José Echegaray

José Echegaray

Nome orixinal	(es) José Echegaray y Eizaguirre
Biografía
Nacemento	19 de abril de 1832 Madrid, España
Morte	14 de setembro de 1916 (84 anos) Madrid, España
Lugar de sepultura	camposanto de San Isidro
Vogal da Xunta para Ampliación de Estudos e Investigacións científicas
1907 –
Ministro de Facenda
20 de xullo de 1905 – 12 de marzo de 1905 ← Ángel Urzáiz
Catedrático de universidade Universidade Central
1905 –
Presidente da Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas e Naturais
1901 – 1916 ← Cipriano Segundo Montesino Estrada – Amós Salvador (pt)  →
Senador de España
1900 –
Ministro de Facenda
1 de maio de 1874 – 13 de maio de 1874
Ministro de Facenda
21 de decembro de 1872 – 24 de febreiro de 1873
Ministro de Fomento de España
12 de xaneiro de 1870 – 5 de xaneiro de 1871
Deputado no Congreso dos Deputados
16 de febreiro de 1869 – 27 de febreiro de 1869 Circunscrición electoral: Murcia Electo en: Eleccións Xerais 1869 en España
Datos persoais
Residencia	Madrid
Educación	Escola Técnica Superior de Enxeñaría de Camiños, Canales e Portos de Madrid
Actividade
Lugar de traballo	Madrid
Ocupación	dramaturgo, enxeñeiro, matemático, escritor, enxeñeiro civil, político, economista
Empregador	Universidade Central
Partido político	Partido Liberal Fusionista
Membro de	Real Academia Española (1894–1916) Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas e Naturais (1866–1916) Real Sociedade Española de Física e Química Sociedad Abolicionista Española Ateneo de Madrid Real Sociedade Matemática Española Asociación española para el progreso de las ciencias
Xénero artístico	Dramaturxia e teatro
Familia
Cónxuxe	sen valor
Irmáns	Eduardo Echegaray Miguel Echegaray
Premios
(1911)  Cabaleiro da Orde do Vélaro de Ouro (1907)  Medalla Echegaray (1905)  Gran Cruz do Mérito Militar con distintivo branco (1905)  Gran Cruz do Mérito Naval con distintivo branco (1904)  Premio Nobel de Literatura (1902)  Gran Cruz da Orde Civil de Afonso XII
Sinatura
Descrito pola fonte	Concise Literary Encyclopedia (en) , (vol:8), Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron

José Echegaray Eizaguirre, nado en Madrid o 19 de abril de 1832 e finado na mesma vila o 14 de setembro de 1916, foi un enxeñeiro, matemático, dramaturgo e político español, catedrático da Facultade de Ciencias na Universidade Central.

En 1904 foille concedido o premio Nobel de literatura, e introduciu en España a xeometría de Chasles, a teoría de Galois e as funcións elípticas. Era irmán do comediógrafo Miguel Echegaray.

Traxectoria

Era fillo dun médico e profesor de instituto aragonés e de nai navarra. Pasou a infancia en Murcia, onde fixo a educación primaria. Aos 14 anos regresou a Madrid, ao pouco tempo antes creado instituto de segunda ensinanza de San Isidro, para preparar o ingreso á escola de enxeñeiros de camiños, canles e portos. Tras acadar o título de enxeñeiro con 20 anos, sendo o número un da súa promoción, marchou a Almería e Granada para traballar.

En 1854 volveu a Madrid como profesor na escola de enxeñeiros, sendo amais o secretario do centro. Até 1868, deu clase de matemáticas, estereotomía, hidráulica, xeometría descritiva, cálculo diferencial e física. Amais, entre 1858 a 1860 foi profesor da escola de axudantes de obras públicas.

En 1864 foi nomeado membro da Real Academia das Ciencias Exactas. No seu discurso de ingreso, Historia de las matemáticas puras en nuestra España, facía o balance da matemática española a través da historia, defendendo a ciencia básica fronte á ciencia práctica. O discurso foi fonte de polémica por ser esaxeradamente negativo e con determinadas lagoas. Entre 1901 e 1916 foi o seu presidente.

Política

De ideoloxía liberal, participou na Sociedad Libre de Economía Política. Trala revolución de 1868 e a entrada de Joan Prim i Prats en Madrid, Manuel Ruiz Zorrilla, co que participara activamente na fundación do Partido Radical, nomeou a Echegaray director xeral de obras públicas. Entrou no goberno en 1869 como ministro de fomento (1869–1870 e 1872), desenvolvendo a Lei de bases de ferrocarrís. En 1870 formou parte da comisión que recibiu o rei Amadeu de Savoia en Cartaxena. Entre 1872 e 1873 foi ministro de facenda, regresando ao cargo en 1874 durante a Primeira República Española, época en que se deu ao Banco de España o carácter de banco estatal co monopolio da emisión de billetes.

