Pangalan: _______________________________

Seksiyon: _________________________

Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na pahayag. Piliin ang pinakawastong sagot sa inyong kwaderno.

_____1. Anong isyu moral sa buhay ang tumutukoy sa pagpapalaglag at pag-alis ng fetus o sangul na hindi
maaaring mabuhay sa pamamagitan ng kaniyang sarili sa labas ng bahay-bata ng ina?
a. aborsiyon c. Euthanasia
b. alkoholismo d. pagpapatiwakal
_____2. Isang mahalagang katanungan na kinapapalooban ng dalawa o higit pang mga panig o posisyon na
magkakasalungat at nangangailangan ng mapanuring pag-aaral upang malutas.
a. balita c. kontrobersiya
b. isyu d. opinyon
_____3. Dahil sa isip at kilos-loob, inaasahan na ang tao ay makabubuo ng mabuti at matalinong posisyon sa
kanila ng ibat-ibang isyung moral na umiiral sa ating lipunan. Ang pangungusap na ito ay:
a. Tama, dahil ginagabayan ng isip ang kilos-loob tungo sa kabutihan.
b. Tama, sapagkat ang tao ay may isip na nagbibigay ng kakayahang gumawa, kumilos, pumili,
at magmahal.
c. Mali, dahil ang tao ay malayang mamili at mamuno sa kaniyang paghusga, gawi, at kilos.
d. Mali, dahil ang tao ay may kakayahang hanapin, alamin, unawain, at ipaliwanag ang
katotohanan sa kaniyang paligid.
_____4. Ito ay mga isyung tungkol sa buhay maliban sa isa
a. alkoholismo c. prostitusyon
b. aborsiyon d. pagpapatiwakal
_____5. Ang mga sumusunod ay pisikal na epekto ng labis na pag inom ng alak maliban sa:
a. Nagpapabagal ng isip
b. Nagpapahina sa enerhiya
c. Nagiging sanhi ng ibat-ibang sakit
d. Nababawasan ang kakayahan sa pakikipagkapwa
_____6. Ito ay tumutukoy sa natural na mga pangyayari, at hindi ginagamitan ng medical o artipisyal na
pamamaraan.
a. induced (sapilitan) c. miscarriage (kusa)
b. hindi sinasadya d. sinasadya
_____7. Si Matteo ay mahilig sumama sa kaniyang mga kaibigan sa labas ng paaralan. Dahil dito,
naimpluwensiyahan at nagumon siya sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot. Hindi nagtagal,
nakagagawa na siya ng mga bagay na hindi inaasahan tulad ng pagnanakaw. Marami ang
nalungkot sa kalagayan niya sapagkat lumaki naman siyang mabuting bata. Ipaliwanag ang naging
kaugnayan ng paggamit ng ipinagbabawal na gamot sa isip at kilos-loob ni Matteo at sa kaniyang
maling pagpapasiya.
 a. Ang isip ay nagiging “blank spot”, nahihirapang iproseso ang ibat ibang impormasyonna
dumadaloy ditto sanhi ng maling kilos at pagpapasiya.
b. Ang isip ay nawalan ng kakayahang magproseso dahil na rin sa pag-abuso rito at di pag-ayon ng
kilos-loob sa pagpapasiya.
c. Ang isip at kilos-loob ay hindi nagtugma dahil sa kawalan ng pagpipigil at matalinong pag-iisip.
d. Ang isip at kilos-loob ay humihina dahil sa maraming bagay na humahadlang sa paggawa nito
ng kabutihan.
_____8. Tumutukoy sa pagkitil ng isang tao sa sariling buhay at naaayon sa sariling kagustuhan.
a. aborsiyon c. Euthanasia
b. alkoholismo d. pagpapatiwakal

Basahin at unawaing mabuti ang talata. Sagutin ang aytem walo at siyam ayon sa pagkakauunawa mo
dito.

The Lifeboat Exercise

Hango sa aklat ni William Kirkpatrick
Why Johnny Can’t Tell Right from Wrong: And What We Can Do About IT (1992)

Sa isang klase, nagbigay ng sitwasyon ang guro upang mapag-isipan ng mga mag-aaral. Ayon
sa kanya, isang barko ang nasiraan sa gitna ng karagatan at nanganagnib nang lumubog. Dahil
dito, inihanda ng mga tauhan ng barko ang mga lifeboat upang maiigtas ang mga pasahero.
Ngunit limitado lamang ang bilang nito at hindi lahat ng mga pasahero ay makagagamit nang
sabay-sabay. Nangangahulugan ito na may maiiwan aak ang kanilang kaligtasan. Nagbigay ang
guro ng maikling paglalarawan ng mga nasa loob ng barko. Kabilang dito ang mag-asaw at ang
kanilang ana, accountant, manlalaro ng basketball, guro, doctor, inhinyero, artista, mang-
aawit, pulis, sundalo, isang batang Mongoloid, matandang babae, at marami pang iba. Mula
sa nabanggit, dapat pumili ang mga mag-aaral kung sino-sino ang mga sasakay sa lifeboat at
ang mga maiiwan sa barko.

