Download as DOCX, PDF, TXT or read online from Scribd
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 9
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΠΟ 31
ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
2Η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΕΛΕΝΗ ΤΗΝΕΛΛΗ (std108695)
ΑΘΗΝΑ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2018
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην εργασία αυτή θα ασχοληθούμε με την πρώτη σωζόμενη τραγωδία του
Αισχύλου, τους Πέρσες. Πρόκειται για ιστορική μαρτυρία του Αισχύλου, όχι μόνο ως θεατής, αλλά και ως πολεμιστής, για την εκστρατευτική επιδρομή των Περσών εναντίων των Ελλήνων. Στη συνέχεια θα εντοπίσουμε τις διαφορές μεταξύ του έργου αυτού και της ιστορικής αφήγησης από τον Ηρόδοτο για το ίδιο γεγονός.
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
Ο Αισχύλος, παρουσίασε στο αθηναϊκό κοινό την τραγωδία Πέρσες το 472
π.Χ., ένα δράμα που πραγματεύεται την νίκη των Ελλήνων στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. Η ιδιαιτερότητα που εντοπίζεται, είναι ότι τα γεγονότα παρουσιάζονται από την σκοπιά των Περσών.
Στην πάροδο (α) παρακολουθούμε το εισαγωγικό άσμα του Κορυφαίου του
Χορού. Ο Χορός αποτελούνταν από γέροντες ευγενείς της Περσίας, στους οποίους ο Ξέρξης είχε επιφορτίσει τον έλεγχο του βασιλείου του αναχωρώντας για τον πόλεμο.1 Μας ομολογεί την ανησυχητική απουσία ειδήσεων από το στράτευμα της εκστρατείας. Με τους στίχους «Έτσι τότε… στράτεμα»2 αντιλαμβανόμαστε την δραματική αντίθεση που εντοπίζεται στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Απ΄την μια πλευρά η απουσία ειδήσεων εντείνει την αγωνία και ενδυναμώνει το κακό προαίσθημα, απ’ την άλλη προβάλλεται το ισχυρό στράτευμα «που τρομάρα σε πιάνει να βλέπης»3 που αποτελείται από τους κορυφαίους αρχηγούς των βασιλείων της Περσίας. Με αυτόν τον τρόπο ο Αισχύλος χρησιμοποιεί ένα από τα βασικά στοιχεία της τεχνικής του, το μοτίβο της κλιμακούμενης ανησυχίας και μας εντάσσει στο σταθερό τρίπτυχό του, άτι – ύβρις - νέμεσης. Στην πάροδο (α) εντοπίζεται η άτης, αφού οι θνητοί υπερβαίνουν το μέτρο και φέρονται ως παντοδύναμοι, ξεχνώντας τη
1 C. Meier, «Η πολιτική Τέχνη της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας», σ.90. 2 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 19. 3 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 20.
[2] θεϊκή παγίδα.4 Κλείνοντας ο Αισχύλος την πάροδο, μας ωθεί να συμπονέσουμε τους Πέρσες, αφού ο Κορυφαίος του Χορού μονολογεί λέγοντας «Έτσι τάνθος…καιρός».5
Στο Α’ Επεισόδιο πραγματοποιείται ο πρώτος διάλογος του έργου, που είναι
