Câu 1.

(3,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới
Đam mê có nghĩa là bạn quan tâm tới những gì bạn làm,không phải chỉ là sự quan
tâm hời hợt mà là sự quan tâm thật sự. Bạn sẽ trở thành người có động lực, thường xuyên
hứng khởi và nhiệt tình. Những gì bạn làm có ý nghĩa rất quan trọng - không phải là vấn đề
tiền bạc, danh vọng hay địa vị. Đó chính là sự đóng góp hữu ích cho cuộc sống con người,
cho xã hội và môi trường. Nếu bạn không đam mê bạn sẽ làm gì? Nếu bạn đam mê thì bạn sẽ
đam mê cái gì? Nếu không phải bây giờ thì là khi nào?
(Trích Đam mê và dũng cảm, những quy tắc trong quản lí, Richard Templar, NXB Lao động,
2015)
a.(0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản trên.
Nghị luận
a. (0,5 điểm) Theo văn bản, có đam mê bạn sẽ trở thành người như thế nào?
Bạn sẽ trở thành người có động lực, thường xuyên hứng khởi và nhiệt tình.
c. (1,0 điểm) Xét về mục đích nói câu: "Nếu không phải bây giờ thì là khi nào?" thuộc
kiểu câu gì? Câu nghi vấn
d. (1,0 điểm) Thông điệp nào trong văn bản có ý nghĩa nhất với em? Vì sao? (trả lời
trong khoảng 5 dòng)
- Thông điệp em cho rằng có ý nghĩa nhất đó là: Sống cần phải có đam mê.
- Lý giải: Nếu sống không có đam mê thì tất cả công việc chúng ta làm chỉ mang tính
chất hời hợt và vì thế thành quả mà nó mang lại cũng không khiến chúng ta cảm thấy vui vẻ,
thỏa mãn. Cuộc sống sẽ trở nên vô vị, nhạt nhẽo và không có mục đích.
Câu 2. (2,0 điểm)
Em hãy viết một đoạn văn ( khoảng 15 đến 20 dòng) về chủ đề: Tuổi trẻ cần có đam
mê như thế nào để đóng góp hữu ích cho cuộc đời?
Câu 3. (5,0 điểm)
Cảm nhận của em về vẻ đẹp hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động trong
đoạn thơ sau:
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Câu hát căng buồm với gió khơi,

Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
(Trích Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận, SGK Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục, 2017)
****************Hết****************

Câu Yêu cầu cần đạt

Câu a. Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận
1 b. Theo văn bản, có đam mê bạn sẽ trở thành người có động lực, thường xuyên hứng
 khởi và nhiệt tình.
c. Câu nghi vấn
d. Học sinh có thể trình bày theo cảm nhận của mình, lý giải
Gợi ý:
- Thông điệp em cho rằng có ý nghĩa nhất đó là: Sống cần phải có đam mê.
- Lý giải: Nếu sống không có đam mê thì tất cả công việc chúng ta làm chỉ mang
tính chất hời hợt và vì thế thành quả mà nó mang lại cũng không khiến chúng ta cảm
thấy vui vẻ, thỏa mãn. Cuộc sống sẽ trở nên vô vị, nhạt nhẽo và không có mục đích.
Em hãy viết một đoạn văn ( khoảng 15 đến 20 dòng) về chủ đề: Tuổi trẻ cần có
đam mê như thế nào để đóng góp hữu ích cho cuộc đời?

I. Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề, có thể trích dẫn câu nói "Đuổi theo đam mê, thành
công sẽ đuổi theo bạn" .
II. Thân đoạn:
- Giải thích:
+ "Đam mê": Là cảm giác mong muốn, khát khao có được ai đó hay làm được điều
gì đó, bị hấp dẫn bởi một sự vật, sự việc. Là một quá trình trải nghiệm, khi bạn đã trải
qua quá trình thực tiễn với công việc một thời gian, cảm thấy thực sự yêu thích công
việc và theo đuổi công việc sở thích đó tới cùng cho dù phải chấp nhận hy sinh nhiều
thứ trong cuộc sống.
–> Khẳng định: Tuổi trẻ cần có đam mê, có sự kiên trì, quyết tâm theo đuổi đam
mê đó để đóng góp hữu ích cho cuộc đời.
Câu
- Tuổi trẻ cần có đam mê như thế nào để đóng góp hữu ích cho cuộc đời?
2
+ Đam mê học hỏi sẽ khiến chúng ta học tập trong trạng thái vui vẻ phấn khích, từ
đó học tập có hiệu quả hơn. là động lực để ta học ở mọi lúc mọi nơi tiếp xúc với mọi
nguồn kiến thức, từ đó mở rộng vốn hiểu biết của mình.
+ Đam mê trong công việc.
+ Bạn có đam mê đồng nghĩa với bạn có mục tiêu cuộc đời, bạn sẽ có mục đích
sống, từ đó cố gắng kiên trì theo đuổi và thành công.
- Bàn luận, mở rộng, liên hệ:
+ Kể câu chuyện về những người theo đuổi đam mê và thành công: Newton, Ê-đi-
xơn.
+ Tuổi trẻ ngày nay: Học sinh, sinh viên thành công với những sáng chế khoa học.
- Phản đề: có nhiều người học trong trạng thái ép buộc, dễ cảm thấy nhàm chán, bực
tức, dẫn đến mệt mỏi, hiệu quả không cao.
- Liên hệ bản thân
III. Kết đoạn: Khái quát chung

Câu 3. (5,0 điểm)

Cảm nhận của em về vẻ đẹp hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động trong
đoạn thơ sau:
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.

Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng

Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Câu hát căng buồm với gió khơi,

Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
(Trích Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận, SGK Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục, 2017)

Huy Cận là một trong những cây bút có sức sáng tạo dồi dào trong phong trào Thơ mới
ở Việt Nam. Thơ ông có sự vận động, thay đổi qua từng chặng đường, nếu trước cách mạng
tháng Tám thơ Huy Cận chất chứa một nỗi sầu bi khôn xiết mà theo nhận định của nhà phê
bình Hoài Thanh thì đó là "một mạch sầu ngàn năm ngấm ngầm trong cõi đất này". Sau Cách
mạng, thơ Huy Cận có sự thay đổi lớn cả về tư tưởng và tình cảm, ông hướng ngòi bút khám
phá cuộc sống lao động mới qua những vần thơ tươi vui, chứa đựng những niềm tin mãnh
liệt về tương lai tươi sáng. Tiêu biểu nhất cho phong cách sáng tác của Huy Cận sau cách
mạng là bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”. Viết về cuộc sống lao động trên biển của những
người ngư dân, đặc biệt trong ba khổ thơ cuối của bài, nhà thơ đã tập trung khắc họa cảnh
đánh bắt cá trên biển và vẻ đẹp hài hòa của con người lao động trong không gian hùng vĩ,
mênh mông của biển cả.(Trích dẫn thơ).

