การปกครองดูแลนักกฎหมายอิสลาม

แนวคิดการปกครองของศาสนาอิสลามชีอะห์

การปกครองของนักนิติศาสตร์อิสลาม ( เปอร์เซีย : ولایت FBقیه , อักษรโรมัน : Velâyat-e Faqih , Velayat-e Faghih ; อาหรับ : وِلاَيَةَ ٱلْفَقِيهِ , อักษรโรมัน : Wilāyat al-Faqīh ) เป็นแนวคิดในกฎหมาย อิสลาม สิบสอง ชีอะฮ์ ซึ่งยึดถือสิ่งนั้นจนกระทั่งการปรากฎตัวของ " อิหม่าม ผู้ไม่มีความผิด " อีกครั้ง (ก่อนวันพิพากษา ) อย่างน้อยกิจการทางศาสนาและสังคมบางส่วนของโลกมุสลิมควรได้รับการดูแลโดยนักกฎหมายนิกายชีอะฮ์ผู้ชอบธรรม ( ฟากีห์ ) ^[1]ลักษณะของเรื่องเหล่านี้ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่^[2]

Wilāyat al-Faqīh มีความเกี่ยวข้องโดยเฉพาะกับRuhollah Khomeini ^[3]และสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่านในชุดการบรรยายในปี 1970 Khomeini ได้เสนอแนวคิดเรื่องการปกครองในรูปแบบ "สมบูรณ์" ในฐานะผู้ปกครองของรัฐและสังคม การปกครองในรูปแบบนี้เป็นพื้นฐานของรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่านซึ่งเรียกร้องให้มีผู้พิทักษ์กฎหมาย ( Vali-ye Faqih , อาหรับ : وَلِيُّةُ فَقِيهٌ , โรมัน : Waliy Faqīh ) เพื่อทำหน้าที่เป็นผู้นำสูงสุดของประเทศนั้น^[4]^[5]ปัจจุบัน บทบาทนี้ดำรงตำแหน่งโดยAyatollah Khamenei

ภายใต้ "อำนาจสูงสุดทางกฎหมาย" ( Velayat-e Motlaqaye Faqih ) กฎหมาย/ฟาคิห์มีอำนาจควบคุมเรื่องสาธารณะทั้งหมด รวมถึงการปกครองรัฐ กิจการทางศาสนาทั้งหมด รวมถึงการระงับภาระผูกพันทางศาสนาชั่วคราว เช่น การละหมาดหรือการประกอบพิธีฮัจญ์^[6]^[3]การเชื่อฟังเขามีความสำคัญ (ตามคำกล่าวของผู้สนับสนุน) มากกว่าการปฏิบัติตามภาระผูกพันทางศาสนาเหล่านั้น^[7]นักวิชาการอิสลามชีอะห์คนอื่นไม่เห็นด้วย โดยบางคนจำกัดการดูแลไว้ในขอบเขตที่แคบกว่ามาก^[2]เช่น การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท^[8]และการดูแลเด็กกำพร้า เด็กที่ไร้ความสามารถทางจิต และเด็กที่ขาดคนคอยปกป้องผลประโยชน์ของพวกเขา^[9]

มีความเห็นไม่ตรงกันว่าหลักคำสอนของโคมัยนีได้รับการสนับสนุนอย่างกว้างขวางเพียงใด นั่นคือ “อำนาจสูงสุดและการดูแล” ของนักกฎหมายอิสลามระดับสูงนั้น “ได้รับการยอมรับอย่างสากลในทฤษฎีการปกครองของชีอะห์ทั้งหมด” และก่อตัวเป็น “เสาหลักของความคิดทางการเมืองของอิมามี [ชีอะห์]” ( Ahmed VaeziและTaqi Yazdi ) ^[10]หรือว่าไม่มีฉันทามติที่สนับสนุนรูปแบบของสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน ไม่ว่าจะเป็นในหมู่ประชาชนในอิหร่าน (Alireza Nader, David E Thaler และ SR Bohandy) ^[11]หรือในหมู่ผู้นำศาสนาส่วนใหญ่ในศูนย์กลางความคิดของชีอะห์ชั้นนำ^[12]เช่น ที่QomและNajaf (Ali Mamouri) ^[13]

คำศัพท์

อาหรับและเปอร์เซีย

วลีภาษาอาหรับที่เกี่ยวข้องกับการเป็นผู้พิทักษ์กฎหมาย เช่นWilāyat al-Faqīh , Wali al-Faqīhมีการใช้กันอย่างแพร่หลาย โดยภาษาอาหรับเป็นภาษาต้นฉบับของแหล่งที่มาของศาสนาอิสลาม เช่นคัมภีร์อัลกุรอานหะดีษและวรรณกรรมอื่นๆ อีกมากมาย การแปล ภาษาเปอร์เซียเช่นVelayat-e FaqihและVali-e-faqihมักใช้ในการอภิปรายเกี่ยวกับแนวคิดและการปฏิบัติในอิหร่านซึ่งเป็นทั้งประเทศที่มีชาวชีอะห์เป็นส่วนใหญ่มากที่สุด และในฐานะที่เป็นสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่านก็เป็นประเทศเดียวในโลกที่Wilāyat al-Faqīhเป็นส่วนหนึ่งของโครงสร้างของรัฐบาล

คำจำกัดความ

คำ ว่า วิลายาต อัล-ฟากีห์ / เวลายาต -เอ ฟากีห์ มักใช้เพื่อหมายถึงวิสัยทัศน์ของอะยาตอลเลาะห์ โคมัยนี่ ที่มีต่อเวลายาต-เอ ฟากีห์ว่าเป็นสิ่งจำเป็นต่อรัฐบาลอิสลาม โดยไม่ระบุคุณสมบัติเพิ่มเติม โดยผู้ที่สนับสนุนการปกครองฟากีห์โดยเอกชนที่จำกัด จะถูกอธิบายว่า "ปฏิเสธ" เวลายาต-เอ ฟากีห์^[14]^{[หมายเหตุ 1]}สิ่งนี้มักเกิดขึ้นโดยเฉพาะนอกการอภิปรายทางวิชาการและศาสนา และในหมู่ผู้สนับสนุน (เช่น มูฮัมหมัด ตากี มิสบาห์ ยัซดี) ^[15] ในการอภิปรายทางศาสนา วิชาการ และเฉพาะเจาะจงมากขึ้น คำศัพท์จะมีความเกี่ยวข้องมากขึ้น

คำ ว่า Wilayatมีความหมายหลายอย่างซึ่งเกี่ยวข้องกับ ประวัติศาสตร์อิสลามสิบสองประการ ในทางสัณฐานวิทยา Wilāyatมาจากรากศัพท์ภาษาอาหรับว่า "wly" ซึ่ง แปลว่า Wilayaไม่เพียงแต่หมายถึง "เป็นผู้รับผิดชอบ" เท่านั้น แต่ยังหมายถึง "อยู่ใกล้หรือชิดกับใครหรือสิ่งใดสิ่งหนึ่ง" ^[10]เป็นเพื่อน ฯลฯ^[16]

คำพ้องความหมาย ได้แก่ กฎ อำนาจสูงสุด อำนาจอธิปไตย การปกครอง อำนาจ^[17]คำสั่ง การปกครอง การปกครอง^{[หมายเหตุ 2]}การปกครอง และจังหวัด^[25] ในอีกแง่หนึ่ง หมายถึงมิตรภาพและความภักดี (ดูวาลี ) ^[26]^{[หมายเหตุ 3]}

ในศาสนาอิสลาม นักกฎหมายหรือผู้เชี่ยวชาญด้านนิติศาสตร์อิสลามคือฟากีห์ (พหูพจน์ ฟุควาฮา ) ^[1]

สำหรับผู้ที่สนับสนุนรัฐบาลที่ยึดหลักนิติศาสตร์Wilāyat al-Faqīhได้ถูกแปลว่า "กฎของนักกฎหมาย" "อำนาจของนักกฎหมาย" "การปกครองของนักกฎหมาย" "อำนาจตามดุลพินิจของนักกฎหมาย" ^[29]การแปลที่คลุมเครือกว่าคือ "การปกครองของนักกฎหมาย" "การเป็นผู้ดูแลนักกฎหมาย" ^[30] (ตัวอย่างเช่น เชคมูร์ตาดา อัล-อันซารีและอาบู อัล-กาซิม อัล-โคอีพูดถึง "การปกครองของนักกฎหมาย" ไม่ใช่ "อำนาจของนักกฎหมาย") ^[29]

คำจำกัดความบางประการของการใช้คำว่า “Wilayat” (ไม่จำเป็นต้องเกี่ยวข้องกับนักกฎหมาย) ในศัพท์นิติศาสตร์อิสลาม (ฟิกห์) (หรืออย่างน้อยก็ศัพท์นิติศาสตร์สิบสอง) มีดังนี้:

Wilayat al-Qaraba — อำนาจ (Wilayat) ที่มอบให้กับพ่อหรือปู่ฝ่ายพ่อเหนือผู้เยาว์และผู้ป่วยทางจิต^[10]
Wilayat al-Qada' — อำนาจที่มอบให้กับนักฟักีห์ที่ยุติธรรมและมีความสามารถในช่วงที่อิหม่ามไม่อยู่ เพื่อตัดสิน "ระหว่างผู้คนโดยยึดตามกฎหมายและการเปิดเผยของพระเจ้า" และเก็บภาษี/ทศางค์ของศาสนาอิสลาม (ซะกาต, ศอดาเกาะ, คารัจ) ^[10]
Wilayat al-Hakim — ผู้พิทักษ์ของผู้ที่ไม่มีผู้พิทักษ์ อำนาจที่มอบให้กับผู้ดูแลความยุติธรรมทั่วไป (hakim) เพื่อดูแลผลประโยชน์ของบุคคลที่ไม่มีผู้พิทักษ์โดยธรรมชาติและไม่สามารถดูแลกิจการของตนเองได้ เช่น ผู้ที่ป่วยทางจิตหรือผู้ที่มีปัญหาทางจิต^[10]
วิลายัต อัล-อุสุบา — อำนาจในการบริหารจัดการมรดก และสิทธิของผู้รับมรดกในฟิกห์ซุนนี (อำนาจนี้ “ไม่ได้รับการยอมรับจากนักวิชาการอิมามี”)

เกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของนักกฎหมายในการปกครอง มีคำจำกัดความดังนี้:

วิลายัต อัล-มุตละกา ( การปกครอง โดยสัมบูรณ์ /อำนาจ الولایه المصلقه) ของฟากีฮ์/นิติศาสตร์สูงสุด หรือทับศัพท์ว่าเวลยาต-เอ โมตลาก-เอ ฟากีฮ์ , เวลยาต-เอ โมตลาเกห์-เย ฟากิห์ , ^[31]หรือเรียกอีก ชื่อหนึ่งว่า วิลายัต อัล-มุตลาเกาะ อัล- เอลาฮิยา , ^[10]
- ถูกกำหนดให้เป็นอำนาจตามดุลพินิจที่มอบให้กับศาสดามูฮัมหมัดและอิหม่าม ( อะหมัด วาเอซี ) ^[10]
- ได้ถูกนิยามไว้ (โดยอะยาตอลเลาะห์ โคมัยนี่ ประมาณปีพ.ศ. 2531) ว่า รัฐอิสลามมีอำนาจทางศาสนาในการระงับ หรืออาจเพิกถอนบัญญัติทางศาสนาที่สำคัญ ( ahkam-e far'ıyeh-ye elahıyeh ) เช่นพิธีฮัจญ์หรือการถือศีลอด หากเห็นความจำเป็น^[31]
- คำนี้ยังถูกใช้โดย (โดยกลุ่มอนุรักษ์นิยมชาวอิหร่านประมาณปี 2010) เพื่อหมายถึงอย่างน้อยในกรณีของสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน หัวหน้าคณะฟักีห์มี "สิทธิ์เด็ดขาดในการตัดสินใจแทนรัฐ" โดยไม่คำนึงถึงความต้องการของผู้ดำรงตำแหน่งที่ได้รับการเลือกตั้งหรือสถาบันหรือประชาชนทั่วไป^[32]คำนี้เป็น "คำศัพท์ใหม่" ที่นำมาใช้โดยโคมัยนี "ต่อสาธารณะ" ในปี 1990 เมื่อ "ได้รับการบรรจุอยู่ในรัฐธรรมนูญของอิหร่านที่นับถือศาสนาอิสลาม" ^[33]
Wilayat al-Muqayada ("อำนาจตามเงื่อนไข" ของนักฟะกีห์/นักกฎหมาย) "จำกัดสิทธิของนักฟะกีห์ในการออกคำสั่งของรัฐบาล" ให้เป็น "กรณีอนุญาต" ( mubahat ) ซึ่งจะต้องไม่ "ขัดแย้ง" กับ "กฎหมายอิสลามที่บังคับใช้^[33]
วิลยาต อัล-อัมมา ("อำนาจสากล" ของนักกฎหมาย) ผู้สนับสนุนแนวคิดนี้เชื่อว่าคำสั่งที่มอบให้โดยนักกฎหมายผู้ถือ "วิลยาต อัล-อัมมา" ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ "การบริหารงานยุติธรรม" เท่านั้น พวกเขา "อาจออกคำสั่ง" ที่ "เป็นหน้าที่ของมุสลิมทุกคน แม้แต่ฟุกอฮาอื่นๆ ที่ต้องเชื่อฟัง" ^[33]พวกเขามี "สิทธิและหน้าที่ในการเป็นผู้นำชุมชนชีอะห์และปฏิบัติหน้าที่และความรับผิดชอบทั้งหมดของอิมามผู้ไม่ผิดพลาด" ^[10]นี่คือ "รูปแบบอำนาจสูงสุด (วิลยาต) ที่มอบให้กับนักกฎหมาย" ตามที่นักบวชอย่างน้อยหนึ่งท่าน ( อาหมัด วาเอซี ) กล่าว ^{[หมายเหตุ 4]}
วิลายัต อัล-ซิยาสิยา —อำนาจทางการเมือง เป็นหนึ่งในองค์ประกอบที่รวมอยู่ในวิลายัต อัล-อัมมา^[10]
Wilayat at-Takwiniyyah (ผู้พิทักษ์อภิธรรม) ตามที่ Muhammad Taqi Misbah Yazdi กล่าวไว้ ผู้พิทักษ์อภิธรรมคือ "การมีอำนาจเหนือจักรวาลทั้งหมด และกฎเกณฑ์ที่ควบคุมจักรวาลนั้นโดยพื้นฐานแล้วเกี่ยวข้องกับพระเจ้า" อำนาจอันยิ่งใหญ่นี้ได้รับจากพระเจ้า "แก่ศาสดาแห่งศาสนาอิสลาม (S) และบรรดาอิมามผู้ไม่ผิดพลาด ('a)" และอธิบายว่าทำไมพวกเขาและ "นักบุญ" อื่นๆ จึงสามารถทำปาฏิหาริย์ได้^[34]
Wilayat at-Tashri'iyyah (การปกครองโดยนิติบัญญัติ) เป็นคำศัพท์ที่ใช้โดย Muhammad Taqi Misbah Yazdi ซึ่งหมายถึงการปกครองโดย "การจัดการสังคม" "ซึ่งเกี่ยวข้องกับศาสดา (S) และอิมามผู้บริสุทธิ์ ('a)" และด้วยระบบของโคมัยนี ผู้พิทักษ์กฎหมายผู้ปกครอง^[34]

คำว่า "มุลลาโฮเครซี" (ปกครองโดยมุลลาห์หรือโดยนักบวชอิสลาม) ถูกใช้เป็นคำที่ดูถูกเพื่ออธิบายถึงวิลยาตอัลฟากีห์ในฐานะรัฐบาล และโดยเฉพาะอย่างยิ่งสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน^[35]^[36]

ประวัติศาสตร์

อิสลามยุคแรก

ความเชื่อพื้นฐานของศาสนาชีอะห์สิบสองคือผู้สืบทอดทางจิตวิญญาณและทางการเมืองของศาสดาแห่งศาสนาอิสลามมูฮัมหมัดไม่ใช่ เคาะลีฟะฮ์ (ตามที่ชาวมุสลิมนิกายซุนนีเชื่อ) แต่เป็น " อิหม่าม " ซึ่งเริ่มตั้งแต่ลูกพี่ลูกน้อง ลูกเขย และสหายของมูฮัมหมัด คืออาลี (เสียชีวิตในปี ค.ศ. 661) และสืบต่อด้วยลูกหลานชายของเขา อิหม่ามแทบจะไม่เคยอยู่ในตำแหน่งที่จะปกครองดินแดน แต่ได้รับความภักดีจากผู้ติดตามและมอบหมายหน้าที่บางส่วนให้กับ "สมาชิกที่มีคุณสมบัติ" ของชุมชน "โดยเฉพาะในขอบเขตของตุลาการ" ^[3] ในช่วงปลายศตวรรษที่ 9 (ค.ศ. 873-874) มีรายงานว่าอิหม่ามองค์ที่สิบสอง ซึ่งเป็นเด็กชายในสมัยนั้น หายตัวไปอย่างลึกลับ นักประวัติศาสตร์เชื่อว่านักกฎหมายชีอะห์ "ตอบสนองด้วยการพัฒนาแนวคิด" ของ " การปกปิด " ^[37]โดยที่อิหม่ามองค์ที่ 12 ยังมีชีวิตอยู่แต่ "ถูกพระผู้เป็นเจ้าดึงตัวออกจากสายตาของผู้คน" เพื่อปกป้องชีวิตของเขาจนกว่าเงื่อนไขจะพร้อมสำหรับการปรากฏตัวอีกครั้งของเขา^[37]

เมื่อเวลาผ่านไปหลายศตวรรษและการรอคอยก็ยังคงดำเนินต่อไป (ชีวิตของอิหม่ามที่ซ่อนเร้น "ยืดเยื้อออกไปอย่างน่าอัศจรรย์") ^[38] ชุมชนชีอะห์ ( อุมมะห์ ) จำเป็นต้องกำหนดว่าใครมีอำนาจหน้าที่ ( วิลายะห์ ) ในการทำงานใด ๆ ในช่วงที่อิหม่ามไม่อยู่^[17]การมอบหมายหน้าที่บางอย่าง เช่น การรวบรวมและจ่ายทศางค์ตามคำสั่งทางศาสนา ( ซะกาตและคุม ) ยังคงดำเนินต่อไปในช่วงที่อิหม่ามไม่อยู่^[3]แต่หน้าที่อื่น ๆ ก็จำกัด นักกฎหมายชีอะห์โดยเฉพาะอัลชารีฟ อัลมูร์ตาดา (เสียชีวิตในปี ค.ศ. 1044) ห้าม^[17] "ทำญิฮาด ที่ก้าวร้าว หรือ (ตามที่นักกฎหมายบางคนกล่าว) จัดการละหมาดวันศุกร์" ^[3]เนื่องจากอำนาจนี้ถูกระงับไว้ ( ซาคิต ) จนกว่าอิหม่ามจะกลับมา^[17] อัล-มูร์ตาดายังไม่รวมการบังคับใช้ประมวลกฎหมายอาญา ( ฮุดูด ) การนำชุมชนไปสู่การญิฮาดและการให้ความจงรักภักดีต่อผู้นำคนใดก็ตาม^[17]

เป็นเวลาหลายศตวรรษ ตามที่นักประวัติศาสตร์อย่างน้อยสองคน ( Moojan Momen , Ervand Abrahamian ) กล่าวไว้ นักกฎหมายชีอะห์มักจะยึดติดอยู่กับแนวทางใดแนวทางหนึ่งจากสามแนวทางในการจัดการกับรัฐ ได้แก่ ให้ความร่วมมือกับรัฐ พยายามมีอิทธิพลต่อนโยบายโดยการมีส่วนร่วมในทางการเมือง หรือที่พบได้บ่อยที่สุดคือ อยู่ห่างไกลจากรัฐ^[39]^{[หมายเหตุ 5]}

ผู้สนับสนุนการปกครองโดยนักกฎหมายคนหนึ่งอย่างมั่นคง - โมฮัมหมัด-ตากี เมสบาห์-ยาซดี - อธิบายการมาถึงของการปกครองโดยนักกฎหมายในอิหร่านว่าเป็น "การปฏิวัติ" หลังจากการปกครองที่ "น่าเสียดาย" ในโลกอิสลามเป็นเวลานานถึงสิบสี่ศตวรรษ^[41] ผู้สนับสนุนรายอื่น ( อาเหม็ด วาเอซี ) ยืนกรานว่าแนวคิดที่ว่าการปกครองโดยนักกฎหมายเป็น "สิ่งใหม่" นั้นผิดพลาด วาเอซียืนกรานว่านี่คือข้อสรุปเชิงตรรกะของข้อโต้แย้งที่เสนอโดยฟาคิห์ชีอะห์ระดับสูงในยุคกลาง ซึ่งโต้แย้งว่าควรให้อำนาจแก่ฟาคิห์ชีอะห์ระดับสูง แม้ว่าการใช้ทากียา (การปกปิดเพื่อการป้องกัน) ของพวกเขาจะทำให้เราไม่สามารถเข้าใจสิ่งนี้ได้^[42]

เหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์อิสลามและโดยเฉพาะอย่างยิ่งชีอะห์คือการขึ้นสู่อำนาจของราชวงศ์ซาฟาวิด (ค.ศ. 1501–1702) ซึ่งในช่วงรุ่งเรืองสูงสุดได้ปกครองพื้นที่กว้างใหญ่รวมถึงอิหร่านในปัจจุบันและบริเวณอื่น ๆ^{[หมายเหตุ 6]}ราชวงศ์ซาฟาวิดบังคับให้ชาวอิหร่านเปลี่ยนมานับถือศาสนาประจำชาติชีอะห์สิบสองอิมาม [ ^47]^[48]^[49]^[50] (ซึ่งยังคงเป็นศาสนาของประชากรส่วนใหญ่) ตามคำกล่าวของฮามิด อัลการ์ (ผู้เปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามและสนับสนุนรูฮุลลอห์ โคมัยนี ) ภายใต้การปกครองของราชวงศ์ซาฟาวิด ตำแหน่งรองประธานาธิบดี "บางครั้งถูกตีความว่ารวมถึงสิทธิพิเศษในการปกครองทั้งหมดที่โดยหลักการแล้วเป็นของอิหม่าม แต่ไม่มีการเน้นย้ำเป็นพิเศษในเรื่องนี้" และในศตวรรษที่ 19 เวลยาต-เอ ฟาคิห์เริ่ม "ได้รับการหารือในฐานะหัวข้อทางกฎหมายที่ชัดเจน" ^[3]

มีทฤษฎีอื่นๆ ที่สนับสนุนทฤษฎีวิลายาตอัลฟากีห์ แบบเบ็ดเสร็จ เกี่ยวกับช่วงเวลาที่หลักคำสอนนี้ได้รับการสนับสนุนหรือปฏิบัติตามเป็นครั้งแรก หรืออย่างน้อยก็เป็นตัวอย่างแรกๆ ของหลักคำสอนนี้ ข้อโต้แย้งประการหนึ่งก็คือ ทฤษฎีนี้ได้รับการนำเสนอครั้งแรกในฟิกห์ของญะอ์ฟัร อัลซาดิก (เสียชีวิตในปี ค.ศ. 765) ในตำราเรียนชื่อดังชื่อ จาวาเฮอร์-ออล-คาลาม ( جواهر الکلام ) ^{[ จำเป็นต้องอ้างอิง ]}

รายงานระบุว่าประเด็นนี้ได้รับการกล่าวถึงโดยมุจ ตะฮิดชีอะห์ ยุคแรกๆ เช่นอัลเชค อัลมุฟิด (948–1022) และได้รับการบังคับใช้เป็นระยะเวลาหนึ่งโดยมุฮักกีค คารากีในสมัยของตะมัสปที่ 1 (1524–1576) ^[^{จำเป็นต้องอ้างอิง}^]

กล่าวกันว่านักบวชอิหร่าน โมฮัมหมัด มะห์ดี นารากีหรืออย่างน้อยก็โมลลา อัห์หมัด นารากี บุตรชายของเขา (ค.ศ. 1771-1829) ได้โต้แย้งว่า "ขอบเขตของกฎหมายขยายไปถึงอำนาจทางการเมือง" ^[29]เร็วกว่าโคมัยนีมากกว่าหนึ่งศตวรรษ^[29]และครอบคลุมทุกแง่มุมของชีวิตส่วนตัวของผู้ศรัทธา แต่ไม่เคยพยายามสถาปนาหรือสั่งสอนให้ก่อตั้งรัฐขึ้นโดยยึดตามกฎหมาย (คำสั่งศักดิ์สิทธิ์ของนักกฎหมายในการปกครอง) ^[51]^{[หมายเหตุ 7]}^{[หมายเหตุ 8]} อัห์หมัด นารากียืนกรานว่านักกฎหมายต้องดูแลทุกแง่มุมในชีวิตส่วนตัวของผู้ศรัทธาโดยสมบูรณ์ แต่เขาไม่ได้อ้างอำนาจของนักกฎหมายเหนือกิจการสาธารณะหรือนำเสนอศาสนาอิสลามในฐานะระบบการเมืองหรือรัฐสมัยใหม่ นอกจากนี้ เขาไม่ได้ท้าทายฟัตห์อาลีชาห์กาจาร์ด้วยการประกาศญิฮาดต่อรัสเซียอย่างเชื่อฟังในสงครามรัสเซีย-เปอร์เซีย (ค.ศ. 1826–1828)ซึ่งอิหร่านแพ้^[52]ตามที่มูจัน โมเมนกล่าว "สิ่งที่มากที่สุด" ที่นารากีหรือชีอะห์คนใดก่อนโคมัยนี "อ้างก็คือ กษัตริย์และผู้ปกครองควรได้รับการชี้นำในการกระทำและการเมืองของพวกเขาโดยฟะกีห์ชีอะห์..." ^[54] แนวคิดของนารากีไม่ได้ถูกถ่ายทอดโดยนักเรียนที่มีชื่อเสียงที่สุดของเขา นั่นก็คือ อายาตุลลอฮ์เชคมูร์ตาซา อันซารี นักกฎหมายชีอะห์ผู้ยิ่งใหญ่ ซึ่งโต้แย้งกับอำนาจเด็ดขาดของนักกฎหมายเหนือเรื่องราวทั้งหมดในชีวิตของผู้ศรัทธา^[52]

ตามที่จอห์น เอสโพ ซิโตได้กล่าวไว้ ในพจนานุกรมอิสลามออกซ์ฟอร์ดนักวิชาการอิสลามคนแรกที่เสนอแนวคิดเรื่องการปกครองของนักกฎหมายอิสลาม (และผู้ที่ "พัฒนาแนวคิดเรื่อง 'การปกครองของนักกฎหมาย'") เกิดขึ้นในเวลาต่อมา คือมอร์เตซา อันซารี (~ ค.ศ. 1781–1864) ^[55] โมฮัมหมัด บาซซีได้ระบุว่า "แนวคิดของวิลายาตอัลฟาคิห์" เป็นแบบจำลองของ "การปกครองทางการเมือง" ตั้งแต่ "ต้นศตวรรษที่ 19" ^[56]

การเปลี่ยนแปลงหลักคำสอนในศาสนาชีอะห์สิบสองอิมามส่วนใหญ่ (โดยเฉพาะอย่างยิ่งอิหร่าน) ในช่วงปลายศตวรรษที่ 18 ซึ่งให้สิทธิแก่บรรดาอุลามะฮ์แห่งชีอะห์ในการใช้อิญติฮาด (นั่นคือการใช้เหตุผล) ในการสร้างกฎเกณฑ์ทางฟิกห์ ใหม่ โดยไม่นับรวมฮะดีษ ที่พวกเขาถือว่าไม่น่าเชื่อถือ และประกาศว่ามุสลิมที่ไม่ใช่ฟากีห์ (นั่นคือมุสลิมเกือบทั้งหมด) จะต้องเชื่อฟังมุจตะฮิดเมื่อพยายามกำหนดพฤติกรรมที่ถูกต้องตามหลักศาสนาอิสลาม ซึ่งถือเป็นชัยชนะของ สำนักคำสอน อุซูลีเหนือสำนักอัคบารี^[57]^{: 127}^{[หมายเหตุ 9]} แต่พร้อมกับอำนาจตามหลักคำสอนนี้ก็มาพร้อมกับอำนาจทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม -- การควบคุมโดยอุลามะฮ์เหนือกิจกรรมต่างๆ ที่ปล่อยให้เป็นหน้าที่ของรัฐบาลในรัฐสมัยใหม่ -- นักบวช "เก็บและกระจาย" ภาษี ซะกาตและคุมส์ โดยตรง มีมูลนิธิทางศาสนาและทรัพย์สินส่วนตัว "จำนวนมาก" "ควบคุมการจ่ายความยุติธรรมเป็นส่วนใหญ่" เป็น "นักการศึกษาระดับประถมศึกษา ดูแลสวัสดิการสังคม และมักถูกเกี้ยวพาราสีและแม้แต่จ่ายเงินโดยผู้ปกครอง" ^[59]^[60] -- แต่หมายความว่าเมื่อศตวรรษที่ 19 ดำเนินไป "อุลามะฮ์ที่สำคัญ" และพันธมิตรของพวกเขาในตลาด (ภาคการค้าและการธนาคารแบบดั้งเดิม) ขัดแย้งกับทางการฆราวาส โดยเฉพาะชาห์

ยุคอาณานิคมและหลังอาณานิคม

ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 และต้นศตวรรษที่ 20 มีกรณีสำคัญสองกรณีเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของนักกฎหมายในทางการเมืองในอิหร่าน (ซึ่งยังคงเป็นรัฐที่มีชาวชีอะห์เป็นส่วนใหญ่มากที่สุดและกลายมาเป็นผู้ส่งออกน้ำมันรายใหญ่ในเวลาต่อมา) ^[61]

ฟัตวาในปี พ.ศ. 2434โดยมิร์ซา ชิราซีประกาศว่ายาสูบเป็นสิ่งต้องห้าม ซึ่งประสบความสำเร็จในการทำลายสัมปทานยาสูบที่ใจดีเกินเหตุในปี พ.ศ. 2433 ที่พระราชทานแก่จักรวรรดินิยมอังกฤษโดยกษัตริย์แห่งเปอร์เซีย [ ^{หมายเหตุ 10} ]
การสนับสนุนจากมาร์จา มูฮัม หมัด คาซิม คูราซานี (ดูด้านล่าง) สำหรับการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียเพื่อ ประชาธิปไตย ในปี พ.ศ. 2448–2454 ^{[หมายเหตุ 11]}

การประท้วงบุหรี่และการปฏิวัติรัฐธรรมนูญ (และไม่ใช่การปฏิวัติอิสลาม ) ได้รับการอธิบายว่าเป็นทั้งสองอย่าง

ข้อยกเว้นต่อจุดยืนที่ไม่เกี่ยวข้องกับการเมืองของนักกฎหมายชีอะห์ชั้นนำ ( เออร์วันด์ อับราฮัมียน ) และในฐานะ
จุดเริ่มต้นของการสิ้นสุดของความสงบสุข 1,000 ปีในหมู่ชีอะห์ “การเปลี่ยนแปลงที่แท้จริงในความคิดทางการเมืองของชีอะห์” “เมื่อชีอะห์เริ่มมองเห็นความเป็นไปได้ในการทดลองทางการเมืองอย่างเสรี” (คาลิด บิน สุลิเอมาน อัดดาธ) ^[63]

อายาตอลเลาะห์ เชคฟาซโลเลาะห์ นูรีซึ่งต่อสู้กับรัฐสภาผู้ร่างกฎหมายประชาธิปไตยในช่วงการปฏิวัติรัฐธรรมนูญอิหร่าน ( انقلاب مشروطه ) ในช่วงก่อนโคมัยนี โดยสนับสนุนการปกครองโดยใช้ชารีอะห์และคัดค้านแนวคิดแบบตะวันตกในอิหร่าน

โคมัยนีและการปกครองของนักกฎหมายอิสลามในฐานะรัฐบาลอิสลาม

ในช่วงทศวรรษ 1960 อายาตอลเลาะห์ รูฮอลเลาะห์ โคมัยนีเป็นนักบวชชั้นนำที่ต่อสู้กับกษัตริย์ (ชาห์) แห่งราชวงศ์ปาห์ลาวี ที่นับถือ ลัทธิฆราวาส ในช่วงต้นปี 1970 เมื่อเขาถูกเนรเทศไปยังเมืองนาจาฟ อันศักดิ์สิทธิ์ของชาวชีอะห์ เขาได้บรรยายชุดหนึ่งเกี่ยวกับความจำเป็นของ "รัฐบาลอิสลาม" ในตอนก่อนการปฏิวัติ หนังสือที่อิงตามการบรรยาย ( The Jurist's Guardianship, Islamic Government ) ได้รับการเผยแพร่อย่างกว้างขวางในเครือข่ายผู้ติดตามของเขาในอิหร่าน^[64]

ในฐานะนักฟักีห์ โคมัยนีเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายอิสลาม และสนับสนุนการตีความฟักีห์ของเวลายาต-เอ ให้จำกัดเฉพาะ "คำตัดสินทางกฎหมาย คำพิพากษาทางศาสนา และการแทรกแซงเพื่อปกป้องทรัพย์สินของผู้เยาว์และผู้ที่อ่อนแอ" แม้ว่า "ผู้ปกครองจะกดขี่" ก็ตาม ในหนังสือSecrets Revealed ของเขา ซึ่ง ตีพิมพ์ในปี 1941/1943 ^[65]เขาได้ระบุอย่างชัดเจนว่า "เราไม่ได้พูดว่ารัฐบาลจะต้องอยู่ในมือของฟักีห์ " ^[66]

แต่ในหนังสือของเขาในปี 1970 เขาโต้แย้งว่าฟาคิห์ควรเข้าไปเกี่ยวข้องในทางการเมือง ไม่ใช่แค่ในสถานการณ์พิเศษเท่านั้น แต่พวกเขาต้องปกครองรัฐและสังคมด้วย และว่าระบอบกษัตริย์หรือรัฐบาลที่ไม่ใช่ฟาคิห์ประเภทอื่น ๆ เป็น "ระบบแห่งความไม่เชื่อ ... ร่องรอยทั้งหมด" ซึ่งเป็นหน้าที่ของชาวมุสลิมที่จะต้อง "ทำลาย" ^[67]ในรัฐอิสลามที่แท้จริง (เขายืนกราน) เฉพาะผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับชารีอะห์เท่านั้นที่ควรดำรงตำแหน่งในรัฐบาล และผู้ปกครองประเทศควรเป็นฟาคิห์ (นักกฎหมายผู้พิทักษ์วาลี-เย ฟาคิห์ ) ที่มีตำแหน่งสูงสุด ซึ่งเรียกว่ามาร์ญะฮ์ผู้ "เหนือกว่าคนอื่น ๆ ทั้งหมดในเรื่องความรู้" เกี่ยวกับกฎหมายและความยุติธรรมของอิสลาม^[68]เช่นเดียวกับความฉลาดและความสามารถในการบริหาร การปกครองของนักกฎหมายอิสลามและการเชื่อฟังพวกเขาไม่เพียงแต่เป็นภาระผูกพันของอิสลามเท่านั้น แต่ยังเป็นภาระผูกพันทางศาสนาที่สำคัญพอ ๆ กับที่มุสลิมควรมี “ผู้มีอำนาจที่เชื่อฟังเรา” เช่นเดียวกับนักกฎหมายอิสลาม “แท้จริงแล้วเป็นการแสดงออกถึงการเชื่อฟังพระเจ้า” ^[69] การรักษาศาสนาอิสลามซึ่ง Wilāyat al-Faqīh เป็นสิ่งจำเป็น “มีความจำเป็นยิ่งกว่าการสวดมนต์และการอดอาหารเสียอีก” ^[70]

