จันทรคุปต์โมริยะ
ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิโมริยะ (350–295 ปีก่อนคริสตกาล)

จันทรคุปต์โมริยะ
จันทสิริ[1]
ปิอาดัมอาสนะ[2]
รูปปั้นสมัยใหม่ที่เป็นรูปจันทรคุปต์โมริยะ วัดลักษมีนารายัน เดลี
รูปปั้นสมัยใหม่ที่เป็นรูปจันทรคุปต์โมริยะวัดลักษมีนารายันเดลี
จักรพรรดิโมริยะองค์ที่ 1
รัชกาลประมาณ 322  – ประมาณ 297 ปีก่อนคริสตกาล[3] [4]
ฉัตรมงคลประมาณ 322 ปีก่อนคริสตศักราช
รุ่นก่อนตำแหน่งที่ได้รับการจัดตั้ง
ผู้สืบทอดพินทุสาร[5]
เกิดค. 350 ปีก่อนคริสตศักราชเมือง
ปาฏลี บุตร เมืองมากาธะจักรวรรดินันทา
(ปัจจุบันคือแคว้นพิหารประเทศอินเดีย)
เสียชีวิตแล้วค. 295 คริสตศักราช
กัลบัปปุ (จันทราคีรี), จักรวรรดิโมรยา
(ปัจจุบันคือกรณาฏกะ , อินเดีย) (ตามประเพณีเชน)
คู่สมรสDurdhara
เจ้า หญิง เซลูซิด (ไม่ทราบชื่อ)
ปัญหาพินทุสาร
ราชวงศ์เมารยะ
ศาสนาศาสนาพราหมณ์ ; ศาสนาเชน (ตามประเพณีเชน) [หมายเหตุ 1]
จักรวรรดิโมริยะ
(322–180 ปีก่อนคริสตศักราช)
เสาอโศกที่เมืองเวสาลี รัฐพิหาร โลมาส ริชิ ถ้ำบาราบาร์
จันทรคุปต์322–297 ปีก่อนคริสตศักราช
พินทุสาร297–273 ปีก่อนคริสตศักราช
พระเจ้าอโศกมหาราช273/268–232 ปีก่อนคริสตศักราช
ทศรถา232–224 ปีก่อนคริสตศักราช
สัมปติ224–215 ปีก่อนคริสตศักราช
ชลิชูกา215–202 ปีก่อนคริสตศักราช
เทววรมัน202–195 ปีก่อนคริสตศักราช
ชาติธันวัน195–187 ปีก่อนคริสตศักราช
พระพฤหัส187–180 ปีก่อนคริสตศักราช
ข้อความจารึก
จักรวรรดิโมริยะภายใต้การปกครองของจักรพรรดิจันทรคุปต์

จันทรคุปต์เมารยะ[a] (350–295 ปีก่อนคริสตกาล) เป็นผู้ก่อตั้งจักรวรรดิเมารยะซึ่งปกครองจักรวรรดิที่แผ่ขยายทางภูมิศาสตร์ในมคธ[ 6]พระองค์ทรงครองราชย์ตั้งแต่ 320 ปีก่อนคริสตกาลถึง 298 ปีก่อนคริสตกาล[7]อาณาจักรมคธขยายตัวจนกลายเป็นอาณาจักรที่ถึงจุดสูงสุดภายใต้การปกครองของพระราชนัดดาของพระองค์ พระเจ้าอโศกมหาราชตั้งแต่ 268 ปีก่อนคริสตกาลถึง 231 ปีก่อนคริสตกาล[8]ลักษณะของการก่อตัวทางการเมืองที่มีอยู่ในสมัยของจันทรคุปต์นั้นไม่แน่นอน[9]จักรวรรดิเมารยะเป็นอาณาจักรที่หลวมตัวโดยมีเขตปกครองตนเองขนาดใหญ่อยู่ภายในขอบเขต[10]

ก่อนที่จะรวบรวมอำนาจอเล็กซานเดอร์มหาราชได้รุกรานอนุทวีปอินเดียทางตะวันตกเฉียงเหนือก่อนจะละทิ้งการรณรงค์ในปี 324 ก่อนคริสตศักราชเนื่องจากการก่อกบฏที่เกิดจากแนวโน้มที่จะเผชิญหน้ากับอาณาจักรขนาดใหญ่แห่งหนึ่ง ซึ่งคาดว่าคืออาณาจักรนันทา จันทรคุปต์เอาชนะและพิชิตทั้งอาณาจักรนันทาซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ที่ปาฏลีบุตร มคธ และเจ้าเมือง กรีก ที่ได้รับการแต่งตั้งหรือก่อตั้งขึ้นจากอาณาจักรของอเล็กซานเดอร์ในเอเชียใต้ต่อมา จันทรคุปต์ได้ขยายและรักษาพรมแดนด้านตะวันตกของเขาไว้ ซึ่งเขาเผชิญหน้ากับเซลูคัสที่ 1 นิคาเตอร์ในสงครามเซลูซิด-เมารยะหลังจากสงครามสองปี จันทรคุปต์ถือว่าได้เปรียบในความขัดแย้งและผนวกเจ้าเมืองเข้ากับฮินดูกูชแทนที่จะยืดเวลาสงคราม ทั้งสองฝ่ายตกลงกันในสนธิสัญญา การแต่งงาน

อาณาจักรของจันทรคุปต์แผ่ขยายไปทั่วเอเชียใต้ส่วนใหญ่ ตั้งแต่ เบงกอลในปัจจุบันไปจนถึงอัฟกานิสถานทั่วอินเดียตอนเหนือรวมถึงบุกเบิกเข้าสู่ อินเดีย กลางและอินเดียใต้ตรงกันข้ามกับ ตำนาน เชนที่พัฒนาขึ้น 900 ปีต่อมา[11]หลักฐานกรีกร่วมสมัยระบุว่าจันทรคุปต์ไม่เลิกประกอบพิธีบูชายัญสัตว์ที่เกี่ยวข้องกับศาสนาพราหมณ์ในพระเวทเขาชื่นชอบการล่าสัตว์และดำเนินชีวิตที่ห่างไกลจากการปฏิบัติอหิงสาหรือการไม่ใช้ความรุนแรงต่อสิ่งมีชีวิตใน ศาสนาเชน [12] [13]รัชสมัยของจันทรคุปต์และอาณาจักรโมริยะเป็นยุคแห่งความเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจ การปฏิรูป การขยายโครงสร้างพื้นฐาน และความอดทน ศาสนาหลายศาสนาเจริญรุ่งเรืองภายในอาณาจักรของเขาและอาณาจักรของลูกหลานของเขาพุทธศาสนาศาสนาเชนและอาชีวะได้รับความสำคัญควบคู่ไปกับ ประเพณี ของพระเวทและพราหมณ์และศาสนาชนกลุ่มน้อย เช่นศาสนาโซโรอัสเตอร์และวิหารเทพเจ้ากรีกได้รับการเคารพ มีอนุสรณ์สถานของจันทรกุปตะโมริยะอยู่บนเนินเขาจันทรกิรีพร้อมด้วยจารึกนักบุญจากศตวรรษที่ 7

แหล่งข้อมูลทางประวัติศาสตร์

ประวัติและความสำเร็จของจันทรคุปต์ถูกบรรยายไว้ในคัมภีร์กรีกโบราณ ฮินดู พุทธ และเชน แต่รายละเอียดแตกต่างกันอย่างมาก[14]จันทรคุปต์ประสูติเมื่อประมาณ 340 ปีก่อนคริสตกาลและสิ้นพระชนม์เมื่อประมาณ 295 ปีก่อนคริสตกาล แหล่งข้อมูลชีวประวัติหลักของเขาตามลำดับเวลามีดังนี้: [15]

ข้อความภาษากรีกและโรมันไม่ได้กล่าวถึงจันทรคุปต์โดยตรง ยกเว้นข้อความในศตวรรษที่สองที่เขียนโดยจัสติน นักประวัติศาสตร์ชาวโรมัน ข้อความเหล่านี้กล่าวถึงจักรพรรดินันทะ องค์สุดท้ายเป็นหลัก ซึ่งชิงบัลลังก์ของกษัตริย์ก่อนเขา จัสตินระบุว่าจันทรคุปต์มีต้นกำเนิดที่ต่ำต้อย และรวมถึงเรื่องราวเกี่ยวกับตำนานอันน่าอัศจรรย์ที่เกี่ยวข้องกับเขา เช่น ช้างป่าปรากฏตัวและยอมจำนนต่อเขาเพื่อขี่ไปหาเขาก่อนการต่อสู้ ข้อความของจัสตินระบุว่าจันทรคุปต์และจานักยะเอาชนะและขับไล่นันทะออกจากบัลลังก์ของเขา[18] บันทึกของ เมกัสธี เนส ซึ่งยังคงมีอยู่ในข้อความภาษากรีกที่อ้างถึงเขา ระบุว่าอเล็กซานเดอร์มหาราชและจันทรคุปต์พบกัน ซึ่งหากเป็นจริง แสดงว่าการปกครองของเขาเริ่มขึ้นก่อน 321 ปีก่อนคริสตศักราช พระองค์ทรงเป็นกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ แต่ไม่ยิ่งใหญ่ในด้านอำนาจและอิทธิพลเท่ากับโพรัสในอินเดียตะวันตกเฉียงเหนือหรืออักรมเมส ( ธนนันทะ ) ในอินเดียตะวันออก เนื่องจากอเล็กซานเดอร์ไม่ได้ข้ามแม่น้ำเบียสดินแดนของจันทรกุปตะจึงอาจรวมถึงภูมิภาคปัญจาบด้วย[19]

ข้อความปุราณะฮินดูก่อนศตวรรษที่ 4 ส่วนใหญ่สะท้อนถึงแหล่งที่มาของกรีก ข้อความเหล่านี้ไม่ได้กล่าวถึงรายละเอียดของบรรพบุรุษของจันทรคุปต์ แต่ครอบคลุมถึงบรรพบุรุษของกษัตริย์นันทะองค์สุดท้าย กษัตริย์นันทะถูกบรรยายว่าโหดร้าย ต่อต้านธรรมะและศาสตร์และเกิดมาจากความสัมพันธ์ที่ผิดกฎหมายซึ่งตามมาด้วยการรัฐประหาร[20] อรรถศาสตร์ของจารย์...

ตำราพุทธศาสนา เช่นมหาวงศ์กล่าวถึงจันทรคุปต์ว่ามีต้นกำเนิด จาก กษัตริย์[21]แหล่งข้อมูลเหล่านี้ ซึ่งเขียนขึ้นประมาณเจ็ดศตวรรษหลังจากราชวงศ์ของพระองค์สิ้นสุดลง ระบุว่าทั้งจันทรคุปต์และอโศก หลานชายของพระองค์ ซึ่งเป็นผู้อุปถัมภ์พระพุทธศาสนา เป็นโมริยะซึ่งเป็นสาขาหนึ่งของตระกูลขุนนางศากยของพระพุทธเจ้าโคตมพุทธเจ้า[22]แหล่งข้อมูลทางพุทธศาสนาเหล่านี้พยายามเชื่อมโยงราชวงศ์ของอโศกผู้อุปถัมภ์ของพวกเขากับพระพุทธเจ้าโดยตรง[23]แหล่งข้อมูลอ้างว่าราชวงศ์แตกแขนงออกไปเพื่อหลีกหนีการข่มเหงจากกษัตริย์แห่งโกศลและบรรพบุรุษของจันทรคุปต์ได้ย้ายไปยังอาณาจักรหิมาลัยอันห่างไกลซึ่งเป็นที่รู้จักจากนกยูง แหล่งข้อมูลทางพุทธศาสนาอธิบายว่าพระนามว่าโมรยะมาจากนกยูงเหล่านี้ หรือโมราในภาษาบาลี (สันสกฤต: มยุรา ) [22] [3]ตำราพุทธศาสนาไม่สอดคล้องกัน บางคนเสนอตำนานอื่นเพื่ออธิบายพระนามของพระองค์ ตัวอย่างเช่น พวกเขากล่าวถึงเมืองที่ชื่อว่า "โมริยะ-นาการะ" ซึ่งอาคารทั้งหมดสร้างด้วยอิฐที่มีสีเหมือนคอของนกยูง[24]มหาโพธิวาสะ ระบุว่าเขาสืบเชื้อสายมาจากโมริยะ-นา การะ ในขณะที่ทีฆนิกาย ระบุว่า เขาสืบเชื้อสายมาจากตระกูลโมริยะแห่งปิปผลีวะนะ[21]แหล่งข้อมูลทางพุทธศาสนายังกล่าวถึงว่า " พราหมณ์จารย์ " เป็นที่ปรึกษาของเขา และด้วยการสนับสนุนของจันทรคุปต์จึงได้เป็นกษัตริย์ที่ปาฏลีบุตร[24]นอกจากนี้ เขายังถูกระบุด้วยศศิคุปต์ (ซึ่งมีนิรุกติศาสตร์เดียวกันกับจันทรคุปต์) แห่งปารปมิสานต์เนื่องจากเหตุการณ์ในชีวิตเดียวกัน[25]

จารึก Bhadrabahuในศตวรรษที่ 7 ที่Shravanabelagola ( สันสกฤตอักษร Purvahale Kannada) นี่เป็นจารึกที่เก่าแก่ที่สุดในสถานที่แห่งนี้ และกล่าวถึง Bhadrabahu และPrabhacandra Lewis RiceและDigambara Jainsตีความ Prabhacandra ว่าเป็น Chandragupta Maurya ในขณะที่คนอื่นๆ เช่นJF Fleet , VR Ramachandra DikshitarและSvetambara Jains ระบุว่าการตีความนี้ผิด[26] [16] [17]

ข้อความDigambaraในศตวรรษที่ 12 ชื่อว่าParishishtaparvanโดยHemachandraเป็นแหล่งข้อมูลหลักและเก่าแก่ที่สุดของตำนานที่สมบูรณ์ของ Chandragupta ซึ่งเขียนขึ้นเกือบ 1,400 ปีหลังจากการสิ้นพระชนม์ของ Chandragupta บทเพลงที่ 8 บทที่ 170 ถึง 469 บรรยายถึงตำนานของ Chandragupta และอิทธิพลของ Chanakya ที่มีต่อพระองค์[21] [27]แหล่งข้อมูลอื่นๆ ของ Digambara Jain ระบุว่าพระองค์ได้ย้ายไปที่Karnatakaหลังจากละทิ้งอาณาจักรของพระองค์และประกอบพิธีกรรมSallekhanaซึ่งเป็นพิธีกรรมทางศาสนาของ Jain ในการต้อนรับความตายอย่างสงบด้วยการอดอาหาร[28] [29]การกล่าวถึงพิธีกรรมความตายของ Chandragupta ครั้งแรกสุดพบในBrhatkathakosaของHarisenaซึ่งเป็นข้อความภาษาสันสกฤตเกี่ยวกับเรื่องราวเกี่ยวกับ Digambara Jains Brhatkathakosaบรรยายถึงตำนานของ Bhadrabahu และกล่าวถึง Chandragupta ในเรื่องราวที่ 131 [30]อย่างไรก็ตาม เรื่องราวไม่ได้กล่าวถึงอาณาจักรของราชวงศ์โมริยะเลย แต่กล่าวถึงว่าสาวกของพระองค์ จันทรคุปต์ อาศัยอยู่และอพยพมาจากเมืองอุชเชนซึ่งเป็นอาณาจักร (ทางตะวันตกเฉียงเหนือ ของ รัฐมัธยประเทศ ) ห่างจาก แคว้นมคธและปัตลีบุตร (ภาคกลางของรัฐพิหาร) ไปทางตะวันตกประมาณหนึ่งพันกิโลเมตรซึ่งทำให้มีการเสนอว่า จันทรคุปต์ของ ฮาริเสนาอาจเป็นยุคหลังและเป็นคนละคนกัน[30] [26] [31]