μεταξύ της Άτοσσας –μητέρας του Ξέρξη και κόρης του Κύρου- και του Χορού. Ο διάλογος αυτός βοηθά στην κορύφωση της ανησυχίας, αφού η Άτοσσα αναφέρει ένα προφητικό όνειρο, με κακό τέλος, που είδε σχετικά με τον Ξέρξη. Στη συνέχεια, στους στ. 226-245, η Άτοσσα συνηγορεί στην πρόταση του Χορού να προσφέρει θυσίες στους θεούς και στους νεκρούς τους, προκειμένου να βοηθήσουν στην θετική έκβαση της εκστρατείας. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί, πως αυτό είναι ένα τέχνασμα του θεατράνθρωπου Αισχύλου. Όλη η δραματουργία είναι από τη μεριά των Περσών, όμως το κοινό είναι Έλληνες και έτσι ενσωματώνει τη θεϊκή παρέμβαση στους Πέρσες ήρωές του. Έπειτα, η Άτοσσα αναρωτιέται για το πού βρίσκεται η Ελλάδα, θέλοντας ο Αισχύλος να μας δείξει το πόσο ασήμαντο «σκαλοπατάκι» ήταν η Ελλάδα για τον Περσικό στρατό. Ο στόχος των Περσών ήταν το πέρασμα στη Μεσόγειο. Το να πολιορκήσουν και να κατατροπώσουν τους Έλληνες, θεωρούταν εύκολη υπόθεση και αυτό φαίνεται από τη στιχομυθία, αφού ο Χορός λέει «…κι όλη την Ελλάδα θα κανε δικιά του ευτύς». Αυτό που παραδέχεται ο Χορός σαν πλεονέκτημα της ελληνικής γης είναι τα μεταλλεία του Λαυρίου, «μια ασημόφλεβα…θησαυρό»6. Η κορύφωση στην αγωνία της Άτοσσας, είναι όταν ο Χορός στους επόμενους στίχους αντιπαραβάλλει το ελληνικό ήθος έναντι του περσικού. Λέει ξεκάθαρα πως δεν αποδέχονται να είναι δούλοι κανενός ανθρώπου, δεν υπάρχουν φανεροί αρχηγοί και τέλος, στην ερώτηση της Άτοσσας για το πώς αντιμετωπίζουν τους εχθρούς, ο Αισχύλος υπενθυμίζει τη νίκη των Ελλήνων ενάντια στον Δαρείο, διά στόματος χορού.7
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο εντοπίζεται στους στίχους 205-210. Η Άτοσσα
ξεκαθαρίζει στον Χορό, ότι ο Ξέρξης αν κερδίσει θα γίνει ξακουστός, αλλά ακόμα και αν χάσει, θα εξακολουθεί να είναι ο «αφέντης» της γης τους, χωρίς να δώσει λόγο σε κανέναν. Αυτά τα λόγια χρησιμοποιούνται από την Άτοσσα για να υπενθυμίσει
4 Ε. Ανδριανού-Π.Ξιφαρά, «Η τραγωδία και το σατυρικό δράμα της κλασικής περιόδου», στον τόμο: Ε.Ανδριανού-Π.Ξιφαρά, Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 50-51. 5 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 20. 6 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 22. 7 Ε. Ανδριανού-Π.Ξιφαρά, «Η τραγωδία και το σατυρικό δράμα της κλασικής περιόδου», στον τόμο: Ε.Ανδριανού-Π.Ξιφαρά, Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 53.
[3] στους σημαντικούς αυτούς αρχηγούς των βασιλείων (του Χορού δηλαδή), ότι είτε νικητής είτε χαμένος, πάλι αυτός θα είναι ο ηγέτης. Εδώ, εντοπίζεται μια διαφορά μεταξύ των ηθών των Ελλήνων και των Περσών. Αρκεί κανείς να θυμηθεί τα λόγια της συζύγου του Λεωνίδα, «ή ταν ή επί τας».
