BAHAGI

NG
PANANALITA
 Ito ay salitang tinutukoy ang ngalan ng
PANGNGALAN tao, bagay, pook, hayop o pangyayari.
 Dalawang uri ng PANGNGALAN:

a. Pangngalang Pambalana –
URI NG Karaniwang/ pangkalahatang ngalan
PANGGALAN ng tao, bagay, hayop, pook o
pangyayari.

b. Pangngalang Pantangi – Ito ay

tumukoy sa tanging ngalan o tiyak na
ngalan ng tao,bagay, pook lugar at
pangyayari.
 Ang pangngalan ay maaaring isahan o
KAILANAN maramihan ayon sa pagkagamit nito
NG sa pangungusap.  Ang pangngalan ay
PANGNGALAN isahan o pang-isa kung nauukol sa isa
lamang at maramihan o pangmarami
kung nauukol sa mahigit sa isa.
  Ang mga pangngalan ay may apat na
kasarian: panlalaki, pambabae, di-tiyak at
walang kasarian.
  ANG KASARIANG PANLALAKI ay nauukol sa
lalaki: amain, lolo, tatyaw (cock), Enrique.
 ANG KASARIANG BABAE ay nauukol sa
KASARIAN babae: Pasing, Bb. Jimenez, tiya, ate.
NG  Kung ang pangngalan ay maaaring panlalaki o
PANGNGALAN pambabae, ang salita ay masasabing
KASARIANG DI-TIYAK.  Halimbawa:
manggagamot, sanggol, guro.
 Ang mga bagay na hindi masasabing panlalaki o
pambabae ay WALANG KASArian. Mga
halimbawa: aklat, lapis, awto, dahon.
 Ito ay bahagi ng pananalita na
inihahali o ipinapalit sa
pangngalan upang mabawasan ang
paulit-ulit na pagbanggit sa
PANGHALIP pangngalan na hindi magandang
pakinggan.
 Panghalip na Panao
– mula sa salitang “tao”,
kaya’t nagpapahiwatig na “para
URI NG sa tao” o “pangtao”. Ito ay
PANGHALIP panghalili sa ngalan ng tao.
(ako, akin, amin, kami, atb.)
Ang Panghalip na Panao ay may
isahan, dalawahan at maraming
anyo
 Panauhan
Kailanan
Una Ikalawa Ikatlo
(Anyo)
ako, ko, ikaw, ka siya, niya,
URI NG Isahan
akin mo, iyo kanya
PANGHALIP
Dalawaha
kata, kita
n
Tayo,
kayo,
Maramih Kami, sila, nila,
inyo,
an amin, atin, kanila
ninyo
 PANGHALIP NA PANANONG
 Mula sa salitang “tanong”, kaya’t may pakahulugang
“pantanong”. Pinaghahalili sa pangngalan sa paraang
patanong. (sino, ilan, ano-ano, sino-sino, atb.)
URI NG  Ang panghalip na pananong ay ginagamit sa
PANGHALIP pagtatanong tungkol sa tao, pook, pangyayari,
bagay, etc. Tinatawag itong interrogative
pronoun sa Ingles
 Ang panghalip na pananong ay may kailanang isahan
at maramihan. Nabubuo ang maramihan sa isang
panghalip na pananong sa pamamagitan ng pag-uulit
ng salita o ng unang dalawang pantig.
 Narito ang panghalip na Pananong at
ang Pangngalang pinapalitan ng bawat
isa.
URI NG  Saan-Lugar
PANGHALIP  Sino- tao
 Kanino/nino-tao
 Ano-bagay
 Alin-bagay na may pagpipiliian
 Panghalip na Panaklaw
Mula sa salitang “saklaw”, kaya’t may
pahiwatig na “pangsaklaw” o
“pangsakop”. Literal na panghalip na
URI NG walang katiyakan o hindi tiyak. (lahat,
PANGHALIP sinuman , alinman, anuman, atb.)
Ang panghalip na panaklaw ay tinatawag
na indefinite pronoun sa Ingles. Ito ay
nagsasaad ng dami o bilang ng tao o bagay
na nasasaklaw ng kilos.
 HALIMBAWA:
Lahat ng sakit ay titiisin mo.
Alinman sa mga natanggap kong
URI NG regalo ay maganda.
PANGHALIP Lahat ay manonood ng laban ni
Pasquiao bukas.
Sinuman sa kanila ay karapat-dapat
na manalo.
 PANGHALIP NA PAMATLIG

Ang panghalip na pamatlig ay

humahalili sa ngalan ng tao, bagay, at
iba pa na tinuturo o inihihimaton. (ito,
URI NG iyon, iyan, doon,diyan, niyan, atb)
PANGHALIP
Ang panghalip na pamanggit ay
ginagamit bilang tagapag-ugnay ng
dalawang pananalita. Sa Ingles, ito ay
itinatawag na relative pronoun.
 HALIMBAWA NG PANGHALIP NG
PAMATLIG

​Ito ang aking kaibigang si Julius.