วันที่

ไม่มีข้อความโบราณใดกล่าวถึงว่าจันทรกุปตะเกิดเมื่อใดพลูทาร์กอ้างว่าเขาเป็นชายหนุ่มเมื่อเขาได้พบกับอเล็กซานเดอร์ที่ 3ระหว่างการรุกรานอินเดียของอเล็กซานเดอร์ที่ 3 ( ประมาณ 326-325 ปีก่อน คริสตกาล) หากสมมติว่าเรื่องราวของพลูทาร์กเป็นความจริง เรย์โชธูรีเสนอในปี 1923 ว่าจันทรกุปตะอาจเกิดหลังจาก 350 ปีก่อนคริสตกาล[32]ตามข้อความกรีก-โรมันอื่นๆ จันทรกุปตะโจมตีผู้ปกครองชาวกรีก-อินเดียหลังจากการเสียชีวิตของอเล็กซานเดอร์ ( ประมาณ 323 ปีก่อนคริสตกาล ) โดยเซลูคัสที่ 1 นิคาเตอร์เข้าทำสนธิสัญญากับจันทรกุปตะหลายปีต่อมา[33]ตามสนธิสัญญานี้ เซลูคัส นิคาเตอร์ได้ยกอาราโคเซีย ( คันดา ฮาร์ ) เกโดรเซีย ( มักราน ) และปาโรปามิซาเด ( คาบูล ) ให้กับจันทรกุปตะเพื่อแลกกับช้างศึก 500 ตัว[19]

ข้อความเหล่านี้ไม่ได้ระบุปีเริ่มต้นหรือปีสิ้นสุดของการครองราชย์ของจันทรคุปต์[34]ตามตำราฮินดูและพุทธบางเล่ม จันทรคุปต์ครองราชย์เป็นเวลา 24 ปี[35] แหล่งข้อมูลทางพุทธศาสนาระบุว่าจันทรคุปต์โมริยะครองราชย์ 162 ปี หลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพาน[36]อย่างไรก็ตาม การประสูติและการปรินิพพานของพระพุทธเจ้าแตกต่างกันไปตามแหล่งข้อมูล และทั้งหมดนี้นำไปสู่ลำดับเหตุการณ์ที่แตกต่างจากบันทึกของกรีก-โรมันอย่างมีนัยสำคัญ ในทำนองเดียวกัน แหล่งข้อมูลของศาสนาเชนที่รวบรวมไว้ก็มีช่องว่างที่แตกต่างกันระหว่างการปรินิพพานและการขึ้นครองราชย์ของพระมหาวีระ[36]เช่นเดียวกับการปรินิพพานของพระพุทธเจ้า วันที่ปรินิพพานของพระมหาวีระเองก็เป็นเรื่องที่ถกเถียงกันเช่นกัน และความไม่สอดคล้องกันและการขาดความเป็นเอกฉันท์ในหมู่ผู้เขียนศาสนาเชนทำให้เกิดข้อสงสัยในแหล่งข้อมูลของศาสนาเชน ลำดับเหตุการณ์ของศาสนาเชนในศาสนาดิกัมภระนี้ก็ไม่สอดคล้องกับลำดับเหตุการณ์ที่นัยอยู่ในแหล่งข้อมูลอื่นๆ ของอินเดียและนอกอินเดีย[36]

นักประวัติศาสตร์ เช่นอิรฟาน ฮาบิบและวิเวกานันท์ ฌา ระบุว่ารัชสมัยของจันทรกุปตะคือราว 322-298 ปีก่อนคริสตศักราช[37] อัปอินเดอร์ สิงห์ ระบุ ว่ารัชสมัยของเขาคือระหว่าง 324 หรือ 321 ปีก่อนคริสตศักราช ถึง 297 ปีก่อนค ริสตศักราช [5]คริสตี้ ไวลีย์ระบุว่าเขาครองราชย์ระหว่าง 320 ถึง 293 ปีก่อนคริสตศักราช[16]

ชีวิตช่วงต้น

นักวิจารณ์ในยุคกลางคนหนึ่งระบุว่าจันทรคุปต์เป็นบุตรชายของภรรยาคนหนึ่งของนันทะซึ่งมีชื่อว่ามุระ[20]แหล่งข้อมูลอื่น ๆ ระบุว่ามุระเป็นนางสนมของกษัตริย์[38]บทละครสันสกฤตอีกเรื่องหนึ่งชื่อมุทรรักษสะใช้คำว่าVrishalaและKula-Hina (หมายถึง "ไม่สืบเชื้อสายมาจากตระกูลหรือครอบครัวที่ได้รับการยอมรับ") เพื่ออธิบายจันทรคุปต์[39]คำว่าVrishalaมีความหมายสองประการ ความหมายหนึ่งคือบุตรของศุทรอีกความหมายหนึ่งหมายถึงกษัตริย์ที่ดีที่สุดนักวิจารณ์คนหลังใช้การตีความก่อนหน้านี้เพื่อตั้งสมมติฐานว่าจันทรคุปต์มีภูมิหลังเป็นศุทร อย่างไรก็ตาม นักประวัติศาสตร์Radha Kumud Mukherjeeคัดค้านทฤษฎีนี้และระบุว่าควรตีความคำนี้ว่า "กษัตริย์ที่ดีที่สุด" [39]ละครเรื่องเดียวกันนี้ยังกล่าวถึงจันทรคุปต์ว่าเป็นผู้ที่มีต้นกำเนิดต่ำต้อย เช่น จัสติน[39]ตามตำราฮินดูแคชเมียร์ในศตวรรษที่ 11 – กถสาฤตสการะและบริหัต-กถะ-มันจารี – ตระกูลนันทะนั้นสั้นมาก จันทรคุปต์เป็นบุตรชายของปุรวะนันทะ นันทะผู้อาวุโสที่อาศัยอยู่ในอโยธยา[40] [41] [43]ธีมทั่วไปในแหล่งข้อมูลฮินดูคือ จันทรคุปต์มาจากภูมิหลังที่ต่ำต้อย และเมื่ออยู่กับจาณักยะ เขาได้กลายเป็นกษัตริย์ผู้ชอบธรรมที่ราษฎรรัก[44]

ตามตำนาน Digambara ของ Hemachandra, Chanakyaเป็นฆราวาสเชนและพราหมณ์ เมื่อ Chanakya เกิด พระภิกษุเชนทำนายว่าวันหนึ่ง Chanakya จะเติบโตขึ้นมาเพื่อช่วยสถาปนาใครสักคนเป็นจักรพรรดิและจะเป็นผู้มีอำนาจเบื้องหลังบัลลังก์[45] [27] Chanakya เชื่อในคำทำนายและทำตามคำทำนายโดยตกลงที่จะช่วยลูกสาวของหัวหน้าชุมชนที่เลี้ยงนกยูงให้กำเนิดเด็กชาย ในการแลกเปลี่ยน เขาขอให้แม่ยอมยกเด็กชายให้เขาและให้เขารับเลี้ยงในภายหลัง[21] [ 27]จากนั้นพราหมณ์เชนก็ทำเงินโดยใช้เวทมนตร์และกลับมาในภายหลังเพื่ออ้างสิทธิ์ Chandragupta หนุ่ม[27]ซึ่งเขาสอนและฝึกฝนพวกเขา พวกเขาร่วมกันเกณฑ์ทหารและโจมตีอาณาจักร Nandaในที่สุดพวกเขาก็ชนะและประกาศให้ Patliputra เป็นเมืองหลวงของพวกเขา[27]

อาชีพทหารและการพิชิต

อิทธิพลของจารย์จารย์

ชานักยะ
ครูของจันทรคุปต์คือจาณักยะซึ่งเขาเคยศึกษากับจาณักยะเมื่อครั้งยังเป็นเด็ก และเขาได้สร้างอาณาจักรขึ้นมาด้วยคำแนะนำของจาณักยะ ภาพนี้เป็นความพยายามในปี 1915 ที่จะวาดภาพจาณักยะ

ตำนานของศาสนาพุทธและฮินดูเล่าถึงเรื่องราวที่จันทรคุปต์พบกับจารย์จารย์ แตกต่างกันออก ไป โดยกล่าวถึงตอนที่จันทรคุปต์ยังเด็กซึ่งสร้างเกมจำลองราชสำนักที่เขาและเพื่อนคนเลี้ยงแกะเล่นกันใกล้ป่าวินจหา จารย์จารย์เห็นเขาออกคำสั่งกับคนอื่นๆ จึงซื้อเขามาจากพรานป่า แล้วรับจันทรคุปต์มาเป็นลูกบุญธรรม[46]จารย์จารย์สอนและรับเขาเข้าศึกษาที่เมืองตักศิลาในพระเวท ศิลปะการทหาร กฎหมาย และศาสตร์อื่นๆ[46] [47]

หลังจากตักศิลาจันทรคุปต์และจานักยะได้ย้ายไปที่ปาฏลีบุตร ซึ่งเป็นเมืองหลวงและเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ใน อาณาจักร มคธ ตะวันออก ของอินเดีย พวกเขาพบกับนันทาที่นั่นตามแหล่งข้อมูลฮินดู และพบ กับ ธนนันทาตามแหล่งข้อมูลพุทธภาษาบาลี[48]จันทรคุปต์กลายเป็นผู้บัญชาการกองทัพนันทา แต่ตามจัสติน จันทรคุปต์ได้ล่วงเกินกษัตริย์นันทา ("นันดรุม" หรือ "นันดรุ") ที่ออกคำสั่งประหารชีวิตเขา[45]อีกเวอร์ชันหนึ่งระบุว่ากษัตริย์นันทาเป็นผู้ที่ถูกจานักยะดูหมิ่นต่อหน้าธารกำนัล[49]จันทรคุปต์และจานักยะหลบหนีและกลายเป็นกบฏที่วางแผนจะโค่นล้มกษัตริย์นันทาจากอำนาจ[50] [หมายเหตุ 2]มุทรารักษ์ยังระบุด้วยว่าจานักยะสาบานที่จะทำลายราชวงศ์นันทาหลังจากที่เขารู้สึกถูกดูหมิ่นจากกษัตริย์[52] [49]

ข้อความโรมันที่เขียนโดยจัสตินกล่าวถึงเหตุการณ์อัศจรรย์สองเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับซานดราค็อตตัส (จันทรคุปต์) และนำเสนอตำนานเหล่านี้เป็นลางบอกเหตุและลางบอกเหตุแห่งชะตากรรมของเขา ในเหตุการณ์แรก เมื่อจันทรคุปต์กำลังหลับหลังจากหลบหนีจากนันดรัม สิงโตตัวใหญ่ก็เข้ามาหาเขา เลียเขา แล้วจากไป ในเหตุการณ์ที่สอง เมื่อจันทรคุปต์กำลังเตรียมทำสงครามกับนายพลของอเล็กซานเดอร์ ช้างป่าตัวใหญ่ก็เข้ามาหาเขาและเสนอตัวเป็นม้าของเขา[53]

การสร้างกองทัพ

ตามตำราพุทธศาสนาเรื่องMahavamsa Tikaจันทรคุปต์และจารย์จารย์ได้รวบรวมกองทัพโดยเกณฑ์ทหารจากสถานที่ต่างๆ หลังจากที่จารย์จารย์สำเร็จการศึกษาที่เมืองตักศิลา จารย์จารย์ได้แต่งตั้งจันทรคุปต์ให้เป็นผู้นำกองทัพ[54]ตำราศาสนาเชนเรื่อง Digambara เรื่อง Parishishtaparvanระบุว่ากองทัพนี้สร้างขึ้นโดยจารย์จารย์ด้วยเหรียญที่เขาผลิตขึ้นและพันธมิตรที่ก่อตั้งกับพระปารวตากะ[55] [56]ตามที่จัสตินกล่าวไว้ จันทรคุปต์ได้จัดกองทัพขึ้น นักแปลในยุคแรกตีความสำนวนดั้งเดิมของจัสตินว่าเป็น "กลุ่มโจร" แต่ระบุว่า ราอิชาอุธูรี สำนวนดั้งเดิมที่จัสตินใช้อาจหมายถึงทหารรับจ้าง นักล่า หรือโจร[57]

การล้มล้างราชวงศ์นันทะ

พลูทาร์กนักเขียนกรีก-โรมันได้กล่าวไว้ในหนังสือชีวประวัติของอเล็กซานเดอร์ว่า กษัตริย์นันทะไม่เป็นที่นิยมเลย หากอเล็กซานเดอร์พยายาม เขาก็จะสามารถพิชิตอินเดียได้อย่างง่ายดาย[50] [58]หลังจากที่อเล็กซานเดอร์ยุติการรบและจากไป กองทัพของจันทรคุปต์ก็ได้พิชิตเมืองปาฏลีบุตรซึ่งเป็นเมืองหลวงของนันทะในราว 322 ปีก่อนคริสตศักราช ด้วยคำแนะนำของจารย์จารย์[45]

รายละเอียดที่เชื่อถือได้ทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการรณรงค์ของจันทรคุปต์ในปาฏลีบุตรไม่มีอยู่ และตำนานที่เขียนขึ้นหลายศตวรรษต่อมาก็ไม่สอดคล้องกัน ตำราพุทธศาสนา เช่นมิลินทปันหะอ้างว่ามคธถูกปกครองโดยราชวงศ์นันทะ ซึ่งด้วยคำแนะนำของจารย์จารย์ จันทรคุปต์พิชิตเพื่อฟื้นฟูธรรมะ[ 59] [60]กองทัพของจันทรคุปต์และจารย์จารย์พิชิตดินแดนรอบนอกนันทะก่อนจะรุกรานปาฏลีบุตร ตรงกันข้ามกับชัยชนะอันง่ายดายของแหล่งข้อมูลทางพุทธศาสนา ตำราฮินดูและเชนระบุว่าการรณรงค์ครั้งนี้ต่อสู้กันอย่างดุเดือดเพราะราชวงศ์นันทะมีกองทัพที่ทรงพลังและได้รับการฝึกฝนมาเป็นอย่างดี[61] [60]

