Learning Area Araling Panlipunan Grade Level 5

W3-4 Quarter 3 Date

I. LESSON TITLE Pagbabagong Pangkultura sa Ilalim ng Kolonyalismong Espanyol

II. MOST ESSENTIAL LEARNING Natatalakay ang impluwensya ng mga Espanyol sa kultura ng
COMPETENCIES (MELCs) mga Pilipino.
III. CONTENT/CORE CONTENT Nasusuri ang pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa panahon
ng Espanyol.

Sa araling ito matutunan mo kung paano binago ng mga Espanyol ang kalagayang panlipunan
ng mga Pilipino.

Kaya bilang mag-aaral ikaw ay inaasahang:

a. Nasusuri ang pagbabagong kultura ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol;
b. Napahahalagahan ang kultura ng mga Pilipino; at
c. Naihahambing ang mga pagbabago sa kultura sa panahon ng Espanyol at kasalukuyan.

Pagmasdan ang mga larawan na nasa ibaba. Suriin ng mabuti kung ano ang inilalarawan ng
mga ito.

Iginuhit ni: Luisito C. Donadillo

Ngayon ay iyong alamin ang pagbabagong pangkultura sa ilalim ng kolonyalismong Espanyol.

Basahin at unawain ang teksto sa ibaba.

Pagbabagong Pangkultura sa Ilalim ng Kolonyalismong Espanyol

Sa huling bahagi ng ika-16 na siglo, maraming aspeto ng pamumuhay ng mga Pilipino ang
kinakitaan ng bahid ng kulturang Espanyol. Malaki ang impluwensya ng Kristiyanismo sa mga
pagbabagong naganap sa kulturang Pilipino. Ilan sa mga impluwensya ng kulturang Espanyol sa
kulturang Pilipino ay ang mga sumusunod:

Panahanan
Bago pa man dumating ang mga Espanyol ang mga Pilipino ay nagtayo ng mga tirahan na
malapit sa mga baybayin at sa tabing ilog. May mga nanirahan din sa mga kabundukan. Ito ay
upang malapit sila sa kanilang pinagkukunan ng kabuhayan. Ang disenyo ng mga tirahan ng mga
Pilipino ay kadalasang yari sa mga likas na materyales tulad ng kawayan, buho, cogon
at ratan na angkop sa klima ng bansa. Ang tirahan ng mga Pilipino ay tinatawag na bahay
kubo.

Sa pagdating ng mga Espanyol nagbago rin ang estruktura ng tirahan ng mga Pilipino. Ipinakilala
ng mga Espanyol ang bahay na bato. Ito ay malaki at matibay, gawa ang unang palapag nito sa
bato at ang ikalawang palapag naman ay yari sa matigas na kahoy.

Lutuin

Ang impluwensya ng mga Espanyol sa pagkaing Pilipino ay makikita pa rin hanggang sa

kasalukuyan. Natutunan ng mga Pilipino ang pagluluto ng longganisa, tocino, embutido, bistek,
callos, torta, pochero, escabeche, menudo, afritada, relleno, mechado, caldereta at estofado na
madalas makikita sa tuwing may pagdiriwang. Nariyan din ang arroz caldo, empanada, paella,
chicharon at leche flan.

Natuto ang mga Pilipino na gumamit ng kutsara, tinidor at kutsilyo sa pagkain. Mga
kasangkapan tulad ng tasa, baso, mangkok at plato na naging impluwensya rin ng mga Espanyol
at Tsino.

Pananamit
Unti-unting natutunan ng mga Pilipino ang magsuot ng mga damit na may mga istilong Espanyol.
Naging pangunahing impluwensya ng mga Espanyol ay ang tsinelas at sapatos. Ang mga
kalalakihan ay natutong magsuot ng sumbrero, mahabang pantalon, dyaket, camisa chino,
ropillaat sapatos. Ang mga kababaihan naman ay natutong magsuot ng saya (mahahabang
palda) at kimona (blusang yari sa pinong tela). Minsan sinasamahan nila ito ng panuelao.
malaking panyo na ipinapatong sa balikat at mantillao alampay. Naimpluwensyahan din ng mga
Espanyol ang pagsusuot ng payneta o panggayak na suklay sa buhok. Nakagawian din nilang
magdala ng abaniko at panyolito. Ang kasuotang Maria Clara, isa sa mga pangunahing tauhan sa
nobela ni Jose Rizal ang isang halimbawa ng kasuotan ng mga kababaihan noong panahon ng
mga Espanyol.