ความจำเป็นที่ผู้นำฝ่ายนิติศาสตร์จะต้องรับใช้ประชาชนในฐานะ “ผู้ดูแลที่รอบคอบ” บังคับใช้ “กฎหมายและระเบียบ” ไม่ใช่อุดมคติที่ต้องต่อสู้เพื่อให้ได้มา แต่เป็นเรื่องของการอยู่รอดของศาสนาอิสลามและมุสลิม หากไม่มีเขา ศาสนาอิสลามจะตกเป็นเหยื่อของ “ความล้าสมัยและความเสื่อมโทรม” เนื่องจากพวกนอกรีต “ผู้ไม่เชื่อในพระเจ้าและผู้ไม่เชื่อพระเจ้า” เพิ่มและลบพิธีกรรม สถาบัน และกฎเกณฑ์ออกจากศาสนา^[71]สังคมมุสลิมจะยังคงแบ่งแยก “ออกเป็นสองกลุ่ม: ผู้กดขี่และผู้ถูกกดขี่” ^[72]รัฐบาลมุสลิมจะยังคงเต็มไปด้วยการทุจริต “การยักยอกทรัพย์อย่างต่อเนื่อง” ^[73]ไม่เพียงแต่ขาดความสามารถและคุณธรรมเท่านั้น แต่ยังทำหน้าที่เป็นตัวแทนของประเทศมหาอำนาจตะวันตกที่เป็นจักรวรรดินิยมอย่างแข็งขันอีกด้วย

“ผู้เชี่ยวชาญต่างชาติได้ศึกษาประเทศของเราและค้นพบแหล่งแร่ทั้งหมดของเรา ไม่ว่าจะเป็นทองคำ ทองแดง ปิโตรเลียม และอื่นๆ พวกเขายังได้ประเมินข่าวกรองของประชาชนของเราและสรุปได้ว่าอุปสรรคเดียวที่ขวางทางพวกเขา [ในการแสวงหาประโยชน์จากอิหร่าน] คือศาสนาอิสลามและผู้นำทางศาสนา” ^[74]

เป้าหมายของพวกเขาคือ

“เพื่อให้เราถอยหลัง เพื่อให้เราอยู่ในสภาวะที่น่าสังเวชในปัจจุบัน เพื่อที่พวกเขาจะได้แสวงประโยชน์จากความมั่งคั่ง ความมั่งคั่งใต้ดิน ที่ดิน และทรัพยากรมนุษย์ของเรา พวกเขาต้องการให้เรายังคงทุกข์ยากและสิ้นหวัง และต้องการให้คนจนของเราติดอยู่ในความทุกข์ยากของพวกเขา ... พวกเขาและตัวแทนของพวกเขาต้องการที่จะใช้ชีวิตในวังใหญ่และใช้ชีวิตอย่างหรูหราอย่างน่ารังเกียจต่อไป” ^[75]

โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 34</ref>

การปกครองนักกฎหมายอิสลามและการปฏิวัติ

แม้ว่าจะลี้ภัย โคมัยนีก็มีเครือข่ายผู้ภักดีที่มีความสามารถมากมายที่ปฏิบัติการในอิหร่าน เมื่อพระมหากษัตริย์แห่งอิหร่านสูญเสียความนิยมและความกระตือรือร้นในการปฏิวัติแพร่กระจาย โคมัยนีไม่เพียงแต่กลายเป็นผู้นำที่ไม่มีใครโต้แย้งของ การปฏิวัติที่โค่นล้มชาห์^[76]^[77] เท่านั้น แต่ยังปฏิบัติต่อเขาด้วยความเคารพและเกรงขามอย่างยิ่ง^{[หมายเหตุ 12]}แม้ว่าเขาจะเน้นย้ำบ่อยครั้งว่าอิหร่านจะกลายเป็นรัฐอิสลาม แต่เขา "ไม่เคยระบุอย่างชัดเจนว่าเขาหมายถึงอะไรด้วยคำนั้น" ^[79]ผู้ที่อยู่ในเครือข่ายของเขาอาจได้เรียนรู้เกี่ยวกับความจำเป็นในการปกครองโดยนักกฎหมาย แต่ "ในการสัมภาษณ์ สุนทรพจน์ ข้อความ และฟัตวา" ของเขาต่อสาธารณชนในช่วงเวลานี้ "ไม่มีการอ้างอิงถึงเวลยาต-เอ ฟักีห์แม้แต่ครั้งเดียว" ^[79]^[80] เมื่อถูกถาม โคมัยนีปฏิเสธซ้ำแล้วซ้ำเล่าว่านักบวชศาสนาอิสลาม "ต้องการปกครอง" (18 สิงหาคม 1979) "บริหารรัฐ" (25 ตุลาคม 1978) "ยึดอำนาจในรัฐบาล" (26 ตุลาคม 1978) หรือตัวเขาเองจะ "ดำรงตำแหน่งในรัฐบาลใหม่" (7 พฤศจิกายน 1978) ^{[หมายเหตุ 13]}ในความเป็นจริง เขาอาจโกรธเคืองกับข้อเสนอแนะที่ว่า "ผู้ที่แสร้งทำเป็นว่าผู้มีเกียรติทางศาสนาไม่ควรปกครอง ทำลายบรรยากาศและต่อสู้กับผลประโยชน์ของอิหร่าน" (18 สิงหาคม 1979) ^[85] ^{[หมายเหตุ 14]} ในขณะที่ผู้สนับสนุนของเขาได้ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หลังการปฏิวัติ และเห็นชัดว่าผู้มีเกียรติทางศาสนา (โดยเฉพาะอย่างยิ่งโคมัยนี) จะเข้ามาปกครอง มุสลิมสายกลางและฆราวาสที่เคยอยู่ภายใต้การเคลื่อนไหวที่กว้างขวางของเขา ต่างก็ตกตะลึง แต่เมื่อถึงเวลานั้น เขาก็ยึดอำนาจได้อย่างมั่นคง^[80]^[3]

รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน

ภายหลังการโค่นล้มชาห์โดยการปฏิวัติอิหร่านหลักคำสอนของโคมัยนีที่แก้ไขแล้วได้ถูกนำไปรวมไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน [ ^87] ซึ่งได้รับการรับรองโดยการลงประชามติเมื่อวันที่ 2 และ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2522 นับเป็นประเทศแรก (และจนถึงขณะนี้เป็นประเทศเดียว) ในประวัติศาสตร์ที่ใช้หลักการของวิลายาต-เอ ฟะกีห์ในการปกครอง นักกฎหมายที่เหนือกว่าใครๆ ทั้งในด้านการเรียนรู้และความยุติธรรม ตลอดจนความฉลาดและความสามารถในการบริหาร คือโคมัยนีเอง

“แผนการของรัฐบาลอิสลาม” นั้น “ตั้งอยู่บนหลักการวิลายาตอัลฟากีห์ ตามที่อิหม่ามคูไมนี [หรือโคมัยนี] เสนอ” ^[88]ตามรัฐธรรมนูญ ซึ่งร่างขึ้นโดยสภาที่ประกอบด้วยสาวกของโคมัยนีเป็นหลัก^[89]

ในขณะที่รัฐธรรมนูญได้ผ่อนปรนอำนาจอธิปไตยของประชาชน ซึ่งรวมถึงการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรัฐสภา "ผู้นำ" กลับได้รับ "อำนาจในการปลดประธานาธิบดี แต่งตั้งผู้บัญชาการทหารหลัก ประกาศสงครามและสันติภาพ และแต่งตั้งนักบวชอาวุโสให้เป็นสมาชิกสภาผู้พิทักษ์ " (ซึ่งเป็นองค์กรที่มีอำนาจยับยั้งกฎหมายและตัดสิทธิ์ผู้สมัครรับตำแหน่ง) ^[90]^{[หมายเหตุ 15]}

ฮิซบุลเลาะห์แห่งเลบานอน

แนวคิดของโคมัยนีเกี่ยวกับวิลายาตอัลฟาคิห์จะต้องเป็นสากลและไม่จำกัดอยู่แค่อิหร่านเท่านั้น ในสุนทรพจน์ครั้งหนึ่ง เขาประกาศว่า:

เราจะส่งออกการปฏิวัติของเราไปทั่วโลก จนกว่าเสียงร้องที่ว่า “ไม่มีพระเจ้าอื่นใดนอกจากอัลลอฮ์” จะดังไปทั่วโลก การต่อสู้จะเกิดขึ้น^[93]^[94]^[95]^[96]^{: 66}

ในช่วงต้นทศวรรษ 1980 อายาตอลเลาะห์ โคมัยนีได้ส่งผู้ติดตามบางส่วนของเขา รวมถึงครูฝึกกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิสลามอิหร่าน (pasdaran) จำนวน 1,500 คน^[97]ไปยังเลบานอนเพื่อจัดตั้งเฮซบอลเลาะห์ ซึ่งเป็นพรรคการเมืองและกลุ่มนักรบชีอะห์อิสลาม ที่มุ่งมั่นที่จะนำการปฏิวัติอิสลาม ^[98]และการปกครองของ วิลายาตอัลฟาคิห์ในเลบานอน^[99]^[100]^[101] ประชากรจำนวนมากของเลบานอนเป็นชีอะห์ และพวกเขาเติบโตขึ้นจนกลายเป็นกลุ่มศาสนาที่ใหญ่ที่สุดในเลบานอน แต่โดยปกติแล้วมักจะอยู่ภายใต้การควบคุมของคริสเตียนเลบานอนและมุสลิมซุนนี เมื่อเวลาผ่านไป กองกำลังกึ่งทหารของเฮซบอลเลาะห์ได้เติบโตขึ้นจนถือว่าแข็งแกร่งกว่ากองทัพเลบานอน^[102] และเฮซบอลเลาะห์ได้รับการอธิบายว่าเป็น " รัฐภายในรัฐ " ^[103] ในปี 2551 เป้าหมายในการเปลี่ยนเลบานอนให้เป็นพื้นที่ที่คล้ายกับอิหร่านถูกยกเลิกไปโดยหันไปใช้ "แนวทางที่ครอบคลุมมากขึ้น" แทน^[104]

ภายใต้สาธารณรัฐอิสลาม

การก่อตั้งสาธารณรัฐอิสลามและการปกครองแบบวิลายาตอัลฟาคิห์ไม่ใช่เรื่องไร้ซึ่งความขัดแย้ง ในแถลงการณ์เรื่องรัฐบาลอิสลาม ของเขา โคมัยนีได้เตือนอย่างเข้มงวดเกี่ยวกับมาตรการที่อิสลามจะใช้กับกลุ่ม "ก่อกวน" ที่ทำลาย "อิสลามและรัฐอิสลาม" และตั้งข้อสังเกตว่าศาสดาโมฮัมหมัดได้ "กำจัด" "กลุ่มก่อกวน" กลุ่มหนึ่ง (เช่น เผ่าบานีกุเรซาซึ่งผู้ชายทั้งหมดถูกประหารชีวิต และผู้หญิงกับเด็กๆ ถูกกดขี่หลังจากที่เผ่าร่วมมือกับศัตรูของโมฮัมหมัดและต่อมาปฏิเสธที่จะเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลาม) ^[105]^{[หมายเหตุ 16]}

ในอิหร่านในช่วงปฏิวัติ มีนักโทษการเมืองมากกว่า 7,900 คนถูกประหารชีวิตระหว่างปี 1981 ถึง 1985 (ตามคำกล่าวของนักประวัติศาสตร์ Ervand Abrahamian ซึ่งเทียบได้กับนักโทษที่ถูกกษัตริย์สังหาร "น้อยกว่า 100 คน" ในช่วงแปดปีก่อนหน้าการปฏิวัติ) นอกจากนี้ ระบบเรือนจำยัง "ขยายตัวอย่างมาก" และสภาพในเรือนจำก็ "แย่ลงอย่างมาก" ภายใต้การปกครองของสาธารณรัฐอิสลาม^[107]^[108]^[109]เสรีภาพของสื่อก็เข้มงวดมากขึ้น โดยกลุ่มนักข่าวไร้พรมแดน ระหว่างประเทศ ประกาศว่าอิหร่านเป็นหนึ่งในประเทศที่กดขี่นักข่าวมากที่สุดในโลก" เป็นเวลา 40 ปีแรกหลังการปฏิวัติ (1980-2020) ^[110]

ในโลกของศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์ ทั้งในและนอกอิหร่าน "ทฤษฎีวิลายาต-เอ ฟากีห์ ถูกปฏิเสธโดยอะยาตอลเลาะห์ผู้ยิ่งใหญ่เกือบทั้งสิบสององค์ที่ยังมีชีวิตอยู่" ในช่วงปีแรกของการปฏิวัติ^[111]

ในปี พ.ศ. 2531 และ 2532 ไม่นานก่อนและหลังการเสียชีวิตของโคมัยนี มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญเกิดขึ้นในรัฐธรรมนูญและแนวคิดของ Wilāyat al-Faqīh ^[90]เพิ่มอำนาจของผู้นำสูงสุด แต่ลดคุณสมบัติทางวิชาการที่จำเป็นสำหรับผู้นำคนใหม่

ในเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ 1988 โคมัยนีได้เสนอทฤษฎีของvelayat-e motlaqaye faqih ("อำนาจสูงสุดของนักกฎหมาย") ต่อสาธารณะ โดยที่การเชื่อฟังนักกฎหมายผู้ปกครองนั้น "เป็นหน้าที่ของผู้ศรัทธาเช่นเดียวกับการละหมาด" และอำนาจของนักกฎหมายผู้พิทักษ์นั้น "ขยายไปถึงการระงับพิธีกรรมสำคัญของศาสนาอิสลามชั่วคราว เช่น พิธีฮัจญ์ " ^[6]^[112]^{[หมายเหตุ 17]} (แม้ว่าหนังสือของเขาในปี 1970 จะยืนกรานว่า "ในศาสนาอิสลาม อำนาจในการออกกฎหมายและความสามารถในการออกกฎหมายนั้นเป็นของพระผู้เป็นเจ้าผู้ยิ่งใหญ่เท่านั้น") ^[114] ทฤษฎีใหม่นี้เริ่มต้นขึ้นจากความต้องการ "ที่จะทำลายทางตัน" ภายในรัฐบาลอิสลามเกี่ยวกับ "ประเด็นที่ก่อให้เกิดการโต้แย้งในกฎหมายทางสังคมและเศรษฐกิจ" ^[3]^[7]

ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2532 โคมัยนีประกาศว่าผู้สืบทอดตำแหน่งผู้ปกครองของเขาควรเป็นเฉพาะนักบวชที่มีความรู้เกี่ยวกับ "ปัญหาของยุคสมัย" เท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นโลกยุคปัจจุบัน เศรษฐกิจ สังคม และการเมือง ไม่ใช่นักบวช "ทางศาสนา" ^[115]แม้ว่าเขาจะสั่งสอนมาหลายสิบปีแล้วว่าการใช้กฎหมายชารีอะห์เท่านั้นที่จะแก้ไขปัญหาของโลกนี้ได้^[115]

ในเดือนเดียวกัน ผู้สืบทอดตำแหน่งอย่างเป็นทางการของโคมัยนี ฮุสเซน-อาลี มอนตาเซรีถูกปลดออกจากตำแหน่ง^[116]หลังจากที่เขาเรียกร้องให้มี "การประเมินความล้มเหลวอย่างเปิดเผย" ของการปฏิวัติและยุติความพยายามที่จะส่งออกการปฏิวัติ^[117] รัฐธรรมนูญของอิหร่านเรียกร้องให้ผู้นำ/วาลี อัล ฟาคิห์ เป็นมาร์จา' และมอนตาเซรีเป็นมาร์ จา' อัล-ทักลิด เพียงคนเดียว นอกเหนือจากโคมัยนีที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของขบวนการของโคมัยนี และเป็นนักบวชอาวุโสคนเดียว (ในอดีต) ที่ได้รับความไว้วางใจจากเครือข่ายของโคมัยนี^[90] ดังนั้น หลังจากที่โคมัยนีเสียชีวิตสมัชชาผู้เชี่ยวชาญได้แก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อลบอาวุโสทางวิชาการออกจากคุณสมบัติของผู้นำ โดยรองรับการแต่งตั้งนักบวช "ระดับกลาง" แต่จงรักภักดี ( อาลี คาเมเนอี ) ให้เป็นฟาคิห์/ผู้นำคนใหม่^[90] เนื่องจากขาดความน่าเชื่อถือทางศาสนา คาเมเนอีจึงใช้ "วิธีการอื่น เช่น การอุปถัมภ์ การโฆษณาชวนเชื่อทางสื่อ และหน่วยงานความมั่นคง" เพื่อสร้างอำนาจของตนขึ้นมา^[118]

ในศตวรรษที่ 21 หลายคนสังเกตเห็นความสูญเสียศักดิ์ศรีอย่างรุนแรงในอิหร่านสำหรับนักกฎหมายอิสลาม^[119]และแนวคิดของ Wilayat al-faqih "ในช่วงต้นทศวรรษ 1980 โดยทั่วไปแล้วนักบวชจะได้รับการปฏิบัติอย่างสุภาพ" 20 ปีต่อมา "นักบวชบางครั้งถูกเด็กนักเรียนและคนขับแท็กซี่ดูหมิ่น และพวกเขามักจะสวมเสื้อผ้าธรรมดาเมื่อออกนอกเมืองQom " ^[120]มีการตะโกนว่า 'ความตายจงมีแด่ผู้เผด็จการ' ( Marg Bar Diktatorผู้เผด็จการ หมายถึงผู้นำสูงสุด) ^[121]และ "ความตายจงมีแด่ velayat-e faqih" ^[122]ในระหว่างการประท้วงในอิหร่าน ซึ่งกลายเป็นเรื่องร้ายแรงพอที่จะทำให้ผู้ประท้วงมากถึง 1,500 คนถูกสังหารโดยกองกำลังรักษาความปลอดภัย (ในการประท้วงครั้งหนึ่งในช่วงปลายปี 2019 และต้นปี 2020) ^[123]^[124]^[125] ในอิรักซึ่งเป็นอีกประเทศหนึ่งที่มีชาวชีอะห์เป็นส่วนใหญ่ มีขนาดเล็กกว่าและไม่มั่นคงเท่าอิหร่าน และมีพรมแดนติดกับอิรัก ความรู้สึกต่อต้านอิทธิพลของอิหร่านในปี 2019 นำไปสู่การประท้วงและการโจมตีด้วยระเบิดเพลิงที่สถานกงสุลอิหร่านในเมืองคาร์บาลากองกำลังทางการเมืองที่ถูกกล่าวหาว่าอยู่ภายใต้การควบคุมของอิหร่านในบางครั้งถูกเรียกอย่างดูถูกว่าเป็น "อาวุธของWilayat al-Faqih " ^[126]

ผู้นำสูงสุดคนปัจจุบันอาลี คาเมเนอี (อายุ85) ^[127]เชื่อกันว่าได้ใช้ความพยายามพอสมควร "เพื่อให้แน่ใจว่าหลังจากที่เขาเสียชีวิต อิหร่านยังคงรักษาแนวทางต่อต้านอเมริกา และนักบวชในระบอบการปกครองยังคง "ควบคุมสถาบันของรัฐที่สำคัญ" เพื่อจุดประสงค์นี้ เขาจึงได้ริเริ่ม "การกวาดล้างครั้งใหญ่" ของ "สมาชิกที่น่าเชื่อถือและเชื่อฟังมากที่สุด" ของชนชั้นการเมือง และพยายามขจัดเงินอุดหนุนผู้บริโภคที่เอื้อเฟื้อของรัฐบาล ซึ่งถึงแม้จะได้รับความนิยมอย่างมาก แต่ก็ทำให้เงินในคลังหมดไป^[128]ตามที่Ray TakeyhจากCouncil on Foreign Relations ระบุ ว่า การเลือกผู้นำสูงสุดคนต่อไปน่าจะไม่ได้พิจารณาโดยองค์กรที่ได้รับการออกแบบมาเพื่อทำหน้าที่นั้น - สภาผู้เชี่ยวชาญ - แต่จะทำใน

กระบวนการคัดเลือกเบื้องหลังประกอบด้วยผู้นำของกองกำลังพิทักษ์ปฏิวัติอิสลามซึ่งมีอำนาจทั้งทางการทหารและเศรษฐกิจ และนักบวชสายอนุรักษ์นิยมจำนวนหนึ่ง เช่น หัวหน้าสภาปัจจุบันอาหมัด คาตามี [ ^128]

ผู้ที่มีสิทธิ์สืบทอดตำแหน่งต่อจากคาเมเนอี ได้แก่โมจตาบา คาเม เนอี บุตรชายของคาเมเน อี^[128]

Velayat-e Faqih ในรัฐธรรมนูญของอิหร่าน

ตามรัฐธรรมนูญของอิหร่าน สาธารณรัฐอิสลามถูกกำหนดให้เป็นรัฐที่ปกครองโดยนักกฎหมายอิสลาม (ฟูกอฮา) บทความที่ห้าอ่าน

“ระหว่างการปกปิดของวาลีอัล-อัสร์ [เจ้าแห่งยุคสมัย กล่าวคือ อิหม่ามผู้ซ่อนเร้น] (ขอพระเจ้าทรงเร่งให้เขาปรากฏตัวอีกครั้ง) วิลายาห์และความเป็นผู้นำของอุมมะห์ [ประชาชาติ] ตกอยู่ภายใต้การดูแลของฟากีห์ผู้เที่ยงธรรม [ อาดิล ] และศรัทธาชน [ มุตตะกี] ผู้ซึ่งตระหนักดีถึงสถานการณ์ของยุคสมัยของเขา ผู้ที่กล้าหาญ มีไหวพริบ และมีความสามารถในการบริหาร จะรับผิดชอบในตำแหน่งนี้ตามมาตรา 107 ^[129]

(มาตราอื่นๆ บทที่ 107 ถึง 112 ระบุถึงขั้นตอนการคัดเลือกผู้นำและรายการหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญของเขา)

มาตรา 57 และ 110 กำหนดอำนาจของตุลาการผู้ปกครอง มาตรา 57 ระบุว่ามีองค์กร/สาขาอื่นในรัฐบาล แต่ทั้งหมดอยู่ภายใต้การควบคุม/กำกับดูแลของผู้นำ

อำนาจของรัฐบาลในสาธารณรัฐอิสลามนั้นอยู่ในอำนาจนิติบัญญัติ อำนาจตุลาการ และอำนาจบริหาร โดยทำหน้าที่ภายใต้การกำกับดูแลของผู้นำศาสนาสูงสุดและความเป็นผู้นำของอุมมะห์^[33]

ตามมาตรา 110 อำนาจการกำกับดูแลของผู้นำสูงสุดในฐานะผู้มีอำนาจหน้าที่มีดังนี้:

การแต่งตั้งนักกฎหมายให้เป็นสมาชิกสภาผู้พิทักษ์
การแต่งตั้งผู้มีอำนาจตุลาการสูงสุดของประเทศ ;
ผู้บังคับบัญชาสูงสุดเหนือกองกำลังติดอาวุธ และกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิสลาม
การลงนามหนังสือแต่งตั้งให้ประธานาธิบดีเข้ารับตำแหน่ง;
การปลดประธานาธิบดีหากเขารู้สึกว่าเป็นผลประโยชน์ของชาติ
โดยให้มีการนิรโทษกรรมตามคำแนะนำของศาลฎีกา^[130]

รัฐธรรมนูญได้อ้างอิงข้อพระคัมภีร์อัลกุรอานหลายข้อ (21:92, 7:157, 21:105, 3:28, 28:5) ^[131]เพื่อสนับสนุนเป้าหมายและเป้าหมายของรัฐธรรมนูญ เพื่อสนับสนุน "ความต่อเนื่องของการปฏิวัติในประเทศและต่างประเทศ ... [และทำงานร่วมกับ] ขบวนการอิสลามและประชาชนอื่นๆ เพื่อเตรียมทางสำหรับการก่อตั้งชุมชนโลกเดียว" และ "เพื่อให้แน่ใจว่าการต่อสู้เพื่อการปลดปล่อยผู้คนที่ถูกกีดกันและถูกกดขี่ทั้งหมดในโลกจะดำเนินต่อไป" ^[131]รัฐธรรมนูญได้อ้างถึง Q.21:92:

“นี่คือชุมชนของพวกเจ้าที่เป็นชุมชนเดียว และฉันคือพระเจ้าของพวกเจ้า ดังนั้น จงเคารพบูชาฉันเถิด” ^[131]

เพื่อสนับสนุน “ผู้ชอบธรรม” ที่ “มีความรับผิดชอบในการปกครองและบริหารประเทศ” จึงได้ยกข้อพระคัมภีร์อัลกุรอานมาอ้าง ข้อ 21:105 ดังนี้:

“แท้จริง บ่าวผู้ชอบธรรมของฉันจะได้รับแผ่นดินเป็นมรดก” ^[131]

ตามหลักการของผู้ดูแลและอิมามถาวร การปกครองถือเป็นหน้าที่ของนักกฎหมาย นักกฎหมายที่ปกครองต้องดำรงตำแหน่งทางศาสนาในฐานะ "แหล่งเลียนแบบ" ^{[หมายเหตุ 18]} และต้องมีคุณสมบัติในการตัดสินโดยอิสระเกี่ยวกับหลักการทั่วไปทางศาสนา ( ฟัตวา ) นอกจากนี้ พวกเขายังต้องซื่อสัตย์ เคร่งศาสนา มุ่งมั่นเป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องศาสนาอิสลาม มีความรู้ในเรื่องต่างๆ ของยุคสมัย และเป็นที่รู้จักในฐานะผู้ยำเกรงพระเจ้า กล้าหาญ และมีคุณสมบัติเหมาะสมสำหรับการเป็นผู้นำ^[132]

ในบทที่หนึ่งของรัฐธรรมนูญ ซึ่งระบุหลักการพื้นฐานไว้ มาตรา 2 หมวด 6a ระบุว่า “การอิญติฮาดอย่างต่อเนื่องของนักกฎหมายผู้มีคุณสมบัติที่จำเป็น ซึ่งใช้ตามอัลกุรอานและซุนนะห์” เป็นหลักการในรัฐบาลอิสลาม^[133]

หลากหลายมุมมอง

นักวิชาการด้านกฎหมาย ชีอะห์จาฟารี (สำนักกฎหมายชีอะห์สิบสอง) มีมุมมองที่หลากหลาย เกี่ยวกับอำนาจ ของวิลายัตอัลฟากีห์ นัก วิชาการส่วนใหญ่มองว่าเป็นอำนาจขั้นต่ำ

จำกัดขอบเขตของหลักคำสอนให้เฉพาะเรื่องที่ไม่ต้องฟ้องร้องกัน ( อัล-โอมูร์ อัล-เฮสบีอะฮ์ ) ^[2] บุคคลหรือสิ่งของในสังคมอิสลามที่ขาดผู้พิทักษ์ผลประโยชน์ของพวกเขา (الامور الحسبیه) รวมถึงเด็กที่ไม่ได้รับการดูแล ทุนทางศาสนา ( วาคฟ์ ) ^[9]และทรัพย์สินที่ไม่มีบุคคลใดรับผิดชอบโดยเฉพาะ ตลอดจนเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการยุติธรรม^[134]เช่น การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท

อีกด้านหนึ่งสุดขั้วของสเปกตรัมนิติศาสตร์คือ

“อำนาจเด็ดขาดของนักกฎหมาย” ( velayat-e motlaqaye faqih ) เหนือเรื่องสาธารณะทั้งหมด โดยที่คำสั่งของนักกฎหมาย/นักกฎหมาย/ฟาคิห์ที่ปกครองนั้น “เป็นหนึ่งในบัญญัติหลักของศาสนาอิสลาม” ^[135]ในกรณีนี้ ฟาคิห์ที่ปกครองมีอำนาจควบคุมเรื่องสาธารณะทั้งหมด รวมถึงการปกครองของรัฐ มีอำนาจเหนือกิจการศาสนาจนสามารถ (ชั่วคราว) ระงับภาระผูกพันทางศาสนา เช่น การละหมาดหรือพิธีฮัจญ์ [ 6 ^]^[3]และมีหน้าที่ต้องเคารพต่อภาระผูกพันของชาวมุสลิมที่จะต้องเชื่อฟังเขา ซึ่งมีความสำคัญพอๆ กับภาระผูกพันที่จะต้องปฏิบัติตามภาระผูกพันทางศาสนาที่เขามีอำนาจระงับได้^[7]

ณ ปี 2554 (อย่างน้อยก็ตามคำกล่าวของผู้เขียน Alireza Nader, David E. Thaler และ SR Bohandy) ผู้ที่เชื่อในvelayat-e faqih ในอิหร่าน มีแนวโน้มที่จะเข้าข่ายหนึ่งในสามหมวดหมู่ดังต่อไปนี้ (หมวดหมู่แรกและหมวดหมู่สุดท้ายนั้นใกล้เคียงกับสองหมวดหมู่ข้างต้น และยังมีมุมมองตรงกลางระหว่างอีกสองหมวดหมู่ด้วย):

ผู้ที่เชื่อว่าฟะกีห์ไม่ควรเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการเมือง (“แนวคิดแบบ “เงียบๆ” หรือ “แบบดั้งเดิม”) และตั้งคำถามถึงความจำเป็นของผู้นำสูงสุด — มุมมองที่แม้จะได้รับการยอมรับในโลกชีอะห์ส่วนใหญ่ แต่ก็อยู่นอก “เส้นแดง” ของสาธารณรัฐอิสลาม^[136]
ผู้ ที่เชื่อว่าผู้นำที่ใช้velayat-e-faqih ควรเป็น "ผู้พิทักษ์อุดมการณ์ทางศาสนา" ไม่ใช่ผู้บริหารสูงสุด และอยู่ภายใต้ข้อจำกัดทางประชาธิปไตย เช่น การเลือกตั้งโดยตรง การจำกัดวาระการดำรงตำแหน่ง ฯลฯ (เช่น อายาตอลเลาะห์ ฮุสเซน-อาลี มอนตาเซรี ผู้ล่วงลับ) ^[137]และ
ผู้ที่เชื่อใน "แนวทางปฏิบัติแบบเบ็ดเสร็จ" เช่น โมฮัมหมัด-ตากี เมสบาห์-ยัซดี และกลุ่มพิทักษ์สันติที่โจมตีนักปฏิรูป (เช่นกลุ่มอนุรักษ์นิยม) ซึ่งเชื่อใน " แนวทางปฏิบัติแบบเบ็ดเสร็จ " และคิดว่าผู้ที่ไม่เชื่อนั้น "ทรยศต่อโคมัยนีและการปฏิวัติอิสลาม" ^[138]

บทบาทจำกัดสำหรับผู้ปกครอง

ตามธรรมเนียมแล้ว นักกฎหมาย ชีอะห์มักจะตีความแบบนี้ และสำหรับมุสลิมส่วนใหญ่ คำว่า " wilayat al-faqih " หมายถึง "ผู้ปกครองตามกฎหมายของนักบวชชั้นสูงต่อผู้ที่ถือว่าไม่สามารถดูแลผลประโยชน์ของตนเองได้ เช่น ผู้เยาว์ แม่ม่าย และคนวิกลจริต" ^[139] (เรียกว่า "mawla alayh" ผู้ที่จำเป็นต้องมีผู้ปกครอง) ^[10] อำนาจทางการเมืองจะถูกทิ้งไว้ให้กับกษัตริย์ชีอะห์ที่เรียกว่า "สุลต่าน" ซึ่งควรปกป้องดินแดนจากผู้ที่ไม่ใช่ชีอะห์ ตัวอย่างเช่น ตามที่Ervand Abrahamian นักประวัติศาสตร์ชาวอิหร่านกล่าวไว้ ในช่วงหลายศตวรรษแห่งการถกเถียงกันในหมู่นักวิชาการชีอะห์ ไม่มีใคร "เคยโต้แย้งอย่างชัดเจนว่าสถาบันกษัตริย์นั้นไม่มีความชอบธรรมหรือว่านักบวชชั้นสูงมีอำนาจในการควบคุมรัฐ" ^[139]ความรับผิดชอบหลักอื่นๆ (เช่น การดูแล) ของ 'ulama คือ:

เพื่อศึกษาหลักกฎหมายตามอัลกุรอาน ซุนนะห์ และคำสั่งสอนของอิมามทั้ง 12 ท่าน
เพื่อใช้เหตุผล
เพื่อปรับปรุงกฎหมายเหล่านี้;
ออกคำวินิจฉัยเกี่ยวกับปัญหาใหม่
ตัดสินข้อพิพาททางกฎหมาย; และ
แจกจ่าย เงินบริจาคของ คุมส์ให้แก่หญิงม่าย เด็กกำพร้านักศึกษาเซมินารีและลูกหลานชายยากจนของศาสดา^[139]

Ahmed Vaezi (ผู้สนับสนุนกฎของนักกฎหมายอิสลาม) ระบุถึง "บทบาทและหน้าที่ตามธรรมเนียมที่นักกฎหมายที่มีคุณสมบัติปฏิบัติในฐานะผู้แทนของอิหม่าม" และ "ในประวัติศาสตร์ของศาสนาชีอะห์อิมามี มัรจาอิยะห์ (การอ้างอิงที่น่าเชื่อถือ) มักถูกจำกัดไว้เป็นส่วนใหญ่" ^[10]

การให้คำสั่งฟัตวา ("คำสั่งทางกฎหมายและนิติบัญญัติ") เป็น "คำสั่งลงโทษตามหลักมาร์ญะอะฮ์" สำหรับผู้ที่ "ขาดความรู้เพียงพอเกี่ยวกับกฎหมายอิสลามและระบบกฎหมาย (ชารีอะฮ์)" (ซึ่ง Vaezi ยืนกรานว่าไม่ใช่ส่วนหนึ่งของการปกครอง/ Wilayat al-Faqih ); ^[10]
การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและการตัดสินคดีความ (ซึ่ง Vaezi ยืนกรานว่าชาวมุสลิม Imami [ชีอะห์สิบสอง] เชื่อว่าเป็น "หน้าที่ของวิลายาตอัลกาดาหรืออัลฮูกูมา" ) ^[10]
กิจการฮิสบียา ( อัล-อุมูร อัล-ฮิสบียา ) คือ การจัดหาผู้พิทักษ์ให้แก่ผู้ที่ต้องการ (เช่น เมื่อบิดาของเด็กหรือผู้ป่วยทางจิตเสียชีวิต รวมถึงเงินช่วยเหลือทางศาสนา มรดก และงานศพ) นักกฎหมายอิมามิไม่เห็นด้วย (ตามคำกล่าวของวาเอซี) ว่าบทบาทนี้ "ได้รับการแต่งตั้งโดยชารีอะห์" หรือเป็นเพียงแนวคิดที่ดี เพราะนักกฎหมาย "เหมาะสมที่สุดสำหรับบทบาทนี้โดยธรรมชาติ" ^[10]

มุมมองนี้ “ครอบงำการอภิปรายของชีอะห์เกี่ยวกับประเด็นทางศาสนาและการปกครองมานานหลายศตวรรษก่อนการปฏิวัติอิสลาม” และยังคงครอบงำทั้งในนาจาฟ^[140]และคาร์บาลา -- “ศูนย์กลางความคิดของชีอะห์” นอกสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน^[136] —และแม้แต่ภายใน IRI ก็ยังคงมีอิทธิพลในเมืองศักดิ์สิทธิ์แห่งกอม [ ^136]

ผู้สนับสนุนการเก็บวิลาเยตออกจากการเมืองและการปกครองให้เหตุผลว่าวิลาเยต ที่เป็นสากลนั้น ทำให้ผู้ใหญ่ที่มีสติสัมปชัญญะอยู่ในกลุ่มเดียวกับผู้ที่ไม่สามารถจัดการเรื่องของตนเองได้ และจำเป็นต้องมีผู้ปกครองมาปกป้องผลประโยชน์ของตน^[10]