Nếu trong những khổ thơ đầu, nhà thơ Huy Cận đã mở ra trước mắt người đọc khung
cảnh ra khơi đầy hứng khởi, tươi vui khi hoàng hôn buông xuống thì ba khổ thơ cuối lại là
khúc hát gọi cá đầy mê say của người dân chài lưới khi thu hoạch cá và khung cảnh huy
hoàng, tráng lệ của đoàn thuyền khi trở về đất liền.
Cảnh đánh cá về đêm giữa biển thật vất vả và cũng lắm hiểm nguy. Và để xua tan đi cái
mệt nhọc ấy, những tiếng hát văng vẳng cất lên giữa không gian bao la. Âm thanh tiếng hát
không bao giờ dứt giữa biển cả mênh mông. Tiếng hát căng đầy sức sống của người lao động
mới:
Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Trăng in xuống nước, sóng xô bóng trăng dưới nước như gõ vào mạn thuyền tạo nên
nhịp trăng để xua cá vào lưới. Thiên nhiên và con người cùng một nhịp lao động. Công việc
đánh cá vào đêm vốn nặng nhọc, vất vả đã thành bài ca lao động đầy niềm vui nhịp nhàng,
cùng thiên nhiên vừa hùng tráng vừa thơ mộng. Tiếng hát lạc quan của những người ngư dân
lao động Hòn Gai làm cho công việc vơi đi nỗi mệt nhọc.
Hình ảnh gọi cá vào chính là công việc vất vả của ngư dân. Nhưng dưới ngòi bút của
Huy Cận, ông đã biến công việc nặng nhọc này thành niềm vui say mang đầy chất thơ. Lời
ca gọi cá vào lưới nâng cao thêm cái chất thơ mộng của bức tranh. Ngư dân gõ thuyền xua cá
vào lưới. Nhưng ở đây không phải con người mà là ánh trăng in xuống nước óng ánh, trăng
gõ vào mạn thuyền, muôn vàn ánh vàng tan ra theo làn sóng vỗ vào mạn thuyền. Hiện thực
được trí tưởng tượng sáng tạo thành hình ảnh lãng mạn giàu chất thơ. Cái nhìn của tác giả
đối với con người là cái nhìn tươi tắn đầy lạc quan. Từ gõ và hát trong câu thơ giúp ta hình
dung cảnh đánh cá ngoài khơi thật sinh động và hấp dẫn. Biển hào phóng cho ta nhiều tôm
cá, con người chinh phục thiên nhiên cũng đầy lòng biết ơn:
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Biển như lòng mẹ ấm áp chan chứa nghĩa tình. Nghệ thuật so sánh độc đáo cho ta thấy
sự phong phú của tài nguyên biển góp phần nuôi sống con người dưới bàn tay lao động khai
thác của những ngư dân. Nếu như mẹ nuôi con bằng dòng sữa ngọt ngào tinh khiết từ thuở
ấu thơ đến khi trưởng thành thì biển cả, dù những ngày sóng lặng gió êm hay bão tố cuồng
nộ thì lúc nào biển cũng hào phóng ban tặng cho ngư dân nguồn hải sản quý báu. Chính bà
mẹ biển cả bao la đó đã nuôi sống con người bao thế hệ. Giọng thơ tha thiết chân thành.
Niềm say sưa hào hứng và những ước mơ cháy bỏng của con người muốn hòa hợp với thiên
nhiên và chinh phục thiên nhiên bằng công việc lao động của mình
Đặc biệt, hình ảnh người lao động hiện lên thật sống động, trở thành trung tâm của bức
tranh thiên nhiên với những nét phác họa tạo hình đầy góc cạnh, gân guốc, khỏe khoắn trong
cảnh kéo lưới khi trời bắt đầu sáng:
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
"Sao mờ" là khoảng thời gian chuẩn bị trời đã bắt đầu rạng sáng, đó cũng chính lúc công
việc của người ngư dân càng trở nên khẩn trương, mau lẹ để kéo lưới cho kịp trời sáng. Cảnh
lao động hiện lên như một bức tranh sống động, với những nét tạo hình đầy khỏe khoắn, gân
guốc với hình ảnh trung tâm là con người lao động. Cụm từ “kéo xoăn tay” không chỉ cho
thấy những mẻ cá bội thu, nặng trĩu mà đây còn là một nét vẽ tạo hình với những bắp thịt săn
chắc của những chàng thanh niên ngư dân cuồn cuộn nổi lên để kéo cá vào khoang thuyền.
Từ đó khiến ta chợt nhớ tới câu thơ của nhà thơ Tế Hanh trong bài thơ “Quê hương” khi
cũng viết về dân chài lưới quê mình:
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm.
Ánh nắng hồng của bình minh hòa cùng với sắc màu của cá: “bạc”, “vàng” có tác dụng
tô đậm thêm sự giàu có và quí giá “rừng vàng bể bạc” của biển cả mà thiên nhiên ban tặng
cho con người. "Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng” gợi tả công việc nhịp nhàng của ngư
dân với sự vận hành của vũ trụ. Khi lưới xếp lên khoang cũng là lúc đoàn thuyền trở về đón
ánh bình minh, kết thúc một ngày lao động vất vả, mệt nhọc. Hình ảnh “nắng hồng” ở cuối
khổ thơ biểu tượng cho niềm vui, niềm lạc quan tin tưởng của người lao động trước thành
quả mà họ đã gặt hái được.
Bài ca lao động khép lại trong khổ thơ cuối với hình ảnh đoàn thuyền trở về trong thắng
lợi lúc bình minh lên. Lúc này, con người lao động trở nên hài hòa cùng với vũ trụ thiên
nhiên: phấn khởi, hồ hởi trong niềm vui chiến thắng sau một đêm kéo lưới vất vả:
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
 Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Mở đầu bài thơ lúc ra khơi bắt cá là câu hát và khép lại bài thơ khi đoàn thuyền đánh cá
trở về cũng là câu hát của con người lao động ngư dân làng chài, điều đó cho thấy cả hành
trình đánh bắt cá của ngư dân đã trở thành bài ca lao động. Nếu tiếng hát mở đầu khi ra khơi
là tiếng hát biểu trưng cho tinh thần lạc quan, niềm hi vọng, tin thì câu hát ở cuối bài thơ lại
biểu tượng cho niềm vui sướng, hạnh phúc trước thành quả lao động mà họ đã gặt hái được
sau một đêm kéo lưới vất vả.
Hình ảnh mặt trời cũng là hình ảnh được lặp lại khi mở đầu và kết thúc bài thơ. Mở đầu
là hình ảnh mặt trời xuống biển, kết thúc bài thơ lại là mặt trời đội biển giữa muôn trùng
sóng nước. Điều đó gợi nên sự vận động của thời gian và công việc lao động của con người
đã hoàn tất. Tuy nhiên, sắc thái ý nghĩa qua mỗi lần hình ảnh "mặt trời" xuất hiện lại khác
nhau. Nếu như hình ảnh mặt trời ở khổ đầu báo hiệu thời khắc của ngày tàn, đêm xuống và
công việc lao động của người ngư dân bắt đầu mở ra thì "mặt trời" ở khổ cuối lại báo hiệu
thời khắc của một ngày mới bình minh, biểu tượng cho ánh sáng mới, cuộc sống mới, chan
chứa niềm vui, hạnh phúc của con người sau chuyến hành trình lao động nhọc nhằn, gian
khó, hiểm nguy. Trong bức tranh ấy, con người ngư dân xuất hiện trong tư thế sánh ngang
với mặt trời, với thiên nhiên, vũ trụ: “Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời”. Từ "với",
"cùng" đã diễn tả sự hài hòa cân đối giữa thiên nhiên và con người lao động.
Nếu trong thơ xưa, con người thường chìm khuất trước thiên nhiên thì nay, dưới cái
nhìn của người chiến sĩ cách mạng trong thời đại mới, con người hiện lên thật tự tin, mạnh
mẽ trong tư thế “chạy đua” với vũ trụ, trời đất. Và sự thực thì con người đã chiến thắng. Bởi
khi mặt trời lóe rạng đông thì cũng là lúc đoàn thuyền đã trở về bến đỗ. Ánh mặt trời đã điểm
tô cho thành quả lao động thêm rực rỡ. Mặt trời chiếu rọi vào những mắt cá khiến muôn mắt
cá như muôn mặt trời tỏa ánh huy hoàng. Như vậy khổ thơ cuối đã khắc họa thành công hình
ảnh đoàn thuyền và con người ngư dân hiện lên thật lớn lao, kì vĩ, thể hiện niềm vui, niềm
hân hoan vào thành quả lao động, niềm tin tưởng vào cuộc sống mới, vào ngày mai tươi sáng
của đất nước.
Đoạn thơ miêu tả cảnh biển khơi về đêm thật đẹp, thật tráng lệ thể hiện năng lực quan sát
và đầu óc bay bổng của nhà thơ. Thiên nhiên đã hào phóng ban tặng cho những ngư dân
chăm chỉ lao động thu hoạch được nhiều mẻ cá lớn. Công việc đánh cá về đêm thật vất vả,
nặng nhọc nhưng đã đem lại cho con người một cuộc sống ấm no hạnh phúc. Niềm phấn
khởi của ngư dân cũng là dấu hiệu của cuộc sống đang chuyển biến lên một tầm cao mới.
Với cách sử dụng màu sắc, cách vận dụng các thủ pháp nghệ thuật như ẩn dụ, hoán dụ,
nhân hóa và thậm xưng, Huy Cận đã sáng tạo được nhiều hình ảnh đẹp, đầy ý nghĩa. Ba khổ
thơ cuối toát lên vẻ đẹp của vùng biển quê hương, của khung cảnh lao động, là niềm vui của
con người đã làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc sống.
ĐỀ 1: PHẦN I: ĐỌC-HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu bên dưới:
...Bức tranh màu xanh tôi thường say ngắm nhất
Mỗi tia sáng làm đổi thay màu sắc
Mỗi hạt mưa, làn sương, cánh chim
Đã khảm vào tôi từ thuở biết nhìn
Và phác trong tôi bao đường nét bình yên
Rồi một sáng tôi nghe lời bức tranh đằm thắm:
- Anh không thể chỉ đắm say đứng ngắm
Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ.
(Trích Bức tranh của tôi - Nguyễn Duy)
Câu 1 (1,0 điểm). Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào? Tự do
Câu 2 (1,0 điểm). Chỉ ra và nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ liệt
kê được sử dụng trong đoạn trích trên.
- Biệt pháp tu từ liệt kê: hạt mưa, làn sương, cánh chim
- Tác dụng: nhấn mạnh vẻ đẹp phong phú, đa dạng của cuộc sống, niềm yêu
thương, gắn bó, tình cảm nâng niu, trân trọng từng vẻ đẹp của cuộc đời bình dị,
thân thuộc.
Câu 3 (1,0 điểm). Em hiểu như thế nào về dòng thơ:
Anh không thể chỉ đắm say đứng ngắm
Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ .
Câu thơ này gợi em nhớ đến những câu thơ nào trong bài thơ Mùa xuân nho
nhỏ của nhà thơ Thanh Hải?
3. Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ
- Nét vẽ đơn sơ: ở đây có thể hiểu là phải hành động, đóng góp cho cuộc đời.
=> Quan niệm sống được nhà thơ gửi gắm trong hai dòng thơ cuối: mỗi con
người không thể chỉ biết ngắm nhìn, hưởng thụ mà cần phải biết đóng góp, dù chỉ
là một phần bé nhỏ, để làm nên vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống.
=> Liên hệ tới một trong hai khổ thơ:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
 PHẦN II: LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 15 - 20 câu) trình bày
suy nghĩ của mình về quan niệm sống được nhà thơ gửi gắm trong hai câu thơ
cuối: Anh không thể chỉ đắm say đắng ngắm/ Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ.
Câu 2 (5,0 điểm) Câu 2 (5,0 điểm):
Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít, ba lần. Tôi
có nghĩ tới cái chết. Nhưng là một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính:
liệu nhìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ
hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì
khá phiền. Và mồ hôi thấm vào môi tối, mằn mặn, cát lạo xạo trong miệng.
Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay
mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Đất
rơi lộp bộp, tan đi âm thầm trong những bụi cây. Mảnh bom xẻ không khí, lao và
rít vô hình trên đầu.
Tôi phủi áo, căng mắt nhìn qua khói và chạy theo chị Thao. Muốn xuống chờ
Nho để đi về hang, chị Thao phải qua chỗ tôi. Chị cười, răng trắng, vết sẹo bóng
lên, mảnh dù bay trên lưng, chị lao lên trước tôi. Gió cố tình giật mảnh dù trên
lưng chị, nhưng không giật nổi.
Chị Thao vấp ngã, tôi đỡ chị. Nhưng chị vùng ra, mắt mở to, mờ trắng đi như
không còn sự sống. Sao vậy? Tôi không hiểu. Chị kéo luôn tay tôi, sà xuống mô
đất. Vâng, một mô đất nhỏ, hơi dài, phủ đầy thuốc bom màu xám,
- Nho, bị thương ở chỗ nào? Bị ở đâu, em?
Chị nghẹn ngào, không nước mắt. Tôi moi đất, để Nho đặt lên đùi mình. Màu túa
ra từ cánh tay Nho, túa ra, ngấm xuống đất. Nó không giống cái que kem trắng
của tôi khi nãy nữa. Da xanh đi, mắt nhằm nghiền, quần áo đầy bụi. Quả bom
tung lên và nổ trên không. Hầm nó nấp bị sập.
Thế đấy!
Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than. Bông băng trắng. Vết thương
không sâu lắm, vào phần mềm. Nhưng vì bom nổ gần, Nho bị choáng. Tôi tiêm
cho Nho, Nho lim dim mắt, dễ chịu. Có lẽ không đau lắm. Chị Thao luẩn quẩn
bên ngoài, lúng túng như chẳng biết làm gì mà lại rất cần được làm việc. Chị ấy
sợ máu.
Cảm nhận của em về các nhân vật trong đoạn trích trên. Từ đó, liên hệ với bản
thân về trách nhiệm đối với đất nước.
 Câu 1 (2,0 điểm) Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 15 - 20 câu) trình bày
suy nghĩ của mình về quan niệm sống được nhà thơ gửi gắm trong hai câu thơ
cuối: Anh không thể chỉ đắm say đắng ngắm/ Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ.

