Afon Alun
 | |
| Math | afon  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Cymru |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.0987°N 2.9005°W |
| Llednentydd | Afon Cegidog, Afon Terrig |
 | |
Mae Afon Alun (Saesneg: River Alyn) yn afon yng ngogledd-ddwyrain Cymru sy'n llifo i mewn i Afon Dyfrdwy.
Mae Afon Alun yn tarddu yn y bryniau i'r de o bentref Llandegla, gyda nentydd yn llifo o Fynydd Maesyrychen a Chyrn-y-Brain. Wedi llifo tua'r gogledd trwy Ben-y-Stryt a Llandegla mae'n pasio Llanarmon-yn-Iâl, Llanferes, Loggerheads a Phantymwyn cyn troi tua'r dwyrain i lifo trwy'r Wyddgrug ac yna tua'r de-ddwyrain trwy Gaergwrle ac yna Gwersyllt lle mae'n troi tua'r gogledd-ddwyrain eto. Mae'n ymuno ag Afon Dyfrdwy yn agos i'r ffin rhwng Cymru a Lloegr.
Mae Dyffryn Alun yn enwog am brydferthwch y golygfeydd, gyda rhai rhannau wedi eu dynodi yn Ardal o Harddwch Naturiol Arbennig, a hefyd o ddiddordeb daearegol, gyda rhannau o'r afon yn diflannu dan y ddaear cyn ail-ymddangos. Ymhilith y tyllau y mae'r dŵr yn diflannu iddynt mae Ogof Hesp Alyn ac Ogof Hen Ffynhonnau. Mae rhan o'r dŵr yma yn llifo trwy dwnel o wneuthuriad dynol i gyrraedd Afon Dyfrdwy.
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]- Ystrad Alun, cantref a chwmwd