ไม่ใช่ว่าชีอะห์ที่เป็นผู้ใหญ่และมีสติสัมปชัญญะจะไม่แสวงหาและปฏิบัติตามคำแนะนำทางศาสนาจากฟะกีห์ หลักคำสอนที่ยึดถือกันมายาวนานในศาสนาอิสลามชีอะห์คือมุสลิม (ชีอะห์) ควรมี "แหล่งที่มาเพื่อปฏิบัติตาม" หรือ "ข้อมูลอ้างอิงทางศาสนา" ซึ่งเรียกว่ามัรญะอ์อัล-ตักลิด [ ^141]มัรญะอ์ได้รับทศางค์จากผู้ติดตามและออกคำสั่งฟัตวาแก่พวกเขา แต่ต่างจากวาลี อัล-ฟากีห์ มุสลิมแต่ละคนเป็นผู้เลือกมัรญะอ์ และมัรญะอ์ไม่มีอำนาจของรัฐหรือกองกำลังกึ่งทหารที่จะบังคับใช้คำสั่งของพวกเขา

ความเห็นของคนกลุ่มน้อยมองว่าฟาคิห์ชั้นสูงมีสิทธิ์ที่จะโต้แย้งทางการเมืองได้ "แต่เพียงชั่วคราวเท่านั้น และเมื่อพระมหากษัตริย์ทรงทำให้ชุมชนทั้งหมดตกอยู่ในอันตราย" ^[142] (ตัวอย่างเช่นคำสั่งเมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2434โดยมิร์ซา ชิราซี ซึ่งประกาศว่ายาสูบเป็นสิ่งต้องห้าม ซึ่ง เป็นความพยายามที่ประสบความสำเร็จ ในการบ่อนทำลายสัมปทานยาสูบในปี พ.ศ. 2433 ที่มอบให้กับสหราชอาณาจักรโดยนาซีร์ อัล-ดิน ชาห์แห่งเปอร์เซีย ซึ่งทำให้บริเตนมีอำนาจควบคุมการเติบโต การขาย และการส่งออกยาสูบ)

รากฐานของพระคัมภีร์

พื้นฐานของ การดูแล เอาใจใส่บุคคลที่มีสุขภาพจิตดี (ไม่ใช่แค่ผู้เยาว์และผู้พิการทางจิต) โดยพระเจ้า ศาสดาโมฮัมหมัด และอิหม่าม ซึ่งปรากฏในหลักศรัทธาและคาลัมสามารถตีความได้จากข้อ 5:55 ในคัมภีร์อัลกุรอาน

ตามที่ Ahmed Vaezi กล่าวไว้ว่า "นักศาสนศาสตร์อิมามี [ชีอะห์สิบสอง] อ้างถึงคัมภีร์อัลกุรอาน (โดยเฉพาะบทที่ 5 โองการที่ 55) และประเพณีของศาสดาเพื่อสนับสนุนอำนาจพิเศษ (เช่น Wilayat พิเศษ) ของอิมาม" ^[10]

إِنَّمَا وَلِيّكِمَ ٱللَّهِ وَرَسِّمَا وَٱلَّةِينَ ١َامَنَوا۟ ٱلَّذِينَ يَقِيمَونَ ٱلصَلَوٰةَ وَيَّّتِينَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهِمْ رَٰكِعَونَ
พันธมิตรของคุณไม่ใช่ใครอื่นนอกจากอัลลอฮ์และ [ดังนั้น] ร่อซู้ลของพระองค์และบรรดาผู้ศรัทธา - บรรดาผู้ที่ พวกเขาตั้งการละหมาดและจ่ายซะกาต และพวกเขาก็ก้มหัว (ในการเคารพภักดี) (อัลกุรอาน 5:55) ^[143]^[144]

ในคำถามที่ 5:55 คำว่า “ผู้ศรัทธา” อาจฟังดูเหมือนว่าหมายถึงผู้ศรัทธาในศาสนาอิสลามโดยทั่วไป แต่ (ตามที่ Ahmed Vaezi กล่าว) นักวิจารณ์ชีอะห์ได้ตีความคำว่า “ผู้ศรัทธา” ว่าหมายถึงอิมามชีอะห์^[10] (มุสลิมนิกายซุนนีไม่เชื่อว่า “ผู้ศรัทธา” หมายถึงอิมาม)

บทบาทผู้ปกครองผู้พิทักษ์

โคมัยนี

วิวัฒนาการของมุมมอง

ในงานแรกๆ ชื่อว่าKashf al-Asrar ( ความลับที่เปิดเผยซึ่งตีพิมพ์ในช่วงทศวรรษปี 1940) โคมัยนีได้ให้คำชี้แจงที่คลุมเครือ โดยโต้แย้งว่า “รัฐจะต้องถูกบริหารโดยกฎหมายศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งกำหนดผลประโยชน์ของประเทศและประชาชน และสิ่งนี้ไม่สามารถทำได้สำเร็จหากปราศจากการกำกับดูแลของนักบวช ( nezarat-e rouhanı )” ^[145]แต่ไม่ได้เรียกร้องให้นักกฎหมายปกครองหรือให้พวกเขาเข้ามาแทนที่กษัตริย์ -- “เราไม่ได้บอกว่ารัฐบาลจะต้องอยู่ในมือของฟากีห์ ” ^[146]^[66]เขายังยืนยันด้วยว่า “อำนาจในทางปฏิบัติของมุจตะฮิด ” (กล่าวคือ ฟากีห์ที่มีความรู้เพียงพอที่จะใช้เหตุผลอย่างอิสระ ซึ่งเรียกว่าอิจติฮาด )

ไม่รวมรัฐบาลและรวมถึงเรื่องง่ายๆ เช่น คำตัดสินทางกฎหมาย คำตัดสินทางศาสนา และการแทรกแซงเพื่อปกป้องทรัพย์สินของผู้เยาว์และผู้ที่อ่อนแอ แม้ว่าผู้ปกครองจะกดขี่และต่อต้านประชาชน พวกเขา [มุจตะฮิด] จะไม่พยายามทำลายผู้ปกครอง^[65]

โคมัยนีสั่งสอนว่าพระเจ้าทรงสร้างชารีอะห์ ขึ้นมา เพื่อชี้นำชุมชนอิสลาม ( อุมมะห์ ) รัฐในการบังคับใช้ชารีอะห์และฟักีห์เพื่อให้เข้าใจและบังคับใช้ชารีอะห์ [ ^147]

เมื่อละทิ้งแนวคิดจำกัดแบบเดิมๆ ของwilayat al-faqihในผลงานหลังของเขาเรื่องIslamic Governmentโคมัยนีอธิบายว่ามีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยระหว่างการเป็นผู้ปกครองประเทศและผู้ปกครองเยาวชน:

“Wilayat al-faqih เป็นเรื่องนอกเหนือขอบเขตที่สมเหตุสมผล (ʿaqla' tibari) และไม่มีความเป็นจริงนอกเหนือไปจากการแต่งตั้ง (jaCI) เช่น การแต่งตั้งผู้พิทักษ์เยาวชน ผู้พิทักษ์ประเทศชาติและผู้พิทักษ์เยาวชนไม่มีความแตกต่างกันในแง่ของหน้าที่และตำแหน่ง เหมือนกับที่อิหม่ามแต่งตั้งใครคนหนึ่งให้เป็นผู้พิทักษ์เยาวชน หรือแต่งตั้งใครคนหนึ่งให้เป็นผู้ปกครอง หรือแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่ง ในกรณีเช่นนี้ ไม่สมเหตุสมผล [ที่จะแนะนำ] ว่าศาสดาและอิหม่ามจะแตกต่างจากฟะกีห์^[148]^{[ การตรวจยืนยันล้มเหลว ]}

ไม่นานก่อนที่เขาจะเสียชีวิต โคมัยนีได้ให้คำกล่าวที่อาจเป็นคำพูดที่แข็งกร้าวที่สุดของเขาเกี่ยวกับอำนาจของวิลายาตอัลฟาคิห์ในจดหมายถึงอายาตอลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี (ซึ่งต่อมาได้เป็นผู้นำสูงสุดคนที่สองของอิหร่าน )

การปกครองหรือการปกครองโดยสมบูรณ์ ( อัล-วิลายาต อัล-มุตลากอ ) ที่มอบให้แก่ศาสดาผู้สูงศักดิ์ที่สุดของอัลลอฮ์เป็นกฎหมายศักดิ์สิทธิ์ที่สำคัญที่สุดและมีความสำคัญเหนือกว่ากฎหมายอื่น ๆ ของกฎหมาย [ศักดิ์สิทธิ์] หากอำนาจของรัฐบาลถูกจำกัดอยู่ในกรอบของกฎหมาย การมอบอำนาจให้กับศาสดาจะเป็นปรากฏการณ์ที่ไร้เหตุผล ฉันต้องบอกว่าการปกครองเป็นสาขาหนึ่งของกฎหมายอันสมบูรณ์ของศาสดาและเป็นหนึ่งในกฎหลัก (ลำดับแรก) ของศาสนาอิสลามที่มีความสำคัญเหนือกว่ากฎหมายทั้งหมดแม้แต่การละหมาด การถือศีลอด และการประกอบพิธีฮัจญ์... รัฐอิสลามสามารถป้องกันไม่ให้มีการนำกฎหมายไปปฏิบัติได้ทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการอุทิศตนหรือไม่ก็ตาม ตราบใดที่ดูเหมือนว่าจะขัดต่อผลประโยชน์ของอิสลาม^[149]

หลักพระคัมภีร์ที่ว่าผู้พิทักษ์คือผู้ปกครอง

ข้อโต้แย้งของโคมัยนี

แม้ว่าจะไม่มีคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาอิสลามชีอะ (หรือซุนนี) ที่มีคำกล่าวตรงไปตรงมาว่าชุมชนมุสลิมควรหรือต้องอยู่ภายใต้การปกครองของนักกฎหมายอิสลาม โคมัยนียืนกรานว่ามี "ประเพณี [หะดีษ] มากมายที่ระบุว่านักวิชาการของศาสนาอิสลามจะต้องใช้อำนาจปกครองในช่วงการปกปิด" ^[150] ประเพณีแรกที่เขานำเสนอเป็นหลักฐานคือคำพูดที่กล่าวกับผู้พิพากษาที่ทุจริตแต่มีเส้นสายดีในศาสนาอิสลามยุคแรก ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นของอิหม่ามองค์แรกอาลี --

“ที่นั่งที่ท่านกำลังครอบครองอยู่นั้นมีคนมาครอบครองซึ่งเป็นศาสดา ผู้ได้รับมรดกจากศาสดา หรือไม่ก็เป็นคนบาป” ^[150]

นี้ถือเป็นหลักฐานว่า

ก) เมื่อหะดีษกล่าวว่ามีการกล่าวถึงผู้พิพากษา นั่นต้องหมายความว่าผู้พิพากษาคนนั้นเป็นนักกฎหมายอิสลามที่ผ่านการฝึกอบรม เนื่องจากพวกเขา "โดยหลักนิยามแล้วได้เรียนรู้เกี่ยวกับหน้าที่ของผู้พิพากษา" ^[151]

ข) เนื่องจากนักกฎหมายที่ผ่านการฝึกฝนมาไม่ใช่คนชั่วร้ายหรือศาสดา ด้วยกระบวนการคัดแยก "เราได้ข้อสรุปจากประเพณี" ไม่ใช่ว่าอาลีกำลังทำให้ผู้พิพากษาอับอายเพราะเป็นคนชั่วร้ายในขณะที่เขาควรเลียนแบบคุณธรรมและภูมิปัญญาของศาสดา แต่ว่าอาลีกำลังประกาศว่า "ฟูกอฮา (นักกฎหมาย) คือผู้รับมรดก" ^[151]ซึ่งหมายความว่าเนื่องจากศาสดาได้รับอำนาจในการปกครองชุมชนมุสลิมและทุกสิ่งที่ชุมชนมุสลิมพิชิต มรดกของนักกฎหมายจึงรวมถึงอำนาจเดียวกันนี้ด้วย

มีฮะดีษและโองการจากอัลกุรอานอีกหลายโองการที่โคมัยนีอ้างไว้ซึ่งเขาตีความว่าหมายถึงผู้ที่ "มีอำนาจ" คือ นักกฎหมาย ผู้ที่ถ่ายทอดข้อความของเขาคือ นักกฎหมาย และการเชื่อฟังผู้สืบทอดและผู้ถ่ายทอดคำสอนและผู้ปกป้องศาสนาอิสลามควรเป็นไปทางสังคมและการเมือง:

“จงเชื่อฟังผู้มีอำนาจในหมู่พวกเจ้า” (อัลกุรอาน 4:59) ^[147]
“ผู้ที่ถ่ายทอดคำพูดและประเพณีของฉันและสั่งสอนให้แก่ผู้คน” คือผู้สืบทอดของอิหม่ามอาลี (กล่าวกันว่าอาลีเป็นผู้เล่าเรื่อง)
อาลียังสั่ง "ผู้ศรัทธาทุกคนให้เชื่อฟังผู้สืบทอดตำแหน่งของเขา" ซึ่งหมายความว่าผู้สืบทอดตำแหน่งของเขาเป็นนักกฎหมายและชาวมุสลิมไม่ควรเชื่อฟังเพียงคำสอนทางศาสนาเท่านั้น แต่ควรเชื่อฟังคำสั่งของพวกเขาในฐานะผู้ปกครองด้วย^[147]
“ผู้ศรัทธาที่เป็นฟุกอฮา [พหูพจน์ของฟะกีฮ์ ] คือป้อมปราการของศาสนาอิสลาม เช่นเดียวกับกำแพงล้อมรอบที่ปกป้องเมือง” ตามคำบอกเล่าของอิมามองค์ที่เจ็ด^[147] (Vaezi ยังได้อ้างถึงเรื่องนี้ด้วย); ^[152]
อิหม่ามองค์ที่สิบสองได้สั่งสอนว่าคนรุ่นต่อ ๆ ไปควรเชื่อฟังผู้ที่รู้คำสอนของเขา เนื่องจากคนเหล่านั้นเป็นตัวแทนของเขาในหมู่ประชาชนในลักษณะเดียวกับที่เขาเป็นตัวแทนของพระเจ้าในหมู่ผู้ศรัทธา^[147]

การส่งผ่านเสียงของกอดะห์

ผู้สนับสนุนคนอื่นๆ ได้เสนอหะดีษเพิ่มเติม อะห์หมัด วาเอซี อ้างอิงคำบอกเล่าของอิหม่ามญะอ์ฟัร อัล-ซาดิกซึ่งมูฮัมหมัดกล่าวว่า:

“ความเหนือกว่าของผู้มีการศึกษาเหนือผู้บูชาเพียงผู้เดียวก็เปรียบเสมือนพระจันทร์เต็มดวงเหนือดวงดาว แท้จริงบรรดาผู้รู้ทางศาสนา ( อุละมาอ์ ) คือทายาทของศาสดา (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม) ศาสดาไม่ได้มอบทองคำ ( ดีนาร์ ) และเงิน ( ดิรฮัม ) ให้แก่พวกเขา แต่มอบความรู้ให้แก่พวกเขา และผู้ใดที่ได้มาซึ่งความรู้นั้น ย่อมได้รับมรดกของพวกเขาไปมากทีเดียว^[153]^{[หมายเหตุ 19]}

ตามที่ Vaezi กล่าว ความหมายของสิ่งนี้ไม่ได้หมายความเพียงว่าความรู้ที่อุละมาอ์มีเกี่ยวกับศาสนาอิสลามมีค่ามากกว่าโลหะมีค่าเท่านั้น แต่เนื่องจากพวกเขาเป็น "ทายาทของศาสดา"
العلماء ورثة الأنبياء
พวกเขาจึงได้รับสืบทอดไม่เพียงแต่ความรู้ของเขาเท่านั้น แต่ยังรวมถึง "คุณสมบัติและความรับผิดชอบทั้งหมดที่อัลลอฮ์กำหนดให้เขา" รวมไปถึงอำนาจของเขาในฐานะ "ผู้พิทักษ์และผู้นำของอุมมะห์ " (ชุมชนอิสลาม) ซึ่งรวมถึงอำนาจในการปกครองด้วย^[153]^{[หมายเหตุ 20]}

มักบุละฮ์ของอุมัร บิน ฮันซาละฮ์

มุฮัมหมัด-ตากี เมสบาห์-ยัซดี (พร้อมกับอาห์เหม็ด วาเอซี^[155]และบากิร ชารีฟ อัล-กุรอาชี) ^[156]อ้างถึงหะดีษที่รู้จักกันในชื่อ "มัคบุละฮ์ของอุมัร อิบนุ ฮันซาลาห์" ซึ่งอุมัรถามอิมามองค์ที่ 6 ( ญะอ์ฟัร อัล-ซาดิก ) ว่าการที่ชีอะห์สองคนมีข้อพิพาทเรื่องหนี้หรือมรดกนั้น ถือเป็นสิ่งที่อนุญาตได้หรือไม่ในการไปหาผู้พิพากษาหรือผู้ปกครองเพื่อไกล่เกลี่ย/ตัดสินคดี อิมามตอบว่าผู้ไกล่เกลี่ยที่พวกเขาใช้ควรเป็นมุสลิมที่รู้หะดีษและคำวินิจฉัยของชีอะห์อิมามหรือผู้บริสุทธิ์ ("บุคคลในหมู่พวกท่านที่เล่าจากเรา เป็นผู้รอบรู้ทั้งเรื่องที่ถูกกฎหมายและผิดกฎหมาย") กล่าวคือ ผู้ที่รู้หลักนิติศาสตร์ของชีอะห์ และ "ผู้ปกครองหรือผู้พิพากษา" ที่ไม่มีความรู้เรื่องนี้คือผู้มีอำนาจปกครองที่ผิดกฎหมาย ยิ่งไปกว่านั้น การปฏิเสธการใช้หรือการตัดสินของผู้เชี่ยวชาญในวิชาชีอะห์ฟิกห์นั้นเทียบเท่ากับชิริก กล่าวคือ การนับถือพระเจ้าหลายองค์ (บาปใหญ่) ^[157]

“หากมีบุคคลใดในหมู่พวกเจ้าที่รายงานจากพวกเรา มีความรู้ในเรื่องที่อนุมัติและที่อนุมัติ และมีความรู้ดีเกี่ยวกับกฎหมายและข้อกำหนดของเรา จงรับเขาไว้เป็นผู้พิพากษา [กอดี] และผู้ตัดสิน เพราะฉันแต่งตั้งเขาให้เป็นผู้ปกครอง [ฮากิม] เหนือพวกเจ้า ดังนั้น หากเขาปกครองตามกฎหมายของเรา และพวกเจ้าปฏิเสธการปกครองของเขา พวกเจ้าก็จะดูหมิ่นกฎหมายของอัลลอฮ์ และต่อต้านพวกเรา และการต่อต้านพวกเราก็คือการต่อต้านอัลลอฮ์ และการต่อต้านพระองค์ก็เท่ากับการตั้งภาคีกับพระองค์” ^[158]

Ahmed Vaezi ตีความสิ่งนี้ว่าคำสั่ง/ฮุกม์ของผู้พิทักษ์/นักกฎหมาย/ฟาคิห์ "มีผลผูกพันต่อมุสลิมทุกคน" รวมถึงฟาคิห์อื่นๆ และรวมถึงมุสลิมที่อยู่นอกเขตอำนาจศาลทางการเมืองของวาลี (กล่าวคือ นอกอิหร่าน) ทั้งนี้เนื่องจากวาลีเป็น "นักกฎหมายที่ยุติธรรมและมีความสามารถ ... ได้รับการแต่งตั้งเป็นฮากิม" ^[33]เพื่อบริหารความยุติธรรม ( วิลายาตอัลกาดา ) ดังนั้นจึงต้องปฏิบัติตาม^[155]

อัล กุวาร์ชีตีความสิ่งที่จาฟาร์ อัล-ซาดิกกล่าวมาว่าหมายความว่า “ผู้ที่ “เล่าประเพณีและเรื่องเล่าของเราให้คุณฟัง” คือนักกฎหมายชีอะห์ และนักกฎหมายเหล่านั้นมี “วิลายาตทั่วไป” (การปกครองทั่วไป) และ “อำนาจในฐานะผู้ปกครองและจุดอ้างอิงสำหรับมุสลิมทุกคนในด้านสังคม” “ นักกฎหมายศาสนา [คนเดียว]” ไม่ควรเพียงแต่รวบรวมและแจกจ่ายเงินทุนให้กับคนจนและคนขัดสน เป็นผู้นำและจัดหาเงินทุนให้กับ “วิทยาลัยวิทยาศาสตร์ศาสนา” เท่านั้น แต่ยังต้อง “ดูแล” และ “ห่วงใยทุกสิ่งทุกอย่างที่เกี่ยวกับโลกอิสลาม” ลุกขึ้นมาปกป้องดินแดนของชาวมุสลิมจากการโจมตีของพวกนอกศาสนาทั่วโลกมุสลิม^[159]

สำหรับผู้ที่อ้างว่าหะดีษเป็นเพียงคำสั่งให้ชีอะห์ไม่ใช้ศาลของรัฐบาลอับบาซียะฮ์ที่กำลังแย่งชิงอำนาจเมื่อพวกเขามีข้อพิพาททางกฎหมาย มิซบาห์ ยัซดีตอบว่าหะดีษกล่าวว่า "... ฉันได้แต่งตั้งให้เขาเป็นผู้ปกครองเหนือพวกคุณ..." โดยแปลว่าฮากิมเป็นผู้ปกครอง ไม่ใช่ผู้พิพากษา (แต่ในงานอื่น -- ทฤษฎีการเมืองอิสลาม (กฎหมาย): เล่มที่ 2 -- เมสบาห์-ยัซดีแปลว่าฮากิมเป็นผู้พิพากษา) ^{[หมายเหตุ 21]} ไม่ว่าในกรณีใด เมสบาห์ ยัซดีสรุปว่า "ชัดเจนมากว่าการเชื่อฟังคำสั่งของอิหม่าม ('a) ผู้ไม่ผิดพลาดเป็นสิ่งที่บังคับและจำเป็น ดังนั้น การเชื่อฟังคำสั่งของฟากีห์ [ผู้ปกครอง] ก็เป็นสิ่งที่บังคับและจำเป็นเช่นกัน" ^[161] และในบทอื่นของหนังสือของเขา เขายังอ้างอีกว่า "ฟากีห์ได้รับสิทธิพิเศษทั้งหมดที่อิหม่าม ('a) ผู้ไม่ผิดพลาดในฐานะผู้ถืออำนาจของสังคมอิสลามมี" ^[162]

ข้อโต้แย้งของ Taqi Yazdi และ Ahmed Vaezi

นักบวชที่มีความเชื่อมโยงกับสาธารณรัฐอิสลาม เช่น อายาตอลเลาะห์มูฮัมหมัด ตากี มิสบาห์ ยัซดี (พ.ศ. 2478-2564) และนักบวชชีอะห์ชาวอิหร่านและนักวิชาการอาหมัด วาเอซี (เกิด พ.ศ. 2506) ต่างก็ปกป้องทฤษฎีการปกครองโดยฟาคิห์ของโคมัยนีและหลักการของการดูแลฟาคิห์ผู้พิทักษ์สากลและสมบูรณ์แบบ (โดยเฉพาะอย่างยิ่ง มิสบาห์ ยัซดี เป็น “ผู้สนับสนุนที่โดดเด่นและเสียงดังที่สุดของ velayat-e faghih [faqih] อย่างแท้จริง” ^[11] — ยืนยันว่า “ทั้งกฎหมายและเจ้าหน้าที่ของรัฐไม่มีความชอบธรรมใดๆ เว้นแต่และจนกว่าจะได้รับการอนุมัติจาก vali-e faghih [ผู้พิทักษ์ Faqih/ผู้นำสูงสุด]” ^[163]และผู้ปกครอง vali-e faghi ครอบครอง “สิทธิพิเศษทั้งหมด” ของอิหม่ามผู้ไม่ผิดพลาด ('a) “ในฐานะผู้ถืออำนาจของสังคมอิสลาม”) ^[164]

อย่างน้อยในช่วงต้นศตวรรษที่ 21 การปกป้องแนวคิดของโคมัยนีของพวกเขามักจะเป็นการตอบโต้คำวิจารณ์ มิสบาห์ ยาซดี (ในงานของเขาA Cursory Glance at the Theory of Wilayat al-Faqih ) ^[165]เน้นย้ำถึงอันตรายมากมายที่ต้องป้องกัน โดยเตือนผู้ศรัทธาเกี่ยวกับ: "ภัยคุกคามทางปัญญาและอุดมการณ์" "มือของซาตาน" และ "การโฆษณาชวนเชื่อ" ที่แพร่กระจายความคิด "ที่ไม่ถูกต้อง" และ "ไร้เหตุผล" ^[165] "คำกล่าวอ้างที่ไม่น่าเชื่อถือและลักษณะที่ไม่สอดคล้องกัน" ^[166] "การใส่ร้ายและคำโกหก" ^[166] "การโฆษณาชวนเชื่อที่ชั่วร้ายและชั่วร้าย" ^[167]ของ "ศัตรู" ของ Wilayat al-Faqih ^[166]นอกจากนี้ ยังมีอันตรายจากอิทธิพลของ “บรรยากาศทางปัญญาที่แพร่หลาย” ^[168]อันตรายจากผู้ที่ “หลงใหลหรือหลงผิดไปกับวัฒนธรรมตะวันตก” ^[165]และแนวคิดเรื่อง “เสรีภาพและประชาธิปไตย” ซึ่งเป็น “เทพธิดา” และ “รูปเคารพศักดิ์สิทธิ์ ... ของศตวรรษที่ 20 และ 21” เป็นต้น^[168]

การป้องกัน

คำวิจารณ์บางส่วนของ Wilayat al-Faqih ที่พวกเขาตอบกลับ ได้แก่:

ที่ไม่มีข้อความชัดเจนในพระคัมภีร์ที่ว่านักบวชฟาคิห์ควรปกครองเหนือประชาชน

ผู้ที่กังวลว่าศาสนาอิสลามสนับสนุนแนวคิดของวิลายาตอัลฟาคิห์หรือไม่ ควรทราบว่า (ตามคำกล่าวของเมสบาห์ ยาซดี) “ความเห็นที่ครอบงำอย่างล้นหลาม” ของนักกฎหมายชีอะห์ (ตาม “มุมมองและความเห็นที่มีอยู่”) คือ “นักกฎหมายที่มีความสามารถอย่างเหมาะสม” (ซึ่ง “ได้รับการแต่งตั้งตามคำอธิบายทั่วไป ... ที่อิหม่ามกำหนดไว้”) ควรปกครองประชาชนในช่วงที่อิหม่ามเข้ามาครอบงำ น่าเสียดายที่นักกฎหมายชีอะห์ร่วมสมัย “หนึ่งหรือสองคน” ขัดขวางฉันทามติระหว่างนักกฎหมายในประเด็นนี้ โดยยืนกรานว่ารัฐบาลจะต้อง “ได้รับการตัดสินใจโดยประชาชน” จึงจะถือว่าถูกต้องตามกฎหมาย^[169]^[115] ผู้ที่เกี่ยวข้องควรดูหะดีษหลายบท (ซึ่งระบุไว้ข้างต้นใน "พื้นฐานของพระคัมภีร์") ซึ่งเมื่อเข้าใจอย่างถูกต้องแล้ว จะทำให้ "ชัดเจนอย่างยิ่งว่าการเชื่อฟังคำสั่งของฟะกีห์ [ผู้ปกครอง]" เป็นสิ่งที่บังคับและบังคับเช่นเดียวกับการเชื่อฟังอิมามผู้ไม่ผิดพลาด (อ.) ^[170]

นอกจากนี้ ยังมี "หลักฐานทางปัญญา" สองประการ (โดยใช้เหตุผลมากกว่าพระคัมภีร์) ที่สนับสนุนวิลาเยตอัลฟาคิห์:

หลักฐาน #1

ทุกคนต้องการรัฐบาลเพื่อความสงบเรียบร้อยและสวัสดิการ
รัฐบาลที่ดีที่สุดคือรัฐบาลที่บริหารโดยอิหม่ามผู้ไม่มีความผิดพลาด
เนื่องจากเราไม่สามารถมีสิ่งนั้นได้ในปัจจุบัน เราจึงต้องการสิ่งที่คล้ายคลึงกันมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
กฎเกณฑ์ของนักกฎหมายอิสลามกำหนดว่า เนื่องจากนักกฎหมายให้ “การคุ้มกันอย่างสมบูรณ์จากการทุจริต ความผิดพลาด ความบาป ความเห็นแก่ตัวทุกประเภท” และ “ความเข้าใจและความสามารถที่ครอบคลุมและสมบูรณ์แบบในสภาพสังคม” ^[171]

หลักฐาน #2

พระเจ้าทรงมีสิทธิพิเศษในการใช้สิทธิอำนาจเหนือทรัพย์สิน เกียรติยศ และชีวิตของผู้คน
สิทธิ์ที่ท่านได้ประทานให้แก่ “ศาสดาผู้ศักดิ์สิทธิ์ (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม)” ก่อน และต่อจากนั้นก็ให้แก่บรรดาผู้บริสุทธิ์ไร้ที่ติ
สิ่งเหล่านี้ได้หายไปแล้ว แต่พระเจ้าไม่สามารถ "ละทิ้งจุดประสงค์ของพระองค์" ซึ่งก็คือ "การบรรลุถึงความสุขและความสมบูรณ์แบบของมนุษย์" ซึ่งเป็นเหตุผลที่ชารีอะห์ถูกสร้างขึ้นมา
ดังนั้นเขาจะต้อง “ให้การอนุญาตแก่บุคคลที่เหมาะสมที่สุดเพื่อดำเนินการตามนั้น”
และบุคคลนั้นคือ “นักกฎหมายที่มีความสามารถ” ผู้มีความยำเกรงพระเจ้า และ “มีความเชี่ยวชาญในการปกครองสังคมและดูแลสวัสดิการของสังคม” ^[171]

Ahmed Vaezi ให้ข้อโต้แย้งที่คล้ายกัน โดยยืนยันว่าผู้ปกครอง (ผู้พิทักษ์) เป็นการสืบทอดจากพระเจ้า (ซึ่งในอัลกุรอานหลายบท—Q.3:68, Q.2:257, Q.4:45—กล่าวถึงผู้ปกครองเหนือผู้ศรัทธา) ไปสู่ศาสดามูฮัมหมัด (ซึ่งยังกล่าวถึงใน Q.5:55, Q.33:6) ไปสู่บรรดาอิมาม (ซึ่งกล่าวถึงผู้ปกครองในหะดีษชีอะห์หลายฉบับ) ดังนั้น จึงเป็นเรื่องธรรมดาที่บุคคลทางศาสนาคนต่อไปหลังจากพวกเขาจะมีอำนาจ "สากล" เช่นเดียวกับที่มูฮัมหมัดและบรรดาอิมามเคยมี^[172]สิ่งนี้ยังอธิบายด้วยว่าเหตุใดการให้อำนาจทั่วไปแก่ฟากีห์เหนือสาธารณชนจึงไม่ทำให้ผู้ใหญ่ที่มีสติสัมปชัญญะอยู่ในประเภทเดียวกับผู้เยาว์และผู้ที่ไม่มีอำนาจแห่งเหตุผล อำนาจของพระผู้เป็นเจ้า มุฮัมหมัด และอิหม่ามมีอยู่อย่างสมบูรณ์ แม้ว่าผู้ใต้ปกครองของพวกเขาจะมีวุฒิภาวะ ( bulugh ) และความสามารถในการใช้เหตุผล ( ʿaql ) ก็ตาม^[172]

แนวคิดของวิลายาตอัลฟาคิห์ควรเป็นสิ่งที่ชาวมุสลิมชีอะห์สามารถเข้าใจ/ยอมรับ/เชื่อได้ตามการศึกษาศาสนาของตนเอง [หรือตะฮ์กีห์ ] (เช่นเดียวกับหลักการพื้นฐานของความเชื่อ – "การพิสูจน์การดำรงอยู่ของพระเจ้าหรือความเป็นศาสดาของศาสดา") และไม่ใช่สิ่งที่ได้รับการยอมรับโดยปราศจากการตั้งคำถามจากนักวิชาการศาสนา

แม้ว่าจะมีการจัดเตรียมหะดีษและหลักฐานทางปัญญาเพื่อวิลายาตอัลฟาคิห์ที่แน่นอน เมสบาห์ ยัซดี ยังโต้แย้งว่าแนวคิดเรื่องการปกครองโดยนักกฎหมายเป็นหลักคำสอนของศาสนาที่ผู้ศรัทธาต้องยอมรับด้วยความศรัทธา [ ตักลิด ] -- เนื่องจาก "ลักษณะพิเศษ" ของแนวคิดนี้ "ในแง่หนึ่ง" จึงเป็นประเด็น "ระหว่างหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับความเป็นศาสดาและอิมาม" ^[173] (และอยู่นอกขอบเขตของความเข้าใจจากการศึกษาส่วนบุคคล)

ในศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์ ผู้ศรัทธาทุกคนต่างก็มีนักวิชาการศาสนาคอยให้คำแนะนำแก่พวกเขาอยู่แล้ว นั่นคือ “แหล่งเลียนแบบ ( มาราจิอ์ อัต-ตักลิด )” ที่ชีอะห์แต่ละคนเลือก (ณ ปี 2022 มี ให้เลือก หลายสิบแห่งส่วนใหญ่อยู่ในอิรักและอิหร่าน) และพวกเขาจะไม่ถูกลงโทษโดยรัฐหากพวกเขาไม่ปฏิบัติตามแหล่งเลียนแบบ แล้วทำไมพวกเขาถึงต้องการวิลายาต? แล้วจะเกิดอะไรขึ้นเมื่อเขาไม่เห็นด้วยกับมัรจาอ์? (มีความคิดเห็นที่แตกต่างกันระหว่างผู้นำสูงสุดกับมัรจาอ์อื่นๆ ในประเด็นต่างๆ เช่น อิสลามอนุญาตให้เล่นหมากรุก ฟังเพลง หรือจะทำสงครามกับอิรักต่อไปหรือไม่ ซึ่งถือเป็นความท้าทายสำหรับระบบเวลายาต-เอ ฟากีห์ในอิหร่าน) วิลายาตจะเข้ามาแทนที่มัรจาอ์หรือไม่? ^[174]

เมสบาห์ ยาซดี และอาห์เหม็ด วาเอซี อ้างว่ามาราจิ อัต-ตักลิดและวิลาเยต อัล-ฟาคิห์มีบทบาทที่แตกต่างกัน 2 บทบาท บทบาทหนึ่งให้คำสั่ง อีกบทบาทหนึ่งออกคำสั่ง ( ฮุกม์ ) ^[175]^[155]บทบาทหนึ่ง ('มาราจิ') แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ "ประเด็นทั่วไปและหลักคำสอนของศาสนาอิสลาม" ^[175] ตอบคำถามทางศาสนาเกี่ยวกับเรื่องปฏิบัติในศาสนาอิสลามโดยสรุปจากความรู้ทางศาสนาของตน และอีกบทบาทหนึ่ง (วิลาเยต) ออกกฎหมายและระเบียบปฏิบัติและบังคับใช้^[175]คำสั่งที่มุ่งหมายเพื่อ "จัดระเบียบและแก้ไขปัญหาภายในสังคมมุสลิมอย่างมีประสิทธิภาพ" ^[10]

Vaezi ยังอธิบายด้วยว่า ในขณะที่คำสั่งฟัตวาบางครั้งอาจขัดแย้งกับฮุกม์มุสลิมจะต้องเชื่อฟังฮุกม์ของวาลีเกี่ยวกับฟัตวามัรญะอ์ของพวกเขา เนื่องจากคำสั่ง/ฮุกม์ "มีผลผูกพันต่อมุสลิมทุกคน" รวมถึงฟัตวาอื่นๆ และรวมถึงมุสลิมที่อยู่นอกเขตอำนาจทางการเมืองของวาลี (กล่าวคือ อยู่นอกอิหร่าน) (ตามที่อธิบายไว้ใน Maqbulah ของ 'Umar ibn Hanzalah ในหะดีษข้างต้น) ^[155]