Đoạn văn:
Hai dòng thơ cuối “Anh không thể chỉ đắm say đứng ngắm/ Anh phải là một
nét vẽ dẫu đơn sơ” đã đem đến cho người đọc quan niệm sống hết sức đúng đắn.
Bằng những hình ảnh giản dị, Nguyễn Duy muốn khẳng định rằng mỗi con người
không thể chỉ biết ngắm nhìn, hưởng thụ mà cần phải biết đóng góp, dù chỉ là
một phần bé nhỏ, để làm nên vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống. Đó là một quan
niệm đúng đắn và sâu sắc. Vì phải có sự chung tay, góp sức của nhiều người, mới
có thể tạo lập, gìn giữ một cuộc sống tốt đẹp. Không chỉ thế, sự cống hiến còn
mang đến cho con người niềm vui, hạnh phúc, niềm tự hào… Bức tranh nào cũng
được tạo nên từ những nét vẽ dẫu cho nó có đơn sơ đến mức như thế nào đi
chăng nữa. Và bức tranh cuộc sống chỉ trở nên rực rỡ sắc màu khi mỗi người biết
góp vào đó một nét vẽ, dù bé nhỏ, biết tham gia tích cực, cống hiến cho tập thể,
cuộc đời. Khi đó, chính họ sẽ cảm nhận được giá trị của bản thân, tự hào và lạc
quan hơn trong cuộc sống. Tuy nhiên vẫn còn tồn tại một bộ phận những người
sống bàng quan với cuộc đời, thờ ơ với xã hội, chỉ biết hưởng thụ. Đó là những
hành động đáng phê phán. Vậy nên, mỗi người cần giữ thái độ sống tích cực, hoà
mình vào thiên nhiên, vào dòng chảy xã hội. Đồng thời, nỗ lực để “nét vẽ” của
mình không chỉ“đơn sơ” mà thật đậm màu, rực rỡ, tận hiến. Điều đó sẽ làm nên
giá trị cho sự tồn tại của mỗi người trong cuộc đời.