Έπειτα, παρουσιάζεται η Άτοσσα να είναι εμβρόντητη με την περιγραφή του
ελληνικού στρατεύματος από τον Χορό. Έτσι, δημιουργείται η δραματική σιωπή, που αποτελεί ένα ακόμα βασικό σημείο της αισχύλιας τεχνικής. Προς στιγμήν, η ανησυχία της βασίλισσας κοπάζει, αφού με την είσοδό του ο Αγγελιοφόρος, την ενημερώνει ότι ο Ξέρξης ζει. Ύστερα όμως ακολουθεί ένας μακρύς κατάλογος από τον Αγγελιοφόρο, που λέει πόσοι και ποιοι χάθηκαν από τον περσικό στόλο. Τα ονόματα που αναφέρει είναι μεγάλων βασιλιάδων, θέλοντας έτσι ο Αισχύλος να αναδείξει αφενός, ότι κατατροπώθηκαν οι σπουδαίοι αρχηγοί και αφετέρου, ότι ο τεράστιος στόλος καταστράφηκε ολοκληρωτικά και με φρικτό τρόπο από λίγα και μικρά ελληνικά καράβια. Άρα τίθεται το θέμα και του μεγέθους και της ποιότητας των πολεμιστών. Επιπλέον, παραθέτοντας τα ονόματα των νεκρών, ξεφεύγει ο Αισχύλος από το στρατιωτικό κατόρθωμα και δημιουργεί συναισθηματική φόρτιση στο κοινό δίνοντας τα προσωπικά στοιχεία του καθενός. Ωστόσο, το γεγονός ότι είναι νεκροί όσοι στην πραγματικότητα δεν ήθελαν να συμμετάσχουν στην εκστρατεία και παραμένει ζωντανός ο Ξέρξης, ο μοναδικός υπαίτιος8 μας οδηγεί στο κομβικό σημείο της τραγωδίας, που είναι η παραδοχή της Άτοσσας για την ντροπή που φέρνει, μεταξύ άλλων, το τραγικό τέλος της ναυμαχίας, «για τους Πέρσες ντροπές και σπαραγμός και θρήνος».9
Ο Αγγελιοφόρος στους στ. 384-432, φανερώνει ένα πολεμικό τέχνασμα των
Ελλήνων, χωρίς να υποχρεώνεται να δώσει πολλές λεπτομέρειες για το ποιος το σκέφτηκε και το έπραξε. Στους προηγούμενους στίχους ο Αγγελιοφόρος ομολογεί ότι κάποιος είπε στους Πέρσες ότι οι Έλληνες θα οπισθοχωρήσουν κρυφά κατά τη διάρκεια της νύχτας, δίνοντας για πρώτη φορά με εικοποΐα την πειθαρχία των Ελλήνων, ακόμα την ώρα του φαγητού. Με το τέχνασμα αυτό, ο περσικός στόλος παρέμεινε ξάγρυπνος όλη νύχτα και ο Αγγελιοφόρος παραδέχεται έμμεσα ότι οι Πέρσες ξεγελάστηκαν. Στους επόμενους στίχους, διά στόματος Αγγελιοφόρου, ο
8 Ε. Ανδριανού-Π.Ξιφαρά, «Η τραγωδία και το σατυρικό δράμα της κλασικής περιόδου», στον τόμο: Ε.Ανδριανού-Π.Ξιφαρά, Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 53. 9 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 23.
[4] Αισχύλος εξυμνεί τον ελληνικό ηρωισμό, την ψυχική δύναμη του ελληνικού στρατεύματος, «κοροϊδεύοντας», θα μπορούσε κάποιος να πει, τον περσικό στρατό που «τρομάρα τους βαρβάρους έπιασεν όλους»10. Ύστερα μας εξιστορεί την πολεμική στρατηγική που ακολούθησαν οι Έλληνες, τονίζοντας για δεύτερη φορά την στρατιωτική πειθαρχία, π.χ. «μ’ όλη την τάξη». Ο Αισχύλος θέλοντας να υπερτονίσει το ελληνικό ήθος και να κάνει τους θεατές του να νιώσουν υπερήφανοι για τα ελληνικά κατορθώματα, αναφέρει το σύνθημα που ακούστηκε από το ελληνικό στράτευμα: «Εμπρός, των Ελλήνων… τώρα για όλα’ ναι που πολεμάτε». 11
Ο Αγγελιοφόρος συνεχίζει να εξιστορεί τα όσα με τόλμη κατάφεραν να