URI NG Dito kame kinasal ni Riza.
PANGHALIP
Kunin mo iyan.

Diyan tayo maglalaro ng basketball

bukas.​
 Panghalip na Pamanggit
Ang panghalip na pamanggit ay ginagamit
bilang tagapag-ugnay ng dalawang
pananalita. Sa Ingles, ito ay itinatawag
na relative pronoun.
URI NG
Mga Halimbawa:
PANGHALIP na
ng
Ang babae na nagwala ay aking
kapitbahay.
Ang pangil ng leon ay matatalas.
 Ito ay bahagi ng pananalita na nagsasaad
ng kilos o galaw.
ASPEKTO NG PANDIWA
Ang aspekto ng pandiwa ay nagpapahayag
PANDIWA kung kailan naganap o nangyari ang isang
kilos o galaw. Inilalarawan nito kung ang
kilos ay naganap na, magaganap pa lamang
o kung ipagpapatuloy pa ang kilos na
kasalukuyang ginagawa.
 ASPEKTO NG PANDIWA
May apat (4) na aspekto ang pandiwa. Ang
Perpektibo o naganap, Imperpektibo o nagaganap,
Kontemplatibo o magaganap, at Perpektibong
Katatapos o kagaganap.

PANDIWA 1.) Aspektong Naganap o Perpektibo – Ito ay

nagsasaad ng isang kilos na kung saan na ito ay
tapos na, o naganap na. Ito ay tinatawag din na
panahunang pangnagdaan na aspekto ng pandiwa o
aspektong katatapos. Kadalasan itong ginagamitan
ng mga salitang kahapon, kanina, noong isang taon,
nakaraan at iba pa. Ginagamitan din ito ng mga
panlaping na, nag, um, at in.
 ASPEKTO NG PANDIWA
  
2.) Aspektong Imperpektibo o Pangkasalukuyan 
Ito ay naglalarawan ng isang kilos na laging
ginagawa o kasalukuyang nagaganap. Ito ay
PANDIWA pandiwa na nasa panahunang pangkasalukuyan o
aspektong nagaganap. Ito ay ginagamitan ng mga
salita na habang, kasalukuyan, at ngayon.
Ang kilos o galaw ay kasalukuyang ginagawa,
ginaganap o nangyayari. Ito ay ginagamitan ng
mga panlaping na, nag, um, at in.
 ASPEKTO NG PANDIWA
  
3. KONTEMPLATIBO (MAGAGANAP
O PANGHINAHARAP)
PANDIWA
Ang kilos ay hindi pa nagagawa,
nagaganap, o gagawin pa lamang.
Ginagamitan ito ng mga
panlaping ma at mag.
 ASPEKTO NG PANDIWA
4. PERPEKTIBONG KATATAPOS
(KAGAGANAP)
Ang aspektong ito ng pandiwa ay
PANDIWA nagsasaad ng kilos na sandali lamang
pagkatapos ito ginawa. Nabubuo ito sa
pamamagitan ng paggamit ng
unlaping ka- at pag-uulit ng unang
katinig-patinig o patinig ng salitang
ugat.
 ASPEKTO NG PANDIWA
4. PERPEKTIBONG KATATAPOS
(KAGAGANAP)
Ang aspektong ito ng pandiwa ay
PANDIWA nagsasaad ng kilos na sandali lamang
pagkatapos ito ginawa. Nabubuo ito sa
pamamagitan ng paggamit ng
unlaping ka- at pag-uulit ng unang
katinig-patinig o patinig ng salitang
ugat.
 Ito ay ang mga salita o lipon ng
mga salita at kataga na
ginagamit sa pag-uugnay ng
PANGATNIG isang salita sa kapwa salita, ng
isang parirala sa kapwa
parirala, o ng isang
pangungusap sa kapwa
pangungusap.
 Ito ay ang mga salita o lipon ng
mga salita at kataga na
ginagamit sa pag-uugnay ng
PANGATNIG isang salita sa kapwa salita, ng
isang parirala sa kapwa
parirala, o ng isang
pangungusap sa kapwa
pangungusap.
 a. Paninsay - Ito ay ginagamit sa pangungusap na
ang dalawang isipan ay nagkakasalungatan.