การพิชิตดังกล่าวเป็นเรื่องแต่งขึ้นในMudrarakshasaซึ่งกล่าวกันว่า Chandragupta ได้ยึดครองPunjab เป็นคนแรก และเป็นพันธมิตรกับกษัตริย์ท้องถิ่นชื่อ Parvatka ตามคำแนะนำของ Chanakya ก่อนที่จะบุกโจมตีอาณาจักรNanda [ 62]

พระเจ้าจันทรคุปต์ทรงล้อมเมืองปัตลีบุตร (ปัจจุบันคือเมืองปัตนา ) ซึ่งเป็นเมืองหลวงของแคว้นมคธเมื่อประมาณ 322 ปีก่อนคริสตกาล โดยใช้การรบแบบกองโจรด้วยความช่วยเหลือจากทหารรับจ้างจากพื้นที่ที่ถูกพิชิต[42] [63]นักประวัติศาสตร์ PK Bhattacharyya กล่าวว่าจักรวรรดินี้สร้างขึ้นโดยการพิชิตจังหวัดต่างๆ ทีละน้อยหลังจากการรวมอำนาจของแคว้นมคธในช่วงแรก[64]

ตามฉบับ Digambara Jain โดย Hemachandra ความสำเร็จของ Chandragupta และ Chanakya ผู้วางแผนกลยุทธ์ของเขาถูกหยุดโดยเมือง Nanda ที่ไม่ยอมจำนน[65] Chanakya ปลอมตัวเป็นขอทานและพบแม่เทพธิดาเจ็ดองค์ ( saptamatrikas ) อยู่ข้างใน เขาสรุปว่าเทพธิดาเหล่านี้กำลังปกป้องชาวเมือง[65]ชาวเมืองขอคำแนะนำจากขอทานที่ปลอมตัวว่าจะยุติการปิดล้อมกองทัพที่ล้อมรอบเมืองของพวกเขาได้อย่างไร Hemacandra เขียนว่า Chanakya หลอกลวงพวกเขาเพื่อกำจัดแม่เทพธิดา ชาวเมืองกำจัดเทพธิดาผู้ปกป้องและชัยชนะเหนือเมืองตามมาอย่างง่ายดาย หลังจากนั้นพันธมิตรของ Chandragupta และ Parvataka เข้ายึดครองอาณาจักร Nanda และโจมตี Pataliputra ด้วย "กองทัพที่วัดไม่ได้" [65]ด้วยคลังสมบัติที่หมดลง บุญคุณที่หมดสิ้น และสติปัญญาที่ไม่เพียงพอ จักรพรรดิ Nanda จึงพ่ายแพ้[65]

ตำนานเหล่านี้ระบุว่าจักรพรรดิ Nanda พ่ายแพ้ แต่ได้รับอนุญาตให้ออกจากเมือง Pataliputra โดยมีชีวิตอยู่พร้อมกับรถศึกที่เต็มไปด้วยสิ่งของที่ครอบครัวของเขาต้องการ[66]แหล่งข้อมูลของศาสนาเชนยืนยันว่าลูกสาวของเขาตกหลุมรัก Chandragupta ในตอนแรก และแต่งงานกับเขา แม้ว่าจะไม่ได้ระบุชื่อลูกสาว แต่แหล่งข้อมูลได้ตั้งชื่อแม่ของ ลูกชายของ Chandragupta ในภายหลังว่าDurdhara [65] [21]เมื่อ Nanda พ่ายแพ้ Chandragupta Maurya ได้ก่อตั้งอาณาจักร Mauryaในอินเดียโบราณ[3] [67]

การพิชิตดินแดนตะวันตกเฉียงเหนือ

เจ้าเมืองภาคตะวันออก
จักรพรรดิจันทรกุปตะทรงเอาชนะอาณาจักร มาซิโด เนียที่เหลืออยู่ ทางตะวันตกเฉียงเหนือของอนุทวีปอินเดีย ได้สำเร็จ ภายในปี 317 ปีก่อนคริสตศักราช

การรณรงค์ในอินเดียของอเล็กซานเดอร์มหาราชสิ้นสุดลงก่อนที่จันทรคุปต์จะขึ้นสู่อำนาจ อเล็กซานเดอร์ออกจากอินเดียในปี 325 ก่อนคริสตศักราชและมอบดินแดนทางตะวันตกเฉียงเหนือของอนุทวีปอินเดียให้กับผู้ว่าราชการชาวกรีก[68] [69]ลักษณะของความสัมพันธ์ในช่วงแรกระหว่างผู้ว่าราชการเหล่านี้กับจันทรคุปต์ไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด จัสตินกล่าวถึงจันทรคุปต์ว่าเป็นคู่แข่งของผู้สืบทอดตำแหน่งของอเล็กซานเดอร์ในอินเดียตะวันตกเฉียงเหนือ[37]เขากล่าวว่าหลังจากการเสียชีวิตของอเล็กซานเดอร์ จันทรคุปต์ได้ปลดปล่อยดินแดนอินเดียจากชาวกรีกและประหารผู้ว่าราชการบางคน[70]ตามคำบอกเล่าของโบเอเช สงครามกับดินแดนทางตะวันตกเฉียงเหนือครั้งนี้เกิดขึ้นบางส่วนโดยทหารรับจ้างที่จันทรคุปต์และจานักยะจ้างมา และสงครามเหล่านี้อาจเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของผู้ว่าราชการสองคนของอเล็กซานเดอร์ คือนิคานอร์และฟิลิป [ 71] เมกาสเทเนสทำหน้าที่เป็นเอกอัครราชทูตกรีกในราชสำนักของเขาเป็นเวลาสี่ปี[67]

สงครามและการผูกมิตรกับซีลูคัส

ตามบันทึกของ Appian, Seleucus I Nicatorหนึ่งในแม่ทัพชาวมาซิโดเนียของ Alexander ซึ่งก่อตั้งจักรวรรดิ Seleucid ขึ้นใน 312 ปีก่อนคริสตศักราช โดยมีเมืองหลวงอยู่ที่บาบิลอนได้นำเปอร์เซียและแบกเตรีย มา อยู่ภายใต้การปกครองของตนเอง โดยตั้งแนวรบด้านตะวันออกให้จักรวรรดิ Chandragupta อยู่[72] [73] Seleucus และ Chandragupta ทำสงครามกันจนกระทั่งพวกเขาเข้าใจกัน Seleucus ได้ให้ Berenice ลูกสาวของเขาแต่งงานกับ Chandragupta เพื่อสร้างพันธมิตร[73]

RC Majumdar และ DD Kosambi ตั้งข้อสังเกตว่า Seleucus ดูเหมือนจะมีชะตากรรมที่ย่ำแย่หลังจากยกดินแดนขนาดใหญ่ทางตะวันตกของแม่น้ำสินธุให้กับ Chandragupta จักรวรรดิโมริยะได้เพิ่มArachosia ( Kandahar ), Gedrosia ( Balochistan ) และParopamisadae ( Gandhara ) [74] [75] [b]ตามที่ Strabo กล่าวSeleucus Nicatorได้มอบภูมิภาคเหล่านี้ให้กับ Chandragupta พร้อมกับสนธิสัญญาการแต่งงาน และได้รับช้างห้าร้อยตัวเป็นการตอบแทน[76]รายละเอียดของสนธิสัญญาการหมั้นหมายนั้นไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด[77]อย่างไรก็ตาม เนื่องจากแหล่งข้อมูลที่ครอบคลุมเกี่ยวกับ Seleucus ไม่เคยกล่าวถึงเจ้าหญิงอินเดีย จึงเชื่อกันว่าความสัมพันธ์ในการแต่งงานเป็นไปในทางตรงกันข้าม โดยที่ Chandragupta เองหรือ Bindusara ลูกชายของเขาแต่งงานกับเจ้าหญิง Seleucid ตามแนวทางปฏิบัติของกรีกร่วมสมัยเพื่อสร้างพันธมิตรในราชวงศ์แหล่งข้อมูลปุราณะของอินเดีย ที่มี ชื่อว่า Pratisarga ParvaในBhavishya Puranaบรรยายถึงการแต่งงานของ Chandragupta กับเจ้าหญิงกรีก (" Yavana ") ซึ่งเป็นลูกสาวของ Seleucus [78]

จันทรคุปต์ส่ง ช้างศึก 500 ตัวไปยังเมืองซีลูคัส ซึ่งมีบทบาทสำคัญในชัยชนะของซีลูคัสที่สมรภูมิอิปซัส [ 79] [80] [81]นอกเหนือจากสนธิสัญญานี้แล้ว เมืองซีลูคัสยังส่งเมกาสเทเนสไปเป็นเอกอัครราชทูตที่ราชสำนักของจันทรคุปต์ และต่อมาแอนติโอคอส ก็ ส่งเทมาโกสไปหาบินดุสาร ลูกชายของเขาที่ราชสำนักโมริยะในเมืองปัตนา[82]

การพิชิตในอินเดียตอนใต้

หลังจากผนวกจังหวัดของซีลูคัสทางตะวันตกของแม่น้ำสินธุแล้ว จันทรคุปต์ก็มีอาณาจักรอันกว้างใหญ่ที่ทอดยาวไปทั่วอนุทวีปอินเดียตอนเหนือตั้งแต่อ่าวเบงกอลไปจนถึงทะเลอาหรับจันทรคุปต์เริ่มขยายอาณาจักรของตนไปทางใต้เหนือเทือกเขาวินธยาและเข้าไปในที่ราบสูงเดค คาน [45]เมื่อการพิชิตของเขาเสร็จสิ้น อาณาจักรของจันทรคุปต์ก็ขยายไปทั่วทั้งอนุทวีป[83]

บทกวีสองบทจากคลัง วรรณกรรมทมิฬ สังคัม – อากานันรุและปุราณูรุ – กล่าวถึงการปกครองของนันทะและอาณาจักรโมริยะ ตัวอย่างเช่น บทกวีที่ 69, 281 และ 375 กล่าวถึงกองทัพและรถศึกของราชวงศ์โมริยะ ในขณะที่บทกวีที่ 251 และ 265 อาจกล่าวถึงราชวงศ์โมริยะ[84]อย่างไรก็ตาม บทกวีที่มีอายุระหว่างศตวรรษแรกก่อนคริสตศักราชถึงศตวรรษที่ 5 ซีอี ไม่ได้กล่าวถึงชื่อของจักรพรรดิจันทรคุปต์โมริยะ และบางบทอาจหมายถึงราชวงศ์โมริยะอีกราชวงศ์หนึ่งใน ภูมิภาคเดคคานใน คริสตศตวรรษที่ 5 ซีอี[85]ตามที่อุปินเดอร์ สิงห์กล่าว บทกวีเหล่านี้อาจกล่าวถึงอาณาจักรโมกุรและโคศรของวาดูการ์ (ชาวเหนือ) ในรัฐกรณาฏกะและรัฐอานธรประเทศโดยมีการตีความอย่างหนึ่งว่าอาณาจักรโมริยะมีพันธมิตรกับอาณาจักรเหล่านี้ในบางช่วงเวลา[86]

ชื่อและตำแหน่ง

นักเขียนชาวกรีกPhylarchus (ประมาณศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตศักราช) ซึ่งถูกอ้างอิงโดยAthenaeusเรียก Chandragupta ว่า "Sandrokoptos" นักเขียนกรีก-โรมันรุ่นหลังStrabo , ArrianและJustin (ประมาณศตวรรษที่ 2) เรียกเขาว่า "Sandrocottus" [1]ในบันทึกภาษากรีกและละติน Chandragupta เป็นที่รู้จักในชื่อ Sandrakottos ( กรีก : Σανδράκοττος ) และAndrocottus ( กรีก : Ανδροκόττος ) [87] [88]

พระนามของกษัตริย์ที่กล่าวถึงในบทละครสันสกฤตเรื่องมุทรารักษะได้แก่ "จันทราสิริ" (Chandra-shri), "ปิอาดัมสนะ" (Priya-darshana) และ Vrishala [1]ปิอาดัมสนะมีความคล้ายคลึงกับPriyadasiซึ่งเป็นพระนามของอโศก ซึ่งเป็นหลานชายของ พระองค์[2]คำว่า "Vrishala" ใช้ในมหากาพย์และหนังสือเกี่ยวกับกฎหมายของอินเดียเพื่ออ้างถึงบุคคลที่ไม่นับถือศาสนา ตามทฤษฎีหนึ่ง อาจได้มาจากตำแหน่งกษัตริย์ของกรีกว่าBasileusแต่ไม่มีหลักฐานที่เป็นรูปธรรมของสิ่งนี้ แหล่งข้อมูลของอินเดียใช้คำนี้กับบุคคลที่ไม่นับถือราชวงศ์หลายคน โดยเฉพาะครูพเนจรและนักพรต[89]

จักรวรรดิ

ไม่มีบันทึกเกี่ยวกับการพิชิตทางทหารของจันทรคุปต์และขอบเขตของอาณาจักรของเขา อ้างอิงจากการอนุมานของนักประวัติศาสตร์ชาวกรีกและโรมันและข้อความทางศาสนาของอินเดียที่เขียนขึ้นหลายศตวรรษหลังจากที่เขาเสียชีวิต จากข้อมูลเหล่านี้ ขอบเขตทางตะวันตกเฉียงเหนือของอาณาจักรของเขารวมถึงพื้นที่บางส่วนของอัฟกานิสถาน ในปัจจุบัน ที่เซลูคัสที่ 1 นิคาเตอร์ยกให้กับเขา ได้แก่เกโดรเซียอาเรีย ปาโรปามิซาเด อารา โคเซียและคันธาระ [ 74] [90] เหล่า นี้เป็นพื้นที่ที่พระเจ้าอโศก หลานชายของเขา ทิ้งพระราชกฤษฎีกาสำคัญแห่งคันธาร์และพระราชกฤษฎีกาอื่นๆ ในภาษากรีกและอราเมอิก[91] [92]

จักรวรรดิจันทรคุปต์โมริยะ ประมาณ 290 ปีก่อนคริสตศักราช

ทางตะวันตก การปกครองของจันทรคุปต์เหนือ คุชราตในปัจจุบันได้รับการยืนยันจากจารึกของพระเจ้าอโศกในJunagadhบนหินก้อนเดียวกัน ประมาณ 400 ปีต่อมารุทรทามันได้จารึกข้อความที่ยาวกว่านี้เมื่อประมาณกลางศตวรรษที่ 2 [93]จารึกของรุทรทามันระบุว่าทะเลสาบ Sudarshana ในพื้นที่นั้นได้รับมอบหมายให้สร้างในช่วงที่พระเจ้าอโศกปกครองผ่านไวศยะปุษยาคุปต์ ผู้ว่าราชการของพระองค์ และมีการเพิ่มท่อส่งน้ำในช่วงที่พระเจ้าอโศกปกครองผ่านตุศัสผัสผะ การควบคุมภูมิภาคของราชวงศ์โมริยะได้รับการยืนยันเพิ่มเติมโดยจารึกบนหิน ซึ่งบ่งชี้ว่าจันทรคุปต์ควบคุม ภูมิภาค Malwaในอินเดียตอนกลาง ซึ่งตั้งอยู่ระหว่างรัฐคุชราตและปาฏลีบุตร[94]