κάνουν οι Έλληνες στους Πέρσες, δημιουργώντας ο Αισχύλος για δεύτερη φορά έντονη εικονοποΐα στην τραγωδία του. Για ακόμα μια φορά κάνει απόλυτα σαφή στο κοινό την διαφορά της στρατιωτικής πειθαρχίας, κατά τη διάρκεια της μάχης, ενώ τονίζει την αταξία που υπάρχει στον περσικό στόλο, «ενώ όσα… φευγάλα δίχως τάξη», και τέλος παραδέχεται ότι η καταστροφή στο ανθρώπινο δυναμικό της Περσικής Αυτοκρατορίας είναι πρωτάκουστη, «τόσο ποτέ… πλήθος». 12
Στους στίχους 447-471, ο Αγγελιοφόρος συνεχίζει την περιγραφή. Η
σημαντική προσθήκη σ’ αυτό το απόσπασμα είναι ότι εισάγεται το στοιχείο της ύβρεως, στους στ. «μα είχε προβλέψει… των Ελλήνων»13. Στο σημείο αυτό ομολογείται δια στόματος Αγγελιοφόρου ότι ο Ξέρξης είχε υπερεκτιμήσει τις περσικές δυνάμεις και έτσι οι Έλληνες, με τη βοήθεια των θεών (ως μετρημένοι και θεοσεβείς), κέρδισαν τη μάχη. Επίσης, στους στίχους αυτούς, εντοπίζουμε μια ακόμα βασική διαφορά μεταξύ Ελλήνων και Περσών, στους στ. «Έσκουξε… περιγιάλι»14. Ο Ξέρξης ως αρχηγός του στρατεύματος, παρακολουθούσε από ψηλά, προστατευμένος, τη μάχη. Δεν συμμετείχε στην εκστρατεία όπως συνήθιζαν να κάνουν οι Έλληνες αρχηγοί. Και πάλι όμως ο Αισχύλος ωθεί το ελληνικό κοινό να συμπονέσει τον Ξέρξη αφού στους επόμενους στίχους τον παρουσιάζει να κλαίει πικρά και να ξεσκίζει τα ρούχα του, υποταγμένος ακόμα και στην ίδια τη φύση.15 Ο Αγγελιοφόρος κλείνει την
10 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 24. 11 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 24. 12 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 24-25. 13 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 25. 14 Ανθολόγιο Αποσπασμάτων Δραματικού Λόγου και Ποιητικής Τέχνης, ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 25. 15 C. Meier, «Η Πολιτική τέχνη της αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας», σ.92.
[5] αφήγησή του, υπενθυμίζοντας στην Άτοσσα πως έχει να θρηνεί και για την συμφορά της άτακτης φυγής, εκτός από την ήττα.
Στο κείμενο του Ηρόδοτου, η αφήγηση γίνεται με καθαρά ιστορικούς όρους.
Ξεκινά, στο συγκεκριμένο απόσπασμα, να εξιστορεί με κάθε λεπτομέρεια το πώς εν τέλει ορίστηκε ο Ξέρξης ως βασιλιάς (1-4)16. Στη συνέχεια (5-6), αναφέρει με λεπτομέρειες την εσωτερική ψυχική διαμάχη του Ξέρξη για το αν πρέπει ή όχι να εκστρατεύσει εναντίον των Ελλήνων και στην παράγραφο 7, μας λέει για την θετική, εν τέλει, απόφαση του Ξέρξη να εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδας. Στην παράγραφο 8, παραθέτει την ομιλία του Ξέρξη, στη συνέλευση που ζήτησε ο ίδιος. Ο Ξέρξης ανακοινώνει πως δεν θα φανεί κατώτερος των προκατόχων του θρόνου του και ότι θα πράξει τα ίδια για να αυξηθεί η δόξα και η περσική δύναμη. Στη συνέχεια, παραθέτει τα εκστρατευτικά του σχέδια. Στόχος του ήταν, όχι μόνο να καταλάβει την ελληνική γη, αλλά και να τιμωρήσει τους Αθηναίους για όσα έκαναν στους Πέρσες και στον Δαρείο. Έπειτα, παραθέτει με κάθε λεπτομέρεια τι έγινε ιστορικά και τονίζει ότι θα κάψει την Αθήνα για να περισώσει τη τιμή της Περσίας. Αυτά τα ιστορικά γεγονότα, απουσιάζουν από το έργο του Αισχύλου. Ο Ηρόδοτος όμως, ως ιστορικός, υποχρεούται να τα παραθέσει. Ο Αισχύλος δεν κάνει αναπαραγωγή, γιατί δεν είναι υποχρεωμένος να το κάνει.