การให้สถานะ “เด็ดขาด” แก่ผู้พิทักษ์กฎหมาย เพื่อที่เขา “จะได้ออกคำสั่งที่ไม่คำนึงถึงคำสั่งของชารีอะห์ ” (Ahmed Vaezi) ^[176]ไม่เพียงแต่ขัดแย้งกับ “คำมั่นสัญญาในอดีตของโคมัยนีเท่านั้น แต่ยังขัดแย้งกับบรรทัดฐานของกฎหมายศักดิ์สิทธิ์” ( ขบวนการเสรีภาพของอิหร่านของMehdi Bazargan ) ^[177]

ประมาณเก้าปีหลังจากการก่อตั้ง "ภาวะชะงักงัน" เกิดขึ้นภายในรัฐบาลอิสลามระหว่างกลุ่มหัวรุนแรงอิสลามที่พยายามผลักดัน "กฎหมายสังคมและเศรษฐกิจที่ก่อให้เกิดการโต้แย้ง" (กฎหมายแรงงาน ภาษีเงินได้) ^[7]และกลุ่มมุลละห์ "ผู้พิทักษ์" อนุรักษ์ นิยม ที่ยับยั้งร่างกฎหมายของพวกเขา^[3]^{[หมายเหตุ 22]}ทั้งสองกลุ่มเป็นผู้สนับสนุนโคมัยนี และเขาพยายามหาทางประนีประนอมด้วยกฎหมายที่ "ผ่อนปรน" ในกระบวนการพยายามแก้ไขภาวะชะงักงันนี้ เขาได้ออกแถลงการณ์ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2531 โดยยกระดับ "การรักษารัฐอิสลามให้เป็นคำสั่งหลัก ( อัล-อะห์กัม อัล-เอาวาลียะห์ ) และลดระดับพิธีกรรม (เช่น การ ละหมาด บังคับ และการถือศีลอดในเดือนรอมฎอน ) ให้เป็นคำสั่งรอง ( อัล-อะห์กัม อัล-ทานาวิยะห์ )" ^[113] (แน่นอนว่าสิ่งนี้ยังยกระดับผู้ปกครองที่เป็นนักกฎหมายของรัฐอิสลามด้วย และแนวความคิดนี้เรียกว่าvelayat-e motlaqaye faqih -- "อำนาจสูงสุดของนักกฎหมาย") ^[6]^[112]

“ฉันควรระบุว่ารัฐบาลซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของตำแหน่งผู้แทนโดยสมบูรณ์ของศาสดาเป็นคำสั่งหลักประการหนึ่งของศาสนาอิสลามและมีความสำคัญเหนือคำสั่งรองทั้งหมด แม้แต่การละหมาด การถือศีลอด และการประกอบพิธีฮัจญ์” ^[179]^[113]

การขยายอำนาจของผู้พิทักษ์กฎหมาย "ถึงการระงับพิธีกรรมสำคัญของศาสนาอิสลาม เช่น พิธีฮัจญ์ เป็นการชั่วคราว " ^[6]^[112]ดูเหมือนจะขัดแย้งกับเหตุผลที่โคมัยนีให้ไว้สำหรับความจำเป็นในการมีรัฐบาลอิสลามในแถลงการณ์ของเขาในปี 1970: ^[114]

... ในศาสนาอิสลาม อำนาจนิติบัญญัติและความสามารถในการสร้างกฎหมายเป็นของพระผู้เป็นเจ้าผู้ยิ่งใหญ่เท่านั้น ผู้ทรงบัญญัติกฎหมายศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาอิสลามคืออำนาจนิติบัญญัติเพียงผู้เดียว ไม่มีใครมีสิทธิที่จะออกกฎหมายและกฎหมายใดๆ จะต้องถูกบังคับใช้ ยกเว้นกฎหมายของผู้ทรงบัญญัติกฎหมายศักดิ์สิทธิ์เท่านั้น ... กฎหมายของศาสนาอิสลามซึ่งเป็นคำสั่งของพระเจ้า มีอำนาจเด็ดขาดเหนือบุคคลทุกคนและรัฐบาลอิสลาม ทุกคน รวมทั้งศาสดาผู้สูงศักดิ์ที่สุดและผู้สืบทอดของเขา ล้วนอยู่ภายใต้กฎหมายและจะยังคงอยู่ภายใต้กฎหมายตลอดไป กฎหมายที่พระผู้เป็นเจ้าผู้ทรงยิ่งใหญ่และทรงสูงส่งทรงเปิดเผย... ^[180]

เกี่ยวกับข้อโต้แย้งนี้ เมสบาห์ ยาซดี ยืนกรานว่าความสำคัญของนักกฎหมายปกครองเหนือสิ่งต่างๆ เช่น การละหมาดและพิธีฮัจญ์นั้นเกี่ยวข้องเพียงกับสิ่งต่างๆ เช่น การเลื่อนการละหมาดเมื่อ "ถึงเวลาต้องโจมตีศัตรู" เท่านั้น ซึ่งไม่เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงที่จริงจังในศาสนาอิสลาม^[181]

ในทำนองเดียวกัน Ahmed Vaezi กล่าวว่าคำสั่งให้ย้อนกลับกฎหมายศักดิ์สิทธิ์เป็นเพียงคำสั่งชั่วคราวที่ใช้ได้เมื่อเกิด "ความเสียหาย ความทุกข์ยาก และการจำกัดหรือความไม่เป็นระเบียบ" บางอย่าง กฎหมาย "ลำดับแรก" ( al-ahkam al-awaly ) ยังคงไม่เปลี่ยนแปลง เขาอธิบายว่าภายใต้ "มุมมองปฏิวัติ" ของ Ayatollah Khomeini "ชะรีอะห์ ... ไม่ใช่เป้าหมายสูงสุด" กฎหมายอิสลามเป็นเพียงวิธีการไปสู่จุดจบ "การปกป้องอิสลามและการขยายความยุติธรรม" สำหรับ Khomeini "รัฐอิสลามไม่เพียงแต่เป็นส่วนหนึ่งของอิสลามเท่านั้น แต่เป็นส่วนหนึ่งของอิสลามด้วย" ^[33]

เว้นแต่ผู้ปกครองจะเป็นหนึ่งในฟาคิห์ที่มีความรู้มากที่สุด (อายาตอลลาห์ผู้ยิ่งใหญ่) "รากฐานทางปัญญา" ของแนวคิดของ วิลายาตอัลฟาคิห์จะ "ถูกทำลาย" (ตามคำกล่าวของเออร์วานด์ อับราฮัมียน ) ^{[หมายเหตุ 23]}และ "ตรรกะ" ของการปฏิวัติอิสลามจะ "สิ้นสุดลง" (ตามคำกล่าวของโอลิเวียร์ รอย ) ^{[หมายเหตุ 24]}

ดังที่กล่าวไว้ข้างต้นในส่วนของประวัติศาสตร์ ในเดือนมีนาคม 1989 โคมัยนีได้ "ประกาศสำคัญ" โดยประกาศว่านักบวชสามารถแบ่งได้ "เป็นสองกลุ่มที่แตกต่างกัน" — นักบวชที่มีความรู้เกี่ยวกับ "ความรู้ทางศาสนา" และผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับ "ปัญหาของยุคสมัย" เช่น โลกในปัจจุบันและเรื่องเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง^[115] กลุ่มที่สองควรปกครอง ไม่ใช่นักบวช "ทางศาสนา" ^[115]แม้ว่าโคมัยนีจะใช้เวลาหลายสิบปีในการประณามแนวคิดฆราวาสที่ว่ากิจการของโลกนี้ "แยกจากความเข้าใจในกฎหมายศักดิ์สิทธิ์" ^[115]

ในเดือนเดียวกันนั้นฮุสเซน-อาลี มอนตาเซรีถูกปลดจากตำแหน่งผู้สืบทอดตำแหน่งอย่างเป็นทางการของโคมัยนี^[116]หลังจากที่เขาเรียกร้องให้มี "การประเมินความล้มเหลวอย่างเปิดเผย" ของการปฏิวัติและยุติการส่งออกการปฏิวัติ^{[117] มอนตาเซรีเป็น}มัรจาอัลตักลิด เพียงคนเดียวนอกเหนือจากโคมัยนีที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของขบวนการของโคมัยนี และเป็นนักบวชอาวุโสเพียงคนเดียวที่ได้รับความไว้วางใจจากเครือข่ายของโคมัยนี^[90] เนื่องจากรัฐธรรมนูญกำหนดให้ผู้นำสูงสุด /วาลี อัล-ฟาคิห์เป็นมัรญะฮ์ และแม้ว่าจะระบุ^{[หมายเหตุ 25]}ว่าข้อกำหนดต่างๆ ของรัฐธรรมนูญจะคงอยู่จนกว่ามะห์ดีจะปรากฏตัวบนโลกอีกครั้งเพื่อปกครอง^[183] หลังจากที่โคมัยนีเสียชีวิตสภาผู้เชี่ยวชาญได้แก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อลบอาวุโสทางวิชาการออกจากคุณสมบัติของผู้นำ โดยรองรับการแต่งตั้งนักบวช "ระดับกลาง" แต่จงรักภักดี ( อาลี คาเมเนอี) ให้เป็นผู้นำ^[90]^{[หมายเหตุ 26]}

เมสบาห์ ยาซดีไม่ได้พูดถึงเหตุการณ์นี้หรือข้อโต้แย้ง เขายอมรับว่า “เหตุผลพื้นฐานและสำคัญที่สุดในการดำรงอยู่ของวิลายาตอัลฟาคิห์คือการบังคับใช้กฎหมายและข้อบังคับของศาสนาอิสลาม” และนักกฎหมายผู้พิทักษ์ “ต้องมีความรู้ คุ้นเคยกับกฎหมายของศาสนาอิสลาม และสามารถระบุกฎหมายเหล่านั้นได้เป็นอย่างดีก่อนเป็นอันดับแรก” แต่ยังกล่าวต่อไปว่าหากนักกฎหมายชั้นนำขาดความเกรงกลัวต่อพระเจ้าและ “ประสิทธิภาพในการบริหารจัดการสังคม” เขาจะถูกตัดสิทธิ์จากตำแหน่งนั้น^[184]

ที่ประชาชนสมควรที่จะเลือกคนที่มาปกครองตน

เมสบาห์ ยาซดี โต้แย้งว่าการยึดมั่นว่ารัฐบาลต้องเป็นตัวแทนของประชาชนเพื่อให้มีความชอบธรรมนั้นเป็นความเข้าใจผิดโดยทั่วไป เนื่องจาก “จักรวาลทั้งหมดและสิ่งใดก็ตามในจักรวาลเป็นของพระเจ้า” มนุษย์จึงไม่มีสิทธิที่จะเลือก/เลือกใครสักคนมาปกครองตนเอง เช่นเดียวกับการที่พวกเขาจะต้องเอาทรัพย์สินของผู้อื่น ("บ้าน รถยนต์ รองเท้า เสื้อผ้า ฯลฯ") ไปใช้งานโดยไม่ได้รับอนุญาตจากบุคคลนั้น^[185]นี่ไม่ได้หมายความว่าประชาชนไม่มีบทบาทสำคัญในระบบวิลายาตอัลฟากีห์ เพราะเมื่อประชาชนยอมรับรัฐบาลอิสลาม ประชาชนก็จะมั่นใจได้ว่ารัฐบาลศักดิ์สิทธิ์จะจัดตั้งและมีเสถียรภาพ

การปกครองโดยผู้ปกครองตามกฎหมายอย่างสมบูรณ์อาจนำไปสู่ นำไปสู่ หรือจะนำไปสู่การปกครองแบบเผด็จการหรือเผด็จการ^[186]

เมสบาห์-ยาซดีตั้งข้อสงสัยนี้^[186]แต่รับรองกับผู้อ่านว่าเป็นไปไม่ได้ เพราะในขณะที่เผด็จการปกครองตาม "ความคิดและอารมณ์ส่วนตัว" นักกฎหมายผู้พิทักษ์ "ปกครองตามพระประสงค์และการเลือกของพระเจ้าผู้ทรงสูงส่ง โดยปฏิบัติตามกฎของพระเจ้า" ^[186] จะเกิดอะไรขึ้นหากวาลี "ห่างเหิน" จากอิสลามและกฎหมายของมัน เขาจะ "สูญเสียความน่าเชื่อถือ" และ "ไม่ถูกเชื่อฟัง" ^[186]

Ahmed Vaezi ยังให้ความมั่นใจกับผู้อ่านว่าการปกครองโดยสมบูรณ์นั้น “แตกต่างอย่างสิ้นเชิง” จาก “รัฐบาลเผด็จการและเบ็ดเสร็จ” และความสมบูรณ์แบบตามแบบฉบับของรัฐทางตะวันตก เนื่องจากวาลีมีคุณสมบัติของ “ความยุติธรรม ความศรัทธา และความเฉลียวฉลาดทางสังคมและการเมืองที่จำเป็น” และจะถูก “ไล่ออก” หากเขาไม่สามารถแสดงให้เห็นคุณสมบัติเหล่านี้^{[หมายเหตุ 27]}

ตลอดประวัติศาสตร์ การผนวกศาสนาเข้ากับการเมืองไม่เคยจบลงด้วยดี^[188]เนื่องมาจากการทุจริตของอำนาจ หากคุณ "ต้องการให้ศาสนาของคุณปลอดภัย และให้เคารพอัลกุรอานและศาสนาอิสลาม" คุณต้อง "เก็บศาสนาออกจากเวทีการเมือง" ^[188]
- ในทางกลับกัน การจัดการกิจการทางสังคม (และเศรษฐกิจ และการเมือง) ควรยึดหลักข้อเท็จจริง ไม่ใช่ศาสนา แต่เป็นการวางแผนโดยยึดตามสิ่งที่ผู้คนเห็นและสัมผัส^[188]

แนวคิดที่ว่าการปกครองโดยผู้มีเกียรติทางศาสนาเป็นความผิดพลาด เนื่องจากรัฐบาลควรแยกออกจากศาสนา (ตามคำกล่าวของเมสบาห์ ยาซดี) มาจากยุโรปในยุคกลาง ซึ่ง “พระมหากษัตริย์ต้องยอมจำนนและเชื่อฟัง” พระสันตปาปาคาธอลิก ในที่สุด “ความโชคร้าย ความขาดแคลน และความล้าหลังทั้งหมด” ในยุโรปก็ถูกโยนความผิดให้กับศาสนา และปัจจุบัน เนื่องมาจากเทคโนโลยีสมัยใหม่ แนวคิดเหล่านี้จึงแพร่กระจายไปยัง “ประเทศมุสลิมและนักคิดมุสลิม” แม้ว่าพวกเขาจะแตกต่างจากศาสนาอิสลามก็ตาม^[188]แนวคิดที่ว่า “สิ่งที่เรารู้สึกและเห็น [คือ] เป็นจริง และเราต้องคิดถึงมันและวางแผนสำหรับมัน” ก็อิงจากแนวคิดที่ผิดพลาดของยุโรปเช่นกัน นั่นคือปรัชญาของลัทธิประจักษ์นิยม^[188]

หากเราต้องการให้มีรัฐบาลที่ปกครองโดยนักกฎหมาย เขาควรได้รับเลือกโดยคะแนนเสียงของประชาชน ท้ายที่สุดแล้ว มูฮัมหมัดไม่ได้ขอให้ประชาชนในกาดีร์คุมม์แสดงความจงรักภักดีต่ออาลี(อ) ( อิมามองค์ แรก และเคาะลีฟะฮ์องค์ ที่สี่ ) หรือ? เหตุใด "ศาสดา (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม) จึงขอให้ประชาชนแสดงความจงรักภักดีต่ออิมาม (อ) ... หากความชอบธรรมของรัฐบาลของอาลี (อ) ไม่ได้เกี่ยวข้องกับคะแนนเสียงของประชาชนเลย" ^[189]

ในลักษณะเดียวกับที่คุณจะใช้ศาสตราจารย์ด้านคณิตศาสตร์ในการคัดเลือกศาสตราจารย์ด้านคณิตศาสตร์ที่ดีที่สุด คุณก็ใช้ผู้เชี่ยวชาญด้านฟิกห์ เช่นกัน —และไม่ใช่ความคิดเห็นของสาธารณะ — ในการคัดเลือกผู้เชี่ยวชาญด้านฟิกห์ที่ดีที่สุด^[167]

เมสบาห์ ยัซดี เขียนว่าบายอะห์ (คำสาบานแห่งความจงรักภักดี) เป็นเพียง "วิธีการแสดงความพร้อมที่จะช่วยเหลือและร่วมมือ" กับผู้นำ^[190]และ "ไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับการให้ความชอบธรรมและการให้สิทธิ" ในการปกครองพวกเขา^[191]

ปัจจุบันมี "ปัญหาเรื่องความซ้ำซากจำเจ" ในการเลือกผู้พิทักษ์กฎหมาย/ผู้นำสูงสุดในสาธารณรัฐอิสลาม ซึ่งขัดขวางไม่ให้ประชาชนอิหร่านมีส่วนร่วมในการเลือกเจ้าหน้าที่ที่มีอำนาจมากที่สุดของอิหร่าน^[192] — กล่าวคือ สภาผู้เชี่ยวชาญจะเลือกผู้พิทักษ์กฎหมาย/ผู้นำสูงสุดจากนั้นจึงสามารถแต่งตั้งสมาชิกสภาผู้เชี่ยวชาญ ได้ครึ่งหนึ่ง (และอาจปลดพวกเขาออกได้ตามต้องการ) ผู้พิทักษ์จะอนุมัติผู้สมัครคนใดก็ได้ที่ต้องการลงสมัครรับตำแหน่งสภาผู้เชี่ยวชาญ สิ่งนี้สร้างวัฏจักรที่ดำเนินต่อไปโดยที่หากประชาชนอิหร่านต่อต้านผู้นำ หรือต่อต้านผู้ที่เลือกผู้นำ พวกเขาก็ทำอะไรได้น้อยมาก^[192]

มิซบาห์ ยาซดีปกป้องกระบวนการคัดเลือกแบบวนซ้ำของสภาผู้พิทักษ์สภาผู้เชี่ยวชาญผู้นำสูงสุด โดยระบุว่า “มีการกำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ” หรืออิหร่านว่า การอนุมัติผู้สมัครเข้าสภาผู้พิทักษ์เป็น “สิทธิพิเศษ” ของวาลี อัล-ฟาคิห์ (ซึ่งแสดงให้เห็นก่อนหน้านี้ว่าเป็นผู้ปกครองของพระเจ้า) นอกจากนี้ เขายังชี้ให้เห็นอีกว่าในระบอบประชาธิปไตยสมัยใหม่ทั้งหมด มักจะมีการเลือกตั้งครั้งแรกเพื่อลงคะแนนเสียงให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (เช่น สภาร่างรัฐธรรมนูญเพื่อร่างรัฐธรรมนูญ) และสภาผู้แทนราษฎรจะ “เกิดขึ้นจากการเลือกตั้งตามกฎและระเบียบชุดหนึ่ง” ซึ่ง “ ไม่ ได้ บัญญัติและอนุมัติโดยคณะรัฐมนตรีและรัฐสภาที่ได้รับการเลือกตั้งจากประชาชน” (เช่น ใครมีสิทธิ์ลงคะแนนเสียง—พวกเขาต้องมีอายุเท่าไร มีเพียงผู้ชายเท่านั้นที่มีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงหรือไม่ ฯลฯ ใครจะได้รับเลือกเข้าสู่สภาผู้แทนราษฎร ระบบการลงคะแนนเสียง—ผู้ได้รับเลือกเป็นคนแรก การเลือกตั้งแบบจัดอันดับ การเลือกตั้งตามสัดส่วน ฯลฯ) เพราะเป็นการเลือกตั้งครั้งแรก! แต่สิ่งนี้ “เป็นเพียงความสัมพันธ์แบบวงกลมที่เรากล่าวถึงในตอนต้นเท่านั้น” ดังนั้น เราจะเห็นว่า (ตามคำกล่าวของเมสบาห์ ยาซดี) เพียงเพราะมี “ความเป็นวงกลม” ในระบบวิลายาต อัล-ฟาคิห์ก็ไม่ควรทำให้ระบบนี้ไม่มีคุณธรรม มิฉะนั้น เราจะต้อง “ปฏิเสธรัฐบาลและระบบประชาธิปไตยในอดีต ปัจจุบัน และอนาคตทั้งหมดในโลก” ^[192]

จุดวิจารณ์อื่นๆ

นอกเหนือจากสิ่งที่ Misbah Yazdi และ Ahmad Vaezi พยายามที่จะลบล้างแล้ว ยังมีการวิพากษ์วิจารณ์นักบวชศาสนาอิสลามจำนวนมากที่ทำหน้าที่เป็นผู้ปกครองผู้ใหญ่ที่มีสติสัมปชัญญะ โดยเฉพาะการปกครองพวกเขา และโดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับการบังคับใช้กฎหมายดังกล่าวในสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน

โคมัยนีสั่งสอนว่าเนื่องจากชาวมุสลิมยอมรับและยอมรับว่ากฎหมายชารีอะห์ "เป็นสิ่งที่ควรเชื่อฟัง" การปกครองของรัฐบาลตามชารีอะห์จึง "เป็นของประชาชนอย่างแท้จริง" ^[114]ต่างจากรัฐฆราวาสที่มี "รัฐสภาหลอกลวง" ^[193]แต่ถึงแม้เขาจะมั่นใจในความสนับสนุนของประชาชนในการปกครองโดยชารีอะห์ผ่านทางนักกฎหมาย ในการประกาศต่อสาธารณะ "ระหว่างการปฏิวัติ" และก่อนการล้มล้างระบอบกษัตริย์ โคมัยนีก็ "ไม่พูดถึง" เวลายาต-เอ ฟากีห์เลย^[3] เมื่อเริ่มมีการรณรงค์เพื่อติดตั้งเวลายาต-เอ ฟากีห์ในรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของอิหร่าน นักวิจารณ์บ่นว่าเขาได้กลายเป็นผู้นำของการปฏิวัติโดยสัญญาว่าจะให้คำแนะนำแทนที่จะปกครองประเทศหลังจากที่ชาห์ถูกโค่นล้ม ในขณะที่ในความเป็นจริงแล้ว เขาได้พัฒนาทฤษฎีการปกครองโดยนักกฎหมาย ไม่ใช่โดยการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตย และเผยแพร่ทฤษฎีนี้ในหมู่ผู้ติดตามของเขาหลายปีก่อนการปฏิวัติจะเริ่มขึ้น^[194]นี่คือคำร้องเรียนที่บางคนยังคงพูดอยู่^[80]

การดำเนินการตามทฤษฎีการปกครองโดยนักกฎหมายอิสลามถูกวิพากษ์วิจารณ์ในประเด็นประโยชน์นิยม (ตรงข้ามกับประเด็นทางศาสนา) โดยผู้ที่โต้แย้งว่าทฤษฎีดังกล่าวไม่ได้ทำในสิ่งที่โคมัยนีกล่าวว่าทฤษฎีของเขาจะทำได้^[195] เป้าหมายในการยุติความยากจน^{[หมายเหตุ 28]}การทุจริต^{[หมายเหตุ 29]}หนี้สาธารณะ^{[หมายเหตุ 30]}หรือการบังคับให้รัฐบาลที่ไม่ใช่อิสลามยอมจำนนต่อกองทัพของรัฐบาลอิสลาม^{[หมายเหตุ 31]}ไม่ได้รับการบรรลุผล หรือแม้กระทั่งเป้าหมายที่เจียมเนื้อเจียมตัวและพื้นฐานกว่า เช่น การลดขนาดระบบราชการของรัฐบาล^{[หมายเหตุ 32]}^[201]^[178]การใช้เฉพาะนักกฎหมายศาสนาอาวุโสหรือ [มัรญะฮ์] สำหรับตำแหน่งผู้พิทักษ์ฟากีห์/ ผู้นำสูงสุด [ 202 ^]^{[หมายเหตุ 33]}

การต่อต้านของนักวิชาการต่อผู้ปกครอง

ตามที่โอลิเวียร์ รอย กล่าวไว้ ในช่วงเวลานั้น โคมัยนีกำลังรวบรวมอำนาจในอิหร่าน

“ทฤษฎีของเวลายาต-เอ ฟากีห์ ถูกปฏิเสธโดยอายาตอลเลาะห์ผู้ยิ่งใหญ่เกือบ 12 คนที่อาศัยอยู่ในปี 1981 พวกเขาต่อต้านโคมัยนีอย่างเปิดเผย เช่นเดียวกับ อาบู อัล-กาซิม อัล-โคอี [1899-1992] และชารีอัต มาดารี [1906-1986] หรือไม่ก็รักษาระยะห่างอย่างเงียบๆ โดยปฏิเสธตำแหน่งทางการ เช่นเดียวกับกุลเปย์กานี [1899-1993] อัล-กุมมี [1912-2007] อัล-ชิราซี และอัล-นาจาฟ อัล-มาราชี ในความเป็นจริง นักบวชชั้นสูงยังคงรักษาระยะห่างจากการปฏิวัติ มีเพียงอายาตอลเลาะห์ผู้ยิ่งใหญ่คนเดียวเท่านั้น คือมุนตาซารี [1922-2009] อดีตนักเรียนและผู้สืบทอดตำแหน่งต่อจากโคมัยนี ก่อนที่จะไม่เห็นด้วยและถูกปฏิเสธในปี 1989 ที่เห็นด้วยกับแนวคิดนี้ ยิ่งไปกว่านั้น โคมัยนีไม่ใช่ผู้มีอิทธิพลมากที่สุด อะยาตอลลาห์ในช่วงการปฏิวัติอิสลาม ผู้ที่มีเครือข่ายศิษย์และอดีตศิษย์ที่พัฒนาแล้วมากที่สุดคืออะยาตอลลาห์ผู้เฒ่าผู้แก่มาก อะบู อัล-กาซิม อัล-โคอี (เกิดในปี 1899) ชาวอาเซอร์ไบจานอิหร่านผู้มีอิทธิพลอย่างมากจากเลบานอน (ผู้นำทางจิตวิญญาณของฮิซบุลลอฮ์ ชีค ฟาดัลลาห์) ... ไปจนถึงอัฟกานิสถาน .... อัล-โคอีไม่ได้ออกจากนาจาฟในช่วงสงครามระหว่างอิหร่านและอิรัก และปฏิเสธแนวคิดของเวลายาต-เอ ฟาคิห์เสมอมา .... ^[111]

ตามที่ Ali Mamouri เขียนไว้ในปี 2013 สาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน "ไม่เคยสามารถสร้างความสัมพันธ์ที่มั่นคงและกลมกลืนระหว่างเซมินารีชีอะห์ในกอมและนาจาฟ ได้เลย" "การอ้างอิงทางจิตวิญญาณ" หรือที่เรียกว่า มาร์จาอ์ ใน กอม (อย่างน้อยในปี 2013) "ส่วนใหญ่" ไม่สนับสนุนจุดยืนของระบอบการปกครองเกี่ยวกับเวลยาต-เอ ฟากีห์ ถึงแม้ว่าจะทำให้หลายคนถูกกักบริเวณในบ้านและถูกห้าม "แสดงความคิดเห็นและความคิดหรือสอนหนังสือและปฏิบัติหน้าที่ทางศาสนาต่อไป" ก็ตาม ^[13]ผู้นำศาสนาในนาจาฟสร้างปัญหาที่ใหญ่กว่า เนื่องจากนาจาฟอยู่ภายนอกพรมแดนของอิหร่าน ดังนั้น มาร์จาอ์ของนาจาฟจึงไม่สามารถถูกอิหร่านคุมขังได้

ตามที่ Mirjam Künkler กล่าว ภายในสาธารณรัฐอิสลามเอง มีความเห็นไม่ตรงกันของนักบวช

“ไม่สม่ำเสมอ มีรูปแบบต่างๆ กัน และมีแรงจูงใจที่หลากหลาย บางคนปฏิเสธแนวคิดของ velāyat-e faqih โดยสิ้นเชิง ในขณะที่บางคนยอมรับแนวคิดนี้แต่ประณามการเปลี่ยนแปลงส่วนบุคคลที่ตำแหน่งนี้ประสบพบเจอทั้งภายใต้โคมัยนีและคาเมเนอี บางคนยอมรับการเรียกร้อง velāyat-e faqih ของโคมัยนี ในขณะที่พวกเขาปฏิเสธการเรียกร้องของคาเมเนอี ในขณะที่บางคนยอมรับ velāyat-e faqih แต่ไม่เห็นด้วยกับนโยบายบางอย่าง โดยเฉพาะในระดับที่สำนักงานผู้นำแทรกแซงการบริหารเซมินารีศาสนาและเนื้อหาหลักสูตร” ^[203]

ณ ปี 2015, 2018 ผู้นำ Marja' แห่ง Najaf ( Ali al-Sistani ) และนักบวช Najafi โดยทั่วไป คัดค้านแนวคิดเรื่องการปกครองของ Ruhollah Khomeini หรือเงียบเฉยอย่างเห็นได้ชัดเกี่ยวกับเรื่องนี้^[204]^[205]และชุมชนนักบวชชีอะส่วนใหญ่โดยทั่วไปไม่ยอมรับทฤษฎีของ velayat-e-faqih และเชื่อว่านักบวชควรอยู่ห่างจากการเมือง^[206]ชีอะส่วนใหญ่ยอมรับ Ayatollah Seyyed Hossein Borujerdi (1875–1961) ผู้ล่วงลับเป็น Marja' al Taqlid (แหล่งเลียนแบบ) รวมถึงนักเรียนของเขา Ayatollah Ruhollah Khomeiniตลอดชีวิตของเขา Borujerdi ผู้เป็นคนเงียบๆ และด้วยเหตุนี้จึงงดเว้นจากการแสดงจุดยืนทางการเมือง ห้ามไม่ให้ Khomeini นักเรียนของเขาทำในสิ่งที่ไม่เกี่ยวกับศาสนา หลังจากการเสียชีวิตของโบรูเจอร์ดีเท่านั้นที่โคมัยนีจึงได้ตีพิมพ์บทความทางการเมืองและสังคมฉบับแรกของเขา โดยเรียกร้องให้มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในประเด็นทางการเมืองอย่างชัดเจน

ในส่วนของการเป็นผู้พิทักษ์ ฟากีห์ระดับสูงหลายท่านได้เขียนเกี่ยวกับเอกสิทธิ์ของอำนาจของอิมาม ขอบเขตของอำนาจของฟากีห์ และอันตรายต่อฟากีห์และต่ออิสลามจากการทุจริตอำนาจ

การข่มเหงนักวิชาการอิสลาม

ในการบรรยายและหนังสือเกี่ยวกับรัฐบาลอิสลามเมื่อปี 1970 โคมัยนีได้ใช้เวลาแสดงความไม่พอใจต่อบรรดานักบวชที่สนับสนุนศัตรูของเขา ซึ่งก็คือชาห์แห่งอิหร่าน และความหงุดหงิดที่พวกเขาไม่ได้รับการ “ปลดผ้าโพกศีรษะ”: “บุคคลเหล่านี้ไม่ใช่นักกฎหมาย อิสลาม [นักวิชาการด้านกฎหมายอิสลาม] พวกเขาคือคนที่ SAVAK [หน่วยงานความมั่นคงอิหร่านของชาห์] ออกผ้าโพกศีรษะและบอกให้พวกเขาละหมาด” และกล่าวว่า “เยาวชนของเราต้องปลดผ้าโพกศีรษะของพวกเขา ฉันไม่ได้บอกว่าพวกเขาควรจะถูกฆ่า ... แต่ควรถอดผ้าโพกศีรษะของพวกเขาออก!” ^[207]

หลังการปฏิวัติศาลพิเศษทางศาสนศาสตร์ได้ก่อตั้งขึ้นในสาธารณรัฐอิสลามเพื่อดำเนินคดีกับนักบวชและนักวิชาการอิสลาม และลงโทษพวกเขาด้วยการปลดออกจากตำแหน่งและถอดถอนออกจากตำแหน่ง การลงโทษด้วยการจำคุก การลงโทษทางกาย การประหารชีวิต ฯลฯ ในที่สุดระบบศาลก็ได้พัฒนาไปเป็นเครื่องมือที่มีระบบรักษาความปลอดภัยและระบบเรือนจำเป็นของตัวเอง^[208]^[209]และมีลักษณะเฉพาะหลายประการที่ไม่เหมือนใครจากศาลอื่นๆ ในอิหร่าน (ควบคุมโดยตรงจากผู้นำสูงสุดมากกว่าระบบตุลาการของสาธารณรัฐอิสลามตามรัฐธรรมนูญแห่งอิหร่านการพิจารณาคดีที่ไม่เปิดเผยต่อสาธารณชนและไม่อนุญาตให้ผู้ถูกกล่าวหาเลือกทนายความแก้ต่างของตนเอง และคำตัดสินของผู้ถูกกล่าวหาไม่สามารถอุทธรณ์ต่อศาลฎีกาของอิหร่านได้ ตามรัฐธรรมนูญแห่งอิหร่านฯลฯ) มีนักวิชาการ Mirjam Künkler เสนอว่าการดำรงอยู่ ขนาด และขอบเขตของศาลสามารถอธิบายได้ด้วยปัญหาเฉพาะตัวที่นักบวชฝ่ายต่อต้านเสนอต่อหลักการvelāyat-e faqihซึ่งก็คือกองกำลังฝ่ายต่อต้านที่ขาดความน่าเชื่อถือทางศาสนาและความรู้เกี่ยวกับความซับซ้อนที่กฎหมายอิสลามไม่มี “นักเทววิทยาฝ่ายต่อต้านที่พิสูจน์ได้ว่า velāyat-e faqih ขัดต่อประเพณีของชีอะห์ในระดับหนึ่งและในระดับที่มันเป็นสิ่งใหม่ทางเทววิทยาที่มีหน้าที่หลักในการพิสูจน์การใช้อำนาจเผด็จการ” เป็นอันตรายต่อผู้ปกครองผู้พิทักษ์^[208]

อัล-เชค อัล-มูฟิด

ต่างจากซุนนีที่เชื่อในการแต่งตั้งเคาะลีฟะฮ์แห่งอิสลามผ่านอิจมาหรือชูรอ ชีอะห์อิมามียะห์กล่าวว่าอิหม่ามและเคาะลีฟะฮ์ที่ถูกต้องตามกฎหมายของประชาชาติอิสลามจะต้องได้รับการแต่งตั้งโดยพระเจ้าเท่านั้น การแต่งตั้งดังกล่าวสามารถทราบได้จากคำประกาศของศาสดาหรืออิหม่ามก่อนหน้านั้น^[210]

สอดคล้องกับพระบัญญัติของอัลกุรอานในโองการอันศักดิ์สิทธิ์ดังต่อไปนี้:

ดูเถิด พระเจ้าของเจ้าตรัสแก่เหล่าเทวดาว่า “เราจะแต่งตั้งเคาะลีฟะฮ์ขึ้นบนแผ่นดินโลก” [2:30]

พระเจ้าของคุณทรงสร้างและเลือกตามที่พระองค์พอพระทัย ไม่มีทางเลือกใด ๆ เลย [28:68]

อำนาจ ของพระเจ้าในการปกครองรัฐอิสลาม ซึ่งเชื่อกันมาแต่โบราณว่าชีอะห์เป็นของบรรดาอิมามผู้ไร้ความผิดพลาดแห่งอะฮ์ลุลบัยต์ เท่านั้น และไม่มีข้อยกเว้นสำหรับการปกครองโดยนักกฎหมายในกรณีที่อิมามเหล่านั้นไม่อยู่ ตามคำกล่าวของอัลเชค อัล-มูฟิด :

سلتان الإسلام المنصوب من قبل الله تعالى, وهم ائمة الهدى من آل محمد عليهم السلام
“ผู้ปกครองอิสลามคือผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งจากพระเจ้าโดยอัลลอฮ์ผู้ทรงอำนาจ และพวกเขาเป็นอิหม่ามแห่งการชี้นำจากลูกหลานของมูฮัมหมัด ขอสันติสุขจงมีแด่พวกเขาทุกคน ” ^[211]