มีความไม่แน่นอนเกี่ยวกับการพิชิตอื่นๆ ที่จันทรคุปต์อาจทำได้ โดยเฉพาะใน ภูมิภาค เดคคานของอินเดียตอนใต้[94] ในช่วงเวลาที่พระเจ้าอโศกซึ่งเป็นหลานชายของพระองค์ขึ้นครองราชย์ในราว 268 ปีก่อนคริสตศักราช จักรวรรดิได้แผ่ขยายออกไปจนถึง รัฐกรณาฏกะ ใน ปัจจุบันทางตอนใต้ ดังนั้นการพิชิตทางตอนใต้จึงอาจกล่าวได้ว่าจันทรคุปต์หรือพระปิณฑุสารซึ่งเป็นบุตรชายของพระองค์เป็นฝ่ายพิชิต หากประเพณีเชนที่กล่าวถึงจันทรคุปต์ที่จบชีวิตในฐานะผู้สละราชสมบัติในรัฐกรณาฏกะถือเป็นเรื่องจริง ก็ดูเหมือนว่าจันทรคุปต์เป็นผู้ริเริ่มการพิชิตทางตอนใต้[95]

จักรวรรดิโมริยะและจานักยะ ที่ปรึกษาของเขา ได้สร้างอาณาจักรที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในอนุทวีปอินเดียร่วม กัน [3] [29] [96]อาณาจักรของจันทรกุปตะขยายจากเบงกอล ไปจนถึง อัฟกานิสถานตอนกลาง ซึ่ง ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของอนุทวีปอินเดีย ยกเว้นกาลิงคะและทมิฬกะมซึ่งเป็นพื้นที่ที่ปัจจุบันคือโอริ ส สาทมิฬนาฑูและเกรละ [ 97] [29]

รัชกาล

หลังจากรวมอินเดียเป็นหนึ่งแล้ว จันทรคุปต์และจานักยะก็ได้ผ่านการปฏิรูปเศรษฐกิจและการเมืองครั้งใหญ่หลายชุด จันทรคุปต์ได้จัดตั้งรัฐบาลกลางที่แข็งแกร่งจากปาฏลีบุตร (ปัจจุบันคือปัตนา ) [98]จันทรคุปต์ได้ใช้นโยบายการบริหารประเทศและเศรษฐกิจที่อธิบายไว้ในArthashastra ของจานัก ยะ[99] [100] [101]มีเรื่องราวต่างๆ มากมายในวรรณกรรมประวัติศาสตร์ ตำนาน และชีวประวัติของศาสนาต่างๆ ในอินเดียเกี่ยวกับการปกครองของจันทรคุปต์ แต่ Allchin และ Erdosy' เป็นผู้ต้องสงสัย พวกเขากล่าวว่า "เราไม่อาจละสายตาจากความสอดคล้องอย่างใกล้ชิดมากมายระหว่าง Arthashastra (ฮินดู) กับแหล่งข้อมูลสำคัญอีกสองแหล่ง ได้แก่ จารึก Asokan (พุทธศาสนา) และข้อความ Megasthenes (กรีก)" [102]

การปกครองของราชวงศ์โมริยะเป็นการบริหารที่มีโครงสร้างชัดเจน จันทรคุปต์มีสภารัฐมนตรี ( อมา ตยา ) โดยมีจาณักยะเป็นหัวหน้ารัฐมนตรี[103] [104]จักรวรรดิได้รับการจัดระเบียบเป็นดินแดน ( ชนาปทา ) ศูนย์กลางอำนาจในภูมิภาคได้รับการปกป้องด้วยป้อมปราการ ( ดุรคะ ) และการดำเนินงานของรัฐได้รับเงินทุนจากกระทรวงการคลัง ( โกศ ) [105]สตราโบซึ่งแต่งหนังสือGeographicaประมาณ 300 ปีหลังจากการสิ้นพระชนม์ของจันทรคุปต์ ได้บรรยายถึงลักษณะการปกครองของเขาในบทที่ XV.46–69 เขามีที่ปรึกษาสำหรับเรื่องความยุติธรรมและผู้ประเมินภาษีเพื่อเก็บภาษีจากกิจกรรมทางการค้าและสินค้าที่ซื้อขาย เขามักจะทำการบูชายัญแบบพระเวท[106]พิธีกรรมของพราหมณ์[107]และเป็นเจ้าภาพจัดงานเทศกาลสำคัญที่มีขบวนแห่ช้างและม้า เจ้าหน้าที่ของเขาตรวจสอบสถานการณ์ที่ต้องใช้กฎหมายและระเบียบในเมือง อัตราการเกิดอาชญากรรมต่ำ[108]

ตามคำบอกเล่าของเมกาสเทเนส การปกครองของจันทรคุปต์มีลักษณะเด่นคือโครงสร้างการบริหารสามโครงสร้างคู่ขนานกัน โครงสร้างหนึ่งจัดการกิจการของหมู่บ้าน ดูแลการชลประทาน บันทึกการเป็นเจ้าของที่ดิน ตรวจสอบการจัดหาเครื่องมือ บังคับใช้กฎหมายการล่าสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากไม้ และป่าไม้ และยุติข้อพิพาท[109]โครงสร้างการบริหารอีกโครงสร้างหนึ่งจัดการกิจการของเมือง รวมถึงเรื่องทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับการค้า กิจกรรมการค้า การมาเยือนของชาวต่างชาติ ท่าเรือ ถนน วัด ตลาด และอุตสาหกรรม นอกจากนี้ยังจัดเก็บภาษีและดูแลน้ำหนักและการวัดที่ได้มาตรฐาน[109]หน่วยงานบริหารที่สามดูแลกองทหาร การฝึกอบรม การจัดหาอาวุธ และความต้องการของทหาร[109]

กษัตริย์จาณักยะทรงเป็นห่วงความปลอดภัยของจันทรคุปต์และทรงพัฒนาวิธีการที่ซับซ้อนเพื่อป้องกันการลอบสังหาร แหล่งข้อมูลต่างๆ รายงานว่าจันทรคุปต์มักจะเปลี่ยนห้องนอนบ่อยครั้งเพื่อสร้างความสับสนให้กับผู้สมรู้ร่วมคิด พระองค์ออกจากวังเพียงเพื่อไปทำภารกิจบางอย่างเท่านั้น ได้แก่ ไปทำภารกิจทางทหาร ไปเยี่ยมราชสำนักเพื่อพิพากษา ถวายเครื่องสังเวย จัดงานเฉลิมฉลอง และล่าสัตว์ ในระหว่างงานเฉลิมฉลอง พระองค์ได้รับการคุ้มกันอย่างดี และในระหว่างล่าสัตว์ พระองค์ถูกล้อมรอบด้วยทหารองครักษ์หญิงซึ่งสันนิษฐานว่าไม่น่าจะมีส่วนร่วมในการสมคบคิดก่อรัฐประหาร กลยุทธ์เหล่านี้อาจเกิดจากบริบททางประวัติศาสตร์ของจักรพรรดินันทะที่ขึ้นสู่อำนาจโดยการลอบสังหารจักรพรรดิองค์ก่อน[110]

ในรัชสมัยของจันทรคุปต์และราชวงศ์ของพระองค์ ศาสนาต่างๆ มากมายเจริญรุ่งเรืองในอินเดีย เช่นศาสนาพุทธศาสนาเชน และศาสนาอชิวิกาซึ่งได้รับความสำคัญเพิ่มขึ้นควบคู่ไปกับประเพณีพื้นบ้านอื่นๆ[111] [112]

โครงการโครงสร้างพื้นฐาน

เหรียญ
เหรียญเงินลายปั๊ม ( Karshapana ) ของจักรวรรดิโมริยะมีสัญลักษณ์ล้อและช้าง (ศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตศักราช)

จักรวรรดิได้สร้างเศรษฐกิจที่แข็งแกร่งจากโครงสร้างพื้นฐานที่มั่นคง เช่น การชลประทาน วัด เหมืองแร่ และถนน[113] [114]หลักฐานจารึกโบราณบ่งชี้ว่า Chandragupta ภายใต้คำแนะนำของ Chanakya ได้เริ่มและสร้างอ่างเก็บน้ำและเครือข่ายชลประทานมากมายทั่วทั้งอนุทวีปอินเดียเพื่อให้มีอาหารเพียงพอสำหรับประชาชนพลเรือนและกองทัพ ซึ่งเป็นแนวทางปฏิบัติที่สืบทอดมาโดยผู้สืบทอดราชวงศ์ของเขา[102]ความเจริญรุ่งเรืองของภูมิภาคในด้านการเกษตรเป็นหนึ่งในหน้าที่ที่จำเป็นของเจ้าหน้าที่ของรัฐของเขา[115]

หลักฐานที่ชัดเจนที่สุดของการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานพบในจารึกบนหิน Junagadh ของ Rudradamanใน Gujarat ซึ่งมีอายุประมาณ 150 CE จารึกดังกล่าวระบุว่าRudradamanได้ซ่อมแซมและขยายโครงสร้างพื้นฐานอ่างเก็บน้ำและท่อชลประทานที่สร้างโดย Chandragupta และปรับปรุงโดย Asoka [116]อาณาจักรของ Chandragupta ยังได้สร้างเหมืองแร่ ศูนย์การผลิต และเครือข่ายสำหรับการค้าขายสินค้า การปกครองของเขาได้พัฒนาเส้นทางบกสำหรับขนส่งสินค้าข้ามอนุทวีปอินเดีย Chandragupta ได้ขยาย "ถนนที่เหมาะสำหรับเกวียน" เนื่องจากเขาชอบถนนมากกว่าเส้นทางแคบๆ ที่เหมาะสำหรับสัตว์บรรทุกสินค้า[117]

ตามคำบอกเล่าของ Kaushik Roy ผู้ปกครองราชวงศ์โมริยะเป็น "ผู้สร้างถนนที่ยิ่งใหญ่" [114]เอกอัครราชทูตกรีก Megasthenes ยกเครดิตประเพณีนี้ให้กับ Chandragupta หลังจากสร้างทางหลวงยาวหนึ่งพันไมล์ที่เชื่อมระหว่างPataliputra เมืองหลวงของ Chandragupta ใน Bihar กับTaxilaทางตะวันตกเฉียงเหนือซึ่งเขาศึกษา โครงสร้างพื้นฐานทางถนนเชิงยุทธศาสตร์ที่สำคัญอื่นๆ ที่ยกเครดิตประเพณีนี้ขยายจาก Pataliputra ไปในทิศทางต่างๆ เชื่อมต่อกับ เนปาลKapilavastu Dehradun Mirzapur Odisha Andhra และ Karnataka [ 114] Roy กล่าวว่าเครือข่าย นี้ส่งเสริมการค้าและพาณิชย์ และช่วยให้กองทัพเคลื่อนย้ายได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ[ 114 ]

จันทรคุปต์และจาณักยะได้ตั้งศูนย์ผลิตอาวุธและรักษาศูนย์เหล่านี้ไว้โดยให้รัฐเป็นผู้ผูกขาด อย่างไรก็ตาม รัฐสนับสนุนให้ภาคเอกชนที่แข่งขันกันดำเนินการขุดทุ่นระเบิดและจัดหาอุปกรณ์ให้กับศูนย์เหล่านี้[118]พวกเขาถือว่าความเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจเป็นสิ่งจำเป็นต่อการแสวงหาธรรมะ (ชีวิตที่มีคุณธรรม) และได้นำนโยบายหลีกเลี่ยงสงครามด้วยการทูตมาใช้ แต่ยังคงเตรียมกองทัพสำหรับสงครามอย่างต่อเนื่องเพื่อปกป้องผลประโยชน์และแนวคิดอื่นๆ ในอรรถศาสตร์ [119] [120]

ศิลปะและสถาปัตยกรรม

หลักฐานทางศิลปะและสถาปัตยกรรมในสมัยของจันทรคุปต์ส่วนใหญ่จำกัดอยู่เพียงข้อความ เช่น ข้อความของเมกาสเธนีสและเกาฏิลยะ จารึกและรูปแกะสลักบนเสาอนุสรณ์สถานเชื่อกันว่าเป็นของอโศกซึ่งเป็นหลานชายของพระองค์ ข้อความเหล่านี้บ่งชี้ถึงการมีอยู่ของเมือง งานสาธารณะ และสถาปัตยกรรมที่เจริญรุ่งเรือง แต่ความเป็นประวัติศาสตร์ของสิ่งเหล่านี้ยังคงเป็นที่ถกเถียง[121]

การค้นพบทางโบราณคดีในยุคปัจจุบัน เช่น การค้นพบ Didarganj Yakshiในปี 1917 ซึ่งฝังอยู่ใต้ฝั่งแม่น้ำคงคา แสดงให้เห็นถึงความสำเร็จทางศิลปะที่โดดเด่น[122] [123]นักวิชาการหลายคนได้ระบุอายุของสถานที่นี้ไว้ว่าอยู่ที่ศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตศักราช[122] [123]แต่มีการเสนออายุในภายหลัง เช่น ยุค กุศาน (ศตวรรษที่ 1-4 ก่อนคริสตศักราช) ทฤษฎีที่ขัดแย้งกันระบุว่าศิลปะที่เกี่ยวข้องกับราชวงศ์ของจักรพรรดิจันทรคุปต์โมริยะนั้นเรียนรู้มาจากชาวกรีกและเอเชียตะวันตกในช่วงปีที่อเล็กซานเดอร์มหาราชทำสงคราม หรือสิ่งประดิษฐ์เหล่านี้เป็นของประเพณีดั้งเดิมของชาวอินเดียพื้นเมือง[124]เฟรเดอริก แอชเชอร์แห่งมหาวิทยาลัยมินนิโซตา กล่าวว่า "เราไม่สามารถแสร้งทำเป็นว่ามีคำตอบที่ชัดเจนได้ และบางที เช่นเดียวกับงานศิลปะส่วนใหญ่ เราต้องยอมรับว่าไม่มีคำตอบหรือคำอธิบายที่แน่นอน" [125]

การสืบราชสมบัติ การสละราชสมบัติ และการสิ้นพระชนม์ (สัลเลขันธ์)

ข้อความจารึก
ภาพนูนของ Shravanabelagola อายุ 1,300 ปีแสดงให้เห็นการเสียชีวิตของ Chandragupta หลังจากรับคำปฏิญาณของSallekhanaบางคนคิดว่าเป็นตำนานเกี่ยวกับการมาถึงของเขาพร้อมกับ Bhadrabahu [26] [16] [17]
รูปปั้นที่แสดงถึงจันทรคุปต์ เมารยะ (ขวา) กับอาจารย์ทางจิตวิญญาณของเขาอจารย์ภัททวาหุที่ศรวณเบลากอลา
จันทรคุปต์โมริยะมีความฝันอันเป็นมงคล 16 ประการในศาสนาเชน