1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Lê Minh Khuê và tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”
- Giới thiệu về đoạn trích và các nhân vật trong đoạn.
Em là người thanh niên xung phong
Không có súng, chỉ có đôi vai cáng thương, tải đạn
Giữa tầm đạn thù, tấm lòng dũng cảm
Em vượt đường dài tiếp thêm lửa tiến công.
(Những bông hoa trên tuyến lửa, Đỗ Trung Quân)
Từ lâu, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong đã đi vào thơ ca, nhạc
họa, trở thành nguồn cảm hứng dồi dào, bất tận. Ta có thể kể đến bài thơ "Gửi
em cô gái thanh niên xung phong" của nhà thơ Phạm Tiến Duật hay bài hát "Cô
gái mở đường" của cố nhạc sĩ Xuân Giao...Và Lê Minh Khuê cũng góp một tiếng
nói riêng, tiếng nói của một thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn
vào đề tài này với truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" . Truyện được viết 1971,
lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra ác liệt. Truyện phản
ánh chân thực tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống
chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái
thanh niên xung phong. Đoạn trích trên tiêu biểu cho những nét phẩm chất cao
đẹp đó của họ.

2. Thân bài
a. Cảm nhận về các nhân vật trong đoạn trích:
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu: Ba cô gái Thao, Phương Định, Nho làm ở tổ
trinh sát mặt đường. Họ sống trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến
đường Trường Sơn, nơi tập trung bom đạn nguy hiểm.
-> Công việc nguy hiểm phải chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa vùng
trọng điểm bắn phá của máy bay địch, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất
đá, đánh dấu bom chưa nổ, phá bom.
- Công việc, hoàn cảnh sống nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh.
* Những nét chung và nét riêng của ba cô gái thanh niên xung phong
- Họ đều là những cô gái thanh niên xung phong còn trẻ, phải xa nhà, xa mái
trường đi chiến đấu
* Nét chung của ba nữ thanh niên xung phong cũng là những vẻ đẹp tiêu biểu về
phẩm chất thanh niên thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước :
- Phẩm chất cao đẹp: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không sợ cái chết
- Dũng cảm, gan dạ: Sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám đối mặt với cái chết mà
không nao núng dù nhiều lần họ bị bom vùi và làm bị thương
- Họ có tinh thần đồng đội gắn bó, thân thiết: sự quan tâm chăm sóc chu đáo khi
đồng đội bị thương.
* Nét riêng
- Nho là em út tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng,
nhưng rất bản lĩnh, rắn rỏi
- Chị Thao ở chị có những nét tính cách tưởng trái ngược nhau:
+ Rất dũng cảm táo bạo nhưng lại sợ máu, sợ vắt
- Nhân vật Phương Định
+ Chăm sóc chu đáo cho đồng đội.
+ Nổi bật nhất phẩm chất anh hùng: có tinh thần trách nhiệm với công việc, gan
dạ tự tin, thận trọng khi làm nhiệm vụ.
->Qua hành động và dòng suy tư của nhân vật tác giả Lê Minh Khuê cho
người đọc thấy được thế giới nội tâm phong phú cùng phẩm chất anh hùng của
các nhân vật.
b. Liên hệ về trách nhiệm của bản thân với đất nước.
- Nêu bối cảnh quê hương đất nước hiện tại:
+ Dịch bệnh COVID – 19 diễn biến phức tạp + Chính quyền vẫn có các biện
pháp kiểm soát tốt, đảm bảo cuộc sống cho người dân
- Trách nhiệm, tình cảm của bản thân:
+ Tình yêu, gắn bó với quê hương, đất nước, đồng bào
+ Trách nhiệm: học tập và tham gia các hoạt động tình nguyện xã hội, cùng
chung tay chung sức chống dịch, giúp đỡ đồng bào
+ Rèn luyện các phẩm chất: dũng cảm, tự tin; chủ động tự giác học tập và trau
dồi kiến thức, kinh nghiệm để khi cần xông pha sức trẻ góp sức vào công cuộc
xây dựng và kiến thiết nước nhà..
* Thành công nghệ thuật
- Phương thức trần thuật: kể bằng ngôi thứ nhất chân thực, miêu tả thế giới nội
tâm phong phú sâu sắc.
- Ngôn ngữ giọng điệu: lời kể linh hoạt, câu văn ngắn, cầu đặc biệt tạo được sự
nhịp nhàng phù hợp không khí chiến đấu.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý và tính cách nhân vật đa dạng, sinh động
3. Kết bài
- Khẳng định những phẩm chất cao đẹp của ba nữ thanh niên xung phong và tài
năng của Lê Minh Khuê
- Liên hệ với bản thân và rút ra bài học về nhiệt huyết tuổi trẻ, sự cống hiến cho
đất nước

ĐỀ 1: PHẦN I: ĐỌC-HIỂU (3,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu bên dưới:
...Bức tranh màu xanh tôi thường say ngắm nhất
Mỗi tia sáng làm đổi thay màu sắc
Mỗi hạt mưa, làn sương, cánh chim
Đã khảm vào tôi từ thuở biết nhìn
Và phác trong tôi bao đường nét bình yên
Rồi một sáng tôi nghe lời bức tranh đằm thắm:
- Anh không thể chỉ đắm say đứng ngắm
Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ.
(Trích Bức tranh của tôi - Nguyễn Duy)
Câu 1 (1,0 điểm). Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào? Tự do
Câu 2 (1,0 điểm). Chỉ ra và nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ liệt
kê được sử dụng trong đoạn trích trên.
- Biệt pháp tu từ liệt kê: hạt mưa, làn sương, cánh chim
- Tác dụng: nhấn mạnh vẻ đẹp phong phú, đa dạng của cuộc sống, niềm yêu
thương, gắn bó, tình cảm nâng niu, trân trọng từng vẻ đẹp của cuộc đời bình dị,
thân thuộc.
Câu 3 (1,0 điểm). Em hiểu như thế nào về dòng thơ:
Anh không thể chỉ đắm say đứng ngắm
Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ .
Câu thơ này gợi em nhớ đến những câu thơ nào trong bài thơ Mùa xuân nho
nhỏ của nhà thơ Thanh Hải?
3. Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ
- Nét vẽ đơn sơ: ở đây có thể hiểu là phải hành động, đóng góp cho cuộc đời.
=> Quan niệm sống được nhà thơ gửi gắm trong hai dòng thơ cuối: mỗi con
người không thể chỉ biết ngắm nhìn, hưởng thụ mà cần phải biết đóng góp, dù chỉ
là một phần bé nhỏ, để làm nên vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống.
=> Liên hệ tới một trong hai khổ thơ:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