อัลซิสตานี

อาลี อัล-ฮุซัยนี อัล-ซิสตานีนักวิชาการอาวุโสที่สุดคนหนึ่งในศาสนาอิสลามชีอะห์ ซึ่งรายงานว่าเป็นผู้นำในมัรญะฮ์แห่งนาจาฟและอดีตลูกศิษย์ของอะยาตอลลาห์ อบู อัล-กาซิม อัล-โคอี^[212]อาจเป็นเพราะอิทธิพลอันมากมายของเขา แหล่งข้อมูลจึงไม่เห็นด้วยกับจุดยืนของเขาในวิลยาต อัล-ซิสตานีได้เข้าไปแทรกแซงในวิกฤตการณ์อิรักหลังการรุกรานในปี 2003 หลายครั้ง โดยเรียกร้องให้อิรักหยิบอาวุธขึ้นมาและผลักดัน กลุ่มไอเอ ส (กลุ่มรัฐอิสลาม) กดดันสหรัฐอเมริกาให้จัดการเลือกตั้งเร็วกว่าที่ต้องการ และเรียกร้องให้ผู้นำทางการเมืองของอิรักผลักดันการปฏิรูปการปราบปรามการทุจริตในปี 2015 แต่เขามองว่าตัวเองเป็นผู้รวมเป็นหนึ่ง เหนือการเมือง และไม่มี "บทบาทในฝ่ายบริหารหรือฝ่ายบริหารของรัฐ" ^[213]

คณะมิชชันนารีอิสลามแห่งอาห์ล บายต์ ซึ่งเตือนว่า "การรณรงค์ที่ยึดหลักตะวันตก ... เพื่อทำลายความสามัคคีของอิสลาม ... และแยกอิรักออกจากแนวคิดอันเปล่าเปลี่ยวของการปฏิวัติอิสลาม" โดยป้องกันไม่ให้อิรักทำการปฏิวัติและปฏิบัติตามแบบจำลองของ "การปฏิวัติอิสลามแห่งอิหร่าน" นั้น "ได้บงการความคิดเห็นสาธารณะของชาวชีอะมานานหลายทศวรรษ ... และ "เผยแพร่แนวคิดเท็จ เช่น ... การดำรงอยู่ของประเพณีชีอะที่สงบและไม่สนใจการเมืองในหมู่นักกฎหมาย" โดยเน้นว่าอัลซิสตานีต่อต้านลัทธิฆราวาส และยืนกรานว่าจุดยืนของเขานั้นใกล้เคียงกับหลักคำสอนของอิหร่านเกี่ยวกับวิลายัตอัลฟาคิห์^[214]แหล่งข้อมูลอื่น (Hayder Al-Khoei) ยืนกรานว่า "อัลซิสตานี เช่นเดียวกับนักบวชชีอะส่วนใหญ่ที่ประจำการอยู่ในเมืองนาจาฟ เป็นที่รู้จักกันดีว่าต่อต้านวิลายัตอัลฟาคิห์" แม้จะมีความพยายามของ "แคมเปญโฆษณาชวนเชื่อที่สนับสนุนอิหร่านมากมาย" ในเมืองศักดิ์สิทธิ์นั้นก็ตาม^[140]

ตามเว็บไซต์อย่างเป็นทางการของอัลซิสตานี อัลซิสตานีโต้แย้งว่าหากฟาคิห์ต้องการครอบครองวิลายาในการบริหารของรัฐ เขาจะต้องได้รับการอนุมัติจากประชาชนโดยทั่วไป ( มักบูลียา 'อัมนิโอ ') ^[215]

การปกครองดูแลนักกฎหมายอิสลาม

หมายถึงนักกฎหมาย (Faqih) ทุกคนมีผู้ปกครอง ( wilayah ) เหนือกิจการที่ไม่เกี่ยวกับการฟ้องร้อง กิจการที่ไม่เกี่ยวกับการฟ้องร้องเรียกในทางเทคนิคว่าal-omour al-hesbiahสำหรับกิจการทั่วไปที่เชื่อมโยงกับระเบียบสังคมwilayahของ Faqih และการบังคับใช้wilayahขึ้นอยู่กับเงื่อนไขบางประการ หนึ่งในนั้นคือความนิยมในการยอมรับ Faqih ในหมู่ผู้ศรัทธาส่วนใหญ่ ( momeneen ) ^[216]

แม้จะมี "บทบาททางอ้อมแต่ชี้ขาด" ในการตัดสินใจทางการเมืองที่สำคัญๆ ของอิรักส่วนใหญ่ แต่อายาตอลลาห์อาลี ซิสตานีมักถูกระบุว่าเป็นพวกที่นิ่งเงียบซึ่งพยายามจะรักษาศาสนาให้ห่างจากขอบเขตทางการเมืองจนกว่าอิหม่ามแห่งยุค ( มะห์ดี ) จะกลับมา ^[217]^[218]เขา "เรียกร้องอย่างชัดเจนให้มี 'รัฐพลเรือน' ในอิรักแทนที่จะเป็นรัฐศาสนา" ^[140]

ข้อโต้แย้งของอัลซิสตานี

อัล-ซิสตานี ในการบรรยายขั้นสูงของเขาเองที่dars al-kharij (กล่าวคือ การศึกษาด้านเทววิทยาขั้นสูงที่เกี่ยวข้องกับนิติศาสตร์ในรูปแบบการบรรยาย ซึ่งอยู่นอกเหนือขอบเขตจำกัดของหนังสือเรียน) ในเซมินารีชีอะห์แห่งนาจาฟ โดยได้สรุปความเห็นของเขาเกี่ยวกับ Wilayat al-Faqih ไว้ดังนี้:

فليس الصاقوت عبارة عن السلاتين و الامراء كما قيل, إذ لم يكن في زمن النبي (ص) في جزيرة العرب سلتان و امير حتى يقال بانه القدر تيقن منه من يحكم بالجور او ما ينسب إليه الحكم كالاصنام, محكم بالجور او ما ينسب يكن لم يكن للطاغوط قوة تنفيذية "อัล-ฏาฮุต (คำที่ใช้โดยเฉพาะเพื่อประณามทุกสิ่งที่บูชาแทนหรือนอกเหนือจากอัลลอฮ์) ไม่ใช่สำนวนเกี่ยวกับกษัตริย์หรือผู้ปกครองตามที่บางคน (เช่น โคมัยนี^[219] ) กล่าว เนื่องจากกษัตริย์และผู้ปกครองทำ ไม่เคยมีอยู่ในสมัยของอัครสาวก จนกว่าจะสามารถพูดได้อย่างแน่ชัดว่าพวกเขาถูกเรียกว่าทาคุต แท้จริงแล้วทาคุตเป็นผู้ที่ไม่ยุติธรรมในการตัดสินหรือเป็นผู้ที่ได้รับการตัดสินเหมือนรูปเคารพ ยิ่งไปกว่านั้น ทาคุตกลับมา ในเวลานั้นไม่มีอำนาจในการบังคับใช้กฎหมาย” ^[220]

เขายังกล่าวเพิ่มเติมอีกว่า:

ان مستفاد من بعبد الروايات هو دكالة الإنت۞اب في المسالة, فلا بد ان يكون القاصي منتكبات من المسلمين, و ذلك لقوله (ع): <فاجعلوا بينك م> في مقبولة عمر بن حنظلة, و على هذا الاحتمال لا بد ا ان يكون المتصدي لهذه الامور مثلا للمسلمين "จากรายงานบางส่วน ได้มีการสรุปว่าการเลือกตั้งมีส่วนเกี่ยวข้องในเรื่องนี้ ดังนั้น กาดิฮ์ ( นักกฎหมายที่มีคุณสมบัติเหมาะสมซึ่งใช้อำนาจเป็นผู้พิพากษา ) จะต้องได้รับการเลือกตั้งจากมุสลิม และนี่เป็นไปตามคำพูดของอิหม่าม" แต่งตั้งกันเอง” ในรายงานที่ยอมรับได้ของโอมาร์ บิน ฮันซาลาห์ โดยพิจารณาจากมุมมองนี้ เขาน่าจะกำลังพูดถึงกิจการที่เป็นตัวแทนของมุสลิม ( ในฐานะผู้พิพากษา )” ^[221]

ขณะที่คำพูดสรุปของเขาเกี่ยวกับเรื่องนี้ อัลซิสตานีกล่าวว่า:

ดูวิดีโอ: ان الادلة جير وافية و الإجماع متوش, و الدليل العقلي يناق بيه بما ذكر و ير ما ذكر, و لا بد للمثبت د فع جميع الشبهات,و اني له ذلك, لعل لاجل دقة الموقق قال المحقق النائني و المحقق الصلى الله على سيدنا محمد آله الصاهرين. “หลักฐานมีไม่เพียงพอ ความเห็นพ้องของนักวิชาการก็หมดลง หลักฐานที่สมเหตุสมผลก็ขัดแย้งกันระหว่างสิ่งที่ถูกกล่าวถึงและสิ่งที่ไม่ได้กล่าวถึง ผู้ตรวจสอบจะต้องขจัดความสงสัยทั้งหมด (ที่เกี่ยวข้องกับการคาดเดาตามพระคัมภีร์และตามเหตุผลในหัวข้อนี้) แล้วเขาจะทำอย่างไรได้ล่ะ บางที เนื่องจากสถานการณ์อันละเอียดอ่อนมุฮักกีค อัล-นัยนีและมุฮักกีค อัล-อิสฟาฮานีได้กล่าวว่า - มีความหวั่นไหวอย่างรุนแรง (ไม่แน่นอน) เกี่ยวกับวิลาเยต อัล-ฟาคิห์! [ fiihe tazalzalun 'aziim ] - ขอพรจากอัลลอฮ์จงมีแด่ศาสดามูฮัมหมัดของเราและ ลูกหลานอันบริสุทธิ์ของพระองค์” ^[222]

ตามเว็บไซต์อย่างเป็นทางการของซิสตานี แตกต่างจากคาเมเนอี^[223]^[224]เขามีความสงสัยในการทำร้ายร่างกายเพื่อจุดประสงค์ในการสั่งสอนความดีและห้ามปรามความชั่ว^[225]โดยมีข้อยกเว้นทางกฎหมายที่เป็นที่ยอมรับบางประการ และยึดมั่นในทัศนคติแบบดั้งเดิมในการประกาศว่าญิฮาดเป็นเพียงสิทธิพิเศษของอิมามผู้ไม่มีข้อผิดพลาดหรือตัวแทนโดยตรงของเขา (นายบ อัล-คอซ) ^[226]

อัล-โคอี

ในทำนองเดียวกัน ที่ปรึกษาของซิสตานี ผู้ล่วงลับไปแล้ว อายาตอลเลาะ ห์ผู้ยิ่งใหญ่ ซัยยิด อับดุล กาซิม อัล-มูซาวี อัล-โคอี (1899-1992) (ถอดเสียงเป็น คูอี) อายาตอลเลาะห์ผู้นำชีอะห์^[227]ในช่วงเวลาที่หนังสือของโคมัยนีเกี่ยวกับทฤษฎีวิลายัตอัลฟาคิห์ของเขาได้รับการตีพิมพ์ ปฏิเสธข้อโต้แย้งของโคมัยนีโดยให้เหตุผลว่า

อำนาจของฟะกีห์นั้นจำกัดอยู่เพียงการดูแลหญิงม่ายและเด็กกำพร้าเท่านั้น ไม่สามารถขยายไปสู่ขอบเขตทางการเมืองโดยมนุษย์ได้^[228]
ในกรณีที่ไม่มีอิหม่ามที่ซ่อนเร้น (อิหม่ามชีอะฮ์องค์ที่ 12 และองค์สุดท้าย) อำนาจของนิติศาสตร์จึงไม่ได้ถูกสงวนไว้สำหรับฟุกอฮาเพียงคนเดียวหรือไม่กี่คน^[228]ถือเป็นนักนิติศาสตร์ยุคใหม่ที่เสียงดังที่สุดคนหนึ่งที่ต่อต้านธรรมชาติโดยกำเนิดของวิลายัตอัลฟาคิห์

ในทางตรงกันข้ามกับคติพจน์ประโยคเดียว โคมัยนีได้เทศนาว่า “สังคมที่ดีเท่านั้นที่สามารถสร้างผู้ศรัทธาที่ดีได้” ในขณะที่โคอี ผู้สนับสนุนทฤษฎีของ “รัฐพลเรือน” โต้แย้งว่า “เฉพาะคนดีเท่านั้นที่สามารถสร้างสังคมที่ดีได้” ^[204]

อัล-โคอีได้จำกัดขอบเขตของ Wilayat al-Faqih ไว้เพียงอำนาจของนักกฎหมายในแง่ของwakalah (เช่น การคุ้มครอง การมอบหมาย หรือการอนุญาตที่มักตกลงกันในสัญญาทางกฎหมาย) เท่านั้น ในขณะที่ปฏิเสธแนวคิดที่ว่านักกฎหมายเป็นผู้สืบทอดอำนาจโดยธรรมชาติในการปกครองของบรรดาผู้บริสุทธิ์ (อิมาม)

อัล-โคอี เขียนว่า:

إن الولاية لم تثبت للفقيه في عصر الجيبة بدليل, وإنما هي متصة بالنبي والامئة المعصومين (عليهم السلام), بل الثابت حسبما د من الروايات امران: نفو, قصائه, وحجّية фتواه. وليس له التصرف في اموال القصّر او جير لك مما هو من شؤون الولاية, إلاّ في الامر الحسبي
, قير القيه له الولاية ي بالم عنى المدعى “วิลายะฮ์สำหรับฟะกีห์ในยุคฆอยบะฮ์ [การซ่อนเร้น คือ ตั้งแต่ปีคริสตศักราช 939 จนกระทั่งการมาของ มะห์ดี] ไม่ได้รับการอนุมัติด้วยหลักฐานใดๆ ทั้งสิ้น- และเป็นเพียงสิทธิพิเศษของศาสนทูตและขอสันติสุขจงมีแด่พวกเขาทั้งหมด แทนที่จะเป็นข้อเท็จจริงที่เป็นที่ยอมรับตามคำบรรยายที่อยู่ใน สองเรื่อง: 1. เขาใช้บทบาทของผู้พิพากษา และ 2. คำสั่งของเขาเป็นหลักฐาน - และเขาไม่มีอำนาจเหนือทรัพย์สินของเด็กหรือผู้อื่นซึ่งมาจากกิจการของ wilayahยกเว้นในความหมาย hisbi (wakalah) กล่าวคือ ฟากีห์ถือว่าวิลายะห์ในความหมายนี้ ไม่ใช่ในความหมายที่เป็นผู้เรียกร้อง ( อัลมุดดาอี )” ^[229]

นอกจากนี้ อัล-โคอียังได้ขยายความเพิ่มเติมเกี่ยวกับบทบาทของนักกฎหมายอิสลามที่มีคุณสมบัติเหมาะสมในยุคแห่งการปกปิดของอิหม่ามผู้ไร้ความผิดพลาด ซึ่งได้รับการรับรองโดยนักวิชาการชีอะห์มาโดยตลอด ดังต่อไปนี้:

اما الولاية على الامور الحسبية كحفظ اموال الجائب واليتيم يكن من يتصدى لحفظها كالولي او نحوه, فهي ثابتة للفقيه الجامع ดาวน์โหลด ال Khaصومة فيها بيد الفقيه وامثال ذلك, واما الزائد على ذلك فالمشهور بين الفقهاء على عدم الثبوت, والله العال
“ส่วนวิลายาห์ (ผู้พิทักษ์) ของโอมูร์ เบียห์ (กิจการที่ไม่ใช่คดีความ) เช่น การรักษาทรัพย์สินของผู้สูญหายและเด็กกำพร้า หากพวกเขาไม่ได้กล่าวถึงการอนุรักษ์โดยวะลี (ผู้พิทักษ์) หรือประมาณนั้น ก็ได้รับการพิสูจน์แล้วสำหรับฟากีฮ์ ญามีอะ ลี-ชะรอเอตและในทำนองเดียวกัน คุณสมบัติของวักฟ ที่ไม่มีมุตะวัลลี (ผู้ดูแล) ในนามของวะกิฟ (ผู้บริจาคของ (วะกัฟ) และคำฟ้องต่อเนื่อง การตัดสินเกี่ยวกับคดีอยู่ในมือของเขาและอำนาจที่คล้ายคลึงกันแต่เกี่ยวกับส่วนเกินนั้น (การปกครอง) ความเห็น (ที่เป็นที่นิยมมากที่สุด) ในหมู่ผู้รู้กฎหมายคือการขาดหลักฐานอัลลอฮ์ทรงรู้ดีที่สุด” ^[230]

นาวิชตา-เอ-อาคูนด์

มูฮัมหมัด คาซิม คูราซานี (1839-1911) หรือที่รู้จักกันทั่วไปในชื่ออัคฮุนด์ คูราซานีเป็นชีอะห์มาร์จา'ที่ตั้งรกรากอยู่ในนาจาฟซึ่งเป็นผู้สนับสนุนหลักด้านศาสนาและเป็นกำลังสำคัญในการทำให้การปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียซึ่งเป็นการปฏิวัติประชาธิปไตยของอิหร่านในปี 1905-1911 ถูกต้องตามกฎหมาย ^[231] ความรู้ด้านชีอะห์แบบดั้งเดิมนั้นมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ในแง่ของการที่นักบวชสละบทบาทที่ปรึกษาของรัฐและเข้ามารับผิดชอบกิจการของรัฐโดยตรงแทน คูราซานีได้ตั้งข้อสังเกตที่รอบคอบในหนังสือNawishta อันโด่งดังของเขา เกี่ยวกับอันตรายที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะเกิดขึ้นเนื่องจากสมมติฐานที่เสนอให้นักบวชใช้ศาสนาเพื่อทำให้การปกครองของตนถูกต้องตามกฎหมาย คำทำนายบางส่วนมีดังต่อไปนี้ (ภาษาเปอร์เซียตามด้วยการแปล):

مردم ما را نایبان امام زمان می دانند انتظار دارند حکومت دینی هم همان شرایtable را ایجاد کند و وقتی نتوانیم دینی هم ستح عد الت را برقرار کنیم نسبت به امام زمان و دین سست عقیده می شون

“เนื่องจากประชาชนถือว่านักบวชเป็นตัวแทนของอิหม่ามอัลซามาน พวกเขาจึงคาดหวังให้รัฐบาลศาสนาสร้างระบบที่เป็นแบบอย่าง (ที่ใกล้เคียงที่สุดกับระบบที่อิหม่ามผู้ไม่มีความผิดพลาดตั้งขึ้น) และเมื่อพวกเขาไม่สามารถสร้างความยุติธรรมได้ในระดับนั้น มวลชนชีอะก็จะอ่อนแอในศรัทธาที่มีต่ออิหม่ามอัลซามานและศาสนา”

وقتی روحانیون پا به حکومت بگذارند دیگر نمی تواند عیوب شود را ببینند و توجیه می کنند و FBسادها را نادیده میگیرند

"เมื่อบรรดานักบวชขึ้นสู่อำนาจ พวกเขาจะมองไม่เห็นความผิดของตนเอง และไม่หาข้อแก้ตัวหรือเพิกเฉยต่อการทุจริตอีกต่อไป"

تبعیت حکومت از دین است در حالیکه اگر حکومت را در دست گیریم, به تبعیت دین از حکومت دچار گیریم شد

“ความปรารถนาของนักบวชก็คือให้รัฐบาลเชื่อฟังศาสนา ในขณะเดียวกัน หากนักบวชเข้ามารับหน้าที่แทนรัฐบาล ก็มีแนวโน้มว่าพวกเขาจะสามารถทำให้ศาสนากลายเป็นผู้ใต้บังคับบัญชาของรัฐบาล”

ดาวน์โหลด اگر به حکومت برسیم این اکتلاف نظر باعث چندپارگی دین و ایجاد فرقه های جدید و آسیب به دین می شود

“ในยุคที่พระสงฆ์ยังไม่มีตำแหน่งในราชการ ความขัดแย้งก็ยังคงมีอยู่มาก หากพระสงฆ์ขึ้นสู่อำนาจ ความขัดแย้งจะยิ่งทำให้เกิดความแตกแยกในศาสนาและเกิดนิกายใหม่ขึ้น ส่งผลให้ศาสนาได้รับความเสียหาย”

ذات حکومت کردن دروگفتن است و نمي شود حکومت با الاق داشت . لذا در شان روحانیت نیست که دروج بگوید و دامن دین را بیالاید

“แก่นแท้ของการปกครองที่ผิดพลาดคือการพ่นคำโกหก และเป็นไปไม่ได้เลยที่จะปกครองโดยถูกต้องตามศีลธรรม ดังนั้น การโกหกจึงขัดต่อลักษณะทางศีลธรรมของนักบวช และทำให้ศาสนาเสื่อมเสียชื่อเสียง” ^[232]

มูฮัมหมัด ฮุสเซน ไนนี

มูฮัมหมัด ฮุสเซน ไนนีผู้ช่วยของอัคฮุนด์ คูราซานี โต้แย้งว่าในขณะที่รัฐบาลในอุดมคติคือการปกครองของผู้นำของชุมชนผู้ศรัทธาที่ได้รับการดลใจจากพระเจ้าและไม่ผิดพลาด นั่นคือ อิหม่าม รูปแบบรัฐบาลในอุดมคตินี้จะไม่สามารถใช้ได้ในช่วงที่ถูกบดบัง ดังนั้น ทางเลือกที่มีอยู่จึงอยู่ระหว่างรัฐบาล "เผด็จการ" และ "ตามรัฐธรรมนูญ" เนื่องจากเผด็จการคือการปกครองแบบกดขี่ รัฐบาลตามรัฐธรรมนูญจึงแตกต่าง "จากรัฐบาลในอุดมคติของอิหม่ามน้อยที่สุด" และ "จึงเป็นรูปแบบรัฐบาลที่ดีที่สุดในช่วงที่ถูกบดบัง^[233]

หนังสือ

วิลายัต-เอ ฟากีห์ ,รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี
วิลายัต-เอ ฟากีห์ , อาหมัด อาซารี โกมี
วิลายัต-เอ ฟากีห์ , ฮุสเซน-อาลี มอนตาเซรี
วิลายัต-เอ ฟากีห์ , ฮาซัน อาลี เนจาบัต ชิราซี
วิลายัต-เอ ฟากีห์ , จาวาดี อาโมลี
วิลายัต-เอ ฟากีห์ , คาเซ็ม อัล-ฮารี

ดูเพิ่มเติม

หมายเหตุ

^ ตัวอย่าง: "ความขัดแย้งระหว่างระบอบการปกครองอิหร่านซึ่งเชื่อในวิลายาต-เอ ฟะกีห์ และนาจาฟซึ่งปฏิเสธแนวคิดดังกล่าว ทำให้ผู้วิจัยบางส่วนในกิจการชีอะห์ทำนายว่าการอ้างอิงถึงชีอะห์แบบดั้งเดิมเกี่ยวกับการตายของซิสตานีจะสิ้นสุดลง" ^[13]
^ ดูตัวอย่างเช่น Amir Arjomand 1980; ^[18] Calder 1982; ^[19] Enayat 1983; ^[20] Rose 1983; ^[21] Mottahedeh 1995; ^[22]และ Akhavi 1996 ^[23]^[24]
^
; ผู้พิทักษ์ที่ไม่ใช่ของรัฐบาลในศาสนาอิสลาม
คำจำกัดความบางประการของผู้พิทักษ์ในศาสนาอิสลาม (ซุนนี ไม่ใช่ชีอะ) อย่างน้อยในไนจีเรียที่นับถือศาสนาอิสลาม:
- สำหรับเด็ก: "บทบาทหลักของผู้ปกครองตามกฎหมายภายใต้ชารีอะห์คือการทำหน้าที่ในผลประโยชน์สูงสุดของเด็กเมื่อพ่อแม่ของเด็กไม่สามารถทำเช่นนั้นได้ ผู้ปกครองตามกฎหมายมักจะเป็นญาติ เช่น ป้า ลุง หรือปู่ย่าตายาย ซึ่งอาจเกิดจากการเสียชีวิต การไร้ความสามารถ หรือการจำคุกเนื่องจากความผิดทางอาญา"
- ผู้ใหญ่ที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้: "ในบางสถานการณ์ ผู้ใหญ่ที่มีความพิการร้ายแรงอาจต้องมีผู้ปกครองตามกฎหมายเพื่อดูแลและดำเนินการในนามของตนเอง ซึ่งเรียกว่าการเป็นผู้ปกครองของผู้ใหญ่" ^[27]
แหล่งข้อมูลอื่น (Sohaira Siddiqui) ระบุว่า Hedaya (คู่มือทางกฎหมายของฟิกห์ฮา นาฟี ในศตวรรษที่ 12 โดย Burhan al-Din al-Marghinan) "ระบุว่ามีรูปแบบการปกครองอยู่ 3 รูปแบบ:
1. การปกครองดูแลการทำสัญญาสมรส;
2. การปกครองดูแลผู้เยาว์เพื่อการดูแลและการศึกษา; และ
3. การดูแลทรัพย์สินของผู้เยาว์^[28]
^ บรรณาธิการนี้ไม่พบคำอธิบายใดๆ ที่ให้ความแตกต่างระหว่าง Wilayat al-amma (อำนาจ "สากล") และWilayat al-Mutlaqa (กฎ/อำนาจ "เด็ดขาด")
^ อับราฮัมเสนอสามทางเลือกที่แตกต่างกันเล็กน้อย: หลีกเลี่ยงผู้มีอำนาจในฐานะผู้แย่งชิงอำนาจ ยอมรับพวกเขาอย่างไม่เต็มใจ ยอมรับพวกเขาอย่างสุดใจ -- โดยเฉพาะถ้ารัฐเป็นชีอะห์^[40]
^ (พื้นที่ทั้งหมดที่ปัจจุบันคืออิหร่าน สาธารณรัฐอาเซอร์ไบจานบาห์เรนอาร์เมเนียจอร์เจีย ตะวันออกบางส่วนของ คอ เค ซัสเหนือรวมถึงรัสเซีย อิรักคูเวตและอัฟกานิสถานตลอดจนบางส่วนของตุรกี ซีเรียปากีสถานเติร์กเม นิสถานและอุซเบกิสถาน ) [ 43 ^]^[44]^[45]^[46]
^ ยุคของ Naraqi เป็นยุคแห่งการแตกแยกครั้งยิ่งใหญ่ระหว่างUsuliและAkhbariในด้านหนึ่ง และการแพร่กระจายของลัทธิซูฟีแบบเชค ฮี ในอีกด้านหนึ่ง ซึ่งมีพื้นฐานมาจาก แนวคิด นีโอเพลโตนิกของเชคอาหมัด อาไซเกี่ยวกับชีอะห์ที่สมบูรณ์ แบบ แนวคิดของ Naraqi เกี่ยวกับนักกฎหมายในฐานะผู้นำที่สมบูรณ์แบบได้รับอิทธิพลจากการโต้วาทีทั้งสองครั้ง^[52]
^ แหล่งข้อมูลอื่นอ้างคำพูดของMolla Ahmad Naraqiว่าสนับสนุนอำนาจของนักกฎหมายน้อยกว่า
ส่วนคำว่าวิลายา (อำนาจ) ในความหมายแรกนั้น เป็นมุมมองที่ว่าอำนาจตามดุลพินิจ (ของนักกฎหมาย) (ในการจัดการกิจการของชาวมุสลิม) นั้นไม่ได้รับการพิสูจน์โดยทั่วไป ยกเว้นว่าบางคนคิดเช่นนั้นเพราะประเพณีบางอย่าง ... แต่ถ้าเราพิจารณาบริบทของประเพณีเหล่านี้และคำก่อนหน้าและคำต่อจากนี้ ความรู้สึกถึงความยุติธรรมจะทำให้เราแน่ใจว่าประเพณีเหล่านี้อธิบายหน้าที่ของนักกฎหมาย (นักกฎหมาย) ในเรื่องศาสนบัญญัติ (อัล-อะฮ์กัม อัล-ชาตียะห์) ได้อย่างเรียบง่าย และไม่ใช่การเป็นเหมือนศาสดาและอิมาม ขอพระเจ้าอวยพรพวกเขา ในแง่ที่ว่าพวกเขามีอำนาจเหนือผู้คนในทรัพย์สินของพวกเขา ... โดยสรุปแล้ว เราจะต้องบรรลุภารกิจที่เป็นไปไม่ได้เสียก่อนจึงจะพิสูจน์ได้ว่าการเชื่อฟังฟะกีฮ์ (นักกฎหมาย) เหมือนกับอิมามนั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นในทุกสิ่ง ยกเว้นสิ่งที่ถูกแยกออกจากมันด้วยหลักฐานอื่น^[53]
^ ในช่วงต้นศตวรรษที่ 19 หลังจากวิวัฒนาการมาอย่างยาวนาน สำนัก อุซูลีหรือมุจตะฮิดีของอุลามะฮ์ได้ชนะ สำนัก อัคบาร์รี คู่แข่ง สำนักหลังอ้างว่าผู้ศรัทธาแต่ละคนสามารถเข้าใจคัมภีร์อัลกุรอานและประเพณี ( อัคบาร์ ) ของศาสดาและอิมาม ได้ด้วยตนเอง และไม่จำเป็นต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของมุจตะฮิดซึ่งอ้างสิทธิในการอิจติฮาด ("ความพยายามในการสืบหาหลักคำสอนที่ถูกต้อง") ในทางตรงกันข้าม สำนักอุซูลีอ้างว่า แม้ว่ารากฐานของความเชื่อจะวางอยู่ในคัมภีร์อัลกุรอานและประเพณีแล้ว มุจตะฮิดผู้มีความรู้ก็ยังจำเป็นในการตีความหลักคำสอนสำหรับผู้ศรัทธา เมื่อหลักคำสอนอุซูลีได้รับการพัฒนา โดยเฉพาะภายใต้การนำของมอร์ตาซา อันซารี หัวหน้ามัรญะอาอิ ตักลิด ("แหล่งเลียนแบบ") ในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 ผู้ศรัทธาทุกคนจำเป็นต้องปฏิบัติตามคำตัดสินของมุจตะฮิดที่ยังมีชีวิตอยู่ และเมื่อใดก็ตามที่มีมุจตะฮิดหัวหน้าคนเดียว คำตัดสินของเขาจะมีความสำคัญเหนือกว่าคนอื่นๆ ทั้งหมด^[58]อุลามะอ์อุซูลีมีจุดยืนทางหลักคำสอนที่แข็งแกร่งกว่าอุลามะอ์ซุนนี แม้จะไม่ใช่ผู้ไร้ที่ติ แต่มุจตะฮิดก็มีคุณสมบัติในการตีความเจตนาของอิมามผู้ไร้ที่ติองค์ที่สิบสอง^[59]
^ ให้การควบคุมของอังกฤษต่อการเติบโต การขาย และการส่งออกยาสูบ
^ "... โคราซานีเป็นหนึ่งในผู้สนับสนุนรัฐธรรมนูญที่สำคัญที่สุด และผู้ช่วยของเขา นัยนี (เสียชีวิต พ.ศ. 2479) เขียนบทความที่สำคัญที่สุดที่ทำให้รัฐบาลตามรัฐธรรมนูญถูกต้องตามกฎหมาย" ^[62]
^ โคมัยนี "ถูกแปลงร่างเป็นบุคคลกึ่งเทพ เขาไม่ใช่อายาตอลลาห์ผู้ยิ่งใหญ่และตัวแทนของอิหม่ามอีกต่อไป ผู้ที่เป็นตัวแทนของอิหม่ามที่ซ่อนเร้นแต่เป็นเพียง 'อิหม่าม' เท่านั้น" ^[78]
-
- 'ผู้มีเกียรติทางศาสนาไม่ต้องการปกครอง' คำพูดของโคมัยนีจากหนังสือพิมพ์อิหร่านรายวันEttelaatฉบับวันที่ 25 ตุลาคม 1978 ^[81]
- “เจตนาของเราไม่ใช่ให้ผู้นำศาสนามาบริหารรัฐเอง” (25 ตุลาคม 2521 ใน หนังสือพิมพ์ Le Monde “ในบทสัมภาษณ์ครั้งสุดท้ายของเขาก่อนออกจากปารีส^[82]
- “บรรดาอุละมาอ์เองจะไม่มีอำนาจในรัฐบาล พวกเขาจะควบคุมดูแลผู้ที่ปกครองและให้คำแนะนำแก่พวกเขา” -- โคมัยนีสนทนากับนักข่าวจากสำนักข่าวรอยเตอร์ (26 ตุลาคม 1978) ^[83]
- ถาม: จะเข้ามาดำรงตำแหน่งในรัฐบาลใหม่ใช่ไหม?
A: `ไม่ว่าอายุหรือความชอบหรือตำแหน่งของฉันก็ไม่สามารถทำอะไรแบบนั้นได้'' -- โคมัยนีสนทนากับนักข่าวจาก Associate Press, 7 พฤศจิกายน 1978) ^[84]
- "วันต่อมา (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2521) เขาได้ให้คำตอบที่แทบจะเหมือนกันแก่ผู้สื่อข่าวจาก United Press และเสริมว่าเขาเคยกล่าวเช่นนี้มาหลายครั้งแล้ว^[84]
^ ก่อนที่จะยึดอำนาจ "... โคมัยนีไม่ได้เปิดเผยถึงงานของเขาเกี่ยวกับรัฐบาลอิสลาม" ในความเป็นจริง เมื่อถูกถามเกี่ยวกับ "รัฐบาลอิสลาม" ผู้ติดตามของเขาถึงกับปฏิเสธว่า "เป็นของปลอมของกลุ่ม SAVAK หรือเป็นบันทึกย่อของนักศึกษาที่ฟัง" ^[86]
^ อับราฮัมระบุว่าโคมัยนี "ถูกบรรยายว่าเป็นนักกฎหมายศาสนาสูงสุด" ในรัฐธรรมนูญ การแปลรัฐธรรมนูญที่เผยแพร่ซ้ำบนเว็บไซต์ constituteproject.org กล่าวถึงโคมัยนี (คูไมนี) หลายครั้งว่าเป็นผู้นำการปฏิวัติ^[91] "มาร์จิอัลตักลิดผู้ยิ่งใหญ่" "การผลิบานของการลุกฮือครั้งใหญ่และรุ่งโรจน์ ซึ่งยืนยันถึงบทบาทสำคัญของอิหม่ามคูไมนีในฐานะผู้นำอิสลาม" "การปฏิวัติอิสลามที่ได้รับชัยชนะซึ่งนำโดยมาร์จิอัลตักลิดผู้ยิ่งใหญ่ อายาตุลลอฮ์ อัลอุซมา อิหม่ามคูไมนี" ^[91] "อิหม่ามคูไมนี-กุดดิซา ซิรรูห์ อัลชารีฟ--ผู้ได้รับการยอมรับและยอมรับให้เป็นมาร์จิและผู้นำโดยเสียงส่วนใหญ่ของประชาชน" ^[92]ยังระบุด้วยว่า “หลังจากการล่มสลายของ” โคมัยนี “หน้าที่ในการแต่งตั้งผู้นำจะตกอยู่กับผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการเลือกตั้งจากประชาชน” ^[92] (รัฐธรรมนูญไม่เคยใช้คำว่าผู้นำสูงสุด แต่ใช้เฉพาะคำว่าผู้นำเท่านั้น)
-
จากรัฐบาลอิสลาม : “ใครก็ตามที่ปกครองมุสลิมหรือสังคมมนุษย์โดยทั่วไป จะต้องคำนึงถึงสวัสดิการและผลประโยชน์สาธารณะอยู่เสมอ และละเลยความรู้สึกและผลประโยชน์ส่วนตัว ด้วยเหตุนี้ อิสลามจึงพร้อมที่จะยอมให้ปัจเจกบุคคลอยู่ภายใต้ผลประโยชน์ร่วมกันของสังคม และได้กำจัดกลุ่มต่างๆ มากมายที่เป็นแหล่งที่มาของการทุจริตและเป็นอันตรายต่อสังคมมนุษย์
เนื่องจากชาวยิวแห่งบานีกุเรซาเป็นกลุ่มที่ก่อปัญหา ก่อให้เกิดการทุจริตในสังคมมุสลิม และสร้างความเสียหายต่อศาสนาอิสลามและรัฐอิสลาม ศาสดาผู้ยิ่งใหญ่ (อ.) จึงได้กำจัดพวกเขา” ^[106]
↑ "ยกระดับการอนุรักษ์ของรัฐให้เป็นคำสั่งกลางหลัก ( อัล-อะห์กัม อัล-อวาลียา ) และลดระดับพิธีกรรม (เช่น การละหมาดบังคับและการถือศีลอด) ให้เป็นคำสั่งรอง ( อัล-อะห์คัม อัล-ทานาวิยา ) ", ^[113]นวัตกรรมทางเทววิทยา
^ คือ เป็นมัรญะอ์อัล-ตักลิดซึ่งเป็นนักบวชชีอะห์ระดับสูงสุด แม้ว่าจะมีการระบุถึงความจำเป็นที่ผู้นำจะต้องเป็นแหล่งที่มาของการเลียนแบบ/มัรญะอ์ในรัฐธรรมนูญฉบับเดิมเท่านั้น -- เช่นในบทที่ 107 -- และถูกตัดออกจากรัฐธรรมนูญที่แก้ไขในปี 1989) ^[92]
^
หะดีษที่พบใน
- อัต-ติรมีซี. "ญามีอฺ อัต-ติรมีซี บทที่ 41 ว่าด้วยความรู้ หะดี ษที่ 38 ฉบับที่ 2682" sunnah.com สืบค้นเมื่อ27 กรกฎาคม 2022และ
- "สุนันอิบนุมาญะฮ์ หนังสือซุนนะฮฺ v.1 เล่ม 1, 223" ซุนนะฮ.com สืบค้นเมื่อ27 กรกฎาคม 2565 .
ทั้งสองหะดีษนั้นจัดอยู่ในประเภทดาอิฟหรืออ่อนแอ
^
(ที่น่าสนใจคือ โคมัยนีเองดูเหมือนจะไม่เห็นด้วยกับการตีความของวาซี โดยคิดว่าหะดีษกล่าวว่าอุลามาอ์ควรดูหมิ่นโลกแห่งมุลก์ซึ่งก็คือโลกแห่งอำนาจอธิปไตยหรืออาณาจักร)
- “หลังจากบรรดานบีแล้ว หน้าที่ของการอบรมสั่งสอนและการเลี้ยงดูอยู่ที่อุลามะฮ์ ซึ่งเป็นทายาทที่แท้จริงของบรรดานบี บรรดานบี (อ) เนื่องด้วยสถานะทางจิตวิญญาณนี้ จึงไม่เป็นเจ้าของทรัพย์สมบัติหรือเกี่ยวข้องกับโลกแห่งมุลก [เช่น อำนาจอธิปไตย อาณาจักร] และกิจการทางวัตถุของมัน” ^[154]
^
ในทฤษฎีการเมืองอิสลาม ของเขา Mesbah-Yazdi อ้างคำแปลที่แตกต่างกันของส่วนที่เกี่ยวข้องใน Maqbulah ของ 'Umar ibn Hanzalah'
...فَإِنّي قَدْ جَعَلْتِيْ عَلَيْكِمْ حَاكِمَا, جَدْ جَعَلْتِنَا فَلَمْ يَقْبَلْهِ مِنْهِ فَإِنَّمَا َلَمْ يَقْبَلْهِ مِنْهِ فَإِنَّمَا َّ بِحَكْمِ اللهِ وَ عَلَيْنَا ...
ซึ่งอิหม่ามจาฟาร์ไม่ได้พูดถึงผู้ปกครองแต่พูดถึงผู้พิพากษา
- “…เพราะว่าฉันแต่งตั้งเขาให้เป็นผู้พิพากษาเหนือพวกเจ้า ผู้ใดที่ปฏิเสธการตัดสินของเขา เสมือนว่าเขาดูถูกการตัดสินของอัลลอฮ์ และปฏิเสธพวกเรา และผู้ใดที่ปฏิเสธพวกเรา เสมือนว่าเขาปฏิเสธอัลลอฮ์ และการปฏิเสธพระองค์ เปรียบเสมือนการตั้งภาคีกับพระองค์” ^[160]
ไม่
- “ฉันได้แต่งตั้งเขาให้เป็นผู้ปกครองเหนือพวกท่าน ดังนั้น หากเขาปกครองตามกฎหมายของเรา และพวกท่านปฏิเสธการปกครองของเขา พวกท่านก็จะดูหมิ่นกฎหมายของอัลลอฮ์ และต่อต้านพวกเรา และการต่อต้านพวกเราก็คือการต่อต้านอัลลอฮ์ และการต่อต้านพระองค์ก็เท่ากับการตั้งภาคีกับพระองค์”
^ "... ตั้งแต่ปี 1981 ถึง 1987 สภาผู้พิทักษ์ได้ยับยั้งร่างกฎหมายปฏิรูปประมาณ 100 ฉบับเนื่องจากละเมิดความศักดิ์สิทธิ์ของทรัพย์สินส่วนบุคคล ร่างกฎหมายเหล่านี้รวมถึงการปฏิรูปที่ดิน กฎหมายแรงงาน ภาษีเงินได้ก้าวหน้า การควบคุมธุรกรรมอสังหาริมทรัพย์ในเมือง การยึดการค้าต่างประเทศเป็นของรัฐ และการยึดทรัพย์สินของผู้อพยพที่ไม่ได้ถูกตัดสินว่ามีความผิดในการได้มาซึ่งทรัพย์สินโดยวิธีที่ผิดกฎหมาย" ^[178]
^ "การแก้ไขนี้ ... ทำลายรากฐานทางปัญญาของvelayat-e faqih ของโคมัยนีโดย ไม่รู้ตัว ใน [คำประกาศ] velayat-e faqih โคมัยนีได้โต้แย้งว่ามีเพียงนักกฎหมายศาสนาระดับอาวุโสที่สุดเท่านั้น - ไม่ใช่นักบวชธรรมดา - ที่มีความเชี่ยวชาญทางวิชาการและการฝึกอบรมทางการศึกษาเพื่อทำความเข้าใจความซับซ้อนของกฎหมายอิสลามได้อย่างสมบูรณ์" ^[90]
^ "การเสียชีวิตของอิหม่าม โคมัยนี เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน 1989 นำมาซึ่งการสิ้นสุดของตรรกะของการปฏิวัติอิสลาม ซึ่งตามทฤษฎีแล้ว อำนาจสูงสุดของสถาบันนักบวชสอดคล้องกับอำนาจของรัฐ" ^[182]
^ ในบทบัญญัติเกี่ยวกับความเป็นผู้นำของรัฐธรรมนูญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบัญญัติที่ระบุว่าอำนาจสูงสุดอยู่ที่นักกฎหมายศาสนาอาวุโส สิบปีหลังจากที่รัฐธรรมนูญได้รับการอนุมัติ สภาผู้เชี่ยวชาญได้ปรับปรุงบทบัญญัติเหล่านี้ "อย่างมาก"
^ เนื่องจากโคมัยนีเสียชีวิตแล้ว เขาจึงไม่ได้ดูแลการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญนี้ แต่เชื่อกันว่า "ได้คาดการณ์ถึงปัญหาการสืบทอดตำแหน่ง" ด้วยคำประกาศของเขาเกี่ยวกับนักบวชสองประเภท^[115]
^ ในสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน "ไม่มีกลไกอย่างเป็นทางการใดๆ ไม่ว่าจะได้รับการรับรองตามรัฐธรรมนูญหรือไม่ก็ตาม ซึ่งสมัชชาสามารถท้าทายผู้นำสูงสุดได้ ..." ^[187]
^ ในช่วงหกปีแรกหลังจากการโค่นล้มชาห์ (ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2522 ถึง พ.ศ. 2528) "องค์กรวางแผนและงบประมาณของรัฐบาลอิหร่านรายงานว่า ... ความยากจนขั้นรุนแรงเพิ่มขึ้นเกือบ 45%!" ^[196]
^ หลังจากนายกเทศมนตรีของเมืองที่ใหญ่ที่สุดของอิหร่านอย่างเตหะรานถูกจับกุมในข้อหาทุจริตในปี 1998 อดีตประธานาธิบดีราฟซานจานีได้กล่าวในเทศนาว่า 'การทุจริตมีอยู่เสมอ มีคนทุจริตอยู่เสมอ.' ^[197] )
^ โคมัยนีเองก็ไม่ได้เป็นหนี้ แต่ในช่วงทศวรรษหลังจากที่เขาเสียชีวิต ภายใต้การปกครองของผู้ปกครองฟาคิห์ อิหร่านไม่เพียงแต่กลับมาเป็นหนี้อีกครั้ง แต่ยังสร้างหนี้เพิ่มขึ้นเกือบสี่เท่าของหนี้อันน่าละอายที่สถาบันพระมหากษัตริย์ทิ้งไว้ในปี 1979 นักเศรษฐศาสตร์อิหร่านวิจารณ์ว่าการใช้จ่ายเหล่านี้ "ไม่รอบคอบ" ^[198]
^ เมื่ออิหร่านทำสงครามกับอิรักที่เป็นฆราวาสของซัดดัม ฮุสเซน โคมัยนีกล่าวว่าไม่มีเงื่อนไขใด ๆ สำหรับการสงบศึก ยกเว้นว่า "ระบอบการปกครองในกรุงแบกแดดจะต้องล่มสลายและต้องถูกแทนที่ด้วยสาธารณรัฐอิสลาม" ^[199]
หกปี ชีวิตชาวอิหร่านหลายแสนคน และเงินหลายแสนล้านดอลลาร์ต่อมา เมื่อเผชิญกับการหลบหนีและการต่อต้านการเกณฑ์ทหาร โคมัยนีได้ลงนามในข้อตกลงสันติภาพโดยระบุว่า "... เราไม่มีทางเลือกอื่น และเราควรยอมตามสิ่งที่พระเจ้าต้องการให้เราทำ ... ฉันขอเน้นย้ำว่าการยอมรับประเด็นนี้เป็นสิ่งที่ขมขื่นมากกว่าเป็นพิษสำหรับฉัน แต่ฉันดื่มถ้วยพิษนี้เพื่อพระเจ้าและเพื่อความพอใจของพระองค์" ^[200]
^ “โคมัยนีต้องปกครองระบบราชการที่มีขนาดใหญ่กว่าของโมฮัมหมัด เรซา ชาห์ ถึงสามเท่า” ^[178]
^ เมื่อวันที่ 24 เมษายน 1989 มาตรา 109 ของรัฐธรรมนูญอิหร่าน ซึ่งกำหนดให้ผู้นำต้องเป็นมัรจา-เอ ตักลิดได้ถูกยกเลิก ถ้อยคำใหม่ในมาตรา 5, 107, 109, 111 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้ผู้นำต้องเป็น "นักฟากีห์ที่เคร่งศาสนาและยุติธรรม ตระหนักถึงความจำเป็นของเวลา กล้าหาญ มีทักษะการจัดการและการมองการณ์ไกลที่ดี" หากมีผู้สมัครจำนวนมาก บุคคลที่มีวิสัยทัศน์ด้าน "การเมืองและนิติศาสตร์" ที่ดีที่สุดควรได้รับความสำคัญก่อน

