δυσκολίες και
προβλήματα του επιφυλάσσει η ζωή.

ΔΑΝΙΑ
 Στην Δανία, η γαμήλια τούρτα του ζευγαριού έχει την μορφή κέρατος, αντιπροσωπεύοντας
έτσι το κέρας της Αμαλθείας. Φτιάχνεται από αμύγδαλα, παστίλιες και όμορφα γλυπτά από
ζάχαρη, και διακοσμείται από εικόνες του ζευγαριού.

ΕΛΒΕΤΙΑ
 Η παράδοση εδώ θέλει μικρές παράνυφους να κρατούν χρωματιστά μαντήλια,
επιδεικνύοντας τα στους καλεσμένους. Οι καλεσμένοι μπορούν να «αγοράσουν» ένα από
αυτά τα μαντήλια, βοηθώντας έτσι το ζευγάρι να ετοιμάσει το νέο του σπιτικό.

ΙΝΔΙΑ
 Στο τέλος της γαμήλιας τελετής, ο αδερφός του γαμπρού, ραίνει με ροδοπέταλα το ζευγάρι
ενώ συνηθίζεται να κρατά μια καρύδα πάνω από το κεφάλι τους, προκειμένου να κρατήσει
μακριά την κακοτυχία και τα «κακά» πνεύματα.
  Βιβλιογραφία
 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%
AF%CE%BA%CE%B1
 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B4%CF%
81%CE%AD%CE%B1%CF%82_%CE%9B%CE%B1%CF%83
%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%C
F%82
 http://eclass.sch.gr/modules/document/file.php/T328112/%CE%
9B%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%AC%
CF%84%CE%BF%CF%82.%CE%A1%CE%BF%CE%AF%CE
%B4%CE%B7%CF%82.pdf
 http://angels-a4.blogspot.gr/2012/02/blog-post.html
 http://www.anthopoleia.com/rgtt.asp?ftcd=565&rgtt_id=216
 http://glystrida.blogspot.gr/2012/05/blog-post_05.html
 http://tvxs.gr/news
 http://petrospetratos.blogspot.gr/2014/08/h-z.html
 http://www.potheg.gr/ProjectDetails.aspx?Id=220&lan=1