Edukasyon
Walang pormal na edukasyon ang mga sinaunang Pilipino noon. Natuto sila sa mga turo ng
kanilang mga magulang tulad ng pangingisda, pangangaso at pagtatanim. Bagama’t may
baybayin ngunit wala silang pormal na edukasyon.
Sa panahon ng mga Espanyol, ang pormal na edukasyon sa Pilipinas ay pinasimulan. Ang mga
prayle ang nangasiwa sa sistema ng edukasyon sa Pilipinas. Layunin nito na turuan ang mga
Pilipino na mamuhay sa pamamaraang Kristiyano. Dito nagsimula nang nagtayo ng iba’t ibang
paaralan at kolehiyo. Ang pagtuturo ng asignaturang tulad ng katesismo o relihiyon, pagsulat,
pagbasa at aritmetika ang tanging pokus ng mga paaralan. Ang mga paaralang ito ay eksklusibo
lamang sa mga kalalakihan bago pa man sumapit ang ika-19 na siglo. Noong ika-19 siglo lamang
sila unang tumanggap ng kababaihang Pilipino.

Musika, Sayaw, at mga Pagdiriwang Musika

Ang angking talento at pagkahilig ng mga Pilipino sa musika ay lalo pang
umunlad noong panahon ng mga Espanyol. Natutunan ng mga Pilipino ang musikang Kanluranin.
Ang paggamit ng instrumentong alpa, biyolin, gitara, piano at plauta ay nalaman din. Naipakita rin
ang kanilang husay sa paglikha ng instrumentong yari sa kawayan. Halimbawa nito ay ang
“Organong Kawayan” na nasa simbahan ng Las Pinas na ginawa ni Padre Diego Cera, isang
rekoletong misyonero noong 1818. Naging tanyag sa larangan ng musika sina Jose Canseco, Bibiano
Morales, Marcelo Adonay, Hipolito Rivera, Andres
Dancel at Ladislao Bonus.

Sayaw
Nakilala ang mga sayaw na Jota, Surtido, Habanera, Tango, Fandango, Lanceros, Rigodon, Polk,
Mazurka at Waltz. Nahaluan din ng impluwensya ng Kanluranin ang mga katutubong sayaw ng mga
Pilipino. Sinayaw ang Itik-itik at Tinikling sa indayog na La Jota at Polka. Ang mga ilang galaw
naman sa Cariñosa, sayaw Santa Isabel at iba pang sayaw pag-ibig at
pananampalataya sa mga santo ay hango sa Waltz.

Pagdiriwang
Malaking impluwensiya din ang mga iba’t ibang pagdiriwang panrelihiyon na dinala ng mga
Espanyol. Ang mga ito ay naging bahagi na rin ng tradisyong Pilipino hanggang kasalukuyan ay
ipinagdiriwang pa rin. Ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod:
● Pista. Ang kapistahan ng patron o santo ng bayan ang pinakatanyag at nakakaaliw na
pagdiriwang. Kumpleto ito sa mga banderitas sa kalsada, banda ng musiko, palaro,
palabas at sayawan. Bahagi nito ang magarbo at magastos na handaan. Ang mga kamag-
anakan sa ibang bayan ay dumadalaw upang makipagdiwang ng pista. Natutong
mangutang ang mga Pilipino para may maihanda sa araw na ito. Mayroon din prusisyon ng
 mga napiling magandang kababaihan tuwing Flores de Mayo at Santacruzan.

● Pasko. Ang pasko ay pagdiriwang ng bawat pamilya na ginugunita ang kapanganakan ni

Hesus. Kumakain sila sa noche buena at nagbibigayan ng regalo katulad ng ginawa ng
tatlong hari na nagbigay ng regalo kay Hesus.

● Mahal na Araw. Ang kuwaresma o mahal na araw ay sinisimulan sa Linggo ng Palaspas

(Palm Sunday). Nagdaraos sila ng mga gawaing pansimbahan kagaya ng misa at prusisyon.
Sa panahong ito binabasa nila ang Pasyon o aklat na kung saan nakasulat ang buhay ni
Hesukristo.Nakapapanood din tayo ng mga prusisyon ng mga taong sinasaktan ang
kanilang mga sarili tulad ng pagpasan at pagpapako sa krus, kilala ang Cutud, San
Fernando, Pampanga sa mga gawaing ito. Sila ay nagpi-Penitensya na kinapapalooban ng
sariling pagpaparusa bilang pagbabalik tanaw sa hirap at sakit na dinanas ng Panginoong
Hesukristo.