PHẦN II: LÀM VĂN (7,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm) Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 15 - 20 câu) trình bày
suy nghĩ của mình về quan niệm sống được nhà thơ gửi gắm trong hai câu thơ
cuối: Anh không thể chỉ đắm say đắng ngắm/ Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ.
Câu 2 (5,0 điểm) Câu 2 (5,0 điểm):
Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít, ba lần. Tôi
có nghĩ tới cái chết. Nhưng là một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính:
liệu nhìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ
hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì
khá phiền. Và mồ hôi thấm vào môi tối, mằn mặn, cát lạo xạo trong miệng.
Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay
mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Đất
rơi lộp bộp, tan đi âm thầm trong những bụi cây. Mảnh bom xẻ không khí, lao và
rít vô hình trên đầu.
Tôi phủi áo, căng mắt nhìn qua khói và chạy theo chị Thao. Muốn xuống chờ
Nho để đi về hang, chị Thao phải qua chỗ tôi. Chị cười, răng trắng, vết sẹo bóng
lên, mảnh dù bay trên lưng, chị lao lên trước tôi. Gió cố tình giật mảnh dù trên
lưng chị, nhưng không giật nổi.
Chị Thao vấp ngã, tôi đỡ chị. Nhưng chị vùng ra, mắt mở to, mờ trắng đi như
không còn sự sống. Sao vậy? Tôi không hiểu. Chị kéo luôn tay tôi, sà xuống mô
đất. Vâng, một mô đất nhỏ, hơi dài, phủ đầy thuốc bom màu xám,
- Nho, bị thương ở chỗ nào? Bị ở đâu, em?
Chị nghẹn ngào, không nước mắt. Tôi moi đất, để Nho đặt lên đùi mình. Màu túa
ra từ cánh tay Nho, túa ra, ngấm xuống đất. Nó không giống cái que kem trắng
của tôi khi nãy nữa. Da xanh đi, mắt nhằm nghiền, quần áo đầy bụi. Quả bom
tung lên và nổ trên không. Hầm nó nấp bị sập.
Thế đấy!
Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than. Bông băng trắng. Vết thương
không sâu lắm, vào phần mềm. Nhưng vì bom nổ gần, Nho bị choáng. Tôi tiêm
cho Nho, Nho lim dim mắt, dễ chịu. Có lẽ không đau lắm. Chị Thao luẩn quẩn
bên ngoài, lúng túng như chẳng biết làm gì mà lại rất cần được làm việc. Chị ấy
sợ máu.
Cảm nhận của em về các nhân vật trong đoạn trích trên. Từ đó, liên hệ với bản
thân về trách nhiệm đối với đất nước.

Câu 1 (2,0 điểm) Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 15 - 20 câu) trình bày
suy nghĩ của mình về quan niệm sống được nhà thơ gửi gắm trong hai câu thơ
cuối: Anh không thể chỉ đắm say đắng ngắm/ Anh phải là một nét vẽ dẫu đơn sơ.

Đoạn văn:
Hai dòng thơ cuối “Anh không thể chỉ đắm say đứng ngắm/ Anh phải là một
nét vẽ dẫu đơn sơ” đã đem đến cho người đọc quan niệm sống hết sức đúng đắn.
Bằng những hình ảnh giản dị, Nguyễn Duy muốn khẳng định rằng mỗi con người
không thể chỉ biết ngắm nhìn, hưởng thụ mà cần phải biết đóng góp, dù chỉ là
một phần bé nhỏ, để làm nên vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống. Đó là một quan
niệm đúng đắn và sâu sắc. Vì phải có sự chung tay, góp sức của nhiều người, mới
có thể tạo lập, gìn giữ một cuộc sống tốt đẹp. Không chỉ thế, sự cống hiến còn
mang đến cho con người niềm vui, hạnh phúc, niềm tự hào… Bức tranh nào cũng
được tạo nên từ những nét vẽ dẫu cho nó có đơn sơ đến mức như thế nào đi
chăng nữa. Và bức tranh cuộc sống chỉ trở nên rực rỡ sắc màu khi mỗi người biết
góp vào đó một nét vẽ, dù bé nhỏ, biết tham gia tích cực, cống hiến cho tập thể,
cuộc đời. Khi đó, chính họ sẽ cảm nhận được giá trị của bản thân, tự hào và lạc
quan hơn trong cuộc sống. Tuy nhiên vẫn còn tồn tại một bộ phận những người
sống bàng quan với cuộc đời, thờ ơ với xã hội, chỉ biết hưởng thụ. Đó là những
hành động đáng phê phán. Vậy nên, mỗi người cần giữ thái độ sống tích cực, hoà
mình vào thiên nhiên, vào dòng chảy xã hội. Đồng thời, nỗ lực để “nét vẽ” của
mình không chỉ“đơn sơ” mà thật đậm màu, rực rỡ, tận hiến. Điều đó sẽ làm nên
giá trị cho sự tồn tại của mỗi người trong cuộc đời.
Dàn ý

1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Lê Minh Khuê và tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”
- Giới thiệu về đoạn trích và các nhân vật trong đoạn.
Em là người thanh niên xung phong
Không có súng, chỉ có đôi vai cáng thương, tải đạn
Giữa tầm đạn thù, tấm lòng dũng cảm
Em vượt đường dài tiếp thêm lửa tiến công.
(Những bông hoa trên tuyến lửa, Đỗ Trung Quân)
Từ lâu, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong đã đi vào thơ ca, nhạc
họa, trở thành nguồn cảm hứng dồi dào, bất tận. Ta có thể kể đến bài thơ "Gửi
em cô gái thanh niên xung phong" của nhà thơ Phạm Tiến Duật hay bài hát "Cô
gái mở đường" của cố nhạc sĩ Xuân Giao...Và Lê Minh Khuê cũng góp một tiếng
nói riêng, tiếng nói của một thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn
vào đề tài này với truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" . Truyện được viết 1971,
lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra ác liệt. Truyện phản
ánh chân thực tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống
chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái
thanh niên xung phong. Đoạn trích trên tiêu biểu cho những nét phẩm chất cao
đẹp đó của họ.

