Araling Panlipunan
Araling Panlipunan
Araling Panlipunan
Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan - Modyul 5
Ang mga Katutubong Pilipinong
Lumaban Upang Mapanatili ang
Kanilang Kasarinlan
AIRs - LM
Araling Panlipunan 5
Ikatlong Markahan - Modyul 5: Ang mga Katutubong Pilipinong Lumaban
Upang Mapanatili ang Kanilang Kasarinlan
Unang Edisyon, 2021
Tagapamahala:
1
Simulan
Panimulang Pagsusulit
Panuto: Piliin ang letra ng wastong sagot sa bawat tanong.
2
_____5. Bakit hindi nagtagumpay ang mga pag-aalsa ng mga Pilipino laban
sa mga Espanyol?
A. banal na kautusan
B. jihad
C. pakikidigma
D. pag-aalsa
_____7. Ano ang tunay na hangad ng mga Espanyol kung bakit gusto nilang
sakupin ang mga katutubo sa Cordillera?
3
_____9. Paano nilabanan ng mga Muslim ang puwersa ng mga Espanyol na
sumalakay sa Mindanao?
4
Lakbayin
5
ng ikalabingwalong siglo. Kabilang sa mga pangunahing dahilan ng di
pagtanggap ng mga katutubong pangkat sa mga Espanyol ay ang pagtutol
nila sa bagong relihiyon, hindi paggalang ng mga pinunong Espanyol sa diwa
ng pakikipagsanduguan sa mga katutubong pinuno, pangangamkam ng lupa
ng mga katutubo, at di makatarungang pagbubuwis at pagpapatrabaho.
Gumamit ng armadong puwersa ang mga Espanyol para supilin ang mga
Pilipino. Itinayo nila ang hukbong kolonyal sa bansa. Pinalakas ito sa
pamamagitan ng sapilitang pagkalap ng mga katutubo upang gawing
sundalo. Ginamit ang hukbong ito para labanan ang pagtutol at paglaban ng
mamamayan. Malupit na sinalakay ng hukbong kolonyal ang mga
magsasakang nag-aalsa sa iba’t ibang bahagi ng kapuluan. Ginamit ang
hukbong ito sa paulit-ulit na pagsalakay sa mga Moro sa Mindanao at sa mga
Katutubo sa bulubunduking Cordillera. Gayunpaman, ilan sa mga
katutubong pangkat sa bansa ang nanindigang hindi mapasailalim sa kamay
ng mga dayuhan.
6
kinahantungan nito ay ang madalas na mga paglusob na isinagawa ng mga
Moro sa mga Kristiyanong bahagi ng Visayas.
7
Galugarin
Gawain 1:
A B.
_____1. Naging abusado at
mapagsamantala ang mga a. Nabigong sakupin ng mga
encomendero sa Cagayan. Espanyol ang Maguindanao.
_____2. Nagkulang sa probisyon at di b. Nag-alsa si Magalat kasama
napasok ng grupo ni Figueroa ang iba pang mga datu ng
ang Rio Grande ng Mindanao. Tuguegarao.
_____3. Nakipaglaban ang mga Igorot c. Nabuo ang mga cultural
sa mga Espanyol at hindi agad minorities kung saan ang
mapasok ang kanilang lugar kanilang kultura ay
dahil sa matatarik na daan kanilang napanatili.
nito. d. Nabigong sakupin at kontrolin
_____4. Lumaki ang bilang ng mga ng mga Espanyol ang
katutubong nanirahan sa mga kabundukan Cordillera.
bundok dahil sa kanilang e. Ang mga Muslim sa Mindanao
ginawang pagtakas sa mga ay hindi nasakop ng mga
Espanyol. Espanyol.
_____5. Nagkaisa at buong tapang na
nilabanan ng mga Muslim sa
Mindanao ang mga Espanyol.
8
Gawain 2:
A. B.
_____1. Ang nagpadala ng kauna- a. cultural minority
unahang ekspedisyon sa b. Gobernador-Heneral
Mindanao Francisco de Sande
_____2. Taguri sa banal na digmaan c. Islam
ng mga Muslim d. jihad
_____3. Tawag sa Kabundukan ng Cordillera e. Kabundukan ng
na nangangahulugang Bagong Cordillera
Lalawigan. f. Kapitan Esteban
_____4. Siya ang ipinadala ng Espanyol para Rodriguez de Figueroa
sakupin ang mga isla ng Sulu at g. Magalat
Maguindanao. h. Nueva Provincia
_____5. Sultan ng Maguindanao na i. Rajah Soliman
matapang na nakipaglaban sa mga j. Sultan Kudarat
Espanyol.
_____6. Nanguna sa pag-aalsa laban sa
pang-aabuso ng mga encomendero
sa Cagayan.
_____7. Ito ang tawag sa relihiyon ng mga
Muslim.
_____8. Taguri sa mga katutubong
naninirahan sa mga kabundukan na
nananatiling nagpapahalaga sa
kanilang paniniwala at tradisyon.
_____9. Malawak na bulubundukin sa
gitnang hilaga ng pulo ng Luzon.
____10. Pinuno ng Maynila na tumutol sa
Pananakop ni Legazpi.
9
Palalimin
Panuto: Suriin ang mga pahayag. Lagyan ng tsek ( ) ang bawat bilang kung
ito ay tumutukoy sa paraan ng armadong pananakop ng mga
Espanyol sa mga katutubong pangkat ng Pilipinas at ekis ( X ) kung
hindi.
_____1. Ginamit ng mga Espanyol ang mga hukbo para supilin ang pagtutol
at paglaban ng mga katutubong pangkat.
_____2. Ginamit ng mga Espanyol ang Kristiyanismo upang madali nilang
makuha ang loob ng mga katutubo.
_____3. Binigyan ng mga Espanyol ang mga katutubo ng mga regalo.
_____4. Malupit na sinalakay ng hukbong kolonyal ang mga magsasakang
nag-aalsa sa iba’t ibang kapuluan.
_____5. Gumamit ng mga armas para salakayin ang mga Moro sa Mindanao.
_____6. Gumamit ng mga makabagong kagamitan ang mga dayuhan upang
supilin ang lumalabang mga katutubo.
_____7. Tinuruan ang mga katutubo ng wikang Espanyol upang madali nilang
maunawaan ang mga pagbabagong hatid ng mga dayuhan.
_____8. Sinalakay sa kabundukan ang mga katutubong tumakas sa mga
Espanyol.
_____9. Nakipagkalakalan ang mga Espanyol sa mga katutubo mula sa iba’t
ibang panig ng kapuluan.
_____10. Nilabanan ng mga katutubo ang armadong puwersa ng mga
Espanyol gamit ang mga sibat at pana.
10
Sukatin
11
12
Sukatin Palalimin
1. TAMA 1.
2. TAMA 2. X
3. MALI 3. X
4. TAMA
5. TAMA 4.
6. TAMA
5.
7. TAMA
8. MALI 6.
9. MALI 7. X
10. MALI
8.
9. X
10.
Galugarin
Gawain 2
Galugarin
1. B
2. D Gawain 1
3. H Simulan
4. F 1. B
5. J 2. A 1. A
6. G 3. D 2. C
7. C 4. C 3. D
8. A 4. D
5. E
9. E 5. B
10. I 6. B
7. D
8. C
9. A
10. B
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
A. Mga Aklat
13