Twoje ubezpieczenie zdrowotne

Jeśli pracujesz w jednym kraju UE (albo w Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub Wielkiej Brytanii), a mieszkasz w innym, masz prawo do opieki zdrowotnej w obydwu tych krajach na takich samych zasadach, jakie obowiązują w przypadku osób w nich ubezpieczonych.

Pamiętaj, że musisz zarejestrować się w kraju, w którym pracujesz, i uzyskać formularz S1 (dawniej E 106) od swojego zakładu ubezpieczeń zdrowotnych. Formularz ten uprawnia Cię do opieki zdrowotnej w kraju, w którym mieszkasz.

W oparciu o Twoje ubezpieczenie członkowie Twojej rodziny również mają prawo do opieki zdrowotnej, jeśli mieszkają w jednym z krajów UE. Jednak jeśli jesteś pracownikiem transgranicznym dojeżdżającym do pracy, mieszkającym w jednym z krajów UE i pracującym w Danii, Irlandii, Chorwacji, Finlandii, Szwecji, Islandii, Norwegii lub Wielkiej Brytanii, Twoja rodzina ma prawo do opieki medycznej w tych krajach tylko w ściśle określonych okolicznościach, na przykład gdy w czasie ich pobytu wyniknie potrzeba pilnego leczenia.

Opieka nad chorym dzieckiem

Dowiedz się w swoim zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych, czy przysługuje Ci jako pracownikowi transgranicznemu prawo do wzięcia czasu wolnego od pracy na opiekę nad chorym dzieckiem. Może okazać się, że nie masz do tego prawa, jeżeli dziecko objęte jest ubezpieczeniem Twojego współmałżonka/partnera w kraju, w którym mieszkasz.

Pracownicy oddelegowani za granicę na krótki okres (mniej niż 2 lata) mogą pozostać ubezpieczeni w kraju pochodzenia (kraju, z którego zostali oddelegowani).

Jeśli przeprowadzasz się do kraju, do którego Cię oddelegowano, musisz zwrócić się do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, z którego pochodzisz, o wydanie Ci formularza S1 (dawniej E 106). Zapewni on Tobie i Twojej rodzinie prawo do opieki zdrowotnej podczas pobytu za granicą.

Po przyjeździe do kraju, w którym będziesz pracować, złóż swój formularz S1 w lokalnym zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych.

Jeśli pracujesz w więcej niż jednym kraju UE, ale wykonujesz przynajmniej 25 proc. swojej działalności zawodowej (w przeliczeniu na czas pracy lub dochód) w kraju, w którym mieszkasz, będziesz zazwyczaj objęty/-a opieką zdrowotną w kraju, w którym mieszkasz.

W przypadku gdy jesteś zatrudniony/-a na podstawie umowy o pracę lub gdy pracujesz na własny rachunek poza krajem, w którym mieszkasz, mają jednak zastosowanie specjalne zasady. Tutaj znajdziesz więcej informacji o zabezpieczeniu społecznym za granicą.

Jeśli wyjedziesz do innego kraju UE, aby podjąć studia, prowadzić prace naukowo-badawcze bądź też odbyć staż lub szkolenie zawodowe, musisz posiadać kompleksowe ubezpieczenie zdrowotne w kraju, do którego wyjedziesz. W zależności od instytucji lub programu, w ramach którego wyjeżdżasz, może być również wymagane wykupienie ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków.

• Jeżeli nie zostałeś zatrudniony/-a w nowym kraju i spełniasz odpowiednie warunki, jedną z możliwości jest uzyskanie europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ).
• Jeśli jednak zostaniesz zatrudniony/-a w tym kraju, to w nim zostaniesz objęty/-a systemem opieki zdrowotnej.

  Uwaga

  Niektórych doktorantów obowiązują wymogi takie jak w przypadku pracowników zamieszkałych w tym kraju – czasami muszą przystąpić do lokalnego systemu opieki zdrowotnej lub wykupić prywatne ubezpieczenie.

• Jeżeli Twoja macierzysta uczelnia lub placówka badawcza wysyła Cię na uczelnię lub do placówki badawczej w innym kraju UE na z góry określony czas (mniej niż 2 lata), podczas całego pobytu za granicą będziesz nadal objęty/-a systemem opieki zdrowotnej swojego kraju pochodzenia. Przed wyjazdem należy zwrócić się o wydanie Ci karty EKUZ lub – jeśli przeprowadzasz się do kraju, do którego Cię oddelegowano – formularza S1 (dawniej E 106).

Sprawdź najpierw w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych lub w krajowym punkcie kontaktowym w kraju pochodzenia, czy pokryte zostaną koszty opieki zdrowotnej podczas całego Twojego pobytu za granicą. Jeśli tak, posiadanie ważnej europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ) może znacznie ułatwić formalności administracyjne.