Στη συνέχεια του ένθερμου λόγου του, αναφέρει ότι στα σχέδιά του, και βέβαιος ότι θα το επιτύχει, είναι να κατακτήσει όλη τη γη. Αναφέρει επίσης, πως αν φύγουν από τη μέση οι Έλληνες, δεν θα απομένει πια κανένα εμπόδιο για την επίτευξη του στόχου του. Η ομιλία του συνεχίζεται προτρέποντας τους αρχηγούς που έχει απέναντί του, να προετοιμάσουν κατάλληλα το στρατό τους. Επίσης, αναφέρει πως όποιος θα προετοιμάσει καλύτερα το στρατό του, θα πάρει και τα πολυτιμότερα δώρα. Στο σημείο αυτό, ο Ηρόδοτος προβάλει τα ήθη των Περσών, τα οποία διαφέρουν πολύ από αυτά των Ελλήνων. Για τους Έλληνες, ήταν δεδομένο πως θα προετοιμαζόταν πολύ καλά για την πολεμική σύγκρουση. Για τους Πέρσες έπρεπε να υπάρχει χρηματικό κίνητρο. Επιπλέον, οι Πέρσες ήθελαν να επεκταθούν. Οι Έλληνες πολεμούσαν για την δική τους γη.
[6] Σε αυτά τα αποσπάσματα, πέρα από την ενδελεχή περιγραφή των ιστορικών παρελθοντικών γεγονότων, είναι πολύτιμη η συμβολή του Ηρόδοτου, αφού μας παρουσιάζει πλούσιες γεωγραφικές και εθνολογικές πληροφορίες για την Περσία.
Στην παράγραφο 9, μιλά ο Μαρδόνιος, υποτιμώντας εντελώς την ελληνική
δύναμη και μιλώντας απαξιωτικά για τους Ίωνες, τους Αιολείς και τους Δωριείς, θεωρώντας τους βάρος για τη γη τους, αφού διαμένουν στη χώρα τους, όπως λέει. Επίσης, υπενθυμίζει ότι έχουν κατακτήσει και άλλους λαούς, χωρίς να ήταν απειλή για τους Πέρσες, και εν τέλει τους έχουν σκλάβους τους. Κατηγορεί τους Έλληνες, ανυπόστατα, για πολεμοχαρείς και απερίσκεπτους, «Παρ’όλο που…μάχη»17. Έπειτα, προτρέπει τον Ξέρξη να προβεί σε κατακτητική εκστρατεία, για να υποστηρίξει την ήδη λαμβάνουσα απόφαση του βασιλιά του και να αποστομώσει τους υπόλοιπους, που όπως φαίνεται από τα λόγια του Αρτάβανου στην παράγραφο 10, υπήρχαν αντίθετες απόψεις. Ο Ηρόδοτος παραθέτει τον λόγο του Αρτάβανου, που μέσα του περικλείει επιπλέον ιστορικά γεγονότα για τις εκστρατείες που έκανε ο Δαρείος, λέγοντας πως γύρισε ηττημένος από τους Σκύθες. Έτσι, δίνει αποδείξεις για την αντίθετη γνώμη του. Στη συνέχεια, κάνει εικόνα στον Ξέρξη τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τον επικείμενο πόλεμο. Ο Ηρόδοτος κάνει σαφείς αναφορές των ιστορικών γεγονότων ξανά. Επίσης, βάζει τον Αρτάβανο, να λέει παραδείγματα για την θεϊκή παρεμβολή όταν επικρατεί η έπαρση, π.χ. «Να, βλέπεις… δέντρα». 18 Ο Αρτάβανος στη συνέχεια λέει πως είναι κακό να συκοφαντείς αφενός, και να παραλλάσσεις τα γεγονότα με κακή πληροφόρηση, και κλείνει το λόγο του προτρέποντας τον Ξέρξη να ηγηθεί της εκστρατείας που τόσο επιθυμεί, και στοιχηματίζει ακόμα και τα παιδιά του, για να υποστηρίξει και συναισθηματικά τα λόγια του και να φέρει σε δύσκολη θέση τον Μαρδόνιο για την προτροπή που έκανε και τα ψευδή στοιχεία που παρέθεσε.