สถานการณ์และปีที่จันทรคุปต์สิ้นพระชนม์นั้นไม่ชัดเจนและเป็นที่โต้แย้ง[26] [16] [17]ตามบันทึกของศาสนาเชนในดิกัมพระ ภัททระพหุทำนายว่าจะเกิดความอดอยากเป็นเวลา 12 ปีเนื่องจากการสังหารและความรุนแรงทั้งหมดในระหว่างการพิชิตของจันทรคุปต์เมารยะ เขาเป็นผู้นำกลุ่มพระภิกษุเชนไปยังอินเดียตอนใต้ ซึ่งจันทรคุปต์เมารยะได้เข้าร่วมเป็นพระภิกษุกับเขาหลังจากสละราชสมบัติให้กับพระบินดุสาร บุตรชายของเขา ตำนานของดิกัมพระระบุว่าจันทรคุปต์และภัททระพหุได้ย้ายไปที่ศราวณเบลโกลา ซึ่งปัจจุบันคือรัฐกรณาฏกะทางตอนใต้[126]บันทึกของศาสนาเชนเหล่านี้ปรากฏในเอกสารต่างๆ เช่นBrihakathā kośa (931 CE) ของ Harishena, Bhadrabāhu charita (1450 CE) ของ Ratnanandi, Munivaṃsa bhyudaya (1680 CE) และRajavali kathe [127] [128] [129]จันทรคุปต์ใช้ชีวิตเป็นนักพรตที่ศราวณเบลโกลาเป็นเวลาหลายปีก่อนที่จะอดอาหารจนตายตามแนวทางปฏิบัติของสัลเลขานะตามตำนานของดิกัมพร[130] [28] [131]

ตามประเพณีของ Digambara เนินเขาที่ Chandragupta อ้างว่าใช้ประกอบพิธีกรรมทางไสยศาสตร์นั้นปัจจุบันเรียกว่าเนินเขา Chandragiriและชาว Digambara เชื่อว่า Chandragupta Maurya ได้สร้างวัดโบราณที่ปัจจุบันยังคงเป็นChandragupta basadi [132]ตามคำบอกเล่าของ Roy การสละราชบัลลังก์ของ Chandragupta อาจระบุวันที่ได้เมื่อประมาณ 298 ปีก่อนคริสตกาล และการสิ้นพระชนม์ของพระองค์ระหว่าง 297 ปีก่อนคริสตกาลถึง 293 ปีก่อนคริสตกาล[42]พระราชนัดดาของพระองค์คือจักรพรรดิอโศกซึ่งมีชื่อเสียงจากเสาหลักอันเก่าแก่และบทบาทในการช่วยเผยแผ่พระพุทธศาสนาไปยังนอกประเทศอินเดียโบราณ[133] [131]

เกี่ยวกับจารึกที่บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างพระภัทรพหุและจันทรคุปต์เมารยะราธา กุมุด มูเกอร์จีเขียนไว้ว่า

จารึกที่เก่าแก่ที่สุดซึ่งมีอายุประมาณ 600 ปี เชื่อมโยง "คู่ ( ยุคม ) ภัททระพหุ กับ จันทรคุปต์มุนี " จารึกสองฉบับซึ่งมีอายุประมาณ 900 ปี บนเขากาเวรีใกล้เซริงกาปตัมบรรยายถึงยอดเขาที่เรียกว่าจันทรคุปต์ซึ่งมีรอยพระบาทของภัททระพหุและจันทร คุปต์ มุนี ปาตี จารึกศราว ณเบลาก อล ในปี ค.ศ. 1129 กล่าวถึงภัททระพหุ " ศรุตเกวาลี " และจันทรคุปต์ผู้ได้รับความดีความชอบจนได้รับการบูชาจากเทพเจ้าแห่งป่า จารึกอีกฉบับในปี ค.ศ. 1163 กล่าวถึงคู่รักในลักษณะเดียวกันและบรรยายถึงพวกเขา จารึกฉบับที่สามในปี ค.ศ. 1432 กล่าวถึงยทินทระภัททระพหุ และจันทรคุปต์ ศิษย์ของเขา ซึ่งชื่อเสียงของการบำเพ็ญตบะของเขาแพร่หลายออกไปเป็นคำอื่น[134]

จารึก Digambara Jain หลายฉบับซึ่งมีอายุตั้งแต่ศตวรรษที่ 7–15 กล่าวถึง Bhadrabahu และ Prabhacandra ประเพณี Digambara ในเวลาต่อมาระบุว่า Prabhacandra คือ Chandragupta และนักวิชาการยุคใหม่บางคนยอมรับประเพณี Digambara นี้ ในขณะที่บางคนไม่ยอมรับ[26] [16] [17]จารึกและข้อความ Digambara ในยุคหลังหลายฉบับในรัฐกรณาฏกะระบุว่าการเดินทางเริ่มต้นจาก Ujjain ไม่ใช่ Patliputra (ตามที่ระบุไว้ในข้อความ Digambara บางฉบับ) [16] [17]

เจฟฟรีย์ ดี . ลอง นักวิชาการด้านการศึกษาศาสนาเชนและฮินดู กล่าวในหนังสือดิกัมพระเล่มหนึ่งว่า สัมปรัตี จันทรคุปต์คือผู้ที่สละราชสมบัติ อพยพ และประกอบพิธีสัลเลขันธ์ในศราวณเบลโกลา นักวิชาการลองระบุว่าการล่มสลายของอาณาจักรโมริยะเกิดจากช่วงเวลาและการกระทำของสัมปรัตี จันทรคุปต์ ซึ่งเป็นหลานชายของพระเจ้าอโศกและเหลนของจันทรคุปต์โมริยะ ตำนานบางเล่มของดิกัมพระทำให้สับสนว่าจันทรคุปต์ทั้งสองคือคนเดียวกัน[135]

นักวิชาการด้านการศึกษาศาสนาเชนและภาษาสันสกฤตPaul Dundasกล่าวว่าประเพณี Svetambara ของศาสนาเชนขัดแย้งกับตำนาน Digambara โบราณ ตามตำราของศาสนาเชน Svetambara ในศตวรรษที่ 5 นิกาย Digambara ของศาสนาเชนก่อตั้งขึ้น 609 ปีหลังจากการสิ้นพระชนม์ของมหาวีระ หรือในคริสตศตวรรษที่ 1 [136]ชาว Digambara เขียนตำนานและเรื่องราวของตนเองหลังจากศตวรรษที่ 5 โดย Digambara ฉบับขยายความฉบับแรกเกี่ยวกับการแบ่งแยกนิกายภายในศาสนาเชนปรากฏขึ้นในศตวรรษที่ 10 [136]ตำรา Svetambara ระบุว่า Bhadrabahu ตั้งรกรากอยู่ใกล้เชิงเขาหิมาลัยในเนปาลในศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตศักราช โดยไม่ได้ย้ายหรือเดินทางไปกับ Chandragupta Maurya ทางตอนใต้ แต่เสียชีวิตใกล้กับ Patliputra ตามบันทึกของศาสนาเชน Svetambara [16] [137] [138]

ตำนานของ Svetambara Jain ในศตวรรษที่ 12 โดย Hemachandra นำเสนอภาพที่แตกต่างออกไป เรื่องราวใน Hemachandra มีเรื่องราวเกี่ยวกับพระสงฆ์เชนที่สามารถหายตัวได้เพื่อขโมยอาหารจากคลังเก็บของของจักรพรรดิ และ Chanakya พราหมณ์เชนที่ใช้ความรุนแรงและกลอุบายเพื่อขยายอาณาจักรของ Chandragupta และเพิ่มรายได้ของจักรพรรดิ[27]ระบุไว้ในบทที่ 8.415 ถึง 8.435 ว่าในช่วง 15 ปีที่เป็นจักรพรรดิ Chandragupta เป็นสาวกของ "นักพรตที่ไม่ใช่เชนซึ่งมีทัศนะผิดๆ เกี่ยวกับศาสนา" และ "หลงใหลในผู้หญิง" Chanakya ซึ่งเป็นผู้เปลี่ยนมานับถือศาสนาเชนเอง ได้โน้มน้าวให้ Chandragupta เปลี่ยนมานับถือศาสนาเชนโดยแสดงให้เห็นว่านักพรตเชนหลีกเลี่ยงผู้หญิงและมุ่งเน้นไปที่ศาสนาของพวกเธอ[27]ตำนานกล่าวถึงการที่ Chanakya ช่วยให้ Bindusara คลอดก่อนกำหนด[27]กล่าวไว้ในบทที่ 8.444 ว่า "Chandragupta สิ้นพระชนม์ขณะทำสมาธิ (อาจเป็นsallekhana ได้ ) และเสด็จขึ้นสวรรค์ " [139]ตามตำนานของ Hemachandra Chanakya ยังได้แสดง sallekhana อีกด้วย[ 139 ]

รอยพระบาทของจันทรคุปต์โมริยะบน เนินเขา จันทรคุริซึ่งจันทรคุปต์ (ผู้รวมอินเดียเป็นหนึ่งและผู้ก่อตั้ง ราชวงศ์ โมริยะ ) แสดงพิธีซัลเลกนะ

ตามคำบอกเล่าของVR Ramachandra Dikshitarซึ่งเป็นนักประวัติศาสตร์และนักอินเดียวิทยา ตำนาน Digambara หลายเรื่องกล่าวถึง Prabhacandra ซึ่งถูกระบุผิดว่าเป็น Chandragupta Maurya โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังจากการตีพิมพ์ครั้งแรกเกี่ยวกับจารึก Shravanabelagola โดยB. Lewis Riceจารึกที่เก่าแก่ที่สุดและสำคัญที่สุดกล่าวถึง Prabhacandra ซึ่ง Rice สันนิษฐานว่าอาจเป็น "ชื่อนักบวชที่ Chadragupta Maurya ใช้" หลังจากที่เขาละทิ้งและย้ายไปพร้อมกับ Bhadrabahu จาก Patliputra Dikshitar กล่าวว่าไม่มีหลักฐานใดมาสนับสนุนเรื่องนี้ และ Prabhacandra เป็นนักวิชาการพระสงฆ์เชนคนสำคัญที่อพยพมาหลายศตวรรษหลังจาก Chandragupta Maurya สิ้นพระชนม์[26]นักวิชาการคนอื่นๆ ได้ใช้การสรุปของ Rice ว่า Chandragupta Maurya เกษียณอายุและเสียชีวิตใน Shravanabelagola เป็นสมมติฐานการทำงาน เนื่องจากไม่มีข้อมูลหรือหลักฐานทางประวัติศาสตร์ทางเลือกอื่นเกี่ยวกับปีสุดท้ายของ Chandragupta และการเสียชีวิต[26]

ตามคำบอกเล่าของนักประวัติศาสตร์Sushma Jansari "เมื่อพิจารณาหลักฐานการเปลี่ยนศาสนาของ Chandragupta เป็นศาสนาเชนและความสัมพันธ์ของเขาและ Bhadrabāhu กับ Śravaṇa Beḷgoḷa อย่างใกล้ชิด จะพบว่าทั้งล่าช้าและมีปัญหา นอกจากนี้ ยกเว้นแหล่งข้อมูลของศาสนาเชนแล้ว ไม่มีหลักฐานใดที่สนับสนุนมุมมองการเปลี่ยนศาสนาและการอพยพของ Chandragupta" [140] Jansari สรุปว่า "ดังนั้น โดยรวมแล้ว หลักฐานตามที่มีอยู่ในปัจจุบันชี้ให้เห็นว่าเรื่องราวการเปลี่ยนศาสนาของ Chandragupta เป็นศาสนาเชนและการสละราชสมบัติ (หากเขาสละราชสมบัติจริง) การอพยพลงมาทางใต้ และความสัมพันธ์ของเขา (หรืออย่างอื่น) กับ Bhadrabāhu และที่ตั้งของ Śravaṇa Beḷgoḷa พัฒนาขึ้นหลังจากประมาณ ค.ศ. 600" [141]

มรดก

มีอนุสรณ์สถานของจันทรคุปต์เมารยะอยู่บนเนินเขาจันทรคุปต์ในศราวนาเบลโกลารัฐกรณาฏกะ [ 142]ไปรษณีย์อินเดียได้ออกแสตมป์ที่ระลึกเพื่อเป็นเกียรติแก่จันทรคุปต์เมารยะในปี 2544 [143]ชาตินิยมอินเดียจำนวนมากมองว่าจันทรคุปต์เมารยะเป็นจักรพรรดิองค์แรกของอินเดียที่เป็นปึกแผ่นและเป็นกษัตริย์องค์แรกที่มีวิสัยทัศน์ในการรวมอินเดียเป็นปึกแผ่น[144]

แสตมป์ที่ออกโดยไปรษณีย์อินเดียเพื่อรำลึกถึงจันทรคุปต์โมริยะในปี พ.ศ. 2544
  • Mudrarakshasa ("แหวนตราประทับของยักษ์ ") เป็นละครการเมืองในภาษาสันสกฤตที่แต่งโดย Vishakhadatta 600 ปีหลังจากการพิชิตจันทรคุปต์ – อาจอยู่ระหว่าง ค.ศ. 300 ถึง 700 [42]
  • ดีแอล รอยเขียนบทละครภาษาเบงกาลีเรื่องChandraguptaซึ่งอิงจากชีวประวัติของ Chandragupta เรื่องราวของบทละครนี้ยืมมาจากคัมภีร์ปุราณะและประวัติศาสตร์กรีก[145]
  • บทบาทของจารย์ ...
  • Chandraguptaเป็นภาพยนตร์เงียบของอินเดียในปี ค.ศ. 1920 เกี่ยวกับกษัตริย์ราชวงศ์โมริยะ[147]
  • Chandraguptaเป็นภาพยนตร์อินเดียปี 1934 กำกับโดย Abdur Rashid Kardar
  • Chandraguptha Chanakyaเป็นภาพยนตร์ดราม่าประวัติศาสตร์อินเดีย ภาษา ทมิฬกำกับโดย CK Sachi นำแสดงโดย Bhavani K. Sambamurthy รับบทเป็น Chandragupta
  • Samrat Chandraguptaเป็นภาพยนตร์ประวัติศาสตร์อินเดียปีพ.ศ. 2488 โดยJayant Desai [ 148]
  • Samrat Chandraguptเป็นภาพยนตร์ประวัติศาสตร์อินเดียปี 1958 โดยBabubhai Mistryเป็นภาพยนตร์รีเมคจากภาพยนตร์ปี 1945 นำแสดงโดยBharat Bhushanในบทบาทจักรพรรดิ[149]
  • เรื่องราวของChanakyaและ Chandragupta ถูกนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์ในภาษาเตลูกูในปี 1977 ชื่อว่าChanakya Chandragupta [ 150]
  • ซีรีส์ทางโทรทัศน์เรื่อง Chanakyaเป็นเรื่องราวชีวิตและช่วงเวลาของ Chanakya โดยอิงจากบทละครเรื่องMudrarakshasa [ 151 ]
  • ในปี 2011 ละครโทรทัศน์เรื่องChandragupta MauryaออกอากาศทางImagine TV [ 152] [153] [154]
  • ในปี 2016 ซีรีส์ทางโทรทัศน์เรื่อง Chandra Nandiniเป็นเรื่องราวความรักที่แต่งขึ้น[155]
  • ในวิดีโอเกมCivilization VI ปี 2016 Chandragupta เป็นผู้นำที่เล่นได้ของอารยธรรมอินเดีย[156]
  • ในปี 2018 ซีรีส์ทางโทรทัศน์เรื่องChandragupta Mauryaนำเสนอเรื่องราวชีวิตของ Chandragupta Maurya [157]
  • Nobunaga the Foolละครเวทีและอนิเมะของญี่ปุ่น มีตัวละครชื่อ Chandragupta ซึ่งได้รับแรงบันดาลใจมาจากจักรพรรดิ
  • ในภาพยนตร์เรื่อง Aśoka ปี 2001 ซึ่งกำกับโดยSantosh Sivanผู้กำกับและผู้อำนวยการสร้างของบอลลีวูดUmesh Mehraรับบทเป็น Chandragupta Maurya

