WIKA 1 REVIEWER E.

Semantiks
 Pagbibigay-interpretasyon ng
MODULE 1: Mga Batayang Konsepto sa mga kahulugan ng mga salita at
Pag – aaral ng Wikang Filipino pangungusap

Wika Chomsky (1965)

 Makikita ang pagkamalikhain ng
Consuelo Paz (2003) wika sa kakayahan ng mga taong
 Ang wika ay isang sistema ng mga gamitin ito sa pagpapahayag ng
arbitraryong simbolo ng mga tunog kanilang mga iniisip, nararamdaman,
na ginagamit ng mga tao sa isang at nararanasan
komunidad para sa komunikasyon  Patuloy ang pagbabago sa isang
buhay na wika
Nagtataglay ang wika ng gramatika  Nagkakaroon ng dagdag na salita
dulot ng modernisasyon at pag-unlad
Gramatika ng teknolohiya
 ang sistema ng mga pamantayan kung  Dinamiko: walang buhay na wika ang
paano nakabubuo ng mga hindi nanghiram sa iba pang wika
pangungusap sa isang wika
Varayti ng Wika (Nilo S. Ocampo)
A. Ponetika
 Artikulusyon ng mga tunog  Napakahalagang magkaroon ng
 Katangian ng iba’t ibang tunog varayti ng wika dahil kinikilalang
 Paano binibigkas bahagi ng pang araw-araw na
paggamit ng wika sa iba’t ibang
B. Ponolohiya komunidad na rehiyonal at
 Pagsasaayos ng mga panlipunan
makabuluhang tunog o ponema
 Nakabubuo ng pantig o silabol sa Dalawang uri ng baryasyon ng wika (George
wika Yule, 2010)
 Binubuo ng isang katinig at isang 1. Rehiyonal (geographic linguistics)
patinig ang batayang istruktura ng 2. Panlipunan
pantig
Istandard na Wika
C. Morpolohiya  Tumutuon sa isang varayti lamang
 Pagbuo ng mga salita mula sa  Karaniwang itinuturo sa mga gustong
pinagsama-sama na mga pantig matuto ng isang partikular na wika
 Morpema: pinakamaliit na yunit bilang pangalawang wika
ng salita na nagtataglay ng  “puro” o “wasto”
kahulugan
Dayalek
D. Sintaks
 Pagbuo ng pangungusap Punto (Aksent) at Dayalek
 Mula sa bahagi nito hanggang sa  Lahat may punto o aksent
pagpapalawak nito  Maaaring litaw o hindi
  Punto: mga aspekto sa pagbigkas na Bilingguwalismo
nagpapakilala sa indibidwal na  pagsalita ng dalawang magkaibang
tagapagsalita kung saan siya galing, wika
rehiyonal o panlipunan  resulta ng pagkakaroon ng dalawang
 Dayalek: mga sangkap ng grammar at magulang na magkaiba ang wika
bokabularyo, gayundin ang aspekto  lumilitaw ang isang wika bilang mas
ng pagbigkas dominant, ang isa naman,
napangingibawan
Punto de bistang lingguwistik
 Walang varayting ‘mas mabuti’ Mga importanteng termino:
kaysa sa isa pa 1. Rehiyonal
 Magkaiba lang sila 2. Panlipunan
3. Istandard na Wika
Punto de bistang panlipunan 4. Punto
 Ilang varayti ay nagiging mas 5. Dayalek
prestihiyoso 6. Punto de bistang lingguwistik
7. Punto de bistang panlipunan
 Ang varayting nadevelop bilang 8. Isogloss
Wikang Istandard ay karaniwang 9. Dayalek na Hanggahan
dayalek na prestihiyoso sa 10. Katuluyang Kontinuum na
panlipunan, orihinal na konektado sa Dayalektal
isang sentrong pulitikal o kultura 11. Bilingguwalismo