Στην παράγραφο 11, έρχεται ο Ξέρξης να δώσει την απάντησή του και να προσβάλει τον Αρτάβανο, υποχρεώνοντάς τον να μείνει πίσω «μαζί με τις γυναίκες»19, υπενθυμίζοντάς του για πολλοστή φορά, πως οι Έλληνες έδωσαν το έναυσμα για τους πολέμους που θα ακολουθήσουν, παραθέτοντας ακόμα περισσότερα στοιχεία για τις γενιές των Περσών. 17 Ηρόδοτος, 7,1 κ.ε., μτφρ. Η. Σπυροπούλου, εκδ. Γκοβόστη. Ηρόδοτος, 7,1 κ.ε., μτφρ. Η. Σπυροπούλου, εκδ. Γκοβόστη, παρ. 8. 18 Ηρόδοτος, 7,1 κ.ε., μτφρ. Η. Σπυροπούλου, εκδ. Γκοβόστη, παρ. 10. 19 Ηρόδοτος, 7,1 κ.ε., μτφρ. Η. Σπυροπούλου, εκδ. Γκοβόστη, παρ. 11.
[7] Στην παράγραφο 12, ο Ηρόδοτος μας αναφέρει για ένα προφητικό όνειρο που είδε ο Ξέρξης, που αφορούσε στην κατακραυγή από κάποιον άγνωστο που εμφανίστηκε στον ύπνο του για την αλλαγή των σχεδίων του περί εκστρατείας που σκεφτόταν να κάνει. Στην παράγραφο 13, μας παρουσιάζει τον Ξέρξη να μην έχει επηρεαστεί από αυτό το όνειρο και να συγκεντρώνει τους Πέρσες και τους λέει πως άλλαξε γνώμη αφού σκέφτηκε καλύτερα τα λόγια του Αρτάβανου. Ο Ηρόδοτος με έντονη εικονοποΐα λέει πως «οι Πέρσες…καταχαρούμενοι»20.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ο Ηρόδοτος, ως ιστορικός, καταγράφει τα γεγονότα με σχετική ακρίβεια
παρουσιάζοντάς μας πολλές πληροφορίες για τις τοποθεσίες και τις γενιές των Περσών. Αποφεύγει τη συναισθηματική φόρτιση στο απόσπασμα που μελετήσαμε, με μόνη εξαίρεση τα λόγια του Αρτάβανου. Στόχος του είναι αφενός η ιστορική περιγραφή των γεγονότων και αφετέρου η παρουσίαση των γενναίων Ελλήνων ενάντια στην πολεμική υπερδύναμη των Περσών, διά στόματος Περσών.
Ο Αισχύλος, ως ποιητής, δεν παρουσιάζει τα γεγονότα με ακρίβεια.
Χρησιμοποιεί τους ήρωές του προκειμένου να εγείρει το συναίσθημα των θεατών, είτε με τους διαλόγους, είτε με τα οράματα ή τα όνειρα που αφηγούνται, δημιουργώντας έτσι μια ιδιαίτερα βεβαρυμμένη ατμόσφαιρα σε όλο το κείμενο,21 φέρνοντας σε δεύτερη μοίρα τα ιστορικά γεγονότα. Στόχος του είναι να παρουσιάσει τη συναισθηματική φόρτιση των Περσών και να αποδώσει τη νίκη των Ελλήνων, όχι τόσο στη γενναιότητά τους, όσο στο γεγονός ότι βοηθήθηκαν από τους θεούς, επιφορτίζοντας με την ύβρι και τη νέμεση τους Πέρσες, δημιουργώντας ένα έργο διαχρονικό.22
Η ΄Ορέστεια΄ του Αισχύλου-επίδραση του έργου του Αισχύλου στην ελληνική και παγκόσμια δραματουργία (Ιάκωβος Καμπανέλλης, Ο δείπνος και Ευγένιος Ο' Νηλ, Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα) .