อ้างอิง

^ ab "บทวิจารณ์โดย Hossein Modarressi, โดย The Just Ruler หรือ the Guardian Jurist: ความพยายามในการเชื่อมโยงแนวคิดชิไซต์สองแนวคิดที่แตกต่างกันโดย Abdulaziz Abdulhussein Sachedina" Journal of the American Oriental Society . 3 (3): 549–562. กรกฎาคม–กันยายน 1991. JSTOR 604271 . สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .
^ abc "สำเนาที่เก็บถาวร [ในภาษาเปอร์เซีย]". sistani.org . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 กันยายน 2549 . สืบค้นเมื่อ 23 สิงหาคม 2549 .
↑ เอบีซีเดฟกิจค์ อัลการ์, ฮามิด; ฮูกลันด์, เอริค. "ทฤษฎีการปกครอง VELAYAT-E FAQIH ในศาสนาอิสลามนิกายชีอะต์" สารานุกรม . ดอทคอม . สืบค้นเมื่อ 31 กรกฎาคม 2565 .
^ Wilfried, Buchta (มิถุนายน 2005). Taking Stock of a 25th Century of the Islamic Republic of Iran] (PDF)ประธานและสมาชิก Harvard College หน้า 5–6 สืบค้นเมื่อ8 กุมภาพันธ์ 2023
^ รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน มาตรา 8 เก็บถาวร 23 พฤศจิกายน 2010 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนบทความ 109 ระบุคุณสมบัติที่จำเป็นของ "ผู้นำ" คือ "ทุนการศึกษาที่จำเป็นสำหรับการปฏิบัติหน้าที่ของมุฟตีในสาขาต่างๆ ของฟิกห์"
↑ abcde Keyhan , 8 มกราคม 1988
^ abcd อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 56
^ สัมภาษณ์: ฮามิด อัล-บายาตี (พฤษภาคม 2003) เก็บถาวร 9 ธันวาคม 2006 ที่เวย์แบ็กแมชชีน
^ ab "สำเนาเก็บถาวร [ในภาษาเปอร์เซีย]". เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 22 กรกฎาคม 2011 . สืบค้นเมื่อ 8 ธันวาคม 2006 .
^ abcdefghijklmnopqr Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร". Shia Political Thought. Al-Islam.org . สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 .
^ โดย Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih" ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 21–30 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .
^ Olivier Roy (1994). ความล้มเหลวของอิสลามทางการเมืองแปลโดย Carol Volk. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดแม้แต่ในอิหร่าน จนกระทั่งโคมัยนี อุลามะฮ์ก็พอใจที่จะควบคุมกฎหมายที่ลงมติโดยรัฐสภา โคมัยนีเป็นคนแรกที่กำหนดเงื่อนไขสำหรับการใช้พลังอำนาจโดยนักบวช (ทฤษฎีของวิลายาตอัลฟากีห์) ซึ่งเป็นจุดยืนที่นักบวชชั้นสูงของอิหร่านเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่จะนำมาใช้
^ abc Mamouri, Ali (12 สิงหาคม 2013). "Iran on Quest to Legitimize Velayat-e Faqih in Iraqi Seminaries". Al-Monitor . สืบค้นเมื่อ8 สิงหาคม 2022 .
^ Vaezi, Ahmed (20 มกราคม 2013). "Wilayat al-Faqih คืออะไร?". Shia Political Thought. Al-Islam.org . สืบค้นเมื่อ18 พฤษภาคม 2024 . บางคนทำผิดพลาดด้วยการคิดว่า Wilayat al-faqih หมายถึงอำนาจสากลเท่านั้น ในขณะที่ในความเป็นจริงแล้ว มันหมายถึงขอบเขตทั้งหมดของตำแหน่งอุปราชของนักวิชาการในกรณีที่ไม่มีอิหม่ามผู้ไม่ผิดพลาด"
^ Misbah Yazdi, Muhammad Taqi (2003). "4. ข้อโต้แย้งสำหรับ Wilayat al-Faqih" การมองผิวเผินเกี่ยวกับทฤษฎีของ Wilayat al-Faqih Ahlul Bayt World Assembly สืบค้นเมื่อ21 กุมภาพันธ์ 2023 . wilayat al-faqih ไม่ได้หมายถึงการเป็นผู้ปกครองคนวิกลจริตและคนโง่เขลา แต่หมายถึงอำนาจทางกฎหมายและสิทธิในการออกกฎหมาย การตัดสินใจ และการบังคับใช้ ซึ่งเราคิดว่าฟะกีห์มีเกี่ยวกับการบริหารกิจการของสังคมและปัญหาทางสังคม
^ ฮันส์ แวร์, พจนานุกรมภาษาอาหรับเขียนสมัยใหม่ , หน้า 1099
^ abcde Akhavi, Shahrough (1996). "Contending Discourses in Shi'i Law on the Doctrine of Wilāyat al-Faqīh". Iranian Studies . 29 (3/4 (ฤดูร้อน - ฤดูใบไม้ร่วง 1996)): 229–268. doi :10.1080/00210869608701850. JSTOR 4310997. สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .
^ Amir Arjomand, กล่าวในปี 1980: “รัฐและระเบียบอิสลามของโคมัยนี” Iranian Studies 13/1-4, 147-164
^ คัลเดอร์, นอร์แมน 1982: “การปรับตัวและการปฏิวัติในนิติศาสตร์ชีอะห์อิมามิ: คูไมนีและประเพณีคลาสสิก” ตะวันออกกลางศึกษา 18/1, 3-20
^ Enayat, Hamid 1983: “อิหร่าน: แนวคิดของ Khumayni เกี่ยวกับ 'การเป็นผู้พิทักษ์กฎหมาย'” ใน James P. Piscatori (บรรณาธิการ) Islam in the Political Process, Cambridge, 160-180
^ โรส, เกรกอรี 1983: “Velayat-e Faqih และการฟื้นฟูอัตลักษณ์อิสลามในความคิดของอายาตอลเลาะห์ โคมัยนี่” ใน Nikki R. Keddie (บรรณาธิการ) ศาสนาและการเมืองในอิหร่าน: ลัทธิชีอะห์จากความสงบสู่การปฏิวัติ นิวฮาเวน 166-188
^ Mottahedeh, Roy P. 1995: “Wilayat al-Faqıh,” ใน John L. Esposito (ed.), − The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World , Vol. 4, New York and Oxford, 320-322
^ Akhavi, Shahrough 1996: “การโต้แย้งในกฎหมายชีอะห์เกี่ยวกับหลักคำสอนของ Wilayat al-Faqıh” Iranian Studies 29/3-4, 229-268
↑ มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 82 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .
^ ลูอิส, เบอร์นาร์ด (1988). ภาษาการเมืองของอิสลาม . หน้า 123.
↑ อาหมัด มุสซาวี, ทฤษฎีวิลายัต-อี ฟากีฮ์
^ OMAR, MOHMED LAWAL (11–15 มีนาคม 2019). "Custody and Guardianship of Children: Shari'a Perspective" (PDF) . สถาบันตุลาการแห่งชาติของไนจีเรีย . สถาบันตุลาการแห่งชาติ อาบูจา. สืบค้นเมื่อ1 สิงหาคม 2022 .
^ Siddiqui, Sohaira (14 สิงหาคม 2021). "การพลิกกลับกฎหมายอิสลาม: สิทธิ ในการดูแลเด็ก" บล็อกกฎหมายอิสลามสืบค้นเมื่อ1 สิงหาคม 2022
↑ abcd มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 84 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .
^ Akhavi, Shahrough (1996). "Contending Discourses in Shi'i Law on the Doctrine of Wilāyat al-Faqīh". Iranian Studies . 29 (3/4 (ฤดูร้อน - ฤดูใบไม้ร่วง, 1996)): 229–268, 231. doi :10.1080/00210869608701850. JSTOR 4310997. สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .
↑ อับ มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 87 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .
^ Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 22 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .
^ abcdef Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร การปกครองของ Wali Al-Faqih". Shia Political Thought สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 . {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )
↑ อับ มิสบาห์ ยัซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003) "4. ข้อโต้แย้งสำหรับวิลายัต อัล-ฟากีห์" สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์ สืบค้นเมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2566 .
^ Cannon, Garland Hampton; Kaye, Alan S. (1994). The Arabic Contributions to the English Language: An Historical Dictionary. สำนักพิมพ์ Otto Harrassowitz หน้า 263 ISBN 9783447034913. ดึงข้อมูลเมื่อ 26 กรกฎาคม 2565 .
^ Gilbert, Lela (26 เมษายน 2019). "Can The US Choke Iran's Radical Islamist Regime?". Hudson Institute สืบค้นเมื่อ26 กรกฎาคม 2022 .
↑ อับ โซบานี, ญะฟาร์ (2001) หลักคำสอนของศาสนาอิสลามชีอะห์(PDF ) แปลโดย ชาห์-คาเซมี, เรซา ไอบีทอริส. หน้า 118–119. ไอเอสบีเอ็น 01860647804-{{cite book}}: CS1 maint: ignored ISBN errors (link)
^ Raza Shabbar, Syed Muhammad (12 พฤษภาคม 2015). "The Twelfth Imam, Muhammad ibn al-Hasan (Al-Mahdi-Sahibuz Zaman) (The hidden Imam who is expected to return)". เรื่องราวของ Ka'aba อันศักดิ์สิทธิ์และผู้คนของมัน Al-Islam . สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .
^ Momen, บทนำสู่ศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์, 1985: หน้า 193
^ อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 18-19
↑ เมสบาห์-ยัซดี, โมฮัมหมัด-ตากี (2010) “1: วิลายัต อัล-ฟากีห์ ความเร่งด่วนและข้อสันนิษฐาน” ในฮุไซนี ซัยยิดอับบาส (เอ็ด) สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์/Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2565 .
^ Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร พื้นหลังทางประวัติศาสตร์". Shia Political Thought . สืบค้นเมื่อ25 สิงหาคม 2022 . {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )
^ Helen Chapin Metz , ed. Iran, a Country study . 1989. University of Michigan, หน้า 313
^ Emory C. Bogle. อิสลาม: ต้นกำเนิดและความเชื่อ . สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเท็กซัส 2532, หน้า 145
^ Stanford Jay Shaw. ประวัติศาสตร์จักรวรรดิออตโตมัน. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. 2520, หน้า 77.
^ Andrew J. Newman, Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire , IB Tauris (30 มีนาคม 2549)
^ Arshin Adib-Moghaddam (2017), จิตชาตินิยม, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์, หน้า 40, ISBN 9781108423076ชาห์ อิสมาอิลได้ดำเนินการอย่างไม่หยุดหย่อนในการบังคับให้ประชากรส่วนใหญ่ในอิหร่านเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามนิกายชีอะ (ทเวลเวอร์)
^ การเปลี่ยนศาสนาและศาสนาอิสลามในเมดิเตอร์เรเนียนยุคใหม่ตอนต้น: การล่อลวงของผู้อื่น, Routledge, 2017, หน้า 92, ISBN 9781317159780
^ อิสลาม: ศิลปะและสถาปัตยกรรม, Könemann, 2004, หน้า 501, ISBN 9783833111785ชาห์ได้ข่มเหงนักปรัชญา นักลึกลับ และนักซูฟีที่ได้รับการส่งเสริมจากปู่ของเขา และได้ปล่อยแคมเปญที่คลั่งไคล้ในการบังคับให้เปลี่ยนศาสนาต่อชาวซุนนี ชาวยิว คริสเตียน และชนกลุ่มน้อยทางศาสนาอื่นๆ
^ เมลิสสา แอล. รอสซี (2008) สิ่งที่ชาวอเมริกันทุกคนควรรู้เกี่ยวกับตะวันออกกลาง เพนกวินISBN 9780452289598การเปลี่ยนศาสนาโดยถูกบังคับในจักรวรรดิซาฟาวิดทำให้เปอร์เซียกลายเป็นดินแดนที่ชาวชีอะปกครองส่วนใหญ่เป็นครั้งแรก และทิ้งร่องรอยไว้ยาวนาน: เปอร์เซีย ซึ่งปัจจุบันคืออิหร่าน ยังคงเป็นดินแดนที่ชาวชีอะปกครองส่วนใหญ่มาจนถึงทุกวันนี้ และเป็นประเทศเดียวที่มีชาวชีอะปกครองเป็นส่วนใหญ่มาเป็นเวลาหลายศตวรรษ
↑ มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 86 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .
^ abc Mangol 1991, หน้า 13.
↑ มุรตาดา อัล-อันซารี, กีตาบ อัล-มะกาซิบ [หนังสือแห่งรายได้], มูฮัมหมัด กาลันตาร์, เอ็ด. (เบรุต: Mu'assasat al-Nur li-l-Matbu'at, 1990), เล่มที่ 9, หน้า 325-330. อ้างในมาวานี, ฮามิด (ฤดูใบไม้ผลิ 2013) "แนวคิดของโคไมนีเรื่องการกำกับดูแลนิติศาสตร์ (วิลายัต อัล-ฟากีห์) มาเยือนอีกครั้ง: ผลพวงของการเลือกตั้งประธานาธิบดีของอิหร่านในปี 2009" วารสารตะวันออกกลาง . 67 (2): 207–228. ดอย :10.3751/67.2.13. JSTOR 43698046. S2CID 44104898 . สืบค้นเมื่อ22 เมษายน 2023 .
^ โมเมน, บทนำสู่ศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์, 1985: หน้า 196
^ Esposito, John, “Ansari, Murtada.” เก็บถาวรเมื่อ 7 เมษายน 2014 ที่เวย์แบ็กแมชชีน Oxford Dictionary of Islam , (2003). พบใน Oxford Islamic Studies Online
^ Bazzi, Mohamad (12 สิงหาคม 2014). "The Sistani Factor การต่อสู้ภายใน นิกายชีอะห์จะกำหนดอนาคตของอิรักอย่างไร" Boston Review สืบค้นเมื่อ13 ตุลาคม 2022
^ Momen, Moojan (1985). An introduction to Shi'i Islam : the history and dorines of Twelver Shi'ism . อ็อกซ์ฟอร์ด: จอร์จ โรนัลด์ISBN 0-85398-201-5-
↑ โดยเฉพาะโปรดดู Juan R. Cole, "Imami Jurisprudence and the Role of the Ulama: Mortaza Ansari on Emulating the Supreme Exemplar" ใน Nikki R. Keddie, ed., Religion and Politics inอิหร่าน (New Haven, 1983), 33- 46; และ Mortaza Ansari, Sirat an-Najat (np [อิหร่าน], AH 1300 [1883])
^ ab Keddie, Nikki R. (มิถุนายน 1983). "การปฏิวัติอิหร่านในมุมมองเชิงเปรียบเทียบ". The American Historical Review . 88 (3): 579–598. doi :10.2307/1864588. JSTOR 1864588. สืบค้นเมื่อ1 พฤษภาคม 2023 .
^ รอย, ความล้มเหลวของอิสลามการเมือง, 1994: หน้า 171
^ Kurtis, Glenn; Eric Hooglund. Iran, a country study. วอชิงตัน ดี.ซี.: หอสมุดรัฐสภาหน้า 160–163 ISBN 978-0-8444-1187-3. ดึงข้อมูลเมื่อ21 พฤศจิกายน 2553 .บทความนี้รวมข้อความจากแหล่งนี้ซึ่งอยู่ในโดเมนสาธารณะ
^ Arjomand, Said Amir (1980). "The State and Khomeini's Islamic Order". Iranian Studies . 13 (1/4): 149. doi :10.1080/00210868008701568. JSTOR 4310339. สืบค้นเมื่อ6 สิงหาคม 2022 .
↑ บิน ซูลีมาน อัดดาด, คาลิด (26 สิงหาคม 2562) "แนวทางเชิงทฤษฎี: วิลายัต อัล-ฟากีห์ และไอเอส" European Eye เรื่อง Radicalization สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2565 .
^ โมอิน, โคมัยนี, 1999: หน้า 157
^ โดย Kashf-i Asrar (ความลับถูกเปิดเผย) (เตหะราน, หน้า 186; อ้างจาก Abrahamian, Ervand, Iran Between Two Revolutionsหน้า 476
^ โดย โคมัยนี, “คำเตือนถึงประเทศชาติ”, 1981: หน้า 170
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 48
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 59
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 91
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 75
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 52-3
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 49
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 58
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 139-40
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 34
^ กอลซ์ (2017), หน้า 229.
^ ตาเฮริ (1985), หน้า 146.
^ Baqer Moin (1999). Khomeini: Life of the Ayatollah (มีภาพประกอบ) IBTauris. หน้า 200. ISBN 978-1-85043-128-2-
↑ อับ ชิราซี, อัสการ์ (1997) "รัฐธรรมนูญแห่งอิหร่าน". สรุปตะวันออกกลางศึกษา . ราศีพฤษภ: 24.
^ abc Matini, Jalal (5 สิงหาคม 2003). "Democracy? I meant theocracy". The Iranian . สืบค้นเมื่อ10 มีนาคม 2023 .
^ อ้างจากHoveyda, Fereydoun (2003). ชาห์และอายาตอลลาห์: ตำนานอิหร่านและการปฏิวัติอิสลาม. หน้า 88. ISBN 9780275978587-
^ หน้า 14 ของThe Last Revolutionโดย Robin Wright c2000) (ที่มา: Benard, Cheryl; Khalilzad, Zalmay (1984). The government of God" : Iran's Islamic republic. ISBN 9780231053761-
↑ รัฐธรรมนูญแห่งอิหร่านโดย อัสการ์ ชิราซี, ทอริส, พ.ศ. 2540 หน้า 24
^ ab Jalal Matini (5 สิงหาคม 2003). "ประชาธิปไตย? ฉันหมายถึงเทวธิปไตย". The Iranian . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 สิงหาคม 2010 . สืบค้นเมื่อ 22 เมษายน 2023 .
^ เอตเตลาต 18 สิงหาคม 2522
^ อ้างจาก J. Cockroft, `Iran's Khomeini,` Seven Days, 23 กุมภาพันธ์ 1979, อ้างจากIran Between Two Revolutionsโดย Ervand Abrahamian, Princeton University Press, 1982, หน้า 17-18
^ รัฐธรรมนูญของรัฐบาลอิหร่าน, ข้อความภาษาอังกฤษ เก็บถาวร 2013-08-19 ที่เวย์แบ็กแมชชีน | iranonline.com
^ "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 คำนำ รัฐบาลอิสลาม" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า คำนำ รัฐบาลอิสลาม. สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .
^ อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 33-36
↑ abcdefg Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 34
^ ab "รัฐธรรมนูญของสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า 5 . สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .
^ abc "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 บทที่ 8 ผู้นำหรือสภาผู้นำ มาตรา 107" (PDF) . จัดตั้งโครงการ . หน้า มาตรา 107 . สืบค้นเมื่อ 3 สิงหาคม 2022 .
^ 11 กุมภาพันธ์ 1979 (ตาม Dilip Hiro ในThe Longest Warหน้า 32) หน้า 108 จากข้อความคัดลอกจากสุนทรพจน์และข้อความของ Imam Khomeini เกี่ยวกับความสามัคคีของชาวมุสลิม
^ Glenn, Cameron; Nada, Garrett (28 สิงหาคม 2015). "Rival Islamic States: ISIS v Iran". Wilson Center .
^ Rieffer-Flanagan, Barbara Ann (2009). "Islamic Realpolitik: Two-Level Iranian Foreign Policy". International Journal on World Peace . 26 (4): 19. ISSN 0742-3640. JSTOR 20752904.
^ ไรท์, โรบิน (2010). การปฏิวัติครั้งใหญ่ครั้งสุดท้าย: ความวุ่นวายและการเปลี่ยนแปลงในอิหร่าน Knopf Doubleday Publishing Group ISBN 978-0-307-76607-6-
^ Mariam Farida, ศาสนาและฮิซบอลเลาะห์: อุดมการณ์ทางการเมืองและความชอบธรรม, Routledge, 2019 ISBN 978-1-000-45857-2หน้า 1–3
^ ไรท์, โรบิน (13 กรกฎาคม 2549). "ทางเลือกสำหรับสหรัฐฯ ที่จำกัดในขณะที่วิกฤตตะวันออกกลางแพร่กระจาย". The Washington Post . หน้า A19.
^ Jamail, Dahr (20 กรกฎาคม 2006). "Hezbollah's transformation". Asia Times . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 กรกฎาคม 2006. สืบค้นเมื่อ23 ตุลาคม 2007 .{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link)
^ กระทรวงการต่างประเทศอิสราเอล (11 เมษายน 1996). "ฮิซบุลเลาะห์" . สืบค้นเมื่อ17 สิงหาคม 2006 .
^ Adam Shatz, New York Review of Books, 29 เมษายน 2004 In Search of Hezbollah เก็บถาวร 22 สิงหาคม 2006 ที่เวย์แบ็กแมชชีน . สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2006.
^ บาร์นาร์ด, แอน (20 พฤษภาคม 2013). "บทบาทของฮิซบอลเลาะห์ในสงครามซีเรียเขย่าเลบานอน". เดอะนิวยอร์กไทมส์. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2013 . ฮิซบอลเลาะห์ซึ่งแข็งแกร่งกว่ากองทัพเลบานอน มีอำนาจที่จะลากประเทศเข้าสู่สงครามโดยที่รัฐบาลไม่ต้องตัดสินใจ เช่น ในปี 2006 ที่ฮิซบอลเลาะห์จุดชนวนสงครามด้วยการจับกุมทหารอิสราเอล 2 นาย
^ "อิหร่าน-ซีเรีย ปะทะ อิสราเอล รอบที่ 1: การประเมินและบทเรียนที่ได้รับ" Defense Industry Daily . 13 กันยายน 2013 . สืบค้นเมื่อ19 กุมภาพันธ์ 2013 .
^ "ใครคือฮิซบอลเลาะห์?" BBC News . 4 กรกฎาคม 2010 . สืบค้นเมื่อ15 สิงหาคม 2008 .
^ อันซารี, ทามิม (2009). ชะตากรรมที่ถูกทำลาย: ประวัติศาสตร์โลกผ่านสายตาอิสลาม . ISBN 9781586486068-
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 89
^ แหล่งที่มา: Anonymous "Prison and Imprisonment", Mojahed , 174–256 (20 ตุลาคม 1983 – 8 สิงหาคม 1985)
^ อับราฮัมเมียน, คำสารภาพอันทรมาน (1999), หน้า 135-6, 167, 169
^ "คำสั่งของคณะทำงานเกี่ยวกับการสูญหายโดยถูกบังคับหรือโดยไม่สมัครใจ; ..." สำนักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชน . 3 กันยายน 2020 . สืบค้นเมื่อ22 มกราคม 2021 .
^ "อิหร่าน". ผู้สื่อข่าวไร้พรมแดน. สืบค้นเมื่อ2 กุมภาพันธ์ 2021 .
^ ab Roy, ความล้มเหลวของอิสลามการเมือง , 1994, หน้า 173-4
↑ abc มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 81, 87 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .
^ abc MAVANI, HAMID (กันยายน 2011). "แนวคิดการปกครองของอะยาตุลลอฮ์ โคมัยนี่ (wilayat al-faqih) และหลักคำสอนชีอะห์แบบคลาสสิกเกี่ยวกับอิหม่าม" Middle Eastern Studies . 47 (5): 808. doi :10.1080/00263206.2011.613208. JSTOR 23054264. S2CID 144976452. สืบค้นเมื่อ 11 สิงหาคม 2022 .
^ abc โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 56
↑ abcdefg Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 35
^ โดย Sciolino, Elaine (29 มีนาคม 1989). "Montazeri, Khomeini's Designated Successor in Iran, Quits Under Pressure". The New York Times . The New York Times . สืบค้นเมื่อ6 สิงหาคม 2022 .
^ ab Keddie, Nikki R. ; Yann Richard (2003). Modern Iran: Roots and Results of Revolution . นิวฮาเวน คอนเนตทิคัต: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเยล หน้า 260 ISBN 978-0-300-09856-3-
^ Ali Kadivar (21 ธันวาคม 2017). "อะยาตอลลาห์และสาธารณรัฐ: สถาบันศาสนาในอิหร่านและปฏิสัมพันธ์กับสาธารณรัฐอิสลาม" POMEPS . สืบค้นเมื่อ10 กุมภาพันธ์ 2023 .
↑ โมลาวี, อัฟชิน, จิตวิญญาณแห่งอิหร่าน , นอร์ตัน, (2005), หน้า. 10.
^ ใครปกครองอิหร่าน?. คริสโตเฟอร์ เดอ เบลลาเกว. นิวยอร์ก รีวิว ออฟ บุ๊คส์ . 27 มิถุนายน 2545
^ ETEHAD, MELISSA (14 มกราคม 2020). "'Death to the dictator': What is Iran's future?". Los Angeles Times . สืบค้นเมื่อ16 สิงหาคม 2022 .
^ "ผู้ประท้วงในรถไฟใต้ดินตะโกน "ความตายสู่สาธารณรัฐอิสลาม" ในกรุงเตหะรานที่ได้รับผลกระทบจากโควิด" Iranwire. 20 กรกฎาคม 2021 . สืบค้นเมื่อ16 สิงหาคม 2022 .
^ “รายงานพิเศษ: ผู้นำอิหร่านสั่งปราบปรามการจลาจล – 'ทำทุกอย่างเพื่อยุติการจลาจล'”. 23 ธันวาคม 2019. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 ธันวาคม 2019 . สืบค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2019 .
^ วิลเลียมส์, อาบิเกล (6 ธันวาคม 2019). "สหรัฐฯ กล่าวว่าอิหร่านอาจสังหารผู้ประท้วงมากถึง 1,000 คน". NBC News . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 ธันวาคม 2019. สืบค้นเมื่อ 6 ธันวาคม 2019 .
^ McKenzie, Sheena (3 ธันวาคม 2019). "การปราบปรามที่เลวร้ายที่สุดในรอบหลายทศวรรษกำลังเกิดขึ้นในอิหร่าน นี่คือสิ่งที่เรารู้". CNN . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 ธันวาคม 2019. สืบค้นเมื่อ 3 ธันวาคม 2019 .
^ Nabeel, Gilgamesh (5 พฤศจิกายน 2019). "Is Iran's honeymoon in Iraq over?". Al-Monitor . สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 .
↑ "تصویری از شناسنامه حجرت آیت‌الله کامنه‌ای".
^ abc Takeyh, Ray (20 ตุลาคม 2022). "Iran's Protesters Want Khamenei Gone. Who Is Iran's Supreme Leader?". Council on Foreign Relations . สืบค้นเมื่อ4 มีนาคม 2023 .
^ "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 บทที่ 1 หลักการทั่วไป มาตรา 5" (PDF) . จัดตั้งโครงการ . หน้า มาตรา 5 . สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .
^ Schirazi 1997, หน้า 12–13
^ abcd "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 คำนำ รูปแบบการปกครองในศาสนาอิสลาม" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า คำนำ รูปแบบการปกครองในศาสนาอิสลาม. สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .
^ "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า 5, 109 . สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .
^ "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 บทที่ 1 มาตรา 2 ข้อ 6a" (PDF) . จัดตั้งโครงการ . หน้า 10 . สืบค้นเมื่อ 3 สิงหาคม 2022 .
^ "สัมภาษณ์: ฮามิด อัล-บายาตี". Middle East Intelligence Bulletin . 5 (5). พฤษภาคม 2003. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2006
↑ มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 81 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .
^ abc Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 27 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .
^ Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 25–26 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .
^ Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 23–4 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .
^ abc อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 19
^ abc AL-KHOEI, Hayder (8 กันยายน 2016). "อิรัก อิหร่าน และอนาคตของศาสนาอิสลามชีอะห์หลังสงครามซิสตานี". War on the Rocks . สืบค้นเมื่อ6 มีนาคม 2023 .
^ "The Sunni-Shia Divide". Council on Foreign Relations . สืบค้นเมื่อ18 สิงหาคม 2022 . ชาวชีอะเชื่อว่าพระเจ้าจะคอยชี้นำเสมอ โดยเริ่มจากอิหม่ามก่อน จากนั้นจึงเป็นอายาตอลลาห์ หรือปราชญ์ชีอะที่มีประสบการณ์ซึ่งมีอำนาจในการตีความอย่างกว้างขวางและเป็นที่ต้องการตัวมาเป็นผู้นำเลียนแบบ คำว่า "อายาตอลลาห์" มักเกี่ยวข้องกับผู้ปกครองที่เป็นพระสงฆ์ในเตหะราน แต่โดยหลักแล้วเป็นคำเรียกผู้นำทางศาสนาที่มีชื่อเสียงซึ่งเรียกว่า มาร์จา หรือผู้นำเลียนแบบ
^ อับราฮัมมิอัน, โคมัยนีนิสม์, 1993: หน้า 20
↑ "สุราษฎร์ อัลมาอิดะฮ์ [5:55] – อัลกุรอานอันสูงส่ง – القرآن الكريم". เก็บถาวรจากต้นฉบับเมื่อ 28 มีนาคม 2015 . สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2558 .
^ "อัลกุรอาน ซูเราะฮฺ อัล-มาอิดะฮฺ (โองการที่ 55)". เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 มกราคม 2018 . สืบค้นเมื่อ26 มกราคม 2018 .
↑ โคไมนี, [อิหม่าม] ไซเยด รูฮอลลอฮ์ มูซาวินด์ [1944]: คัสฟุ อัล-อัสราร์, np [เตหะราน], หน้า 222. อ้างในมัตสึนากะ, ยาสุยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 85 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .
↑ โคมัยนี [อิหม่าม] เซย์เยด รูฮอลลอฮ์ มูซาวี [1941], "คำเตือนแก่ประชาชาติ", ในโคมัยนี, [อิหม่าม] เซย์เยด รูฮอลลอฮ์ มูซาวี, แคชฟ อัล-อัสราร์ , np [เตหะราน], 1941, หน้า 221-224 อ้างถึงใน ...
↑ abcde Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 24-25
^ Khomeini, Hukuimat-i Islamt, 65. อ้างจากAkhavi, Shahrough (ฤดูร้อน–ฤดูใบไม้ร่วง 1996). "Contending Discourses in Shi'i Law on the Doctrine of Wilāyat al-Faqīh". Iranian Studies . 29 (3/4): 241. doi :10.1080/00210869608701850. JSTOR 4310997. สืบค้นเมื่อ18 กรกฎาคม 2023 .แต่ไม่สามารถยืนยันได้ในการแปลออนไลน์ของรัฐบาลอิสลาม
^ Sahife' Noor (จดหมายและคำบรรยายของ Ayatollah Khomeini) เล่มที่ 20, หน้า 170 อ้างจากVaezi, Ahmed (2004) "What is Wilayat al-Faqih. The Dominion Of The Wali Al-Faqih". Shia Political Thought สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )
^ อับ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 81
^ อับ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 84
↑ เวซี, อาเหม็ด (20 มกราคม พ.ศ. 2556). "ทำไมต้องวิลายัต อัล-ฟากีห์ หลักฐานดั้งเดิมของวิลายัต อัล-ฟากีห์ หกหะดีษ: การส่งผ่านเสียงของเกาะดะห์" ความคิดทางการเมืองของชีอะห์. สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2566 .
^ ab Vaezi, Ahmed (20 มกราคม 2013). "ทำไมต้องเป็น Wilayat al-Faqih? หลักฐานดั้งเดิมของ Wilayat al-Faqih ประเพณีแรก: การถ่ายทอดเสียงของ Qadah". ความคิดทางการเมืองของชีอะห์สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2023
^ Ruhollah Khomeini (25 กุมภาพันธ์ 2016). "ฮาดิษที่ 26: การแสวงหาความรู้". สี่สิบฮาดิษ: การนำเสนอ (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 2) สืบค้นเมื่อ4 มีนาคม 2023 .
↑ abcd มูฮัมหมัด บิน ฮัสซัน อัล-ตูซี, ตะห์ซิบ อัล-อะห์กัม, กิตับ อุล-ก็อดอา, เล่มที่ 6, หน้า. 218, ฮะดีษ 514; อ้างในvaezi, Ahmed (2004) "การปกครองของวะลี อัล-ฟากีห์" ความคิดทางการเมืองของชีอะห์. สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2565 . {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )
^ Sharif al-Qurashi, Bashir (13 ธันวาคม 2016). "Guardianship of the Scholar". ชีวิตของ Imam al-Mahdi. Al-Islam . สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2023 .
↑ "มักบูลัต อุมัร บี. ฮันซาลา". วิกิเชีย. สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2566 .
^ Usūl al-Kāfī, เล่ม 1, หน้า 67; Wasā'il ash-Shī'ah, เล่ม 18, 98. อ้างจาก Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2003: บทที่ 4. หลักฐานที่ส่งต่อ
^ อัล-กุราชี บากิร ชารีฟ (13 ธันวาคม 2016). "ผู้พิทักษ์นักวิชาการ (Wilayat al-Faqih)". ชีวิตของอิหม่าม อัล-มะห์ดี Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ29 กรกฎาคม 2022 .
^ Usul al-Kafi, เล่ม 1, หน้า 67; Wasa'il ash-Shi'ah, เล่ม 1, บทที่ 2, หน้า 34.. อ้างจากMuhammad Taqi Misbah Yazdi (1999). "Session 30: The Connection between the Absolute Guardianship of the Jurist and the Islamic Government Establishment". Islamic Political Theory (Legislation): Volume 2. The Ahl al-Bayt ('a) World Assembly . สืบค้นเมื่อ 3 มีนาคม 2023 .
^ Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 4. หลักฐานที่ส่งต่อ
^ Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย
^ Mehran Kamrava, Iran's Intellectual Revolution, Cambridge, England: Cambridge University Press, 2008, p. 105. อ้างจากNader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. Factor 2: The Prevailing View of Velayat-e Faghih". The Next Supreme Leader. RAND Corporation. pp. 21–30. ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .
↑ Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 5. วิลายัต อัล-ฟากีห์ก่อตั้งขึ้นจากการเลียนแบบ [taqlid] หรือจากการวิจัย [tahqiq] หรือไม่?
^ abc Mesbah-Yazdi, ภาพรวมคร่าวๆ ..., 2003: บทที่ 1
^ abc Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2003: บทที่ 5: แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย [Wilayat al Faqih al-Mutlaqah] การปกครองโดยสมบูรณ์"
^ ab Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2003: บทที่ 6: บทที่ 6: การประชุมผู้เชี่ยวชาญและ Wilayat al-Faqih ทำไมต้องมีการประชุมผู้เชี่ยวชาญ?
^ ab Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม ข้อกำหนดเบื้องต้นสองประการสำหรับการดำเนินการวิจัยนี้
^ เมสบาห์-ยาซดี, ภาพรวมคร่าวๆ ..., 2546: บทที่ 3: บทบาทของประชาชน ... ช่วงเวลาแห่งการบดบัง [กัยบาห์] ...
^ เมสบาห์-ยาซดี, การมองผ่านๆ ..., 2010: บทที่ 4: ข้อโต้แย้งสำหรับ Wilayat al Faqih หลักฐานที่ส่งต่อ
^ ab Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2010: บทที่ 4: ข้อโต้แย้งสำหรับ Wilayat al Faqih หลักฐานทางปัญญา
↑ อับ วาเอซี, อาเหม็ด (2004) “วิลายัต อัล-ฟากีห์คืออะไร อิหม่ามในฐานะ “วาลี”” "วาลี" แนวคิดทางการเมืองของชีอะห์ อัล-อิสลาม.org สืบค้นเมื่อ 11 สิงหาคม 2565.
^ Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 4 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย ... ก่อตั้งขึ้นจากการเลียนแบบ [taqlid] หรือจากการค้นคว้า [tahqiq]?
^ เมสบาห์-ยาซดี, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย มาร์จาอิยะห์และวิลายาต อัล-ฟาคิห์
^ abc Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2010: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย มาร์จาอิยะห์และวิลายาตอัลฟาคิห์
↑ เวซี, อาเหม็ด (2004) “วิลลายัต อัล-ฟากีฮ์ คืออะไร อัล-วิลลายัต อัล-มุตลาเกาะ” ความคิดทางการเมืองของชีอะห์ ออนไลน์: ศูนย์อัลอิสลาม/ศูนย์อิสลามแห่งอังกฤษ. สืบค้นเมื่อ22 มีนาคม 2566 .
^ อับราฮัมมิอัน, โคมัยนีนิสม์, 1993: หน้า 57
^ abc อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 55
^ Shahir Shahidsaless (3 กันยายน 2015). "The Khobar Towers bombing: Its perpetrators and political fallout". Middle East Eye . สืบค้นเมื่อ19 พฤษภาคม 2021 .
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 55-6
^ Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2003: บทที่ 5. แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย การปกครองโดยสมบูรณ์
^ Olivier Roy (1994). ความล้มเหลวของอิสลามทางการเมืองแปลโดย Carol Volk. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด หน้า 179
^ อับราฮัมมิอัน, โคมัยนีนิสม์, 1993: หน้า 33
^ Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2010: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย ... 'การปกครองนักกฎหมาย' หรือ 'การปกครองนักกฎหมายที่มีคุณสมบัติเหมาะสมที่สุด'?
^ Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2003: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม การค้นหามุมมองที่ถูกต้อง ...
^ abcd Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย การปกครองโดยสมบูรณ์
^ Borden, Emma (9 กุมภาพันธ์ 2016). "ทุกสิ่งที่คุณต้องรู้เกี่ยวกับการเลือกตั้งสภาผู้เชี่ยวชาญของอิหร่าน". Brookings . สืบค้นเมื่อ14 สิงหาคม 2022 .
^ abcde Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2010: บทที่ 2 ความสัมพันธ์ระหว่างศาสนากับการเมือง การพัฒนาในช่วงแรกของลัทธิฆราวาส
^ Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2003: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม ทบทวนและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับมุมมองอื่น ๆ สองมุมมอง
^ Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม การตรวจสอบและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับมุมมองอื่น ๆ สองมุมมอง
^ Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม
^ abc Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2010: บทที่ 6: การประชุมของผู้เชี่ยวชาญและ Wilayat al-Faqih ปัญหาของวงจร
^ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 54
^ อับราฮัมมิอาน, อิหร่านระหว่างการปฏิวัติสองครั้ง, 1982: หน้า 534-5
^ จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อกลุ่มอิสลามิสต์ยึดอำนาจ? กรณีของอิหร่าน (อัญมณีแห่งอิสลามิสต์)
^ Jahangir Amuzegar, `The Iranian Economy before and after the Revolution,` Middle East Journal 46, ฉบับที่ 3 (ฤดูร้อน 1992): 421), อ้างจาก Reinventing Khomeini : The Struggle for Reform in Iran โดย Daniel Brumberg, University of Chicago Press, 2001 หน้า 130)
^ Sciolino, Elaine (ราวปี 2000) กระจกเปอร์เซีย: ใบหน้าที่เลื่อนลอยของอิหร่าน Simon and Schuster หน้า 327 ISBN 9780743217798-
^ การปฏิวัติครั้งสุดท้าย โดย Robin Wright c2000, หน้า 279
^ (หน้า 126 ในนามของพระเจ้า: ทศวรรษของโคมัยนี โดยโรบิน ไรท์ ประมาณปี 1989)
^ Tehran Radio, 20 กรกฎาคม 1988 จาก Khomeini: Life of the Ayatollah โดย Baqer Moin, หน้า 267
^ Arjomand, Turban for the Crown (1988), หน้า 173
^ Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 34-5
^ Künkler, Mirjam (24 พฤษภาคม 2010). ศาลพิเศษของคณะสงฆ์และการปราบปรามคณะสงฆ์ฝ่ายค้านในอิหร่าน. หน้า 6–7 . สืบค้นเมื่อ4 กุมภาพันธ์ 2023 .
↑ อับ มามูรี, อาลี (11 เมษายน พ.ศ. 2561). “อยาตุลลอฮฺผู้ดวลกัน” อัล-มอนิเตอร์. สืบค้นเมื่อ8 สิงหาคม 2565 .
^ Mohammad, Ali (10 พฤศจิกายน 2015). "Shia split: Sistani and Khamenei clash over Iraq's future". The New Arab . สืบค้นเมื่อ19 กรกฎาคม 2023 .
^ รอยแยกที่ขยายกว้างขึ้นในหมู่นักบวชของอิหร่าน เก็บถาวร 2 กุมภาพันธ์ 2019 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน nytimes.com
^ โคมัยนี, การปกครองของนักกฎหมาย, nd: หน้า 91
^ ab Künkler, Mirjam (24 พฤษภาคม 2010). ศาลพิเศษของคณะสงฆ์และการปราบปรามคณะสงฆ์ฝ่ายค้านในอิหร่าน. หน้า 49–50. doi :10.2139/ssrn.1505542 . สืบค้นเมื่อ4 กุมภาพันธ์ 2023 .
^ Künkler, Mirjam (24 พฤษภาคม 2010). ศาลพิเศษของคณะสงฆ์และการปราบปรามคณะสงฆ์ฝ่ายค้านในอิหร่าน. หน้า 2. doi :10.2139/ssrn.1505542 . สืบค้นเมื่อ4 กุมภาพันธ์ 2023 .
↑ "อัล-บะบู อัล-ฮาดี 'อะชัร โดย 'อัลลอฮ์ อัล-ฮิลลี หน้า 12".
↑ ชีคอัล-มุฟิด ในอัล-มุกนีอา (หน้า 810)
^ Watling, Jack (22 ธันวาคม 2016). "The Shia Militias of Iraq". The Atlantic . สืบค้นเมื่อ24 กุมภาพันธ์ 2017 .
^ AL-KHOEI, HAYDER (8 กันยายน 2016). "POST-SISTANI IRAQ, IRAN, AND THE FUTURE OF SHIA ISLAM". War on the Rocks . สืบค้นเมื่อ18 กรกฎาคม 2023 .
↑ "วิลายัต อัล-ฟากีห์ ในทัศนะของอยาตุลลอฮ์ ซัยยิด อาลี อัล-ซิสตานี". ภารกิจอิสลามอะห์ลุลบัยต์ 8 ตุลาคม 2565 . สืบค้นเมื่อ6 มีนาคม 2566 .
^ "คำถามที่ 1". Al-Sistani . สืบค้นเมื่อ5 มิถุนายน 2011 .. อ้างจากMAVANI, HAMID (กันยายน 2011) "แนวคิดการปกครองของ Ayatullah Khomeini (wilayat al-faqih) และหลักคำสอนชีอะห์แบบคลาสสิกเกี่ยวกับอิหม่าม" Middle Eastern Studies . 47 (5): 811. doi :10.1080/00263206.2011.613208. JSTOR 23054264. S2CID 144976452 . สืบค้นเมื่อ6 มีนาคม 2023 .
↑ "ولاية الفقيه - الاستفتاءات - موقع مكتب سماحة المرجع الديني الاعلى السيد علي الحسيني السيستاني (دام ظله)". www.sistani.org สืบค้นเมื่อ 29 กรกฎาคม 2565 .
^ Filkins, Dexter (24 มกราคม 2005). "Shiites in Iraq Say Government Will Be Secular". The New York Times . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 ตุลาคม 2014 . สืบค้นเมื่อ19 กุมภาพันธ์ 2017 .
^ "ชีคอิรักดิ้นรนเพื่อคะแนนเสียงและต่อต้านประเพณีทางศาสนา" The Washington Post . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 มกราคม 2016 . สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2015 .
^ กิตาบ อัล-บัยอะฮ์ เล่ม 2 หน้า 640
↑ القلم محمد علي الرباني, ص ١٠٣ al-Ijtihad wa al-Taqlid wa al-Ehtiyat - หลักสูตรขั้นสูงของ al-Sistani เรียบเรียงโดย Mu ฮัมหมัด อาลี อัล-รอบบานี (taghrirat.net) (ในภาษาอาหรับ ) (ฮ.ศ. 1437 เอ็ด) พี 103.
↑ القلم محمد علي الرباني, ص ١٢٨ al-Ijtihad wa al-Taqlid wa al-Ehtiyat - หลักสูตรขั้นสูงของ al-Sistani เรียบเรียงโดย Mu ฮัมหมัด อาลี อัล-รอบบานี (taghrirat.net) (ในภาษาอาหรับ ). (ฮ.ศ. 1437 เอ็ด) พี 128.
↑ القلم محمد علي الرباني, ص ١٢٩ al-Ijtihad wa al-Taqlid wa al-Ehtiyat - หลักสูตรขั้นสูงของ al-Sistani เรียบเรียงโดย Mu ฮัมหมัด อาลี อัล-รอบบานี (taghrirat.net) (ในภาษาอาหรับ ). (ฮ.ศ. 1437 เอ็ด) พี 129.
^ https://www.leader.ir/en/book/32/Practical-Laws-of-Islam (เทียบ Q 1057)
^ https://www.leader.ir/en/book/32/Practical-Laws-of-Islam (เทียบ Q 1041)
^ https://www.sistani.org/arabic/qa/0584/ (ดู Istefta #8)
^ https://www.sistani.org/arabic/qa/0429/ (ดู Istefta #1)
^ นาสร, วาลี, การฟื้นฟูชีอะห์ , นอร์ตัน, 2549, หน้า 144
^ โดย Moin, Khomeini, 1999: หน้า 158.
↑ ซัยยิด อบุล กาซิม อัล-มูซาวี อัล-โคอี, อัล ตันกีฮ์ ฟิ ชัรห์ อัล อูรวาติล วุษกา, กีตาบ อัล อิจติฮัด วา อัล ตักลิด (หน้า 360)
↑ "صراص النجاة - التبريزي, الميرزا جواد - کتابانه مدرسه فقاهت". lib.eshia.ir (ในภาษาเปอร์เซีย) สืบค้นเมื่อ2 มกราคม 2565 .
^ Hermann 2013, หน้า 431.
↑ "مرحوم آیت الله العظمی استوند کراسانی". akhund.blog.ir . สืบค้นเมื่อ 29 กรกฎาคม 2565 .
↑ โมฮัมหมัด โฮเซน นาอินี, ตันบีห์ อัล-'อุมมา วา ตันซิห์ อัล-มิลลา , เอ็ม. ทาเลกานี, เอ็ด. (เตหะราน, 1955/1334) อ้างในArjomand, Said Amir (1980) "รัฐและระเบียบอิสลามของโคไมนี" อิหร่านศึกษา . 13 (1/4): 150. ดอย :10.1080/00210868008701568. จสตอร์ 4310339 . สืบค้นเมื่อ6 สิงหาคม 2565 .
^ " จำนวนผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นในซิสถานและบาลูจิสถาน ขณะที่การจลาจลยังคงดำเนินต่อไปท่ามกลางการปิดอินเทอร์เน็ต" ศูนย์สิทธิมนุษยชนในอิหร่าน 1 มีนาคม 2021 สืบค้นเมื่อ16 ธันวาคม 2022
^ "ชาวบาลูจิในปากีสถานประท้วงการปฏิบัติต่อพี่น้องชาติพันธุ์ของอิหร่านหลังเกิดเหตุยิงกันที่ชายแดน" Radio Free Europe/Radio Liberty . 4 มีนาคม 2021 . สืบค้นเมื่อ16 ธันวาคม 2022 .