2. Thân bài
a. Cảm nhận về các nhân vật trong đoạn trích:
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu: Ba cô gái Thao, Phương Định, Nho làm ở tổ
trinh sát mặt đường. Họ sống trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến
đường Trường Sơn, nơi tập trung bom đạn nguy hiểm.
-> Công việc nguy hiểm phải chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa vùng
trọng điểm bắn phá của máy bay địch, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất
đá, đánh dấu bom chưa nổ, phá bom.
- Công việc, hoàn cảnh sống nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh.
* Những nét chung và nét riêng của ba cô gái thanh niên xung phong
- Họ đều là những cô gái thanh niên xung phong còn trẻ, phải xa nhà, xa mái
trường đi chiến đấu
* Nét chung của ba nữ thanh niên xung phong cũng là những vẻ đẹp tiêu biểu về
phẩm chất thanh niên thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước :
- Phẩm chất cao đẹp: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không sợ cái chết
- Dũng cảm, gan dạ: Sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám đối mặt với cái chết mà
không nao núng dù nhiều lần họ bị bom vùi và làm bị thương
- Họ có tinh thần đồng đội gắn bó, thân thiết: sự quan tâm chăm sóc chu đáo khi
đồng đội bị thương.
* Nét riêng
- Nho là em út tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng,
nhưng rất bản lĩnh, rắn rỏi
- Chị Thao ở chị có những nét tính cách tưởng trái ngược nhau:
+ Rất dũng cảm táo bạo nhưng lại sợ máu, sợ vắt
- Nhân vật Phương Định
+ Chăm sóc chu đáo cho đồng đội.
+ Nổi bật nhất phẩm chất anh hùng: có tinh thần trách nhiệm với công việc, gan
dạ tự tin, thận trọng khi làm nhiệm vụ.
->Qua hành động và dòng suy tư của nhân vật tác giả Lê Minh Khuê cho
người đọc thấy được thế giới nội tâm phong phú cùng phẩm chất anh hùng của
các nhân vật.
b. Liên hệ về trách nhiệm của bản thân với đất nước.
- Nêu bối cảnh quê hương đất nước hiện tại:
+ Dịch bệnh COVID – 19 diễn biến phức tạp + Chính quyền vẫn có các biện
pháp kiểm soát tốt, đảm bảo cuộc sống cho người dân
- Trách nhiệm, tình cảm của bản thân:
+ Tình yêu, gắn bó với quê hương, đất nước, đồng bào
+ Trách nhiệm: học tập và tham gia các hoạt động tình nguyện xã hội, cùng
chung tay chung sức chống dịch, giúp đỡ đồng bào
+ Rèn luyện các phẩm chất: dũng cảm, tự tin; chủ động tự giác học tập và trau
dồi kiến thức, kinh nghiệm để khi cần xông pha sức trẻ góp sức vào công cuộc
xây dựng và kiến thiết nước nhà..
* Thành công nghệ thuật
- Phương thức trần thuật: kể bằng ngôi thứ nhất chân thực, miêu tả thế giới nội
tâm phong phú sâu sắc.
- Ngôn ngữ giọng điệu: lời kể linh hoạt, câu văn ngắn, cầu đặc biệt tạo được sự
nhịp nhàng phù hợp không khí chiến đấu.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý và tính cách nhân vật đa dạng, sinh động
3. Kết bài
- Khẳng định những phẩm chất cao đẹp của ba nữ thanh niên xung phong và tài
năng của Lê Minh Khuê
- Liên hệ với bản thân và rút ra bài học về nhiệt huyết tuổi trẻ, sự cống hiến cho
đất nước