_____9. Sa pahayag na “Limitado lamang ang bilang ng mga lifeboat at hindi lahat ng mga pasahero ay
makagagamit nang sabay-sabay. Nangangahulugan na may maiiwan at di-tiyak ang kanilang
kaligtasan,” ano ang dapat na maging kaisipan ng taong may hawak ng lifeboat?
a. Mahalaga ang oras sa pagsagip lalo na kung nasa panganib.
b. Mahalaga ang kontriusyon ng mga tao sa lipunan sa pagpili ng sasagipin.
c. Mahalaga ang buhay anuman ang katayuan o kalagayan ng tao sa lipunan.
d. Mahalaga ang edad sa pagsasaalang-alang sa pagpili ng sasakyan sa lifeboat.
_____10. Bakit hindi maituturing na mabuting halimbawa ang lifeboat exercise kung iuugnay sa kasagraduhan
ng buhay?
a. Dahil susi ito tungo sa mabuting pagtingin sa tunay na kahulugan ng buhay.
b. Dahil nagbibigay ito ng positibong pagtigin sa kasagraduhan ng buhay.
c. Dahil balakid ito upang mabawasan ang halaga ng pagtingin sa buhay.
d. Dahil daan ito upang maisantabi ang pagpapahalaga sa buhay.
_____11. Ang fetus ay hindi pa maituturing na isang ganap na tao dahil wala pa itong kakayahang mabuhay sa
labas ng bahay-bata ng kaniyang ina.
a. Pro-life c. Miscarriage
 b. Pro-choice d. Induced