บรรณานุกรมและการอ่านเพิ่มเติม

อับราฮัมเมียน, เออร์แวนด์ (1982). อิหร่านระหว่างการปฏิวัติสองครั้ง. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยพรินซ์ตันISBN 0691101345-
อับราฮัมมิอาน, เออร์วานด์ (1993). ลัทธิโคมัยนี: บทความเกี่ยวกับสาธารณรัฐอิสลามแคลิฟอร์เนีย: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียISBN 0520081730. ดึงข้อมูลเมื่อ 30 ธันวาคม 2559 .
Abrahamian, Ervand (1999). คำสารภาพที่ถูกทรมาน: เรือนจำและการสารภาพผิดต่อสาธารณชนในอิหร่านยุคใหม่ สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียISBN 0-520-21866-3-
อามูลี, อยาตุลลอฮ์ จาวาดี (กรกฎาคม 2559) "ภาพรวมพื้นฐานของการเป็นผู้ดูแลผลประโยชน์ของคณะนิติศาสตร์ (Wilayat al-faqih)" rafed.net . สืบค้นเมื่อ10 สิงหาคม 2565 .
โกลซ์, โอลโม (2017) "ใบหน้าของโคไมนีอยู่ในดวงจันทร์: ข้อจำกัดของความศักดิ์สิทธิ์และต้นกำเนิดของอธิปไตย" ใน เอฟ. ไฮเซอร์; เจ. เลออนฮาร์ด ; อาร์. วอน เดน ฮอฟฟ์ (บรรณาธิการ). สาคราลิเตตและเฮลเดนทัม . ฉบับที่ 6: เฮลเดน - เฮโรซีรุงเกน - วีรชน เวิร์ซบวร์ก: เออร์กอน. หน้า 229–244. ดอย :10.5771/9783956503085. ไอเอสบีเอ็น 9783956503085. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 สิงหาคม 2021 . สืบค้นเมื่อ16 พฤษภาคม 2018 .
Hermann, Denis (1 พฤษภาคม 2013). "Akhund Khurasani และขบวนการรัฐธรรมนูญอิหร่าน" Middle Eastern Studies . 49 (3): 430–453. doi :10.1080/00263206.2013.783828. ISSN 0026-3206. JSTOR 23471080. S2CID 143672216
Keddie, Nikki (2003). อิหร่านยุคใหม่: รากฐานและผลลัพธ์ของการปฏิวัติสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเยล
อิหม่าม โคมัยนี การปกครองของนักกฎหมาย เวลายาต-เอ ฟาคีฮ์ รัฐบาลอิสลาม(PDF)แปลโดย อัลการ์ ฮามิด สถาบันรวบรวมและเผยแพร่ผลงานของอิหม่าม โคมัยนีสืบค้นเมื่อ2 สิงหาคม 2022
โคมัยนี รูฮอลลาห์ (1981) อัลการ์ ฮามิด (บรรณาธิการ) อิสลามและการปฏิวัติ: การเขียนและคำประกาศของอิหม่าม โคมัยนี แปลโดย อัลการ์ ฮามิด เบิร์กลีย์ แคลิฟอร์เนีย: สำนักพิมพ์มิซานISBN 9781483547541-^{[ ลิงค์ตายถาวร ]}
โคมัยนี รูฮอลลาห์ (1981). "คำเตือนถึงประเทศ" ใน Algar, Hamid (ed.) Islam and Revolution: Writing and Declarations of Imam Khomeiniแปลโดย Algar, Hamid เบิร์กลีย์, แคลิฟอร์เนีย: Mizan Press หน้า 169–173 ISBN 9781483547541-^{[ ลิงก์ตายถาวร ]} (จาก Kashf Al-Asrarโดย Rullah Khomeini, 1941, หน้า 221-224)
Mirjam Künkler (24 พฤษภาคม 2010) ศาลพิเศษของคณะสงฆ์และการปราบปรามคณะสงฆ์ผู้เห็นต่างในอิหร่าน SSRN สืบค้นเมื่อ4 กุมภาพันธ์ 2023
มังโกล บายัต (1991). การปฏิวัติครั้งแรกของอิหร่าน: ชีอะห์และการปฏิวัติรัฐธรรมนูญปี 1905-1909. อ็อกซ์ฟอร์ด, นิวยอร์ก: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยอ็อกซ์ฟ อร์ ดISBN 978-0-19-506822-1-
มิสบาห์ ยัซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003) “1: วิลายัต อัล-ฟากีห์ ความเร่งด่วนและข้อสันนิษฐาน” ในฮุไซนี ซัยยิดอับบาส (เอ็ด) สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์ สืบค้นเมื่อ21 เมษายน 2023 .
มิสบาห์ ยาซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003). "2: ความสัมพันธ์ระหว่างศาสนากับการเมือง" ใน ฮูซัยนี, ซายิด อับบาส (บรรณาธิการ). ภาพรวมคร่าวๆ ที่ทฤษฎีของวิลยาตอัลฟากีห์ การประชุมสมัชชาโลกของอะฮ์ลุลบัยต์สืบค้นเมื่อ21 เมษายน 2023
มิสบาห์ ยาซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003). "3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม" ใน ฮุซัยนี, ซายิด อับบาส (บรรณาธิการ) ภาพรวมคร่าวๆ ที่ทฤษฎีของวิลยาตอัลฟากีห์ Ahlul Bayt World Assembly/Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ21 เมษายน 2023
มิสบาห์ ยัซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003) "4. ข้อโต้แย้งสำหรับวิลายัต อัล-ฟากีห์" ในฮุไซนี ซัยยิดอับบาส (เอ็ด) สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์/Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ21 เมษายน 2023 .
มิสบาห์ ยัซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003) "5: แนวคิดเรื่องการดูแลโดยสมบูรณ์ของนักนิติศาสตร์ [Wilayat al-Faqih al-Mutlaqah]" ในฮุไซนี ซัยยิดอับบาส (เอ็ด) สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์/Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ21 เมษายน 2023 .
มิสบาห์ ยัซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003) "6: การประชุมผู้เชี่ยวชาญและวิลายัต อัล-ฟากีห์" ในฮุไซนี ซัยยิดอับบาส (เอ็ด) สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์/Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ21 เมษายน 2023 .^{[ ลิงค์ตายถาวร ]}
โมอิน, บาเกอร์ (1999) โคมัยนี: ชีวิตของอายะตุลลอฮ์ นิวยอร์ก รัฐนิวยอร์ก: หนังสือของโทมัส ดันน์ไอเอสบีเอ็น 9781466893061-
โมเมน มูจัน (1985) บทนำสู่ศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์ นิวฮาเวน คอนเนตทิคัต ลอนดอน อังกฤษ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเยลISBN 0300035314-
Olivier Roy (1994). ความล้มเหลวของอิสลามทางการเมืองแปลโดย Carol Volk สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด
ทาเฮรี, อามีร์ (1985) วิญญาณของอัลลอฮ . แอดเลอร์&แอดเลอร์. ไอเอสบีเอ็น 0-09-160320-X-
Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร". ความคิดทางการเมืองของชีอะห์สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022
Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร การปกครองของ Wali Al-Faqih" ความคิดทางการเมืองของชีอะห์สืบค้นเมื่อ11สิงหาคม2022

ลิงค์ภายนอก

“การเลือกตั้งของอิหร่านเป็นประโยชน์ต่อระบอบมุลละห์เคร่งครัด ไม่ใช่ต่อระบอบประชาธิปไตย” มูลนิธิเฮอริเทจเก็บถาวรเมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2549 ที่ เวย์ แบ็กแมชชีน มูลนิธิเฮอริเทจ
เว็บไซต์ GlobalSecurity.org
หน้าเว็บของอัลซิสตานีเกี่ยวกับฟิกห์และความเชื่อ
สู่ความเข้าใจแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือของชีอะห์

[15] ตัวอย่าง: "ความขัดแย้งระหว่างระบอบการปกครองอิหร่านซึ่งเชื่อในวิลายาต-เอ ฟะกีห์ และนาจาฟซึ่งปฏิเสธแนวคิดดังกล่าว ทำให้ผู้วิจัยบางส่วนในกิจการชีอะห์ทำนายว่าการอ้างอิงถึงชีอะห์แบบดั้งเดิมเกี่ยวกับการตายของซิสตานีจะสิ้นสุดลง" ^[13]

[26] ดูตัวอย่างเช่น Amir Arjomand 1980; ^[18] Calder 1982; ^[19] Enayat 1983; ^[20] Rose 1983; ^[21] Mottahedeh 1995; ^[22]และ Akhavi 1996 ^[23]^[24]

[31] ; ผู้พิทักษ์ที่ไม่ใช่ของรัฐบาลในศาสนาอิสลาม
คำจำกัดความบางประการของผู้พิทักษ์ในศาสนาอิสลาม (ซุนนี ไม่ใช่ชีอะ) อย่างน้อยในไนจีเรียที่นับถือศาสนาอิสลาม:
สำหรับเด็ก: "บทบาทหลักของผู้ปกครองตามกฎหมายภายใต้ชารีอะห์คือการทำหน้าที่ในผลประโยชน์สูงสุดของเด็กเมื่อพ่อแม่ของเด็กไม่สามารถทำเช่นนั้นได้ ผู้ปกครองตามกฎหมายมักจะเป็นญาติ เช่น ป้า ลุง หรือปู่ย่าตายาย ซึ่งอาจเกิดจากการเสียชีวิต การไร้ความสามารถ หรือการจำคุกเนื่องจากความผิดทางอาญา"
ผู้ใหญ่ที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้: "ในบางสถานการณ์ ผู้ใหญ่ที่มีความพิการร้ายแรงอาจต้องมีผู้ปกครองตามกฎหมายเพื่อดูแลและดำเนินการในนามของตนเอง ซึ่งเรียกว่าการเป็นผู้ปกครองของผู้ใหญ่" ^[27]
แหล่งข้อมูลอื่น (Sohaira Siddiqui) ระบุว่า Hedaya (คู่มือทางกฎหมายของฟิกห์ฮา นาฟี ในศตวรรษที่ 12 โดย Burhan al-Din al-Marghinan) "ระบุว่ามีรูปแบบการปกครองอยู่ 3 รูปแบบ:
การปกครองดูแลการทำสัญญาสมรส;
การปกครองดูแลผู้เยาว์เพื่อการดูแลและการศึกษา; และ
การดูแลทรัพย์สินของผู้เยาว์^[28]

[4] สำหรับเด็ก: "บทบาทหลักของผู้ปกครองตามกฎหมายภายใต้ชารีอะห์คือการทำหน้าที่ในผลประโยชน์สูงสุดของเด็กเมื่อพ่อแม่ของเด็กไม่สามารถทำเช่นนั้นได้ ผู้ปกครองตามกฎหมายมักจะเป็นญาติ เช่น ป้า ลุง หรือปู่ย่าตายาย ซึ่งอาจเกิดจากการเสียชีวิต การไร้ความสามารถ หรือการจำคุกเนื่องจากความผิดทางอาญา"

[5] ผู้ใหญ่ที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้: "ในบางสถานการณ์ ผู้ใหญ่ที่มีความพิการร้ายแรงอาจต้องมีผู้ปกครองตามกฎหมายเพื่อดูแลและดำเนินการในนามของตนเอง ซึ่งเรียกว่าการเป็นผู้ปกครองของผู้ใหญ่" ^[27]

[6] การปกครองดูแลการทำสัญญาสมรส;

[7] การปกครองดูแลผู้เยาว์เพื่อการดูแลและการศึกษา; และ

[8] การดูแลทรัพย์สินของผู้เยาว์^[28]

[37] บรรณาธิการนี้ไม่พบคำอธิบายใดๆ ที่ให้ความแตกต่างระหว่าง Wilayat al-amma (อำนาจ "สากล") และWilayat al-Mutlaqa (กฎ/อำนาจ "เด็ดขาด")

[45] อับราฮัมเสนอสามทางเลือกที่แตกต่างกันเล็กน้อย: หลีกเลี่ยงผู้มีอำนาจในฐานะผู้แย่งชิงอำนาจ ยอมรับพวกเขาอย่างไม่เต็มใจ ยอมรับพวกเขาอย่างสุดใจ -- โดยเฉพาะถ้ารัฐเป็นชีอะห์^[40]

[52] (พื้นที่ทั้งหมดที่ปัจจุบันคืออิหร่าน สาธารณรัฐอาเซอร์ไบจานบาห์เรนอาร์เมเนียจอร์เจีย ตะวันออกบางส่วนของ คอ เค ซัสเหนือรวมถึงรัสเซีย อิรักคูเวตและอัฟกานิสถานตลอดจนบางส่วนของตุรกี ซีเรียปากีสถานเติร์กเม นิสถานและอุซเบกิสถาน ) [ 43 ^]^[44]^[45]^[46]

[59] ยุคของ Naraqi เป็นยุคแห่งการแตกแยกครั้งยิ่งใหญ่ระหว่างUsuliและAkhbariในด้านหนึ่ง และการแพร่กระจายของลัทธิซูฟีแบบเชค ฮี ในอีกด้านหนึ่ง ซึ่งมีพื้นฐานมาจาก แนวคิด นีโอเพลโตนิกของเชคอาหมัด อาไซเกี่ยวกับชีอะห์ที่สมบูรณ์ แบบ แนวคิดของ Naraqi เกี่ยวกับนักกฎหมายในฐานะผู้นำที่สมบูรณ์แบบได้รับอิทธิพลจากการโต้วาทีทั้งสองครั้ง^[52]

