Natria nitrito

Vidu ankaŭ: Kalia nitrito

Natria nitrito

Kemia strukturo de la
Natria nitrito

3D Kemia strukturo de la
Natria nitrito

Blankaj kristaloj de
natria nitrito

NaNO₂

Fizikaj proprecoj

Aspekto

Blanka aŭ iomete flaveca solido

68,9953 g mol⁻¹

N(=O)[O-].[Na+]

2,168 g/cm³

n_{761}^{20}

1,65

Fandopunkto

271 °C (520 ℉; 544 K)
(malkomponiĝas ĉe 320 °C)

Solvebleco

Akvo:71.4 g/100 mL (0 °C)
84.8 g/100 mL (25 °C)
160 g/100 mL (100 °C)

Solvebleco

Metanolo: solvebla
Etanolo: solvebla
Etero: malmulte solvebla

Acideco (pKa)

Metanolo: solvebla
Etanolo: solvebla
Etero: malmulte solvebla

Mortiga dozo (LD50)

180 mg/kg (muso, buŝa)
71 mg/kg (homoj, buŝa)

Memsparka temperaturo

489 °C (912 ℉; 762 K) °C

Nutro-aldonaĵo

E250

Sekurecaj Indikoj

Risko

R8 R25 R50

Sekureco

S(S1/2) S45

Pridanĝeraj indikoj

Danĝero

O
Oksidiga
agento

T
Toksa

Xn
Noca por la sano

GHS etikedigo de kemiaĵoj

GHS Damaĝo-piktogramo

GHS Signalvorto

Damaĝa substanco

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H272, H301, H319, H400

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P220, P273, P301+310, P305+351+338

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Natria nitrito, nitrito de natrio aŭ NaNO₂ estas neorganika komponaĵo de natrio kaj nitrita acido, blanka aŭ flaveca kristala pulvoro, tre solvebla en akvo kaj higroskopa. Ĝi uzatas kiel antaŭilo de variaĵo da organikaj kombinaĵoj, samkiel farmaciaĵoj, tinkturoj, pesticidoj, sed ĝi estas ĉefe konata kiel nutro-aldonaĵo por evitadi botulismon.

Sintezo

En laboratorio, natria nitrito prepareblas per traktado de natria hidroksido kun miksaĵoj da nitrogena dioksido kaj nitrata oksido:

\mathrm {2\;NaOH+NO_{2}+NO\longrightarrow 2\;NaNO_{2}+H_{2}O}

Nitrito de natrio povas prepariĝi per reduktado de natria nitrato:

\mathrm {NaNO_{3}+Pb\longrightarrow NaNO_{2}+Pb}

Akva solvaĵo de natria karbonato reakcias kun gasmiksaĵo de nitrogena monooksido kaj oksigeno:

\mathrm {2\;Na_{2}CO_{3}+4\;NO+O_{2}\longrightarrow 4\;NaNO_{2}+2\;CO_{2}\uparrow }

Reakcioj

En laboratorio, natria nitrito uzatas por oksidigi natrian nitridon al nitrata oksido kaj nitrogena dioksido:

\mathrm {2\;NaN_{3}+2\;NaNO_{2}+H^{+}\longrightarrow 3\;N_{2}\uparrow 2\;NO\uparrow +2\;H_{2}O+2\;Na^{+}}

Supra ol 330 °C natria nitrito malkomponiĝas (en la aero) al natria oksido, nitrogena oksido kaj nitrogena dioksido:

\mathrm {2\;NaNO_{2}\longrightarrow Na_{2}O+NO\uparrow +NO_{2}\uparrow }

Natria nitrito povas uzati en la produktado de nitrita acido pere de sulfata acido. Ĉi-reakcio produktas nitritan acidon kaj natrian sulfaton:

\mathrm {2\;NaNO_{2}+2\;H_{2}SO_{4}\longrightarrow 2\;HNO_{2}+Na_{2}SO_{4}}

La nitrita acido tiam, sub normalaj kondiĉoj, malkomponiĝas:

\mathrm {2HNO_{2}\longrightarrow NO\uparrow +NO_{2}\uparrow +H_{2}O}

La nitrogena dioksido povas deturniĝi al kondensilo aŭ aparato por frakcia distilado por reakcii kun akvo, estigante nitratan acidon:

\mathrm {2\;NO_{2}+H_{2}O\longrightarrow HNO_{3}+HNO_{2}}

Toksologio

Kvankam ĉi-kemiaĵo preventas bakteridiskreskon, ĝi povas esti toksa el altaj dozoj por bestoj kaj homoj. Mortiga dozo por ratoj kuŝas ĉirkaŭ 180 mg/kg kaj por homoj 71 mg/kg, signifante ke 65-kg homo konsumanta pli ol 4,6 g da natria nitrito povas rezulti en morto.