ดูเพิ่มเติม

หมายเหตุ

  1. ↑ สันสกฤต : चन्द्रगुप्त मौर्य IAST : Candragupta Maurya ) ( ภาษาบาลี : चन्दगुत्त मोरीय , Chandagutta Moriya ) ( กรีกโบราณ : Σανδράκοπτος , Sandrákoptos Σανδράκοτος , Sandrákottos Αν δροκόττος , แอ นโดรคอตตอส
  2. ^ ตามที่ Grainger กล่าว Seleucus "ต้อง ... ยึดครอง Aria" (Herat) และยิ่งไปกว่านั้น " Antiochos ลูกชายของเขา ยังคงเคลื่อนไหวอยู่ที่นั่นอีกสิบห้าปีต่อมา" (Grainger, John D. 1990, 2014. Seleukos Nikator: Constructing a Hellenistic Kingdom . Routledge. หน้า 109)
  1. ^ ศาสนาพราหมณ์:
    * Sastri 1988, หน้า 163–164: "... โอกาสหนึ่งที่กษัตริย์เสด็จออกจากพระราชวังคือเพื่อถวายเครื่องบูชา ซึ่งอาจหมายความว่าชาวกรีกรู้จักจันทรคุปต์ในฐานะสาวกของศาสนาพราหมณ์"
    * Lal bhargava 1996, หน้า 44: "น่าสนใจที่จะทราบว่ากษัตริย์เสด็จออกจากพระราชวังเพื่อถวายเครื่องบูชาเช่นกัน ข้อเท็จจริงอาจแสดงให้เห็นว่าจันทรคุปต์เป็นฮินดูพราหมณ์อย่างน้อยก็ในช่วงชีวิตส่วนใหญ่ของเขา แม้ว่าเขาจะเอนเอียงไปทางศาสนาเชนในช่วงวันสุดท้ายของเขาก็ตาม ตามที่ผู้เขียนศาสนาเชนกล่าวไว้
    * Majumdar, Raychauduhuri & Datta 1960: "หากเชื่อประเพณีเชนแล้ว จันทรคุปต์ได้เปลี่ยนไปนับถือศาสนามหาวีระ กล่าวกันว่าพระองค์สละราชบัลลังก์และสิ้นพระชนม์ที่ Sravana Belgola ในไมซอร์ อย่างไรก็ตาม หลักฐานของกรีกชี้ให้เห็นว่าพระเจ้าเมารยะองค์แรกไม่ได้ละทิ้งการประกอบพิธีบูชายัญแบบพราหมณ์ และไม่ได้ปฏิบัติตามหลักความเชื่อเชนเรื่องอหิงสาหรือการไม่ทำร้ายสัตว์ พระองค์ชื่นชอบการล่าสัตว์ ซึ่งเป็นแนวทางปฏิบัติที่ลูกชายของพระองค์ปฏิบัติต่อ และหลานชายของพระองค์กล่าวถึงในพระราชกฤษฎีกาหินเล่มที่ 8 อย่างไรก็ตาม เป็นไปได้ว่าในช่วงวันสุดท้ายของพระองค์ พระองค์อาจแสดงความชอบในศาสนาเชนบ้าง ..."
    * Sharma 2001
    * Jansari 2023, หน้า 20–22
  2. ^ งานของจัสตินที่พิมพ์ออกมาในช่วงแรกบางฉบับกล่าวถึง "อเล็กซานดรัม" แทนที่จะเป็น "นันดรัม" อย่างไม่ถูกต้อง ข้อผิดพลาดนี้ได้รับการแก้ไขในคำแปลปี 1893 ของนักภาษาศาสตร์เจ.ดับเบิลยู. แม็ค คริน เดิล ในศตวรรษที่ 20 นักประวัติศาสตร์เฮม จันทรา เรย์โชธูรีและอาร์.ซี. มาจุมดาร์ เชื่อว่า "อเล็กซานดรัม" อ่านได้ถูกต้อง และตั้งทฤษฎีว่าจัสตินอ้างถึงการพบกันระหว่างจันทรคุปต์กับอเล็กซานเดอร์มหาราช ("อเล็กซานดรัม") อย่างไรก็ตาม ข้อเท็จจริงนี้ไม่ถูกต้อง เนื่องจากการวิจัยของนักประวัติศาสตร์อัลเฟรด ฟอน กุตช์มิดในศตวรรษก่อนหน้าได้พิสูจน์ให้เห็นชัดเจนว่า "นันดรัม" เป็นการอ่านที่ถูกต้อง ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากต้นฉบับหลายฉบับ มีเพียงต้นฉบับที่บกพร่องเพียงฉบับเดียวเท่านั้นที่กล่าวถึง "อเล็กซานดรัม" ในส่วนขอบ[51]