Niektóre krajowe zakłady ubezpieczeń pokrywają jednak koszty opieki zdrowotnej za granicą tylko przez pewien czas. Dotyczy to często starszych wiekiem studentów (powyżej 28 lub 30 lat) i pracowników szkolących się za granicą. Jeśli należysz do jednej z tych grup, będziesz musiał/a zarejestrować się w lokalnym systemie ubezpieczenia zdrowotnego w nowym kraju lub wykupić tam prywatne ubezpieczenie.

Opieka zdrowotna w kraju, w którym mieszkasz

• Jeśli otrzymujesz emeryturę z kraju, w którym mieszkasz, i emerytura ta daje Ci prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, Ciebie i Twoją rodzinę automatycznie obejmuje system ubezpieczeń zdrowotnych tego kraju – nawet jeżeli otrzymujesz także emerytury z innych krajów.
• Jeśli nie otrzymujesz emerytury ani nie uzyskujesz żadnego innego dochodu w kraju, w którym mieszkasz, Tobie i Twojej rodzinie przysługuje opieka medyczna w kraju, w którym mieszkasz, o ile masz prawo do takiej opieki w kraju, który wypłaca Ci emeryturę.
  - Należy zwrócić się do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, który wypłaca Ci emeryturę, o wydanie Ci formularza S1 (dawniej E 106).
  - Po przybyciu do nowego kraju zarejestruj swój formularz S1 w odpowiednim zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych. Dokument ten potwierdza Twoje prawo do korzystania w pełnym zakresie ze świadczeń zdrowotnych w kraju zamieszkania.

Opieka zdrowotna w kraju, w którym znajdowało się Twoje miejsce pracy

Zasadniczo Tobie i członkom Twojej rodziny pełne prawo do opieki medycznej przysługuje tylko w kraju, w którym mieszkasz. Jednak jeśli kraj, który wypłaca Ci emeryturę, znajduje się na liście poniżej, Ty i Twoja rodzina macie prawo do opieki zdrowotnej zarówno w tym kraju, jak i w kraju, w którym teraz mieszkasz:

Emerytowani pracownicy transgraniczni

Jeśli ostatnia wykonywana przez Ciebie praca miała charakter transgraniczny, tzn. miejsce zamieszkania znajdowało się w innym kraju niż miejsce pracy, w przypadku przejścia na emeryturę lub rentę inwalidzką dotyczą Cię następujące przepisy:

Kontynuacja leczenia

Możesz – nawet po przejściu na emeryturę – kontynuować leczenie rozpoczęte w kraju, w którym pracowałeś/-aś.

Dotyczy to również osób pozostających na Twoim utrzymaniu, jeśli ich leczenie rozpoczęło się w następujących krajach:

Jeśli chcesz kontynuować leczenie rozpoczęte w kraju, w którym pracowałeś/-aś, musisz złożyć formularz S3 w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych w tym kraju.

Ubezpieczenie w kraju, w którym pracowałeś/-aś, a ubezpieczenie w kraju, w którym mieszkasz

Jeśli w ciągu 5 lat poprzedzających przejście na emeryturę przez co najmniej 2 lata Twoja praca miała charakter transgraniczny, przysługuje Ci prawo do opieki zdrowotnej zarówno w kraju zamieszkania, jak i w kraju, w którym pracowałeś/-aś.

Zarówno Ty, jak i osoby pozostające na Twoim utrzymaniu macie prawo do opieki zdrowotnej w kraju, w którym wcześniej pracowałeś/-aś, o ile ten kraj oraz kraj, w którym teraz mieszkasz, znajdują się na liście poniżej:

Jeśli podczas podróży chcesz mieć możliwość leczenia w kraju, w którym kiedyś pracowałeś/-aś i który już nie odpowiada za pokrywanie kosztów Twojej opieki zdrowotnej, musisz złożyć formularz S3 w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych w tym kraju. O wydanie formularza S3 należy zwrócić się do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych, który odpowiada za Twoje ubezpieczenie zdrowotne.

Jeśli otrzymujesz zasiłek dla bezrobotnych w jednym kraju UE i zdecydujesz się na wyjazd do innego kraju UE w celu poszukiwania pracy, przed wyjazdem za granicę należy uzyskać europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ) dla siebie i członków swojej rodziny. Karta EKUZ umożliwia jednak Tobie i Twojej rodzinie dostęp do niezbędnego leczenia (np. w nagłych wypadkach) tylko w okresie, w którym otrzymujesz zasiłek dla bezrobotnych.

Jeśli nie jesteś ubezpieczony/-a w żadnym kraju UE i zdecydujesz się na przeprowadzkę do innego kraju UE w celu poszukiwania tam pracy, to instytucje zabezpieczenia społecznego zadecydują, który kraj będzie odpowiadać za Twoje ubezpieczenie – prawdopodobnie będziesz potrzebować ubezpieczenia zdrowotnego w kraju, do którego się przeprowadzasz.

Tutaj znajdziesz więcej informacji o zabezpieczeniu społecznym za granicą.