Por preventi toksecon, natria nitrito, (miksita kun salo) komerce trovebla kiel nutro-aldonaĵo, ricevas rozkoloran pigmenton por eviti konfuzon kun la kuirsalo aŭ sukero. Nitritoj okazas nature en vegetaloj laŭ signifoplenaj kvantoj.

Tamen, esploroj faritaj en Portugalio trovis reziduajn nitritajn nivelojn en 34 specimenoj de vegetaloj, inklude de malsamaj variaĵoj da brasikoj, laktuko, spinaco, petroselo kaj rapoj, en niveloj kiuj varias inter 1,1 kaj 57 mg/kg, ekzemple de blankaj florbrasikoj (3,49 mg/kg) kaj verdaj florbrasikoj (1,47 mg/kg). Bolado de vegetaloj malpliigas nitratojn, sed ne nitritojn.

Freŝa viando enhavas 0,4-0,5 mg/kg da nitritoj kaj 4–7 mg/kg da nitratoj (10–30 mg/kg da nitrato en viandoj peklitaj). La ĉeesto de nitritoj en bestohistoj estas metabola konsekvenco de nitrata oksido, kiu estas grava nervotransigilo. Nitrata oksido povas esti rekreita ekde nitrata-oksida sintazo per uzo de arginino aŭ ekde ingestita nitrato aŭ nitrito.

Kanceraj efektoj

La ĉefa prizorgo rilate al natria nitrito estas la formado de kancerogenaj nitrozaminoj kiam viandoj estas tro kuiritaj aŭ tro rostitaj. Tiaj kancerogenaj nitrozaminoj povas ankaŭ estiĝi pere de reakcio de nitrito kaj sekundaraj aminoj sub acidaj kondiĉoj (tiel kiel okazas en la homa stomako), kaj ankaŭ dum la peklaj procezoj uzataj por viandokonservado. Dietaj fontoj de nitrozaminoj inkludas viandojn peklitajn per natria nitrito samkiel sekigitajn saligitajn fiŝojn.

En 1920, iu signifoplena ŝanĝo en la praktikoj pri viandopeklado rezultis en malpliigo da 69% en la averaĝa nitrita enhavo. Ĉi-evento antaŭas la komencon de drasta malkresko^[1] rilate al mortoj pri intestokancero en Usono. En 1970, oni malkovris ke askorbata acido, iu antioksidanto, inhibas nitrozaminan formiĝon. Konsekvence, aldono de minimume 550 ppm da askorbata acido necesas en viandoj manufakturitaj en Usono.

Kelkfoje, fabrikantoj uzas eritorbatan acidon, iu pli malaltkosta, sed tre efika izomero de la askorbata acido. Krom tio, kelkaj fabrikantoj inkludas alfa-tokoferolon por inhibi produktadon de nitrozamino. Alfa-tokoferolo, askorbata acido kaj eritorbata acido, ĉiuj inhibas nitrozaminan produktadon pro iliaj oksidiĝo-reduktiĝaj proprecoj.

Askorbata acido, ekzemple, estigas dehidroaskorbata acido, kiam oksidita, kiu, en ĉeesto de nitrozonio(N≡O⁺), iu potenca nitrozigagento formita ekde natria nitrito, malpliigas la nitrozonion al nitrata oksido. La nitrozonia jono estigita en acidaj nitritaj solvaĵoj ordinare misnomiĝas nitroza anhidrido, iu malstabila nitrogena oksido kiu ne ekzistas eksperimente.

Troa konsumo de natritoj asociiĝas al krizoj da seriozaj kapdoloroj al individuoj kiuj jam suferas pri tio. Iu esploro trovis rilaton inter ofta alta ingestado de peklitaj viandoj kun rozkolora salo^[2] kaj la kronike obstrukciva pulma malsano. Esploristoj asertas ke altaj kvantoj da nitritoj en viandaĵoj respondecas, tamen, la teamo ne pruvis la nitritan teorion. Krom tio, la studoj ne elmontris ke la nitritoj aŭ peklitaj viandoj kaŭzas altajn nivelojn da pulmaj malsanoj, ili nur asocias. La esploristoj nur indikas multajn riskofaktorojn, sed ili komentis ke ili ne povas forigi ĉiujn nemezureblajn kaŭzojn rilate al la kronike obstrukciva pulma malsano.