อ้างอิง

  1. ^ abc Raychaudhuri 1967, หน้า 139.
  2. ^ ab Raychaudhuri 1967, หน้า 139–140
  3. ^ abcd จันทรคุปต์ เมารยะ จักรพรรดิแห่งอินเดีย เก็บถาวร 10 มีนาคม 2018 ที่เวย์แบ็กแมชชีนสารานุกรมบริแทนนิกา
  4. ^ Upinder Singh 2016, หน้า 330.
  5. ↑ ab Upinder Singh 2016, p. 331.
  6. ^ Chakrabarty, Dilip K. (2010), วงโคจรภูมิรัฐศาสตร์ของอินเดียโบราณ: กรอบภูมิศาสตร์ของราชวงศ์อินเดียโบราณนิวเดลี, อ็อกซ์ฟอร์ดและนิวยอร์ก: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยอ็อกซ์ฟอร์ด, หน้า 29, ISBN 978-0-19-908832-4เราสันนิษฐานว่าโครงสร้างทางประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์พื้นฐานของอำนาจของราชวงศ์มคธันเกิดขึ้นก่อนการก่อตั้งราชวงศ์โมริยะ ซึ่งผู้ก่อตั้งคือ จันทรคุปต์ เมาริยะ เพียงแค่เพิ่มอาณาเขตจากหุบเขาสินธุไปจนถึงเชิงเขาฮินดูกูชทางตอนใต้ ทำให้อินเดียของราชวงศ์โมริยะมีฐานที่มั่นที่แข็งแกร่งในแม่น้ำออกัสถึงเขตปฏิสัมพันธ์ระหว่างสินธุในประวัติศาสตร์อินเดีย ในบางกรณี เช่น กรณีของรัฐคุชราต เบงกอล และอัสสัม หลักฐานนั้นคลุมเครือ แต่หากจันทรคุปต์ได้ดำเนินการสำรวจในทิศทางเหล่านี้ ก็คงจะมีเสียงสะท้อนของการสำรวจเหล่านี้ในประเพณีวรรณกรรม
  7. ^ ฟิชเชอร์, ไมเคิล (2018), ประวัติศาสตร์สิ่งแวดล้อมของอินเดีย จากยุคแรกเริ่มจนถึงศตวรรษที่ 21 , แนวทางใหม่ในประวัติศาสตร์เอเชีย ชุด Cambridge and New York: Cambridge University Press, หน้า 71, ISBN 9781107111622จันทรคุปต์ (ครองราชย์ 320 – ประมาณ 298 ปีก่อนคริสตกาล) เป็นผู้นำการกบฏที่ยึดอำนาจในแคว้นมคธและก่อตั้งราชวงศ์โมริยะ พระองค์ทรงตั้งเมืองหลวงของพระองค์คือเมืองปาฏลีบุตร (ปัจจุบันคือเมืองปัตนา) ในตำแหน่งทางการค้าและการป้องกันที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง บนฝั่งใต้ของแม่น้ำคงคา ซึ่งเป็นจุดที่แม่น้ำซอนไหลมาบรรจบกัน ต้นกำเนิดที่แท้จริงของราชวงศ์โมริยะยังคงไม่ชัดเจน แต่มีความเห็นพ้องกันว่าจันทรคุปต์มีชาติกำเนิดต่ำ มีเรื่องเล่าที่แพร่หลายเรื่องหนึ่งระบุว่าพระองค์เป็นพระราชโอรสของพระราชินีหรือพระสนมที่มียศต่ำในกษัตริย์พระองค์ก่อน และทรงโค่นล้มพระอนุชาต่างมารดาของพระองค์ คำว่าโมริยะแปลว่า "นกยูง" และตำราเชนบางเล่มระบุว่าครอบครัวของพระองค์เป็นคนเลี้ยงนกยูงชั้นต่ำ ซึ่งพราหมณ์จัดให้เป็นศูทรอย่างดีที่สุด
  8. ^ Bose, Sugata ; Jalal, Ayesha , Modern South Asia: History, Culture, Political Economy , London and New York: Routledge, p. 39, ประวัติศาสตร์การเมืองในศตวรรษต่อมาหลังจากการถือกำเนิดของศาสนาพุทธและศาสนาเชน ได้เห็นการเกิดขึ้นและการรวมตัวกันของรัฐในภูมิภาคที่มีอำนาจในอินเดียตอนเหนือ อาณาจักรที่แข็งแกร่งที่สุดแห่งหนึ่งคืออาณาจักรมคธซึ่งมีเมืองหลวงอยู่ที่ปาฏลีบุตร (ใกล้กับเมืองปัตนาในปัจจุบัน) อาณาจักรมคธขยายตัวภายใต้ราชวงศ์โมริยะในช่วงศตวรรษที่ 4 และ 5 ก่อนคริสตศักราชจนกลายเป็นอาณาจักรที่ครอบคลุมเกือบทั้งอนุทวีป จักรพรรดิจันทรคุปต์โมริยะก่อตั้งราชวงศ์นี้ในปี 322 ก่อนคริสตศักราช เพียงไม่กี่ปีหลังจากที่อเล็กซานเดอร์มหาราชบุกเบิกอินเดียตะวันตกเฉียงเหนือในช่วงสั้นๆ จักรวรรดิโมริยะถึงจุดสูงสุดในรัชสมัยของพระเจ้าอโศก (268–231 ก่อนคริสตศักราช)
  9. ^ สไตน์, เบอร์ตัน ; อาร์โนลด์, เดวิด (2010), ประวัติศาสตร์อินเดีย (ฉบับที่ 2), ไวลีย์-แบล็กเวลล์, หน้า 16, ISBN 978-1-4051-9509-6ประมาณ 270 ปี ก่อนคริสตกาล บันทึกเอกสารอินเดียชุดแรกซึ่งออกโดยพระเจ้าอโศกแห่งศาสนาพุทธได้ถูกเพิ่มเข้าไปในแหล่งข้อมูลของกรีก แม้ว่าจารึกของพระเจ้าอโศกจะถูกถอดรหัสในศตวรรษที่ 19 แต่เราก็ยังไม่สามารถแน่ใจเกี่ยวกับการก่อตัวทางการเมืองที่เกิดขึ้นภายใต้กษัตริย์โมริยะพระองค์นี้ ยิ่งไปกว่านั้นภายใต้ผู้ก่อตั้งราชอาณาจักร พระเจ้าอโศก จันทรคุปต์ ปู่ของพระเจ้าอโศก ซึ่งอาจเป็นคนร่วมสมัยกับอเล็กซานเดอร์ หลักฐานในรูปแบบของบทความสันสกฤตที่เรียกว่าอรรถศาสตร์ ซึ่งบรรยายถึงระบอบการปกครองที่รวมอำนาจ เผด็จการ จารกรรม และควบคุมอย่างไม่ลดละ อาจไม่เกี่ยวข้องกับสมัยโมริยะ หากโลกทางการเมืองของอาณาจักรนี้ไม่ใช่ทฤษฎีที่แท้จริง ก็สามารถทำได้ภายในนครรัฐเล็กๆ เท่านั้น ไม่ใช่อาณาจักรที่กว้างใหญ่ที่กำหนดโดยการกระจายจารึกของพระเจ้าอโศก ซึ่งอยู่ห่างออกไปประมาณ 1,500 ไมล์จากอัฟกานิสถานไปจนถึงอินเดียตอนใต้
  10. ^ Ludden, David (2013), อินเดียและเอเชียใต้: ประวัติศาสตร์โดยย่อ, Oneworld Publications, หน้า 29–30, ISBN 978-1-78074-108-6คำพูด: "ภูมิศาสตร์ของจักรวรรดิโมริยะนั้นคล้ายกับแมงมุมที่มีร่างกายเล็กและขาเรียวยาว ชนชั้นสูงสุดของสังคมจักรวรรดิอาศัยอยู่ในวงในซึ่งประกอบด้วยผู้ปกครอง ครอบครัวใกล้ชิด ญาติพี่น้อง และพันธมิตรใกล้ชิด ซึ่งก่อตั้งแกนกลางของราชวงศ์ นอกแกนกลาง จักรวรรดิเดินทางผ่านเส้นทางที่คดเคี้ยวซึ่งมีเมืองติดอาวุธประปราย นอกพระราชวัง ในเมืองหลวง ชนชั้นสูงสุดของชนชั้นสูงของจักรวรรดิถูกครอบครองโดยผู้บัญชาการทหารซึ่งความภักดีและความสำเร็จในสงครามที่กำหนดโชคชะตาของจักรวรรดิ ทุกที่ที่คนเหล่านี้ล้มเหลวหรือก่อกบฏ อำนาจของราชวงศ์ก็พังทลาย ... สังคมจักรวรรดิเจริญรุ่งเรืองในที่ที่ชนชั้นสูงผสมผสานกัน พวกเขาเป็นกระดูกสันหลัง ความแข็งแกร่งเป็นของพวกเขาArthasastra ของ Kautilya ระบุว่าอำนาจของจักรวรรดิกระจุกตัวอยู่ในใจกลางดั้งเดิมของมัน ในMagadha เก่า ซึ่งสถาบันสำคัญดูเหมือนจะอยู่รอดมาได้ประมาณเจ็ดร้อยปี ลงมาจนถึงยุคของ Guptas ที่นี่ เจ้าหน้าที่ชาวโมริยะปกครองสังคมในท้องถิ่น แต่ไม่ใช่ ในที่อื่นๆ ในเมืองและเมืองต่างๆ ของจังหวัด เจ้าหน้าที่จะจัดตั้งกลุ่มคนระดับสูงขึ้นภายใต้การปกครองของราชวงศ์เหล่านี้ ราชวงศ์เก่าที่ถูกพิชิตไม่ได้ถูกปลดออก แต่ถูกลดตำแหน่งลง ในแคว้นส่วนใหญ่จักรวรรดิเมารยะประกอบด้วยสถานที่ยุทธศาสตร์ในเมืองที่เชื่อมโยงอย่างหลวมๆ กับพื้นที่ห่างไกลอันกว้างใหญ่ผ่านสายเลือดและชนชั้นสูงในท้องถิ่นที่อยู่ที่นั่นเมื่อราชวงศ์เมารยะมาถึง และยังคงควบคุมอยู่เมื่อพวกเขาจากไป
  11. ^ Jansari 2023, หน้า 20–22.
  12. ↑ มาจุมดาร์, เรย์เชาดูฮูริ และ ดัตตา 1960.
  13. ^ ผู้เขียนและสังกัดที่ระบุไว้ในหน้าชื่อเรื่องของเอกสารอ้างอิง (ซึ่งมีหน้า Wikipedia An Advanced History of India ) ได้แก่: RC Majumdar, MA, Ph.D. รองอธิการบดี มหาวิทยาลัย Dacca; HC Raychaudhuri, MA, Ph.D. ศาสตราจารย์ Carmichael แห่งประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมอินเดียโบราณ มหาวิทยาลัย Calcutta; และ Kalikinkar Datta, MA, Ph.D. Premchand Raychand Scholar ผู้ได้รับเหรียญ Mount ผู้ได้รับรางวัล Griffith Prizeman ศาสตราจารย์และหัวหน้าภาควิชาประวัติศาสตร์ วิทยาลัย Patna เมือง Patna
  14. ↑ มูเคอร์จิ 1988, หน้า 2–14, 229–235.
  15. ^ Mookerji 1988, หน้า 3–14.
  16. ^ abcdefgh Wiley 2009, หน้า 50–52.
  17. ^ abcdef Fleet 1892, หน้า 156–162
  18. ^ Mookerji 1988, หน้า 5–7.
  19. ↑ อับ อัปพินเดอร์ ซิงห์ 2017, หน้า 264–265
  20. ↑ abcd Mookerji 1988, หน้า 7–9.
  21. ^ abcde Mookerji 1988, หน้า 14.
  22. ^ ab Mookerji 1988, หน้า 13–15.
  23. ^ Thapar 1961, หน้า 12.
  24. ^ ab Mookerji 1988, หน้า 13–14.
  25. ^ Seth, HC (1937). "Did Candragupta Maurya belong to North-Western India?". วารสารของสถาบันวิจัย Bhandarkar Oriental . 18 (2): 158–165. ISSN  0378-1143. JSTOR  41688339.
  26. ↑ abcdefg Dikshitar 1993, หน้า 264–266
  27. ^ abcdefgh Hemacandra 1998, หน้า 155–157, 168–188.
  28. ^ ab Jones & Ryan 2006, หน้า xxviii.
  29. ^ abc Kulke & Rothermund 2004, หน้า 59-65.
  30. ^ ab Jaini 1991, หน้า 43–44.
  31. ^ Upādhye 1977, หน้า 272–273.
  32. ^ Raychaudhuri 1923, หน้า 142.
  33. ^ Raychaudhuri 1923, หน้า 137.
  34. ^ Raychaudhuri 1923, หน้า 138.
  35. ^ Thapar 1961, หน้า 13.
  36. ^ abc Raychaudhuri 1967, หน้า 134–142.
  37. ^ ab Habib & Jha 2004, หน้า 15
  38. ^ Edward James Rapson; Wolseley Haig; Richard Burn; Henry Dodwell; Mortimer Wheeler, บรรณาธิการ (1968). The Cambridge History of India . เล่ม 4. หน้า 470"นามสกุลของเขาซึ่งเรียกว่า Maurya ได้รับการอธิบายโดยทางการอินเดียว่าหมายถึง 'ลูกชายของ Mura' ซึ่งถูกอธิบายว่าเป็นพระสนมของกษัตริย์"
  39. ^ abc Mookerji 1988, หน้า 9–11.
  40. ^ Mookerji 1988, หน้า 13.
  41. ^ Mookerji 1988, หน้า 15–18.
  42. ^ abcd Roy 2012, หน้า 61–62.
  43. ↑ ตามคำกล่าวของเคาชิก รอย จันทรคุปต์ โมรยะเป็นกษัตริย์เชื้อสายศุดรา[42]
  44. ^ Mookerji 1988, หน้า 7–13.
  45. ^ abcd Mookerji 1988, หน้า 6.
  46. ^ ab Mookerji 1988, หน้า 15–17.
  47. ^ Modelski, George (1964). "Kautilya: Foreign Policy and International System in the Ancient Hindu World". American Political Science Review . 58 (3). Cambridge University Press: 549–560. doi :10.2307/1953131. JSTOR  1953131. S2CID  144135587.คำพูด: "เชื่อกันว่าเกาฏิลยะคือจาณักยะ พราหมณ์ที่ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของจันทรคุปต์ (321–296 ปีก่อนคริสตกาล) ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิโมริยะ"
  48. ^ Mookerji 1988, หน้า 19–20.
  49. ^ โดย Mookerji 1988, หน้า 18.
  50. ^ ab Habib & Jha 2004, หน้า 14.
  51. ↑ เทราท์มันน์ 1970, หน้า 240–241.
  52. ^ "ประวัติศาสตร์: ชีวประวัติของจันทรคุปต์เมารยะและจักรวรรดิเมารยะของพระองค์". Md. Mizanur Rahaman Mizan . 4 สิงหาคม 2022 . สืบค้นเมื่อ 5 สิงหาคม 2022 .
  53. ^ Mookerji 1988, หน้า 32.
  54. ^ Mookerji 1988, หน้า 22.
  55. ^ Hemacandra 1998, หน้า 175–188.
  56. ^ Raychaudhuri 1967, หน้า 144–145.
  57. ^ Raychaudhuri 1967, หน้า 144.
  58. ^ Stoneman 2019, หน้า 155.
  59. ^ Thapar 2013, หน้า 362–364.
  60. ^ ab Sen 1895, หน้า 26–32
  61. ^ Mookerji 1988, หน้า 28–33.
  62. ^ Roy 2012, หน้า 27, 61–62.
  63. ^ Grant 2010, หน้า 49.
  64. ^ Bhattacharyya 1977, หน้า 8.
  65. ↑ abcde Hemacandra 1998, หน้า 176–177.
  66. ^ Mookerji 1988, หน้า 34.
  67. ^ ab Roy 2012, หน้า 62.
  68. ↑ มูเคอร์จิ 1988, หน้า 2, 25–29.
  69. ^ ศาสตรี 1988, หน้า 26.
  70. ↑ มูเคอร์จิ 1988, หน้า 6–8, 31–33.
  71. ^ Boesche 2003, หน้า 9–37.
  72. ↑ มูเคอร์จิ 1988, หน้า 2–3, 35–38.
  73. ^ โดย Appian, หน้า 55
  74. ^ ab Mookerji 1988, หน้า 36–37, 105.
  75. ^ Walter Eugene, Clark (1919). "ความสำคัญของลัทธิกรีกจากมุมมองของปรัชญาภาษาอินเดีย". ปรัชญาภาษาคลาสสิก . 14 (4): 297–313. doi :10.1086/360246. S2CID  161613588
  76. ^ "Strabo 15.2.1(9)". เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2009 . สืบค้นเมื่อ14 กรกฎาคม 2017 .
  77. ^ Barua 2005, หน้า 13–15.
  78. ^ Sagar, Chandra (1992). อิทธิพลจากต่างประเทศต่ออินเดียโบราณ . Northern Book Centre. หน้า 83.
  79. ^ อินเดีย อดีตกาลอันเก่าแก่ , Burjor Avari, หน้า 106-107
  80. ^ มาจุมดาร์ 2003, หน้า 105.
  81. ^ Tarn, WW (1940). "บันทึกสองเรื่องเกี่ยวกับประวัติศาสตร์เซลูซิด: 1. ช้าง 500 ตัวของเซลูคัส 2. ทาร์มิตา". วารสารการศึกษากรีก . 60 : 84–94. doi :10.2307/626263. JSTOR  626263. S2CID  163980490.
  82. ^ Mookerji 1988, หน้า 38.
  83. ^ เรย์ชาอูธูรี 1967, หน้า 18.
  84. ^ Zvelebil 1973, หน้า 53–54.
  85. ^ Mookerji 1988, หน้า 41–42.
  86. ↑ อัพเดอร์ ซิงห์ 2016, หน้า 330–331
  87. ^ Thapar 2004, หน้า 177.
  88. ^ Arora, UP (1991). "The Indika of Megasthenes — an Appraisal". วารสารของสถาบันวิจัย Bhandarkar Oriental . 72/73 (1/4): 307–329. JSTOR  41694901.
  89. ^ Raychaudhuri 1967, หน้า 140.
  90. ^ Kulke & Rothermund 2004, หน้า 61
  91. ^ Dupree 2014, หน้า 285–289.
  92. ↑ ดูปองต์-ซอมเมอร์, อังเดร (1970) จารึก Une nouvelle araméenne d'Asoka trouvée dans la vallée du Laghman (อัฟกานิสถาน) Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions และ Belles- Lettres 114 (1): 158–173. ดอย :10.3406/crai.1970.12491.
  93. ^ Salomon 1998, หน้า 194, 199–200 พร้อมเชิงอรรถ 2
  94. ^ ab Habib & Jha 2004, หน้า 19.
  95. ^ Kulke & Rothermund 2004, หน้า 64
  96. ^ Boesche 2003, หน้า 7-18.
  97. ^ Mookerji 1988, หน้า 1–4.
  98. ^ Mookerji 1988, หน้า 13–18.
  99. ^ Boesche 2003, หน้า 7–18.
  100. ↑ MV Krishna Rao (1958, พิมพ์ซ้ำ 1979), Studies in Kautilya, 2nd Edition, OCLC  551238868, ISBN 978-8121502429 , หน้า 13–14, 231–233 
  101. ^ Olivelle 2013, หน้า 31–38.
  102. ^ ab Allchin & Erdosy 1995, หน้า 187–194
  103. ^ Modelski, George (1964). "Kautilya: นโยบายต่างประเทศและระบบระหว่างประเทศในโลกฮินดูโบราณ". American Political Science Review . 58 (3): 549–560. doi :10.2307/1953131. JSTOR  1953131. S2CID  144135587.คำพูด: "เชื่อกันว่าเกาฏิลยะคือจาณักยะ พราหมณ์ที่ดำรงตำแหน่งมุขมนตรีของจันทรคุปต์ (321–296 ปีก่อนคริสตกาล) ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิโมริยะ"
  104. ^ Upinder Singh 2017, หน้า 220.
  105. ^ Allchin & Erdosy 1995, หน้า 189–192
  106. ^ Eraly 2002, หน้า 414–415.
  107. ^ Sastri 1988, หน้า 163–164.
  108. ↑ มูเคอร์จิ 1988, หน้า 62–63, 79–80, 90, 159–160.
  109. ^ abc Sastri 1988, หน้า 120–122.
  110. ^ Allan 1958, หน้า 25–28.
  111. ^ Obeyesekere 1980, หน้า 137–139 พร้อมเชิงอรรถ 3
  112. ^ Albinski 1958, หน้า 62–75.
  113. ^ Allchin & Erdosy 1995, หน้า 187–195
  114. ^ abcd Roy 2012, หน้า 62–63.
  115. ^ Allchin & Erdosy 1995, หน้า 192–194
  116. ^ Allchin & Erdosy 1995, หน้า 189.
  117. ^ Allchin & Erdosy 1995, หน้า 194–195
  118. ^ Roy 2012, หน้า 63–64.
  119. ^ Roy 2012, หน้า 64–68.
  120. ↑ โอลิเวลล์ 2013, หน้า 49–51, 99–108, 277–294, 349–356, 373–382
  121. ^ Harrison 2009, หน้า 234–235.
  122. ↑ อับ กูฮา-ทาคูร์ตา 2006, หน้า 51–53, 58–59
  123. ^ ab Varadpande 2006, หน้า 32–34 พร้อมด้วยรูปที่ 11
  124. ↑ Guha-Thakurta 2006, หน้า 58–61
  125. ^ Asher 2015, หน้า 421–423.
  126. ^ Habib & Jha 2004, หน้า 20.
  127. ^ Mookerji 1988, หน้า 39–40.
  128. ^ ซามูเอล 2010, หน้า 60.
  129. ^ Thapar 2004, หน้า 178.
  130. ↑ มูเคอร์จิ 1988, หน้า 39–41, 60–64.
  131. ^ ab Bentley 1993, หน้า 44–46
  132. ^ Mookerji 1988, หน้า 40.
  133. ^ Mookerji 1962, หน้า 60–64.
  134. ↑ มูเกอร์จี, ราดากุมุด (1966) Chandragupta Maurya และไทม์สของเขา โมติลาล บานาซิดาส บมจ. ไอเอสบีเอ็น 978-81-208-0405-0-
  135. ^ ลอง 2013, หน้า 60–61.
  136. ^ ab Dundas 2003, หน้า 46–49.
  137. ^ Dundas 2003, หน้า 46–49, 67–69.
  138. ↑ จโยติ ปราสาด เจน 2005, หน้า 65–67
  139. ^ ab Hemacandra 1998, หน้า 185–188.
  140. ^ Jansari 2023, หน้า 20.
  141. ^ Jansari 2023, หน้า 22.
  142. ^ Vallely 2018, หน้า 182–183.
  143. ^ แสตมป์ที่ระลึกของจันทรคุปต์โมริยะ เก็บถาวร 27 เมษายน 2013 ที่เวย์แบ็กแมชชีนสำนักข่าวข้อมูลข่าวสาร รัฐบาลอินเดีย
  144. ↑ Mookerji,Radhakumud.Chandragupta Maurya and his times.Motilal Banarasidass Publ.,1966.p1-6
  145. ^ Ghosh 2001, หน้า 44–46.
  146. ^ The Courtesan and the Sadhu, A Novel about Maya, Dharma, and God , ตุลาคม 2551, Dharma Vision LLC., ISBN 978-0-9818237-0-6 , หมายเลขควบคุมหอสมุดรัฐสภา: 2008934274 
  147. ^ Bhagwan Das Garga (1996). So Many Cinemas: The Motion Picture in India. Eminence Designs. หน้า 43. ISBN 978-81-900602-1-9-
  148. ^ Screen World Publication's 75 Glorious Years of Indian Cinema: Complete Filmography of All Films (silent & Hindi) Produced Between 1913-1988. Screen World Publication. 1988. หน้า 109.
  149. ↑ แอร์เว ดูมองต์ (2009) L'Antiquité au cinéma: vérités, légendes และการจัดการ นูโว มงด์. ไอเอสบีเอ็น 978-2-84736-476-7-
  150. ^ "Chanakya Chandragupta (1977)". IMDb . 25 สิงหาคม 1977. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 มีนาคม 2016 . สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2016 .
  151. ^ "โทรทัศน์". The Indian Express . 8 กันยายน 1991. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 พฤษภาคม 2018 . สืบค้นเมื่อ22 สิงหาคม 2017 .
  152. ^ "จันทรคุปต์ โมริยะ เสด็จมาฉายทางจอเล็ก" Zee News . 13 มกราคม 2011. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 มีนาคม 2016.
  153. ^ "Chandragupta Maurya on Sony TV?". The Times of India . 5 พฤษภาคม 2012. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มกราคม 2016.
  154. ^ ทีวี จินตนาการ. "ช่อง". ช่องทีวี . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 กรกฎาคม 2011.
  155. ^ "ความจริงเบื้องหลังการประสูติของจันทรคุปต์ ความรักครั้งแรกของพระองค์กับทุรธระ และการเดินทางสู่การเป็นกษัตริย์แห่งราชวงศ์โมริยะ" 17 ตุลาคม 2016 เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 ตุลาคม 2017
  156. ^ "Civilization® VI – เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ | ข่าวสาร | CIVILIZATION VI: การผงาดและการล่มสลาย - CHANDRAGUPTA เป็นผู้นำในอินเดีย"
  157. ^ "'Chandraguta Maurya' จะเปิดตัวในเดือนพฤศจิกายนทาง Sony TV". เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 พฤศจิกายน 2018 . สืบค้นเมื่อ18 พฤศจิกายน 2018 .