Bài tham khảo

Em là người thanh niên xung phong

Không có súng, chỉ có đôi vai cáng thương, tải đạn
Giữa tầm đạn thù, tấm lòng dũng cảm
Em vượt đường dài tiếp thêm lửa tiến công.
 (Những bông hoa trên tuyến lửa, Đỗ Trung Quân)
Từ lâu, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong đã đi vào thi ca, nhạc
họa, trở thành nguồn cảm hứng dồi dào, bất tận. Ta có thể kể đến bài thơ "Gửi
em cô gái thanh niên xung phong" của nhà thơ Phạm Tiến Duật hay bài hát "Cô
gái mở đường" của cố nhạc sĩ Xuân Giao...Và Lê Minh Khuê cũng góp một tiếng
nói riêng, tiếng nói của một thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn
vào đề tài này với truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" . Truyện được viết 1971,
lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra ác liệt. Truyện phản
ánh chân thực tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống
chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái
thanh niên xung phong. Đoạn trích trên tiêu biểu cho những nét phẩm chất cao
đẹp đó của họ.
Điều ta cảm nhận đầu tiên là hoàn cảnh sống và chiến đấu của họ. Họ là một
tổ trinh sát mặt đường gồm ba người, hai cô gái rất trẻ là Phương Định và Nho.
Còn chị Thao là tổ trưởng thì lớn tuổi hơn một chút. Họ ở trong một cái hang
dưới chân cao điểm. Ở đó, máy bay Mỹ thường hay đánh phá dữ dội. Đường bị
đánh “lở loét, màu đất đỏ trắng lẫn lộn”. Sự sống ở đây gần như bị hủy diệt “hai
bên đường không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”… Công
việc của họ lại càng đặc biệt nguy hiểm. Họ phải chạy trên cao điểm giữa ban
ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi
trận bom, họ phải lao ra trọng điểm “đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom
chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Đó là công việc mạo hiểm luôn phải đối mặt
với cái chết nhưng với ba cô gái này, thì những công việc ấy đã trở thành công
việc hằng ngày. Công việc của họ là công việc quan trọng và cũng đầy gian khổ
hy sinh, đòi hỏi tinh thần dũng cảm, sự nhạy bén quyết đoán và sự nhanh nhẹn.
Trong hoàn cảnh ấy, ta mới thấy sáng ngời lên những phẩm chất cao đẹp
của ba nhân vật. Họ đều có những phẩm chất chung của những chiến sĩ thanh
niên xung phong ở chiến trường: tinh thần trách nhiệm cao đối với nhiệm vụ,
lòng dũng cảm không sợ hi sinh, tình đồng đội gắn bó. Qua thực tế chiến đấu, cả
ba cô gái đều có tinh thần trách nhiệm cao với công việc, lòng dũng cảm, gan dạ
không sợ gian khổ hi sinh. Có lệnh là lên đường, bất kể trong tình huống nào,
nguy hiểm không từ nan dù phải đối mặt với máy bay và bom đạn quân thù, và
đã lên đường là hoàn thành nhiệm vụ.
"Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần", nhưng cái hồi hộp
vẫn dường như không hể thay đổi. Như cái cảm giác chờ bom phát nổ: tất cả đều
đứng im, cả gió, cả nhịp tim trong lồng ngực. Chỉ có chiếc đồng hồ: "Nó chạy,
sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu...". Còn sau mỗi lần bom
nổ, như từ cõi chết trở về đây là gương mặt tươi tắn của chị Thao "Chị cười răng
trắng, vết sẹo bóng lên, mảnh dù bay trên lưng...", còn với Phương Định, cái chết
chỉ là khái niệm "mờ nhạt, không cụ thể". Tuy dặn mình phải cảnh giác với nó,
nhưng không phải là sợ nó mà chỉ vì sợ nếu "mảnh bom ghim vào cánh tay thì
khá phiền".
Lê Minh Khuê đã miêu tả rất chi tiết, cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý
nghĩ. Mỗi lần phá bom là một thử thách với thần kinh. Ở bên quả bom, kề sát với
cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác con của con người như cũng trở nên
sắc nhọn hơn. Tấm gương hy sinh của những cô gái thanh niên xung phong
trong Khoảng trời – hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ:
“Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom.”
Nhiều và còn biết bao nhiêu nữa những tấm gương hy sinh của những cô gái ở
Ngã ba Đồng Lộc... đã góp phần cho “Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân” (Lê
Anh Xuân).  
Ở họ còn có tình đồng đội gắn bó, thân thiết. Mặc dù phải sống cách biệt, ở
xa đồng đội, làm công việc nguy hiểm song cả ba cô gái ấy sống gắn bó cùng
nhau và không hề mất đi những nét tính cách đáng yêu của những cô gái trẻ. Họ
hiểu được tính tình, sở thích của nhau, quan tâm chăm sóc nhau rất chu đáo.
Phương Định bồn chồn, lo lắng khi chờ chị Thao và Nho đi trinh sát trên cao
điểm. Khi Nho bị thương, Phương Định và chị Thao đã lo lắng, băng bó vết
thương, chăm sóc Nho cẩn thận với niềm xót xa như chị em ruột thịt và cảm thấy
“đau hơn người bị thương”.
Ba cô thanh niên xung phong Thao, Nho, Phương Định đã gieo vào lòng
người đọc ấn tượng khó quên về vẻ đẹp lung linh tỏa sáng của những ngôi sao xa
xôi. Hình ảnh họ khiến ta nhớ đến ý thơ của Lâm Thị Mỹ Dạ trong “Khoảng trời
hố bom”:
“Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh”.
Vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên xung phong và cũng là của tuổi
trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Họ đều thuộc thế hệ những cô
gái thanh niên xung phong thời kì kháng chiến chống Mĩ mà tuổi đời còn rất trẻ.
Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, họ rời xa gia đình, xa mái trường,
tình nguyện vào cái nơi mà sự mất còn chỉ diễn ra trong gang tấc. Họ hi sinh tuổi
thanh xuân và không tiếc máu xương, thực hiện lí tưởng cao đẹp. Chiến trường
gian khổ nhưng không làm mất đi vẻ hồn nhiên, yêu đời của họ. Sự khốc liệt của
chiến tranh đã tôi luyện tâm hồn vốn nhạy cảm yếu đuối thành bản lĩnh kiên
cường của người anh hùng cách mạng. Chính điều đó đã tạo thành biểu tượng
gương mặt đẹp và đáng yêu của những cô gái mở đường thời kháng chiến chống
Mĩ.
Đọc truyện ta càng khâm phục tự hào vì thế hệ cha anh đi trước không tiếc
xương máu của mình để bảo vệ đất nước. Câu chuyện còn làm chúng ta suy nghĩ
về lí tưởng, ý chí và mục đích sống của chúng ta hôm nay. Tuy không phải đối
mặt với mũi tên hòn đạn như họ nhưng chúng ta phải đối diện với không khí thử
thách của cuộc sống mới. ” Những ngôi sao xa xôi” sẽ giúp thế hệ trẻ hôm nay
nhìn nhận cuộc sống tốt hơn và có lẽ sống đúng đắn hơn.
Ngôi kể thứ nhất, cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung
cùng nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật đặc sắc của tác giả đã góp phần không
nhỏ trong việc khắc hoạ thành công thế giới tinh thần phong phú và trong sáng
của những cô gái trẻ.
Những trang cuối cùng của truyện khép lại nhưng dư âm của câu chuyện
vẫn còn đọng mãi trong lòng bao thế hệ. Đoạn trích đã làm nổi bật tâm hồn trong
sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi
sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những nữ thanh niên xung phong.Vẻ đẹp
tâm hồn của họ, những chiến công lặng thầm của họ mãi toả sáng, lung linh, lấp
lánh và bí ẩn như những ngôi sao xa xôi.