_____12. Bakit pinakaangat ang tao sa ibang nilikhang may buhay?

a. Nilikha siyang may isip, kilos-loob, puso, kamay, at katawan na magagamit niya upang
makamit niya ang kaganapan bilang tao.
b. Taglay niya ang kakayahang piliin ang mabuti para sa sarili at sa ibang nilikha ayon sa Likas na
Batas Moral.
c. May kakayahang hanapin, alamin unawain, at ipaliwanag ang mha katotohanan at layunin ng
mga bagay-bagay sa kaniyang paligid.
d. May isip at kilo-loob na nagbibigay ng kakayahang kumilos, gumawa, at magpahalaga sa
kanilang sarili, kapuwa, at iba.
_____13. Ito ay isang estadong sisiko (psychlic) o pisikal na pagdepende sa isang panganib na gamut, na
nangyayari matapos gumamit nito nang paulit-ulit at sa tuloy-tuloy na pagkakataon.
a. isyung moral c. paggamit ng ipinangbabawal na gamot
b. trauma d. double effect
_____14. Alin sa mga sumusunod ang hindi kasama sa mga dahilan kung bakit may ilang taong pinipiling
kitilin ang sarili nilang buhay?
a. pagkawala ng tiwala sa sarili c. kalungkotan
b. kawalan ng pag-asa d. pagkawala ng paniniwala na may mas magandang
bukas pang darating
_____15. Anong proseso ang isinasagawa sa modernong medisina upang wakasan ang buhay ng taong may
malubhang sakit na kailanman ay hindi na gagaling pa?
a. Suicide c. Euthanasia
b. Abortion d. Lethal injection
______16. “May tamang oras ang lahat ng pangyayari sa ating buhay. Hindi tayo dapat mawalan ng pag-asa.
Sa kabilang banda, hindi nararapat husgahan ang mga taong nagpatiwakal. Maaaring sila ay
may pinagdaraanang mabigat na suliranin at wala sa tamang pag-iisip (halimbawa depresyon)
sa oras na ginawa nila iyon.” Ano ang mahalagang diwa ng isinasaad ng pahayag?
a. Ang buhay ay sadyang mahalaga anuman ang pinagdaraanan ng tao sa kaniyang
kasalukuyang buhay.
b. May responsibilidad ang tao sa kaniyang sariling buhay.
c. Hindi sagot ang mga pinagdaraanang suliranin upang magpasiyang magpatiwakal.
d. Ang pag-asa ay magiging daan sa pagpapatuloy sa buhay gaano man kabigat ang
pinagdaraanan.
_____17. Ito ay unti-unting nagpapahina sa enerhiya, nagpapabagal ng pag-iisip, at sumisira sa kaniyang
kapasidad na maging malikhain.
a. pagpapatiwakal c. mercy killing
b. alkoholismo d. aborsiyon
_____18. Ito ay tinatawag ding assisted suicide; sa kadahilanang may pagnanais o motibo ang isang biktima
na wakasan ang kaniyang buhay.
a. Euthanasia c. aborsiyon
b. Miscarriage d. induced
_____19. Ang gawaing pagtatalik bago ang kasal ay isyung may kinalaman sa
a. Pang-aabusong seksuwal
b. Pre-marital sex
c. Pornograpiya
d. Prostitusyon
_____20. Ang pang-seksuwal na kakayahang kaloob ng Diyos sa tao ay tumutugon sa mga layuning
a. Magkaroon ng anak at magkaisa
b. Magkaisa at maipahayag ang pagnanasa
c. Makadama ng kasiyahan at magkaroon ng anak.
d. Magkaroon ng trabaho at makadama ng kasiyahan
_____21. Ito ay ang mga mahahalay na paglalarawan na may layuning pukawin ang seksuwal na pagnanasa
ng manonood o nagbabasa.
a. pre-marital sex c. prostitusyon
b. pang-aabusong seksuwal d. pornograpiya
_____22. Kailan masasabing ang paggamit sa seksuwalidad ng tao ay masama?
a. Kapag ang paggamit ay nagdadala sa kasiyahan.
b. Kapag ang paggamit nito ay nauuwi sa pang-aabuso.
c. Kapag ang paggamit ay nagdadala sa tunay na layunin ng seksuwalidad.
d. Kapag ang paggamit ay nagdadala sa tao upang resposable
_____23. Ito ay nangangahulugang pagsulat o paglalarawan
a. Porne c. prostitute
b. Graphos d. pornograpiya
_____24. Alin sa mga sumusunod ang hindi tumutukoy sa mga isyung seksuwal?
a. Si Jessica ay araw-araw hinihipuan ng kaniyang amain sa maseselang bahagi ng kaniyang katawan.
b. Niyaya ni Noli ang matagal na niyang kasintahang si Malyn na magpakasal sapagkat gusto na nilang
magtatag ng pamilya.
c. Dala ng kabataan at bugso ng damdamin, nagbunga ang isang gabing pagkalimot sa sarili ni Daisy at
ng kaniyang boyfriend na si Ariel.
d. Maganda ang hubog ng katawan ni Ann kaya nagpasiya siyang magpaguhit nang nakahubad.
_____25. Isyu o dahilan kung bakit nangyayari ang mga nagtutunggaling pananaw kung tama o mali, maliban
sa isa
a. Pre-maretal sex c. Pornograpiya
b. Prostitusyon d. Pagpapakasal
_____26. Ayon sa kanya, upang mapigilan ang kawalan ng pag-asa, kinakailangang mag-isip ang isang tao ng
mga malalaking posibilidadat natatanging paraan upang harapin ang kaiyang kinabukasan.
a. Eduardo A. Morato c. Euardo A. Marato
b. Sto. Tomas de Aquino d. Tomas Aquino