● Binyag at Kasal. Ang bawat Pilipino ay dumaraan sa ritwal ng pagbibinyag. Ito ay

palatandaan na bahagi na ng mga pananampalatayang Kristiyano. Ang taong
binibinyagan ay kumukuha ng ninong at ninang sa paniniwalang gagabay at gaganap sila
bilang pangalawang magulang niya. Gayundin ang kaugalian sa kasal mamimili ng mga
ninong, ninang at abay upang maging saksi ng kanilang kasal o pag-iisang dibdib.
Mga Laro. Marami ring mga larong Pilipino ang naimpluwensyahan ng mga Espanyol. Ang mga larong
ginagamitan ng kard ay nakuha natin sa mga Espanyol tulad ng Juego de Prenda, Pangguinggui,
Kuwaho at Siete-siete. Mga larong panlabas naman ang mga Patintero, Sipa at Palosebo.
Panitikan
Malaki rin ang naging impluwensya ng mga Espanyol sa larangan ng panitikan. Ipinakilala ng
mga Espanyol ang dasal, nobena, talambuhay ng mga santo at santa, awit, korido, tula, kuwento,
moro-moro, senakulo, karilyo at sarsuwela.
⮚ Awit-tulang pasalaysay na binubuo ng labindalawang pantig sa bawat linya. Halimbawa
nito ang “Florante at Laura: na likha ni Francisco Balagtas, ang tinaguriang “prinsipe ng
Makatang Tagalog”.
⮚ Korido. Tulang may walong pantig sa bawat taludtod. Ang “Ibong Adarna” at “Don Juan
Tiñoso” ang mga halimbawa nito.
⮚ Moro-moro. Dulang nagpapakita ng paglalaban ng mga Kristiyano at Muslim at ang wakas
nito ay ang pagkagapi ng Muslim o pagtanggap sa relihiyong Kristiyanismo.
⮚ Sarswela. Dulang may salitaan, sayawan at awitan
⮚ Karilyo. Dulang gumagamit ng mga tau-tauhang karton na pinapagalaw sa harap ng ilaw
⮚ Senakulo. Dulang nagpapakita ng mga paghihirap at pagpaparusa sa Panginoong
Hesukristo.

Pagpapangalan
Nagbago rin ang paraan ng pagpapangalan ng mga Pilipino. Batay sa kautusan ni
Gobernador–Heneral Narciso Claveria Bautista, ang Claveria Decree noong 1849. Dahil dito,
binigyan ng apelyidong Espanyol ang mga Pilipino tulad ng dela Cruz, del Rosario, de los Santos,
at Santiago. Nakatala ang mga ito at mahigit 61, 000 mapagpipiliang apelyido sa Catalogo
Alfabetico de Apellidos.

Relihiyon
Itinuro ang mga Katolikong kaugalian gaya ng pagbibinyag, pagpapakasal,
pangungumpisal, pagrorosaryo, pagnonobena, pagsimba at iba pa. Kaugnay nito, dinala ng mga
Espanyol sa Pilipinas ang sistema ng palimbagan. Ang Doctrina Christiana ang kauna-unahang
aklat na nailimbag sa Pilipinas noong 1593. Ito ay isang aklat tungkol sa katesismo at mga dasal at
isinalin ito sa wikang Tagalog.

Sanggunian: Pilipinas Bilang Isang Bansa 5 p.198-203 ADM Ikalimang Baitang

Modyul 3
 Mga Gabay na Tanong:
1. Ano-ano ang mga pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol?
2. Alin sa mga impluwensyang Espanyol ang umiiral at ipinagpapatuloy pa sa kasalukuyan?
3. Paano naimpluwensiyahan ng Kristiyanismo ang kultura ng mga Pilipino?
Nakatulong ba sa mga Pilipino ang mga pagbabagong pangkultura upang maging mabuti ang
kanilang pamumuhay? Ipaliwanag ang iyong sagot.