Dayalek na Rehiyonal PAGPAPALANONG PANGWIKA

 Pinanggalingan ng ilang katatawanan
sa mga naninirahan sa ibang rehiyon Kailangang aktibo ang pamahalaan,
 May kakabit na stereotype na bigkas ang mga pangkat panlegal at pang-edukasyon
ang ilang dayalek na rehiyonal sa pagpaplano kung anong varayti ng mga
wikang sinasalita sa bansa ang gagamitin sa
Isogloss at Dayalek na Hanggahan larangang opisyal.
 Isogloss: linyang naghahati sa mga
lugar tungkol sa isang partikular na 1. Kodipikasyon
lingguwistik aytem  kung saan ginagamit ang
batayang grammar, diksiyonaryo
Katuluyang Kontinuum na Dayalektal at mga modelong sulatin para
 a spread of language varieties spoken itanghal ang varayting Istandard.
across some geographical area such 2. Elaborasyon
that neighbouring varieties differ only  Ang varayting Istandard ay
slightly, but the differences nililinang para gamitin sa lahat ng
accumulate over distance so that aspekto ng buhay panlipunan,
widely separated varieties are not kasama na sa pagpapalitaw ng
mutually intelligible. Katipunan ng mga akdang
pampanitikang nakasulat sa
Istandard.
 Edukasyon, Okupasyon at Uring Panlipunan
3. Implementasyon
 Katungkulan ng pamahalaan sa Edukasyon
pagtutulak nito sa gamit ng  Parang librong magsalita
Istandard  Ang taong mas matagal na nag-aaral
4. Pagkatanggap papuntang kolehiyo o unibersidad ay
 Ang mayorya ng populasyon ay mukhang may bigkas na
gumagamit na ng Istandard at pananalitamg mas nakuha sa matagal
iniisip ito bilang pambansang na pakikipag-ugnayan sa wikang
wika, gumaganap ng bahagi hindi nakasulat.
lang sa panlipunan, kundi sa
pagkakakilanlang Pambansa Okupasyon
 Jargons
Pidgin at Creole  Ex. Salespeople, waiter

Pidgin Edad at Kasarian

 Varayti ng isang wika (ex. English)
na napaunlad sa mga kadahilanang Edad
praktikal sa mga pangkat ang mga  May mga salitang ginagamit ang lolo
taong hindi alam ang wika ng iba pa at lola na hindi natin ginagamit
 Wala itong katutubong ispiker
Kasarian
Creole  Mas gumagamit ang mga babaeng
 Kapag nadevelop ang pidgin lagpas tagapagsalita ng mga mas
sa tungkulin nito bilang wika at prestihiyoso na anyo kaysa sam ga
naging unang wika ng pamayanang lalaking tagapagsalita na pareho ang
panlipunan katayuang panlipunan
 Maraming katutubo na ispiker  Magkaiba ang pananalita ng babae at
lalaki
WIKA, LIPUNAN AT KULTURA
 May iba pang katangian ang iyong Etnikong Kaligiran
pananalita na hindi kaugnay sa  May kapansin-pansing katangian,
baryasyong rehiyonal halimbawa, ang pananalita ng mga
 Panlipunang salik bagong migrante at ang kanilang mga
 Ang pananalita ay isang uri ng anak.
panlipunang identidad at ginagamit  Ex. Black English vs. Standard
para tukuyin ang pagkabilang sa iba’t English
ibang panlipunang pangkat o iba’t
ibang komunidad ng pananalita. Idyolek

Panlipunang Dayalek  Ginagamit ang termino para sa

 Mga varayti ng wikang ginagamit ng dayalek na personal ng bawat
mga pangkat na tinuytukoy ayon sa ispiker na indibidwal ng isang
uri, edukasyon, trabaho, edad, wika
kasarian, at iba pang panlipunang  Mga salik: kuwaliti ng boses at
sukatan. katayuang pisikal
Register Magkahalong Paraan