_____27. Alin sa mga sumusunod ang tamang pananaw sa pakikipagtalik?

a. Ang pakikipagtalik ay isang karapatang makaranas ng kasiyahan.
b. Ang pakikipagtalik ay kailangan ng tao upang maging malusog at mabuhay.
c. Ang pakikipagtalik ay tama kapag parehong may pagsang-ayon ang gagawa nito.
 d. Ang pakikipagtalik ay ang pagsasakatawan ng pagmamahal na ipinapahayag ng mag-asawa
sa bawat isa.
_____28. Maaring paglalaro sa maseselang bahagi ng katawan para sa seksuwal na gawain at sexual
harassment.
a. Pang-aabusong seksuwal c. Pre-marital sex
b. Prostitusyon d. pornograpiya
_____29. Anong tawag sa mga tumutulong sa mga batang may mahinang kalooban subalit ang layunin pala
ay maisakatuparan ang pagnanasa?
a. pedophile c. prostitusyon
b. sexual harrashment d. pornorapiya
_____30. Ang isang lalaki o babae ay nagkakaroon ng kakayahang makibahagi sa pagiging manlilikha ng Diyos
kapag tumuntong na sa edad ng pagdadalaga o pagbibinata (puberty). Subalit kahit sila ay may
kakayahang pisyolohikal na gamitin ito, hindi nangangahulugang maaari na silang makipagtalik at
magkaroon ng anak. Hanggang wala sila sa wastong gulang at hindi pa tumatanggap ng
sakramento ng kasal, hindi sila kailanman magkakaroon ng karapatang makipagtalik. Anong
katotohanan ang ibinubuod ng pahayag na ito?
a. Maaari ng makipagtalik ang kabataang nagdadalaga at nagbibinata na.
b. Maaari nang magkaroon ng anak ang kabataang nagtatalik.
c. Ang mga taong may kakayahang pisyolohikal ay maaari nang makipagtalik.
d. Ang mga taong nasa wastong gulang at ipinagbuklod ng kasal ang maaari lamang na
makipagtalik.
_____31. Ano ang layunin ng isang babae at lalaki na pinagbubuklod ng kasal?
a. magkaroon ng anak c. magkaisa
c. pagmamahal d. magkaroon ng anak at mapag-isa
_____32. Maliban sa isa, ito ang mga dahilan kung bakit ang isang tao lalo na ang kabataan ay pumapasok sa
maagang pakikipagtalik.
a. Ito raw ay normal at likas na gampanin ng katawan ng tao upang maging malusog siya at
matugunan ang pangangailangan ng katawa.
b. Maraming kabataan ang nag-iisip na maituturig na tama ang pakikipagtalik lalo na ang
mga gumagawa nito ay may pagsang-ayon.
c. Naniniwala ang mga gumagawa ng pre-marital-sex na may karapatan silang makaranas
ng kasiyahan.
d. Nilikha ng Diyos ang tao na mabuti at tumutungo sa sariling kaganapan, at ang pagtungo
sa kaganapang malaya at may kaalaman.
_____33. Ang pagsisinungaling ay ang hindi pagkiling o pagsang-ayon sa katotohanan. Itinuturing ding isang
lason na humahadlang sa kaliwanagan ng isang bagay o sitwasyon. Anong patunay na ito’y
natural na masama?
a. Sapagkat ipinagkakait ang tunay na pagyayari.
b. Sapagkat inililihis ang katotohanan.
c. Sapagkat ito ay isang uri ng pandaraya.
d. Sapagkat sinasang-ayunan ang mali.
_____34. Ang mga sumusunod ay mga gawain na lumalabag sa karapatan sa pag-aari. Ang ilan sa mga ito ay
mga karapatan sa pagpaparami, pagpapakalat, pagbabahagi, at panggagaya upang makabuo ng
bagong likha, maliban sa isa:
a. Intellectual piracy
b. Copyright infringement
c. Theft
d. Whistleblowing
_____35. Alin sa mga sumusunod ang tamang pahayag tungkol sa mental reservation?
a. Maingat na ibinibigay ang mga impormasyon sa tamang tao lamang.
b. May karapatan ang naglalahad na manahimik at kimkimin ang mga impormasyon.
c. Walang paghahayag at di mapipilit para sa kapakanan ng taong pinoprotektahan.
d. Nagbibigay ng malawak na paliwanag at kahulugan sa maraming bagay upang ilayo ang
tunay na katotohanan.
_____36. Pinakamatandang propesyon o gawain na nagbibigay ng panandaliang-aliw kapalit ng pera.
a. pre-marital sex c. prostitusyon
b. pang-aabusong seksuwal d. pornograpiya
_____37. Isang malayang pagpili at personal na tungkulin na ginagampanan ng tao gamit ang kaniyang
katawan at espiritu tungo sa kaniyang kaganapan kaisa ang Diyos.
a. seksuwalidad c. pre-maretal sex
b. prostitusyon d. pornograpiya
_____38. Si Lando ay dating bilango. Bahagi ng kaniyang pagbabagong-buhay ay ang kalimotan ang madilim
niyang nakaraan. Dahil dito, itinago niya ang karanasang ito sa kompanyang kaniyang
pinaglilingkuran sa kasalukuyan. Sa iyong palagay, may karapatan ba siyang itago ang
katotohanan.?
a. Mayroon, dahil siya ay responsible rito.
b. Mayroon, dahil may alam siya rito.
c. Mayroon, dahil sa kahihiyang ibibigay nito sa kaniya.
d. Mayroon, Dahil lahat ay may karapatang magbago.
_____39. Ayon sa isang whistleblower, “Hindi naman sa gusto ko, pero kailangan eh. Ayaw nang pamilya ko,
at ayaw ko na rin sana, pero itutuloy ko na rin.” Paano pinanindigan ng whistleblower ang
kaniyang pakikibaka para sa katotohanan?
a. Mula sa suporta ng mga nagtitiwala sa kaniya.
b. Mula sa dikta ng kaniyang konsensiya.
c. Mula sa kaniyang tungkulin at obligasyon sa pamilya at bayan.
d. Mula sa di-makatotohanang akusasyon sa kaniya.
_____40. Maingat na paggamit ng mga salita sa pagpapaliwanag na kung saan ay walang ibinibigay na tiyak
na impormasyon sa nakikinig kung may katotohanan.
a. Mental reservation c. plagiarism
b. whistleblowing d. intellectual piracy
_____41. Sa pangkalahatan, ang katotohanan ay dapat mapanindigan at ipahayag nang may katapangan sa
lahat ng pagkakataon sapagkat ito ang nararapat gawin ng isang matapat at mabuting tao. Bakit
mahalagang matandaan ang pahayag na mapanindigan at ipahayag sa lahat ng pagkakataon.
 a. Dahil ito ang katotohanan.
b. Dahil ito ang nararapat gawin ng isang tapat at mabuting tao.
c. Dahil ito ang maghahatid sa tao ng paghanga at paggalang.
d. Dahil ito ay para sa kabutihang panlahat.
_____42. Ito ay pagsasabi ng totoo hindi lamang pagpapahayag ng ayon sa nasa isip, ito ay malalim na pag-
iisip, pananalita at pagkilos bilang isang taong nagpapahalagasa katotohanan.
a. Mental reservation c. Confidentiality
b. plagiarism d. whistleblowing