Halimbawa: Namatay si Mang Isko ngunit ang

Uri at kanyang prinsipyo ay mananatiling buhay.

halimbawa b. Pananhi- Ito ay ginagamit upang makatugon sa

ng mga tanong na bakit o upang maipakilala ang mga
kadahilanan ng isang pangyayari at ng anumang
Pangatnig iniisip o niloloob.

Halimbawa: Ang kanyang prinsipyo ay

mananatiling buhay sapagkat nariyan si Jun na
magpapatuloy ng kanyang naudlot na gawain.
 c. Pamukod -Ito ay ginagamit
upang ihiwalay, itangi, o itakwil ang
Uri at isa sa ilang bagay o isipan.
Halimbawa:
halimbawa Maging ang mga kasamahan niya’y
ng nagpupuyos ang kalooban.
Pangatnig d. Panlinaw- Ito ay ginagamit
upang dagdagan o susugan ang
kalinawan ng mga nasabi na.
 e. Panubali- Nagsasaad ito ng pagkukurong di-
ganap at nangangailangan ng ibang diwa o
pangungusap upang mabuo ang kahulugan.

Uri at Halimbawa:
Sakaling hindi ibigay, magpapatuloy ang welga.
halimbawa f. Panapos- Nagsasaad ito ng wakas ng
ng pagsasalita.
Halimbawa: At sa wakas naibigay rin ang kanilang
Pangatnig sahod.
g. Panulad- Nagpapahayag ito ng paghahambing ng
mga gawa o pangyayari.
Halimbawa:
Kung ano ang utang, siya ring kabayaran.
 Ito ay bahagi ng pananalitang
nag-uugnay sa pangngalan,
panghalip, pandiwa at
pang-abay na pinag-uukulan ng
PANG-UKOL kilos, gawa, ari, balak o layon.
HALIMBAWA
Ni, nina, kay, kina, para sa,para
kay, ayon sa, ayon kay, ukol sa,
ukol kay
 Ito ay mga katagang nag-
uugnay sa magkakasunod na
salita sa pangungusap upang
maging madulas o magaan ang
PANG-ANGKOP pagbigkas ng mga ito.
Ginagamit din ang pang angkop
upang pag-ugnayin ang mga
panuring at ang mga salitang
binibigyang turing nito.
 Pang-angkop na na - Ito ay nag-uugnay ng
dalawang salita na kung saan ang naunang
salita ay nagtatapos sa mga katinig maliban
sa titik n. Isinusulat ito nang kahiwalay sa
mga salitang pinag-uugnay.
URI NG Halimbawa:
PANG-ANGKOP Ang malinis na hangin ay ating kailangan.
Ang nauunang salita ay malinis na
nagtatapos sa titik s na isang katinig.
Pang-angkop na g - ginagamit kung ang
salitang durugtungan ay nagtatapos sa
titik na n.
 Ang Pang-angkop ng ng - Ito ay isinusulat karugtong ng
mga salitang nagtatapos sa mga patinig (a, e, i, o u).
Halimbawa:
Pinipigil ng malalaking ugat ng mga puno ang baha. Ang
pang-angkop na ng ay idinugtong sa salitang malalaki na
nagtatapos sa titik i na isang patinig.

URI NG Ang pang-angkop na -ng ay nag-uugnay rin sa mga salitang

PANG-ANGKOP magkakasunod na kung saan ang naunang salita ay
nagtatapos sa katinig na n.
Ngunit hindi ito isinusulat sa ganitong anyo. Ang titik na n
sa hulihan ng salita ay kinakaltas na lamang. Kaya ang
pang-angkop na -ng at hindi g ang ginamit.
Halimbawa:
luntian ng halaman - luntiang halaman Maraming banging
matatarik sa ating bansa
 Ang Pang-angkop ng ng - Ito ay isinusulat karugtong ng
mga salitang nagtatapos sa mga patinig (a, e, i, o u).
Halimbawa:
Pinipigil ng malalaking ugat ng mga puno ang baha. Ang
pang-angkop na ng ay idinugtong sa salitang malalaki na
nagtatapos sa titik i na isang patinig.

URI NG Ang pang-angkop na -ng ay nag-uugnay rin sa mga salitang

PANG-ANGKOP magkakasunod na kung saan ang naunang salita ay
nagtatapos sa katinig na n.
Ngunit hindi ito isinusulat sa ganitong anyo. Ang titik na n
sa hulihan ng salita ay kinakaltas na lamang. Kaya ang
pang-angkop na -ng at hindi g ang ginamit.
Halimbawa:
luntian ng halaman - luntiang halaman Maraming banging
matatarik sa ating bansa