GPS
Die Globale Posisioneringstelsel (GPS) is 'n "konstellasie" van 33 satelliete, wat seine uitstuur wat deur 'n GPS-ontvanger op aarde ontvang kan word. Hierdie inligting word deur die GPS-ontvanger verwerk om die posisie daarvan te bereken.
Die GPS-satelliete is sedert 22 Februarie 1978 deur die Amerikaanse Weermag gelanseer en word deur die Amerikaanse Ruimtemag bedryf en instand gehou. Die Europese Unie het vroeg in 2003 'n projek aangekondig om hulle eie satellietposisioneringstelsel te lanseer.
Funsionering
[wysig | wysig bron]GPS-ontvangers wat deur burgerlike persone aangekoop kan word, kan onder ideale toestande 'n posisie met 'n akkuraatheid van 3 meter aandui. Seine vanaf minstens 4 GPS satelliete is nodig om 'n posisie (lengte- en breedtegraad en hoogte bo seevlak) akkuraat te bepaal.
Dit is een van die wêreldwye navigasiesatellietstelsels (GNSS) wat geografiese ligging en tydinligting verskaf aan 'n GPS-ontvanger op enige plek op of naby die aarde waar daar vier of meer GPS-satelliete 'n onbelemmerde siglyn het. Struikelblokke soos berge en geboue blokkeer die relatiewe swak GPS-seine.
Die GPS vereis nie dat die gebruiker data moet oordra nie, en dit werk onafhanklik van enige telefoniese of internetontvangs, alhoewel hierdie tegnologieë die bruikbaarheid van die GPS-posisie-inligting kan verbeter. Die GPS bied kritiese posisioneringsfunksies aan militêre, burgerlike en kommersiële gebruikers regoor die wêreld. Die Amerikaanse regering het die stelsel geskep en onderhou, en dit is vryelik toeganklik vir enige iemand met 'n GPS-ontvanger.[1]
Karteringsagteware
[wysig | wysig bron]Die meeste GPS-ontvangers het 'n standaard basiskaart - 'n eenvoudige diagram van die wêreld wat lande, groot stede en geografiese kenmerke aandui. Karteringsagteware is digitale kaarte van 'n hoër gehalte wat ontwerp is om op 'n GPS-toestel gelaai te word.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die GPS-projek is in 1973 deur die Amerikaanse Departement van Verdediging begin, met die eerste prototipe-ruimtetuig wat in 1978 van stapel gestuur is en die volledige konstellasie van 24 satelliete wat in 1993 in werking was. Oorspronklik was die gebruik beperk tot die Amerikaanse militêre sektor, maar burgerlike gebruik is vanaf die 1980's toegelaat na 'n uitvoerende bevel van president Ronald Reagan. [2] Tegnologiese vordering en nuwe eise aan die bestaande stelsel het gelei tot pogings om die GPS te moderniseer en die volgende generasie GPS Block IIIA-satelliete en die volgende generasie operasionele beheerstelsel (OCX) te implementeer.[3]
Gedurende die negentigerjare is die GPS-kwaliteit deur die Amerikaanse regering verswak in 'n program genaamd "Selective Availability"; dit is op 1 Mei 2000 gestaak deur 'n wet wat deur president Bill Clinton onderteken is.[4]
Reaksie deur ander lande
[wysig | wysig bron]Die GPS-diens word deur die Amerikaanse regering gelewer, wat toegang tot die stelsel selektief kan blokkeer, soos met die Indiese Weermag gebeur het in 1999 tydens die Kargil-oorlog, of die diens te alle tye kan verswak.[5] As gevolg hiervan het verskeie lande ander wêreldwye of streeks-satellietnavigasie-stelsels ontwikkel of besig om dit op te stel.
Die Russiese Global Navigation Satellite System (GLONASS) is gelyktydig met GPS ontwikkel, maar het tot die middel van die 2000's gebuk gegaan onder onvolledige dekking van die wêreld.[6] GLONASS kan by GPS-toestelle gevoeg word, wat meer satelliete beskikbaar stel en posisies vinniger en akkuraat kan vasstel, binne twee meter (6,6 voet).[7]
Die BeiDou Navigation Satellite System van China het in 2018 met wêrelddienste begin en sy volledige implementering in 2020 voltooi.[8] Daar is ook die Galileo-posisioneringstelsel van die Europese Unie en NavIC in Indië. Die Japannese Quasi-Zenith-satellietstelsel (QZSS) is 'n GPS-satelliet-gebaseerde aanvullingstelsel om die GPS se akkuraatheid in Asië-Oseanië te verbeter, met satellietnavigasie onafhanklik van GPS wat beplan is vir 2023.[9]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Real Engineering (19 Junie 2017). "Why The US Military Made GPS Free-To-Use". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Desember 2018. Besoek op 16 Augustus 2018 – via YouTube.
- ↑ McDuffie, Juquai (19 Junie 2017). "Why the Military Released GPS to the Public". Popular Mechanics.
- ↑ "Factsheets : GPS Advanced Control Segment (OCX)". Losangeles.af.mil. 25 Oktober 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Mei 2012. Besoek op 6 November 2011.
- ↑ "GPS.gov: GPS Accuracy". www.gps.gov (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Januarie 2018. Besoek op 17 Januarie 2018.
- ↑ Srivastava, Ishan (5 April 2014). "How Kargil spurred India to design own GPS". The Times of India. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Desember 2016. Besoek op 9 Desember 2014.
- ↑ "Russia Launches Three More GLONASS-M Space Vehicles". Inside GNSS. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Februarie 2009. Besoek op 26 Desember 2008.
- ↑ "index.php". Clove Blog. 10 Januarie 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Maart 2016. Besoek op 29 Oktober 2016.
- ↑ "China launches final satellite in GPS-like Beidou system". phys.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Junie 2020. Besoek op 24 Junie 2020.
- ↑ Kriening, Torsten (23 Januarie 2019). "Japan Prepares for GPS Failure with Quasi-Zenith Satellites". SpaceWatch.Global. Besoek op 10 Augustus 2019.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Peter H. Dana: Global Positioning System Overview Geargiveer 22 September 2018 op Wayback Machine
- FAA FAQ
- USA Army Corps of Engineers manual[dooie skakel]
- Greg Goebel's "Navigation Satellites and GPS"
- Gpsdrive - GNU Map-based navigation system Geargiveer 12 Augustus 2003 op Wayback Machine