_____43. Tawag sa isang nagpapahayag upang maipagtanggol ang kaniyang sarili o di kaya ay paglikha ng
isang usaping kahiya-hiya upang ditto maibaling.
a. Officious lie c. Jocose lies
b. Pernicious lie
_____44. Ang katotohanan ang nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng kaalaman at layunin sa buhay. Sa
bawat tao na naghahanap nito, masusumpungan lamang niya ang katotohanan kung siya ay
naninindigan at walang pag-aalinlangan na ito ay sundin, ingatan at pagyamanin. Ano ang
kalakip nitong kaluwagan sa buhay ng tao?
a. Kaligayahan at karangyaan
b. Kapayapaan at kaligtasan.
c. Kaligtasan at katiwasayan
d. Katahimikan at kasiguruhan
_____45. Ito ay isang akto o hayagang kilos ng pagsisiwalat mula sa tao na karaniwan ay empleyado ng
gobyerno o pribadong organisasyon/korporasyon.
a. Intellectual piracy c. Copyright infringement
b. Theft d. Whistleblowing
_____46. Si Tony ay naparatangan ng plagiarism sa kanilang paaralan. Siya ay kasama sa mga magagaling na
manunulat sa kanilang journalism class. May mga katibayan na nagpapatunay na ito ay
intensiyunal. Anong prinsipyo ang nalabag niya?
a. Prinsipyo ng Confidentiality
b. Prinsipyo ng Intellectuality
c. Prinsipyo ng Intellectual Honesty
d. Prinsipyo ng Katapatan
_____47. Matagal nang napapansin ni Celso ang mga maling gawi ng kaniyang kaklase sa pagpapasa ng
proyekto. Alam niya ang mga batas ng karapatang-ari (copyright), dahil dito, nais niya itong
kausapin upang mabigyan ng babala sa kung ano ang katapat na parusa sa paglabag dito. Tama
ba ang kaniyang gagawing desisyon?
a. Tama, sapagkat ito ay nasa batas at may parusa sa sinumang lumabag dito.
b. Tama, sapagkat ito ay para sa ikabubuti ng kaniyang kaklase.
c. Tama, sapagkat ito ay karapatan din ng taong sumulat o may-ari ng katha.
d. Tama, sapagkat ito ay kaniyang obligasyon sa kapuwa.
_____48. Ito ay uri ng korapsiyon, paglalayag ng mga kamag-anak na may katungkulan sa ahensya at
pamahalaan.
 a. Korapsiyon c. Nepotismo
b. Kolusyon d. suhol
_____49. Ano ang tamang kahulugan ng kapangyarihan?
a. Ang kapangyarihan ay pagkontrol sa batas
b. Ang kapangyarihan ay nakikita sa kaisipan, kilos, pananalita, lakas, at tatag ng kalooban.
c. Ang kapangyarihan ay tumutukoy sa proseso o pamamaraan sa pagpapalakad ng isang
pinuno.
d. Ang kapangyarihan ay tumutukoy sa pagkaka-impluwensiya ng pinuno sa kaniyang
nasasakupan.
_____50. Ito ay mga lihim na ipinangako ng taong pinagkatiwalaan nito. Nangyari ang pangako pagkatapos na
ang mga lihim ay nabunyag na.
a. promised secrets c. natural secrets
b. permicious lie d. officious lie