 Depende sa sitwasyong ang paggamit  Lektyur, madramang dayalog, text

 Stylistic variation messaging
 Di maiiwasang kakabit ang wika sa
konteksto ng sitwasyon at ang iba’t Nagkakaroon ng pagkakaiba sa gamit ng
ibang sitwasyon ay nangangailangan wika depende sa sitwasyon kung saan may
ng iba’t ibang pagharap. kaakibat na tenor, larangan at paraan, lahat ng
ito bumubuo sa nosyon ng register.
Tenor o Tono
Diglossia
 Antas ng estilo ng pananalita
 Pormal o impormal  Ginagamit ang salitang ito para
 “Lipat-estilo” ilarawan ang isang sitwasyong may
 Sino makapangyarihan at sino dalawang napakaibang varayti ng
obiligadong sumunod wika sa loob ng isang komunidad ng
 Pagkamagalang, antas ng pormalidad pagsasalita, bawait isa ay may
malinaw na katungkukang
Larang/Field panlipunan.
 Varayting mataas at mababa
 May mga espesyalisadong
bokabularyong lumilitaw para sam ga Wika at Kultura
larangan o propesyon  Baryasyong lingguwistik base sa
 Teknikal na bokabularyo pagkakaibang kultural
 Esklusibo ang bokabularyo sa bawat  Wika bilang isang elemento sa hanay
larangan —> bokabularyong- tulad ng paniniwala na “kaalamang
espesipiko-sa-larang (field-specific) nakamit sa lipunan”
 Iba’t ibang kultura, iba’t ibang
Paraan (Mode) pananaw
 Nakasalamin sa wika ang kultura
 Pamamaraang gamit sa
komunikasyon Determinismong Lingguwistik
 Pangunahing katangian ng  Itinatakda ng wika ang pag-iisip
distinksiyong ito sa kultura natin ang  Mayroon ka nang nakahandang
pananalita at pagsulat. sistema ng pagkakategorya sa kung
ano ang nakita mo
Pananalitang Espontanyo
Haypotesis na Sapir-Whorf
 Pananalita na lumalabas na parang
walang kaayusan
 Markers Varayti at Baryasyon ng Wika: Historya,
 Ito ay dahil sa dinamiko at Teorya, at Praktika (Pamela C.
interaktibong aspekto ng paraang ito Constantino)
  Ang wika ay inimbento at pinaunlad Linguistic Divergence
ng tao para maging paraan ng paglipat  Iibahin ang pananalita sa kausap para
ng kaalaman ipakita ang pagiging iba o kaya’y
 Kultura ay hango sa mga tao lalong paggigiit sa sariling kakayahan
 Wika ay nagpapahayag ng kaluluwa at identidad
ng mga tao na bumubuo sa lipunan o
komunidad Interference Phenomenon
 Language universal: kumonalidad ng Interlanguage
mga wika

Mga Teorya

Sosyolingguwistikong Teorya
 Batay sa pamamalagay na ang wika
ay panlipunan
 Speech (langue) – pang-indibidwal
 Ayon kay Sapir: Wika ay
kasangkapan ng sosyalisasyon. Ang
pagkakaroon ng isang wika ay isang
simbolo ng solidaridad na mag-iisa sa
mga indibidwal na tagapagsalita ng
naturang wika.
 Ayon kay Saussure: wika ay hindi
kumpleto sa sinumang tagapagsalita,
umiiral lamang ito sa loob ng isang
kolektibo

Ayon kay Saussure

 Ang wika ay binubuo ng dalawang
parallel at magkaugnay na serye
 Signifier (langue): isang kabuuang set
ng mga gawaing pangwika na
nagbibigay ng daan sa indibidwal na
umintindi at maintindihan
 Signified (parole): gamit ng wika sa
pagsasalita

Second Language Acquisition

Linguistic Convergence
 Tendensiya na gumaya o bumagay sa
pagsasalita ng kausap para bigyang
halaga ang pagkikiisa, pakikilahok,
pakikisama, sa pagiging kabilang sa
isang grupo