Ngayon ay nagkaroon ka na ng kaalaman tungkol sa mga pagbabagong kultural sa ilalim ng

kolonyalismong Espanyol. Para sa iyong karagdagang kaalaman sa aralin sagutan ang mga
sumusunod na Gawain.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 1:

Panuto: Gayahin ang graphic organizer na nasa ibaba sa iyong sagutang papel.Gamit ang
ginawang graphic organizer ay magbigay ng mga pagbabago sa panahon ng kolonya sa bawat
elementong kultura.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 2:

Panuto: Sa iyong sagutang papel gayahin ang tsart na nasa ibaba. Gamit ang ginawang tsart ay
paghambingin ang mga sumusunod noong panahon ng Espanyol at sa kasalukuyan. Isulat ang
salitang naglalarawan sa tamang hanay.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 3:

Panuto: Sa isang malinis na bondpaper gumawa ng poster na nagpapakita ng pagpapahalaga sa
kultura ng mga Pilipino.

MGA 4 3 2 1
KRAYTERYA
Pagkamalikhain Lubos na Naging malikhain sa Hindi gaanong Walang
nagpamalas ng paghahanda naging malikhain ipinamalas na
pagkamalikhain sa sa paghahanda pagkamalikh ain
paghahanda sa
paghahanda
Presentasyon Lubhang naging Naging malinaw Hindi gaanong Hindi malnaw ang
malinaw ang ang ang malinaw ang ang ang paghahatid
paghahatid ng paghahatid ng paghahatid ng ng
mensahe mensahe mensahe mensahe
Organisasyon Buo ang kaisipan, May kaisahan at Konsistent, may Hindi ganap ang
konsistent, may sapat na kaisahan, kulang pagkakabuo,
kumpleto ang detalye at sa detalye at hindi kulang ang detalye
detalye at malinaw na gaanong malinaw at di malinaw ang
 napakalinaw ng intensyon ang intensyon
intensyon intensyon
Kaangkupan sa Angkop na angkop Angkop ang mga Hindi gaanong Hindi angkop ang
Paksa ang mga larawan larawan sa paksa angkop ang mga larawan sa
sa paksa larawan sa paksa
paksa
Kabuuang
Puntos
Gawain sa Pagkatuto Bilang 4:
Panuto : Iguhit sa may patlang ang masayang mukha ( ) kung tama ang
isinasaad ng pahayag at malungkot na mukha ( ) naman kung hindi.
1. Ipinakilala ng mga Espanyol ang bahay na bato. Ito ay malaki at matibay, gawa ang
unang palapag nito sa bato at ang ikalawang palapag naman ay yari sa matigas na kahoy.
2. May pormal na edukasyon ang mga sinaunang Pilipino noon.
3. Sa pananamit ang naging pangunahing impluwensya ng mga Espanyol ay ang
tsinelas at sapatos.
4. Madaling natutunan ng mga Pilipino ang pagtugtog ng mga instrumentong pangmusika
tulad ng plauta, biyolin, harpa, at piano na dala ng mga Espanyol sapagkat kahalintulad ito
ng mga instrumentong katutubo sa kanila.
5. Bago pa dumating ang mga Espanyol sa Pilipinas ay marunong ng gumamit ang mga
Pilipino ng kutsara at tinidor at kutsilyo sa pagkain.

Gawain sa Pagkatuto Bilang 5:

Panuto: Piliin ang mga bagay, produkto na dinalang pagbabago sa Pilipinas noong panahon ng
Espanyol na hanggang kasalukuyan ay di pa nawawala. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

Bistek panyeta sapatos baro’t saya patintero pasko Mother’s

Day kasal hotdog T-Shirt bahay na bato Santacruzan
Madjong pancit siomai ramen empanada

Gawain sa Pagkatuto Bilang 6:

Panuto : Impluwensya Noon, Naririto Pa Rin Ngayon. Pagmasdan ang sariling pamayanan at
tukuyin ang mga bagay na kakikitaan pa rin ng mga impluwensyang kolonyal. Tularan at
kompletuhin ang checklist batay sa hinihingi nito. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Pangalan: Pamayanan:

Gawain sa Pagkatuto Bilang 7:

Panuto: Piliin ang angkop na inilalarawan ng bawat bilang. Isulat ang tamang titik sa iyong sagutang
papel.

1. Bahay na Bato a. Mga larong panlabas na impluwensya

ng mga Espanyol
2.
b. Uri ng pananamit noong panahon ng Espanyol
Leche Flan
c. Isang pagdiriwang na pagbabalik
3.
Mahal na Araw tanaw sa naging pasakit na dinanas ni Hesukristo
4.
d. Panghimagas na hanggang
Patintero at Sipa kasalukuyan ay di nawawala sa
handaan at paborito ng mga Pilipino
5.
Baro’t Saya e. Panahanan na dinala ng mga
Espanyol
f. Uri ng sayaw na impluwensya ng mga Espanyol