Trala restauración monárquica mantivo os seus ideais republicanos, pero foi elixido deputado en 1876, defendendo no Congreso a súa xestión das críticas do bando conservador. En 1880 participou xunto con Nicolás Salmerón e Cristino Martos na fundación do Partido Republicano Progresista. Posteriormente, participou no réxime da Restauración, formando parte do bando máis esquerdista do Partido Liberal de Sagasta. En 1905, reinando Afonso XIII, regresou ao ministerio de facenda. Foi tamén senador vitalicio e presidente do consello de instrución pública.

Obra

Comezou a súa actividade literaria en 1865 coa obra dramática La hija natural se ben non foi estreada até tempo despois. En 1874 escribiu El libro talonario. Estreou 67 obras de teatro, 34 delas en verso, con grande éxito entre o público na época pero sen valor literario para a crítica posterior. Na súa primeira época estaba influenciado pola melancolía do romanticismo propio da época, pero máis adiante adoptou un ton social, marcado polo noruegués Henrik Ibsen.

En 1888 foi elixido presidente do Ateneo de Madrid. En 1896 foi elixido membro da RAE (cadeira e minúscula). En 1904 foille concedido o premio Nobel de literatura, xunto ao poeta provenzal Frédéric Mistral. A concesión deste premio ao autor español escandalizou as vangardas literarias españolas, especialmente aos membros da xeración do 98. Nese momento non estaba considerado un dramaturgo excepcional, e a súa obra era criticada por personalidades como Clarín ou Pardo Bazán. Se ben contaba coa admiración de autores como Bernard Shaw ou Luigi Pirandello, o propio autor mantivo sempre unha actitude distante coa súa obra.

Obra literaria

• El libro talonario (1874).
• La esposa del vengador (1874).
• La última noche (1875).
• En el puño de la espada (1875).
• Un sol que nace y un sol que muere (1876).
• Cómo empieza y cómo acaba (1876).
• El gladiador de Revens (1876).
• Locura o santidad (1876).
• Iris de paz (1877).
• Para tal culpa, tal pena (1877).
• Lo que no puede decirse (1877).
• En el pilar y en la cruz (1878).
• Correr en pos de un ideal (1878).
• Algunas veces aquí (1878).
• Morir por no despertar (1879).
• En el seno de la muerte (1879).
• Bodas trágicas (1879).
• Mar sin orillas (1879).
• La muerte en los labios (1880).
• El gran Galeoto (1881).
• Haroldo el normando (1881).
• Los dos curiosos impertinentes (1881).
• Conflicto entre dos deberes (1882).
• Un milagro en Egipto (1884).
• Piensa mal ¿y acertarás? (1884).
• Manantial que no se agota (1889).
• Los rígidos (1889).
• Siempre en ridículo (1890).
• El prólogo de un drama (1890).
• Comedia sin desenlace (1891).
• Mariana (1891).
• El hijo de Don Juan (1892).
• El poder de la impotencia (1893).
• A la orilla del mar (1893).
• La rencorosa (1894).
• Mancha que limpia (1895).
• El estigma (1895).
• Amor salvaje (1896).
• La calumnia por castigo (1897).
• El hombre negro (1898).
• Silencio de muerte (1898).
• El loco de Dios (1900).
• Lances entre caballeros (Madrid, Sucesores de Rivadeneyra, s.a.).

Obra científica

Como científico e profesor publicou diversas obras sobre física e matemáticas.

• Cálculo de variaciones (1858).
• Problemas de geometría plana (Madrid, Bailly-Baillere, 1865).
• Problemas de geometría analítica (1865).
• Teorías modernas de la física (1867).
• Introducción a la geometría superior (1867), expoñendo a xeometría de Michel Chasles.
• Memoria sobre la teoría de los determinantes (1868).
• Tratado elemental de termodinámica (1868).
• Resolución de ecuaciones y teoría de Galois: lecciones explicadas en el Ateneo de Madrid (Madrid, J.A. García, 1897).

Foi socio fundador e primeiro presidente da Sociedade Española de Física e Química, fundada en 1903.

Recoñecementos

• No 1911 recibiu o Vélaro de Ouro.
• Un cráter de Mercurio leva o seu nome.

Predecesor: Manuel Ruiz Zorrilla	Ministro de Fomento  13 de xullo de 1869- 4 de xaneiro de 1871	Sucesor: Manuel Ruiz Zorrilla
Predecesor: Servando Ruiz Gómez y González Llanos	Ministro de Facenda  19 de decembro de 1872- 24 de febreiro de 1873	Sucesor: Juan Tutau y Verges

Predecesor: Bjørnstjerne Bjørnson

Premio Nobel de literatura 1904 (ex-aequo)

Sucesor: Henryk Sienkiewicz

Véxase tamén

Outros artigos

• Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas e Naturais.

Ligazóns externas

• Páxina oficial dos Premios Nobel: Nobel de literatura 1904 (en inglés).
• Obras dixitalizadas de José Echegaray na Biblioteca Digital Hispánica da Biblioteca Nacional de España.