แหล่งที่มา

  • Albinski, Henry S. (1958), "สถานที่ของจักรพรรดิอโศกในความคิดทางการเมืองของอินเดียโบราณ", Midwest Journal of Political Science , 2 (1): 62–75, doi :10.2307/2109166, JSTOR  2109166
  • Allan, J (1958), The Cambridge Shorter History Of India, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์
  • Allchin, FR; Erdosy, George (1995), The Archaeology of Early Historic South Asia: The Emergence of Cities and States, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์, ISBN 978-0-521-37695-2
  • แอปเปียนประวัติศาสตร์โรม สงครามซีเรีย
  • Asher, Frederick (2015), Brown, Rebecca M.; Hutton, Deborah S. (บรรณาธิการ), A Companion to Asian Art and Architecture, John Wiley & Sons, ISBN 978-1-119-01953-4
  • Barua, Pradeep (2005), The State at War in South Asia, เล่ม 2, สำนักพิมพ์ Nebraska, ISBN 9780803240612ผ่านทางProject MUSE ( ต้องสมัครสมาชิก)
  • Bentley, Jerry (1993), Old World Encounters: Cross-Cultural Contacts and Exchanges in Pre-Modern Timesสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด
  • Bhattacharyya, PK (1977), ภูมิศาสตร์ประวัติศาสตร์ของรัฐมัธยประเทศจาก Early Records , Motilal Banarsidass
  • Boesche, Roger (2003), "Kautilya's Arthaśāstra on War and Diplomacy in Ancient India" (PDF) , วารสารประวัติศาสตร์การทหาร , 67 (1): 9, doi : 10.1353/jmh.2003.0006 , ISSN  0899-3718, S2CID  154243517
  • Dikshitar, VR Ramachandra (1993), The Mauryan Polity, Motilal Banarsidass Publ., ISBN 978-81-208-1023-5
  • ดันดาส พอล (2003) เดอะ เจนส์ รูทเลดจ์ISBN 978-0-415-26605-5
  • ดูพรี, หลุยส์ (2014), อัฟกานิสถาน, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยพรินซ์ตัน, ISBN 978-1-4008-5891-0
  • เอราลี อับราฮัม (2002) อัญมณีในดอกบัว เพนกวินISBN 978-93-5118-014-2
  • Fleet, JF (1892), Bhadrabahu, Chandragupta and Shravanabelagola (Indian Antiquary), เล่ม 21, สมาคมโบราณคดีแห่งอินเดีย
  • Ghosh, Ajit Kumar (2001), Dwijendralal Rayผู้สร้างวรรณคดีอินเดีย (ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 1) นิวเดลี: Sahitye Akademi, ISBN 978-81-260-1227-5
  • แกรนท์ อาร์จี (2010), ผู้บัญชาการเพนกวิน
  • Guha-Thakurta, Tapati (2549), Chatterjee, ปาร์ธา; Ghosh, Anjan (บรรณาธิการ), ประวัติศาสตร์และปัจจุบัน, สำนักพิมพ์เพลงสรรเสริญพระบารมี, ISBN 978-1-84331-224-6
  • ฮาบิบ อิรฟาน จา วิเวกานันท์ (2004) อินเดียโบราณ ประวัติศาสตร์อินเดียของชนชาติเมารยัน สมาคมนักประวัติศาสตร์อลิการห์ / ตูลิกาบุ๊คส์ISBN 978-81-85229-92-8
  • แฮร์ริสัน, โทมัส (2009), จักรวรรดิอันยิ่งใหญ่ของโลกยุคโบราณ, สำนักพิมพ์เก็ตตี้, ISBN 978-0-89236-987-4
  • Hemacandra (1998), ชีวิตของผู้อาวุโสของศาสนาเชน แปลโดย RCC Fynes, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด, ISBN 978-0-19-283227-6
  • Jain, Jyoti Prasad (2005), แหล่งข้อมูลประวัติศาสตร์อินเดียโบราณของ Jaina: 100 ปีก่อนคริสตกาล - 900 ปีหลังคริสตกาล, Munshiram Manoharlal, ISBN 9788121511407
  • Jaini, Padmanabh S. (1991), เพศและความรอด, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย, ISBN 978-0-520-06820-9
  • Jansari, Sushma (2023), Chandragupta Maurya: การสร้างวีรบุรุษของชาติในอินเดีย, UCL Press, ISBN 9781800083882
  • โจนส์, คอนสแตนซ์; ไรอัน, เจมส์ ดี. (2549), สารานุกรมศาสนาฮินดู, สำนักพิมพ์ Infobase, ISBN 978-0-8160-7564-5
  • Long, Jeffery D (2013), ศาสนาเชน: บทนำ, IBTauris, ISBN 978-0-85771-392-6
  • Kulke, Hermann; Rothermund, Dietmar (2004), A History of India (พิมพ์ครั้งที่ 4), ลอนดอน: Routledge , ISBN 978-0-415-15481-9
  • ลาล ภาร์กาวา, Purushottam (1996) Chandragupta Maurya อัญมณีแห่งประวัติศาสตร์อินเดีย ดีเค พรินท์เวิลด์. ไอเอสบีเอ็น 9788124600566-
  • Majumdar, RC (2003) [1952], อินเดียโบราณ, Motilal Banarsidass , ISBN 978-81-208-0436-4
  • Majumdar, RC ; Raychauduhuri, HC ; Datta, Kalikinkar (1960), ประวัติศาสตร์ขั้นสูงของอินเดีย, ลอนดอน: Macmillan & Company Ltd; นิวยอร์ก: St Martin's Press
  • Malalasekera, Gunapala Piyasena (2002), สารานุกรมพุทธศาสนา: Acala, Government of Ceylon
  • Mookerji, Radha Kumud (1962), Aoka (ฉบับแก้ไขครั้งที่ 3, ฉบับแก้ไข), Delhi: Motilal Banarsidass (พิมพ์ซ้ำ 1995), ISBN 978-81208-058-28
  • Mookerji, Radha Kumud (1988) [ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 1966], Chandragupta Maurya และเวลาของเขา (ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 4), Motilal Banarsidass , ISBN 81-208-0433-3
  • Obeyesekere, Gananath (1980), Doniger, Wendy (ed.), Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions, สำนักพิมพ์ University of California, ISBN 978-0-520-03923-0
  • Olivelle, Patrick (2013), King, Governance, and Law in Ancient India: Kauṭilya's Arthaśāstra, Oxford สหราชอาณาจักร: Oxford University Press, ISBN 978-0199891825
  • Raychaudhuri, HC (1923), ประวัติศาสตร์การเมืองของอินเดียโบราณ: จากการขึ้นครองราชย์ของ Parikshit จนถึงการสูญพันธุ์ของราชวงศ์ Gupta , Oxford University Press (พิมพ์ซ้ำในปี 1996 พร้อมคำนำโดย BN Mukerjee)
  • Raychaudhuri, HC (1967), "India in the Age of the Nandas / Chandragupta and Bindusara", ในKA Nilakanta Sastri (ed.), Age of the Nandas and Mauryas (Second ed.), Motilal Banarsidass (พิมพ์ซ้ำปี 1988), ISBN 978-81-208-0466-1
  • รอย, เกาชิก (2012), ศาสนาฮินดูและจริยธรรมของสงครามในเอเชียใต้: จากยุคโบราณสู่ปัจจุบัน, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์, ISBN 978-1-107-01736-8
  • ซาโลมอน, ริชาร์ด (1998), จารึกอินเดีย: คู่มือการศึกษาจารึกในภาษาสันสกฤต ปรากฤต และภาษาอินโด-อารยันอื่นๆ, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด, ISBN 978-0-19-535666-3
  • ซามูเอล เจฟฟรีย์ (2010) ต้นกำเนิดของโยคะและตันตระ ศาสนาอินเดียจนถึงศตวรรษที่ 13สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์
  • Sastri, Kallidaikurichi Aiyah Nilakanta (1988), Age of the Nandas และ Mauryas, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-0466-1
  • Sen, RK (1895), "ต้นกำเนิดของโมริยะแห่งมคธและของจารย์จารย์" วารสารของสมาคมตำราพุทธศาสนาแห่งอินเดียสมาคม
  • ชาร์มา มาธุลิกา (2001). การบูชาไฟในอินเดียโบราณ . แผนการตีพิมพ์ISBN 9788186782576-
  • Singh, Upinder (2016), ประวัติศาสตร์ของอินเดียโบราณและยุคกลางตอนต้น: จากยุคหินถึงศตวรรษที่ 12, Pearson Education , ISBN 978-93-325-6996-6
  • Singh, Upinder (2017), ความรุนแรงทางการเมืองในอินเดียโบราณ, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด , ISBN 978-0-674-97527-9
  • สโตนแมน, ริชาร์ด (2019), ประสบการณ์ของชาวกรีกในอินเดีย: จากอเล็กซานเดอร์ถึงชาวอินโด-กรีก, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยพรินซ์ตัน, ISBN 978-0-691-18538-5
  • Thapar, Romila (1961), Aśoka and the Decline of the Mauryas, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด
  • Thapar, Romila (2004) [ตีพิมพ์ครั้งแรกโดย Penguin ในปี 2002], Early India: From the Origins to AD 1300, สำนักพิมพ์ University of California, ISBN 978-0-520-24225-8
  • Thapar, Romila (2013) ,อดีตที่ผ่านมาสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ISBN 978-0-674-72651-2
  • Trautmann, Thomas R. (1970), "Alexander และ Nandrus ใน Justin 15.4.16.", วารสารของสถาบันวิจัย Bhandarkar Oriental , 51 (1/4)
  • อุปปาดเย อาทินาถ เนมินาถ (1977) มหาวีระกับคำสอนของพระองค์ ภควาน มหาวีระ นิพพาน มหาตสาว สมิติ 2500
  • Vallely, Anne (2018), Kitts, Margo (ed.), การพลีชีพ การเสียสละตนเอง และการเผาตัวเอง: มุมมองทางศาสนาเกี่ยวกับการฆ่าตัวตาย, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด, ISBN 978-0-19-065648-5
  • Varadpande, Manohar Laxman (2006), ผู้หญิงในประติมากรรมอินเดีย, Abhinav, ISBN 978-81-7017-474-5
  • Wiley, Kristi L. (16 กรกฎาคม 2009), A to Z of Jainism, Scarecrow, ISBN 978-0-8108-6821-2
  • Zvelebil, Kamil (1973), รอยยิ้มของ Murugan: วรรณกรรมทมิฬของอินเดียใต้, BRILL, ISBN 90-04-03591-5

อ่านเพิ่มเติม

ทรัพยากรห้องสมุดเกี่ยวกับ
จันทรคุปต์โมริยะ
  • ทรัพยากรในห้องสมุดของคุณ
  • แหล่งข้อมูลในห้องสมุดอื่น ๆ
  • Bongard-Levin, Grigory Maksimovich (1985). Mauryan India . นิวเดลี: Sterling Publishers. OCLC  14395730
  • บราวน์, รีเบคก้า เอ็ม.; ฮัตตัน, เดโบราห์ เอส. (22 มิถุนายน 2558), A Companion to Asian Art and Architecture, John Wiley & Sons, ISBN 9781119019534
  • คอสมิน, พอล เจ. (2014), ดินแดนแห่งกษัตริย์ช้าง: อวกาศ อาณาเขต และอุดมการณ์ในจักรวรรดิเซลูซิด, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด , ISBN 978-0-674-72882-0
  • Mandal, Dhaneshwar (2003), Ayodhya, โบราณคดีหลังการรื้อถอน: การวิจารณ์การค้นพบ "ใหม่" และ "สดใหม่", Orient Blackswan, ISBN 9788125023449
  • Mani, Braj Ranjan (2005), Debrahmanising history: dominance and resistance in Indian society, Manohar, ISBN 978-81-7304-640-7
  • รอย, เคาชิก (2015), สงครามในอินเดียยุคก่อนอังกฤษ–1500 ปีก่อนคริสตกาลถึง 1740 ซีอี , รูทเลดจ์
  • Sagar, Krishna Chandra (1992), อิทธิพลจากต่างประเทศต่ออินเดียโบราณ, Northern Book Centre, ISBN 9788172110284
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับChandragupta Maurya
วิกิคำคมมีคำคมเกี่ยวกับจันทรคุปต์ โมริยะ
  • ศิลปะโมริยะและสุงกะ โดย เอ็นอาร์ เรย์
จันทรคุปต์โมริยะ
ราชวงศ์โมริยะ
ก่อนหน้าด้วย
ธนนันทา
(เป็นกษัตริย์แห่งอาณาจักรมคธ )
 จักรพรรดิแห่งจักรวรรดิโมริยะ
322–297 ปีก่อนคริสตศักราช		ประสบความสำเร็จโดย
สืบค้นจาก "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=จันทรกุปตะโมริยะ&oldid=1251929960"