[61] แหล่งข้อมูลอื่นอ้างคำพูดของMolla Ahmad Naraqiว่าสนับสนุนอำนาจของนักกฎหมายน้อยกว่า
ส่วนคำว่าวิลายา (อำนาจ) ในความหมายแรกนั้น เป็นมุมมองที่ว่าอำนาจตามดุลพินิจ (ของนักกฎหมาย) (ในการจัดการกิจการของชาวมุสลิม) นั้นไม่ได้รับการพิสูจน์โดยทั่วไป ยกเว้นว่าบางคนคิดเช่นนั้นเพราะประเพณีบางอย่าง ... แต่ถ้าเราพิจารณาบริบทของประเพณีเหล่านี้และคำก่อนหน้าและคำต่อจากนี้ ความรู้สึกถึงความยุติธรรมจะทำให้เราแน่ใจว่าประเพณีเหล่านี้อธิบายหน้าที่ของนักกฎหมาย (นักกฎหมาย) ในเรื่องศาสนบัญญัติ (อัล-อะฮ์กัม อัล-ชาตียะห์) ได้อย่างเรียบง่าย และไม่ใช่การเป็นเหมือนศาสดาและอิมาม ขอพระเจ้าอวยพรพวกเขา ในแง่ที่ว่าพวกเขามีอำนาจเหนือผู้คนในทรัพย์สินของพวกเขา ... โดยสรุปแล้ว เราจะต้องบรรลุภารกิจที่เป็นไปไม่ได้เสียก่อนจึงจะพิสูจน์ได้ว่าการเชื่อฟังฟะกีฮ์ (นักกฎหมาย) เหมือนกับอิมามนั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นในทุกสิ่ง ยกเว้นสิ่งที่ถูกแยกออกจากมันด้วยหลักฐานอื่น^[53]

[68] ในช่วงต้นศตวรรษที่ 19 หลังจากวิวัฒนาการมาอย่างยาวนาน สำนัก อุซูลีหรือมุจตะฮิดีของอุลามะฮ์ได้ชนะ สำนัก อัคบาร์รี คู่แข่ง สำนักหลังอ้างว่าผู้ศรัทธาแต่ละคนสามารถเข้าใจคัมภีร์อัลกุรอานและประเพณี ( อัคบาร์ ) ของศาสดาและอิมาม ได้ด้วยตนเอง และไม่จำเป็นต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของมุจตะฮิดซึ่งอ้างสิทธิในการอิจติฮาด ("ความพยายามในการสืบหาหลักคำสอนที่ถูกต้อง") ในทางตรงกันข้าม สำนักอุซูลีอ้างว่า แม้ว่ารากฐานของความเชื่อจะวางอยู่ในคัมภีร์อัลกุรอานและประเพณีแล้ว มุจตะฮิดผู้มีความรู้ก็ยังจำเป็นในการตีความหลักคำสอนสำหรับผู้ศรัทธา เมื่อหลักคำสอนอุซูลีได้รับการพัฒนา โดยเฉพาะภายใต้การนำของมอร์ตาซา อันซารี หัวหน้ามัรญะอาอิ ตักลิด ("แหล่งเลียนแบบ") ในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 ผู้ศรัทธาทุกคนจำเป็นต้องปฏิบัติตามคำตัดสินของมุจตะฮิดที่ยังมีชีวิตอยู่ และเมื่อใดก็ตามที่มีมุจตะฮิดหัวหน้าคนเดียว คำตัดสินของเขาจะมีความสำคัญเหนือกว่าคนอื่นๆ ทั้งหมด^[58]อุลามะอ์อุซูลีมีจุดยืนทางหลักคำสอนที่แข็งแกร่งกว่าอุลามะอ์ซุนนี แม้จะไม่ใช่ผู้ไร้ที่ติ แต่มุจตะฮิดก็มีคุณสมบัติในการตีความเจตนาของอิมามผู้ไร้ที่ติองค์ที่สิบสอง^[59]

[71] ให้การควบคุมของอังกฤษต่อการเติบโต การขาย และการส่งออกยาสูบ

[73] "... โคราซานีเป็นหนึ่งในผู้สนับสนุนรัฐธรรมนูญที่สำคัญที่สุด และผู้ช่วยของเขา นัยนี (เสียชีวิต พ.ศ. 2479) เขียนบทความที่สำคัญที่สุดที่ทำให้รัฐบาลตามรัฐธรรมนูญถูกต้องตามกฎหมาย" ^[62]

[90] โคมัยนี "ถูกแปลงร่างเป็นบุคคลกึ่งเทพ เขาไม่ใช่อายาตอลลาห์ผู้ยิ่งใหญ่และตัวแทนของอิหม่ามอีกต่อไป ผู้ที่เป็นตัวแทนของอิหม่ามที่ซ่อนเร้นแต่เป็นเพียง 'อิหม่าม' เท่านั้น" ^[78]

[97] -
'ผู้มีเกียรติทางศาสนาไม่ต้องการปกครอง' คำพูดของโคมัยนีจากหนังสือพิมพ์อิหร่านรายวันEttelaatฉบับวันที่ 25 ตุลาคม 1978 ^[81]
“เจตนาของเราไม่ใช่ให้ผู้นำศาสนามาบริหารรัฐเอง” (25 ตุลาคม 2521 ใน หนังสือพิมพ์ Le Monde “ในบทสัมภาษณ์ครั้งสุดท้ายของเขาก่อนออกจากปารีส^[82]
“บรรดาอุละมาอ์เองจะไม่มีอำนาจในรัฐบาล พวกเขาจะควบคุมดูแลผู้ที่ปกครองและให้คำแนะนำแก่พวกเขา” -- โคมัยนีสนทนากับนักข่าวจากสำนักข่าวรอยเตอร์ (26 ตุลาคม 1978) ^[83]
ถาม: จะเข้ามาดำรงตำแหน่งในรัฐบาลใหม่ใช่ไหม?
A: `ไม่ว่าอายุหรือความชอบหรือตำแหน่งของฉันก็ไม่สามารถทำอะไรแบบนั้นได้'' -- โคมัยนีสนทนากับนักข่าวจาก Associate Press, 7 พฤศจิกายน 1978) ^[84]
"วันต่อมา (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2521) เขาได้ให้คำตอบที่แทบจะเหมือนกันแก่ผู้สื่อข่าวจาก United Press และเสริมว่าเขาเคยกล่าวเช่นนี้มาหลายครั้งแล้ว^[84]

[19] 'ผู้มีเกียรติทางศาสนาไม่ต้องการปกครอง' คำพูดของโคมัยนีจากหนังสือพิมพ์อิหร่านรายวันEttelaatฉบับวันที่ 25 ตุลาคม 1978 ^[81]

[20] “เจตนาของเราไม่ใช่ให้ผู้นำศาสนามาบริหารรัฐเอง” (25 ตุลาคม 2521 ใน หนังสือพิมพ์ Le Monde “ในบทสัมภาษณ์ครั้งสุดท้ายของเขาก่อนออกจากปารีส^[82]

[21] “บรรดาอุละมาอ์เองจะไม่มีอำนาจในรัฐบาล พวกเขาจะควบคุมดูแลผู้ที่ปกครองและให้คำแนะนำแก่พวกเขา” -- โคมัยนีสนทนากับนักข่าวจากสำนักข่าวรอยเตอร์ (26 ตุลาคม 1978) ^[83]

[22] ถาม: จะเข้ามาดำรงตำแหน่งในรัฐบาลใหม่ใช่ไหม?

[23] "วันต่อมา (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2521) เขาได้ให้คำตอบที่แทบจะเหมือนกันแก่ผู้สื่อข่าวจาก United Press และเสริมว่าเขาเคยกล่าวเช่นนี้มาหลายครั้งแล้ว^[84]

[100] ก่อนที่จะยึดอำนาจ "... โคมัยนีไม่ได้เปิดเผยถึงงานของเขาเกี่ยวกับรัฐบาลอิสลาม" ในความเป็นจริง เมื่อถูกถามเกี่ยวกับ "รัฐบาลอิสลาม" ผู้ติดตามของเขาถึงกับปฏิเสธว่า "เป็นของปลอมของกลุ่ม SAVAK หรือเป็นบันทึกย่อของนักศึกษาที่ฟัง" ^[86]

[107] อับราฮัมระบุว่าโคมัยนี "ถูกบรรยายว่าเป็นนักกฎหมายศาสนาสูงสุด" ในรัฐธรรมนูญ การแปลรัฐธรรมนูญที่เผยแพร่ซ้ำบนเว็บไซต์ constituteproject.org กล่าวถึงโคมัยนี (คูไมนี) หลายครั้งว่าเป็นผู้นำการปฏิวัติ^[91] "มาร์จิอัลตักลิดผู้ยิ่งใหญ่" "การผลิบานของการลุกฮือครั้งใหญ่และรุ่งโรจน์ ซึ่งยืนยันถึงบทบาทสำคัญของอิหม่ามคูไมนีในฐานะผู้นำอิสลาม" "การปฏิวัติอิสลามที่ได้รับชัยชนะซึ่งนำโดยมาร์จิอัลตักลิดผู้ยิ่งใหญ่ อายาตุลลอฮ์ อัลอุซมา อิหม่ามคูไมนี" ^[91] "อิหม่ามคูไมนี-กุดดิซา ซิรรูห์ อัลชารีฟ--ผู้ได้รับการยอมรับและยอมรับให้เป็นมาร์จิและผู้นำโดยเสียงส่วนใหญ่ของประชาชน" ^[92]ยังระบุด้วยว่า “หลังจากการล่มสลายของ” โคมัยนี “หน้าที่ในการแต่งตั้งผู้นำจะตกอยู่กับผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการเลือกตั้งจากประชาชน” ^[92] (รัฐธรรมนูญไม่เคยใช้คำว่าผู้นำสูงสุด แต่ใช้เฉพาะคำว่าผู้นำเท่านั้น)

[122] -
จากรัฐบาลอิสลาม : “ใครก็ตามที่ปกครองมุสลิมหรือสังคมมนุษย์โดยทั่วไป จะต้องคำนึงถึงสวัสดิการและผลประโยชน์สาธารณะอยู่เสมอ และละเลยความรู้สึกและผลประโยชน์ส่วนตัว ด้วยเหตุนี้ อิสลามจึงพร้อมที่จะยอมให้ปัจเจกบุคคลอยู่ภายใต้ผลประโยชน์ร่วมกันของสังคม และได้กำจัดกลุ่มต่างๆ มากมายที่เป็นแหล่งที่มาของการทุจริตและเป็นอันตรายต่อสังคมมนุษย์
เนื่องจากชาวยิวแห่งบานีกุเรซาเป็นกลุ่มที่ก่อปัญหา ก่อให้เกิดการทุจริตในสังคมมุสลิม และสร้างความเสียหายต่อศาสนาอิสลามและรัฐอิสลาม ศาสดาผู้ยิ่งใหญ่ (อ.) จึงได้กำจัดพวกเขา” ^[106]

[130] "ยกระดับการอนุรักษ์ของรัฐให้เป็นคำสั่งกลางหลัก ( อัล-อะห์กัม อัล-อวาลียา ) และลดระดับพิธีกรรม (เช่น การละหมาดบังคับและการถือศีลอด) ให้เป็นคำสั่งรอง ( อัล-อะห์คัม อัล-ทานาวิยา ) ", ^[113]นวัตกรรมทางเทววิทยา

[149] คือ เป็นมัรญะอ์อัล-ตักลิดซึ่งเป็นนักบวชชีอะห์ระดับสูงสุด แม้ว่าจะมีการระบุถึงความจำเป็นที่ผู้นำจะต้องเป็นแหล่งที่มาของการเลียนแบบ/มัรญะอ์ในรัฐธรรมนูญฉบับเดิมเท่านั้น -- เช่นในบทที่ 107 -- และถูกตัดออกจากรัฐธรรมนูญที่แก้ไขในปี 1989) ^[92]

[172] หะดีษที่พบใน
อัต-ติรมีซี. "ญามีอฺ อัต-ติรมีซี บทที่ 41 ว่าด้วยความรู้ หะดี ษที่ 38 ฉบับที่ 2682" sunnah.com สืบค้นเมื่อ27 กรกฎาคม 2022และ
"สุนันอิบนุมาญะฮ์ หนังสือซุนนะฮฺ v.1 เล่ม 1, 223" ซุนนะฮ.com สืบค้นเมื่อ27 กรกฎาคม 2565 .
ทั้งสองหะดีษนั้นจัดอยู่ในประเภทดาอิฟหรืออ่อนแอ

[30] อัต-ติรมีซี. "ญามีอฺ อัต-ติรมีซี บทที่ 41 ว่าด้วยความรู้ หะดี ษที่ 38 ฉบับที่ 2682" sunnah.com สืบค้นเมื่อ27 กรกฎาคม 2022และ

[31] "สุนันอิบนุมาญะฮ์ หนังสือซุนนะฮฺ v.1 เล่ม 1, 223" ซุนนะฮ.com สืบค้นเมื่อ27 กรกฎาคม 2565 .

[174] (ที่น่าสนใจคือ โคมัยนีเองดูเหมือนจะไม่เห็นด้วยกับการตีความของวาซี โดยคิดว่าหะดีษกล่าวว่าอุลามาอ์ควรดูหมิ่นโลกแห่งมุลก์ซึ่งก็คือโลกแห่งอำนาจอธิปไตยหรืออาณาจักร)
“หลังจากบรรดานบีแล้ว หน้าที่ของการอบรมสั่งสอนและการเลี้ยงดูอยู่ที่อุลามะฮ์ ซึ่งเป็นทายาทที่แท้จริงของบรรดานบี บรรดานบี (อ) เนื่องด้วยสถานะทางจิตวิญญาณนี้ จึงไม่เป็นเจ้าของทรัพย์สมบัติหรือเกี่ยวข้องกับโลกแห่งมุลก [เช่น อำนาจอธิปไตย อาณาจักร] และกิจการทางวัตถุของมัน” ^[154]

[33] “หลังจากบรรดานบีแล้ว หน้าที่ของการอบรมสั่งสอนและการเลี้ยงดูอยู่ที่อุลามะฮ์ ซึ่งเป็นทายาทที่แท้จริงของบรรดานบี บรรดานบี (อ) เนื่องด้วยสถานะทางจิตวิญญาณนี้ จึงไม่เป็นเจ้าของทรัพย์สมบัติหรือเกี่ยวข้องกับโลกแห่งมุลก [เช่น อำนาจอธิปไตย อาณาจักร] และกิจการทางวัตถุของมัน” ^[154]

[181] ในทฤษฎีการเมืองอิสลาม ของเขา Mesbah-Yazdi อ้างคำแปลที่แตกต่างกันของส่วนที่เกี่ยวข้องใน Maqbulah ของ 'Umar ibn Hanzalah'
...فَإِنّي قَدْ جَعَلْتِيْ عَلَيْكِمْ حَاكِمَا, جَدْ جَعَلْتِنَا فَلَمْ يَقْبَلْهِ مِنْهِ فَإِنَّمَا َلَمْ يَقْبَلْهِ مِنْهِ فَإِنَّمَا َّ بِحَكْمِ اللهِ وَ عَلَيْنَا ...
ซึ่งอิหม่ามจาฟาร์ไม่ได้พูดถึงผู้ปกครองแต่พูดถึงผู้พิพากษา
“…เพราะว่าฉันแต่งตั้งเขาให้เป็นผู้พิพากษาเหนือพวกเจ้า ผู้ใดที่ปฏิเสธการตัดสินของเขา เสมือนว่าเขาดูถูกการตัดสินของอัลลอฮ์ และปฏิเสธพวกเรา และผู้ใดที่ปฏิเสธพวกเรา เสมือนว่าเขาปฏิเสธอัลลอฮ์ และการปฏิเสธพระองค์ เปรียบเสมือนการตั้งภาคีกับพระองค์” ^[160]
ไม่
“ฉันได้แต่งตั้งเขาให้เป็นผู้ปกครองเหนือพวกท่าน ดังนั้น หากเขาปกครองตามกฎหมายของเรา และพวกท่านปฏิเสธการปกครองของเขา พวกท่านก็จะดูหมิ่นกฎหมายของอัลลอฮ์ และต่อต้านพวกเรา และการต่อต้านพวกเราก็คือการต่อต้านอัลลอฮ์ และการต่อต้านพระองค์ก็เท่ากับการตั้งภาคีกับพระองค์”

[35] “…เพราะว่าฉันแต่งตั้งเขาให้เป็นผู้พิพากษาเหนือพวกเจ้า ผู้ใดที่ปฏิเสธการตัดสินของเขา เสมือนว่าเขาดูถูกการตัดสินของอัลลอฮ์ และปฏิเสธพวกเรา และผู้ใดที่ปฏิเสธพวกเรา เสมือนว่าเขาปฏิเสธอัลลอฮ์ และการปฏิเสธพระองค์ เปรียบเสมือนการตั้งภาคีกับพระองค์” ^[160]

[36] “ฉันได้แต่งตั้งเขาให้เป็นผู้ปกครองเหนือพวกท่าน ดังนั้น หากเขาปกครองตามกฎหมายของเรา และพวกท่านปฏิเสธการปกครองของเขา พวกท่านก็จะดูหมิ่นกฎหมายของอัลลอฮ์ และต่อต้านพวกเรา และการต่อต้านพวกเราก็คือการต่อต้านอัลลอฮ์ และการต่อต้านพระองค์ก็เท่ากับการตั้งภาคีกับพระองค์”

[200] "... ตั้งแต่ปี 1981 ถึง 1987 สภาผู้พิทักษ์ได้ยับยั้งร่างกฎหมายปฏิรูปประมาณ 100 ฉบับเนื่องจากละเมิดความศักดิ์สิทธิ์ของทรัพย์สินส่วนบุคคล ร่างกฎหมายเหล่านี้รวมถึงการปฏิรูปที่ดิน กฎหมายแรงงาน ภาษีเงินได้ก้าวหน้า การควบคุมธุรกรรมอสังหาริมทรัพย์ในเมือง การยึดการค้าต่างประเทศเป็นของรัฐ และการยึดทรัพย์สินของผู้อพยพที่ไม่ได้ถูกตัดสินว่ามีความผิดในการได้มาซึ่งทรัพย์สินโดยวิธีที่ผิดกฎหมาย" ^[178]

[204] "การแก้ไขนี้ ... ทำลายรากฐานทางปัญญาของvelayat-e faqih ของโคมัยนีโดย ไม่รู้ตัว ใน [คำประกาศ] velayat-e faqih โคมัยนีได้โต้แย้งว่ามีเพียงนักกฎหมายศาสนาระดับอาวุโสที่สุดเท่านั้น - ไม่ใช่นักบวชธรรมดา - ที่มีความเชี่ยวชาญทางวิชาการและการฝึกอบรมทางการศึกษาเพื่อทำความเข้าใจความซับซ้อนของกฎหมายอิสลามได้อย่างสมบูรณ์" ^[90]

[206] "การเสียชีวิตของอิหม่าม โคมัยนี เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน 1989 นำมาซึ่งการสิ้นสุดของตรรกะของการปฏิวัติอิสลาม ซึ่งตามทฤษฎีแล้ว อำนาจสูงสุดของสถาบันนักบวชสอดคล้องกับอำนาจของรัฐ" ^[182]

[207] ในบทบัญญัติเกี่ยวกับความเป็นผู้นำของรัฐธรรมนูญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบัญญัติที่ระบุว่าอำนาจสูงสุดอยู่ที่นักกฎหมายศาสนาอาวุโส สิบปีหลังจากที่รัฐธรรมนูญได้รับการอนุมัติ สภาผู้เชี่ยวชาญได้ปรับปรุงบทบัญญัติเหล่านี้ "อย่างมาก"

[209] เนื่องจากโคมัยนีเสียชีวิตแล้ว เขาจึงไม่ได้ดูแลการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญนี้ แต่เชื่อกันว่า "ได้คาดการณ์ถึงปัญหาการสืบทอดตำแหน่ง" ด้วยคำประกาศของเขาเกี่ยวกับนักบวชสองประเภท^[115]

[214] ในสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน "ไม่มีกลไกอย่างเป็นทางการใดๆ ไม่ว่าจะได้รับการรับรองตามรัฐธรรมนูญหรือไม่ก็ตาม ซึ่งสมัชชาสามารถท้าทายผู้นำสูงสุดได้ ..." ^[187]

[224] ในช่วงหกปีแรกหลังจากการโค่นล้มชาห์ (ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2522 ถึง พ.ศ. 2528) "องค์กรวางแผนและงบประมาณของรัฐบาลอิหร่านรายงานว่า ... ความยากจนขั้นรุนแรงเพิ่มขึ้นเกือบ 45%!" ^[196]

[226] หลังจากนายกเทศมนตรีของเมืองที่ใหญ่ที่สุดของอิหร่านอย่างเตหะรานถูกจับกุมในข้อหาทุจริตในปี 1998 อดีตประธานาธิบดีราฟซานจานีได้กล่าวในเทศนาว่า 'การทุจริตมีอยู่เสมอ มีคนทุจริตอยู่เสมอ.' ^[197] )

[228] โคมัยนีเองก็ไม่ได้เป็นหนี้ แต่ในช่วงทศวรรษหลังจากที่เขาเสียชีวิต ภายใต้การปกครองของผู้ปกครองฟาคิห์ อิหร่านไม่เพียงแต่กลับมาเป็นหนี้อีกครั้ง แต่ยังสร้างหนี้เพิ่มขึ้นเกือบสี่เท่าของหนี้อันน่าละอายที่สถาบันพระมหากษัตริย์ทิ้งไว้ในปี 1979 นักเศรษฐศาสตร์อิหร่านวิจารณ์ว่าการใช้จ่ายเหล่านี้ "ไม่รอบคอบ" ^[198]

[231] เมื่ออิหร่านทำสงครามกับอิรักที่เป็นฆราวาสของซัดดัม ฮุสเซน โคมัยนีกล่าวว่าไม่มีเงื่อนไขใด ๆ สำหรับการสงบศึก ยกเว้นว่า "ระบอบการปกครองในกรุงแบกแดดจะต้องล่มสลายและต้องถูกแทนที่ด้วยสาธารณรัฐอิสลาม" ^[199]
หกปี ชีวิตชาวอิหร่านหลายแสนคน และเงินหลายแสนล้านดอลลาร์ต่อมา เมื่อเผชิญกับการหลบหนีและการต่อต้านการเกณฑ์ทหาร โคมัยนีได้ลงนามในข้อตกลงสันติภาพโดยระบุว่า "... เราไม่มีทางเลือกอื่น และเราควรยอมตามสิ่งที่พระเจ้าต้องการให้เราทำ ... ฉันขอเน้นย้ำว่าการยอมรับประเด็นนี้เป็นสิ่งที่ขมขื่นมากกว่าเป็นพิษสำหรับฉัน แต่ฉันดื่มถ้วยพิษนี้เพื่อพระเจ้าและเพื่อความพอใจของพระองค์" ^[200]

[232] “โคมัยนีต้องปกครองระบบราชการที่มีขนาดใหญ่กว่าของโมฮัมหมัด เรซา ชาห์ ถึงสามเท่า” ^[178]

[235] เมื่อวันที่ 24 เมษายน 1989 มาตรา 109 ของรัฐธรรมนูญอิหร่าน ซึ่งกำหนดให้ผู้นำต้องเป็นมัรจา-เอ ตักลิดได้ถูกยกเลิก ถ้อยคำใหม่ในมาตรา 5, 107, 109, 111 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้ผู้นำต้องเป็น "นักฟากีห์ที่เคร่งศาสนาและยุติธรรม ตระหนักถึงความจำเป็นของเวลา กล้าหาญ มีทักษะการจัดการและการมองการณ์ไกลที่ดี" หากมีผู้สมัครจำนวนมาก บุคคลที่มีวิสัยทัศน์ด้าน "การเมืองและนิติศาสตร์" ที่ดีที่สุดควรได้รับความสำคัญก่อน

[49] การปกครองดูแลการทำสัญญาสมรส;

[50] การปกครองดูแลผู้เยาว์เพื่อการดูแลและการศึกษา; และ

[51] การดูแลทรัพย์สินของผู้เยาว์^[28]

[JoAOS-1991-549-1] "บทวิจารณ์โดย Hossein Modarressi, โดย The Just Ruler หรือ the Guardian Jurist: ความพยายามในการเชื่อมโยงแนวคิดชิไซต์สองแนวคิดที่แตกต่างกันโดย Abdulaziz Abdulhussein Sachedina" Journal of the American Oriental Society . 3 (3): 549–562. กรกฎาคม–กันยายน 1991. JSTOR 604271 . สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .

[autogenerated1-2] "สำเนาที่เก็บถาวร [ในภาษาเปอร์เซีย]". sistani.org . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 กันยายน 2549 . สืบค้นเมื่อ 23 สิงหาคม 2549 .

[VeF-Encyclo.com-3] เอบีซีเดฟกิจค์ อัลการ์, ฮามิด; ฮูกลันด์, เอริค. "ทฤษฎีการปกครอง VELAYAT-E FAQIH ในศาสนาอิสลามนิกายชีอะต์" สารานุกรม . ดอทคอม . สืบค้นเมื่อ 31 กรกฎาคม 2565 .

[4] ^ Wilfried, Buchta (มิถุนายน 2005). Taking Stock of a 25th Century of the Islamic Republic of Iran] (PDF)ประธานและสมาชิก Harvard College หน้า 5–6 สืบค้นเมื่อ8 กุมภาพันธ์ 2023

[5] รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่าน มาตรา 8 เก็บถาวร 23 พฤศจิกายน 2010 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนบทความ 109 ระบุคุณสมบัติที่จำเป็นของ "ผู้นำ" คือ "ทุนการศึกษาที่จำเป็นสำหรับการปฏิบัติหน้าที่ของมุฟตีในสาขาต่างๆ ของฟิกห์"

[Keyhan,_January_8,_1988-6] Keyhan , 8 มกราคม 1988

[KEA1993:56-7] อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 56

[8] สัมภาษณ์: ฮามิด อัล-บายาตี (พฤษภาคม 2003) เก็บถาวร 9 ธันวาคม 2006 ที่เวย์แบ็กแมชชีน

[autogenerated4-9] "สำเนาเก็บถาวร [ในภาษาเปอร์เซีย]". เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 22 กรกฎาคม 2011 . สืบค้นเมื่อ 8 ธันวาคม 2006 .

[Vaezi-What_is_Wilayat_al-Faqih?-10] qr Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร". Shia Political Thought. Al-Islam.org . สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 .

[Nader-Next-2011-11] โดย Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih" ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 21–30 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .

[12] Olivier Roy (1994). ความล้มเหลวของอิสลามทางการเมืองแปลโดย Carol Volk. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดแม้แต่ในอิหร่าน จนกระทั่งโคมัยนี อุลามะฮ์ก็พอใจที่จะควบคุมกฎหมายที่ลงมติโดยรัฐสภา โคมัยนีเป็นคนแรกที่กำหนดเงื่อนไขสำหรับการใช้พลังอำนาจโดยนักบวช (ทฤษฎีของวิลายาตอัลฟากีห์) ซึ่งเป็นจุดยืนที่นักบวชชั้นสูงของอิหร่านเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่จะนำมาใช้

[Mamouri-quest-2013-13] Mamouri, Ali (12 สิงหาคม 2013). "Iran on Quest to Legitimize Velayat-e Faqih in Iraqi Seminaries". Al-Monitor . สืบค้นเมื่อ8 สิงหาคม 2022 .

[Vaezi-What_is_Wilayat_al-Faqih?-explanation-14] Vaezi, Ahmed (20 มกราคม 2013). "Wilayat al-Faqih คืออะไร?". Shia Political Thought. Al-Islam.org . สืบค้นเมื่อ18 พฤษภาคม 2024 . บางคนทำผิดพลาดด้วยการคิดว่า Wilayat al-faqih หมายถึงอำนาจสากลเท่านั้น ในขณะที่ในความเป็นจริงแล้ว มันหมายถึงขอบเขตทั้งหมดของตำแหน่งอุปราชของนักวิชาการในกรณีที่ไม่มีอิหม่ามผู้ไม่ผิดพลาด"

[Cursory-4-2003-def-16] Misbah Yazdi, Muhammad Taqi (2003). "4. ข้อโต้แย้งสำหรับ Wilayat al-Faqih" การมองผิวเผินเกี่ยวกับทฤษฎีของ Wilayat al-Faqih Ahlul Bayt World Assembly สืบค้นเมื่อ21 กุมภาพันธ์ 2023 . wilayat al-faqih ไม่ได้หมายถึงการเป็นผู้ปกครองคนวิกลจริตและคนโง่เขลา แต่หมายถึงอำนาจทางกฎหมายและสิทธิในการออกกฎหมาย การตัดสินใจ และการบังคับใช้ ซึ่งเราคิดว่าฟะกีห์มีเกี่ยวกับการบริหารกิจการของสังคมและปัญหาทางสังคม

[17] ฮันส์ แวร์, พจนานุกรมภาษาอาหรับเขียนสมัยใหม่ , หน้า 1099

[Akhavi-contending-1996-18] Akhavi, Shahrough (1996). "Contending Discourses in Shi'i Law on the Doctrine of Wilāyat al-Faqīh". Iranian Studies . 29 (3/4 (ฤดูร้อน - ฤดูใบไม้ร่วง 1996)): 229–268. doi :10.1080/00210869608701850. JSTOR 4310997. สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .

[19] Amir Arjomand, กล่าวในปี 1980: “รัฐและระเบียบอิสลามของโคมัยนี” Iranian Studies 13/1-4, 147-164

[20] คัลเดอร์, นอร์แมน 1982: “การปรับตัวและการปฏิวัติในนิติศาสตร์ชีอะห์อิมามิ: คูไมนีและประเพณีคลาสสิก” ตะวันออกกลางศึกษา 18/1, 3-20

[21] Enayat, Hamid 1983: “อิหร่าน: แนวคิดของ Khumayni เกี่ยวกับ 'การเป็นผู้พิทักษ์กฎหมาย'” ใน James P. Piscatori (บรรณาธิการ) Islam in the Political Process, Cambridge, 160-180

[22] โรส, เกรกอรี 1983: “Velayat-e Faqih และการฟื้นฟูอัตลักษณ์อิสลามในความคิดของอายาตอลเลาะห์ โคมัยนี่” ใน Nikki R. Keddie (บรรณาธิการ) ศาสนาและการเมืองในอิหร่าน: ลัทธิชีอะห์จากความสงบสู่การปฏิวัติ นิวฮาเวน 166-188

[23] Mottahedeh, Roy P. 1995: “Wilayat al-Faqıh,” ใน John L. Esposito (ed.), − The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World , Vol. 4, New York and Oxford, 320-322

[24] Akhavi, Shahrough 1996: “การโต้แย้งในกฎหมายชีอะห์เกี่ยวกับหลักคำสอนของ Wilayat al-Faqıh” Iranian Studies 29/3-4, 229-268

[MATSUNAGA-82-25] มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 82 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .

[27] ลูอิส, เบอร์นาร์ด (1988). ภาษาการเมืองของอิสลาม . หน้า 123.

[28] อาหมัด มุสซาวี, ทฤษฎีวิลายัต-อี ฟากีฮ์

[OMAR-NJI-11-3-2019-29] OMAR, MOHMED LAWAL (11–15 มีนาคม 2019). "Custody and Guardianship of Children: Shari'a Perspective" (PDF) . สถาบันตุลาการแห่งชาติของไนจีเรีย . สถาบันตุลาการแห่งชาติ อาบูจา. สืบค้นเมื่อ1 สิงหาคม 2022 .

[Siddiqui-overturn-2021-30] ^ Siddiqui, Sohaira (14 สิงหาคม 2021). "การพลิกกลับกฎหมายอิสลาม: สิทธิ ในการดูแลเด็ก" บล็อกกฎหมายอิสลามสืบค้นเมื่อ1 สิงหาคม 2022

[MATSUNAGA-84-32] มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 84 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .

[Akhavi-contending-1996-231-33] Akhavi, Shahrough (1996). "Contending Discourses in Shi'i Law on the Doctrine of Wilāyat al-Faqīh". Iranian Studies . 29 (3/4 (ฤดูร้อน - ฤดูใบไม้ร่วง, 1996)): 229–268, 231. doi :10.1080/00210869608701850. JSTOR 4310997. สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .

[MATSUNAGA-87-34] อับ มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 87 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .

[Nader-Next-2011-22-35] Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 22 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .

[Dominion-urfan-Shia-Studies-13-2-2020-36] Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร การปกครองของ Wali Al-Faqih". Shia Political Thought สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 . {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )

[Cursory-4-2003-38] อับ มิสบาห์ ยัซดี, มูฮัมหมัด ตากี (2003) "4. ข้อโต้แย้งสำหรับวิลายัต อัล-ฟากีห์" สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์ สืบค้นเมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2566 .

[39] Cannon, Garland Hampton; Kaye, Alan S. (1994). The Arabic Contributions to the English Language: An Historical Dictionary. สำนักพิมพ์ Otto Harrassowitz หน้า 263 ISBN 9783447034913. ดึงข้อมูลเมื่อ 26 กรกฎาคม 2565 .

[Gilbert-2019-40] Gilbert, Lela (26 เมษายน 2019). "Can The US Choke Iran's Radical Islamist Regime?". Hudson Institute สืบค้นเมื่อ26 กรกฎาคม 2022 .

[sobhani-41] อับ โซบานี, ญะฟาร์ (2001) หลักคำสอนของศาสนาอิสลามชีอะห์(PDF ) แปลโดย ชาห์-คาเซมี, เรซา ไอบีทอริส. หน้า 118–119. ไอเอสบีเอ็น 01860647804-{{cite book}}: CS1 maint: ignored ISBN errors (link)

[Raza_Shabbar-story-42] Raza Shabbar, Syed Muhammad (12 พฤษภาคม 2015). "The Twelfth Imam, Muhammad ibn al-Hasan (Al-Mahdi-Sahibuz Zaman) (The hidden Imam who is expected to return)". เรื่องราวของ Ka'aba อันศักดิ์สิทธิ์และผู้คนของมัน Al-Islam . สืบค้นเมื่อ31 กรกฎาคม 2022 .

[ItSIMM1985:193-43] Momen, บทนำสู่ศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์, 1985: หน้า 193

[KEA1993:18-19-44] อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 18-19

[Cursory-2010-46] เมสบาห์-ยัซดี, โมฮัมหมัด-ตากี (2010) “1: วิลายัต อัล-ฟากีห์ ความเร่งด่วนและข้อสันนิษฐาน” ในฮุไซนี ซัยยิดอับบาส (เอ็ด) สรุปสั้นๆ เกี่ยวกับทฤษฎีของวิลายัต อัล-ฟากีห์ สมัชชาโลกอะห์ลุลบัยต์/Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2565 .

[Vaezi-historical-background-47] Vaezi, Ahmed (2004). "Wilayat al-Faqih คืออะไร พื้นหลังทางประวัติศาสตร์". Shia Political Thought . สืบค้นเมื่อ25 สิงหาคม 2022 . {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )

[48] Helen Chapin Metz , ed. Iran, a Country study . 1989. University of Michigan, หน้า 313

[49] Emory C. Bogle. อิสลาม: ต้นกำเนิดและความเชื่อ . สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเท็กซัส 2532, หน้า 145

[50] Stanford Jay Shaw. ประวัติศาสตร์จักรวรรดิออตโตมัน. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. 2520, หน้า 77.

[51] Andrew J. Newman, Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire , IB Tauris (30 มีนาคม 2549)

[53] Arshin Adib-Moghaddam (2017), จิตชาตินิยม, สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์, หน้า 40, ISBN 9781108423076ชาห์ อิสมาอิลได้ดำเนินการอย่างไม่หยุดหย่อนในการบังคับให้ประชากรส่วนใหญ่ในอิหร่านเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามนิกายชีอะ (ทเวลเวอร์)

[54] การเปลี่ยนศาสนาและศาสนาอิสลามในเมดิเตอร์เรเนียนยุคใหม่ตอนต้น: การล่อลวงของผู้อื่น, Routledge, 2017, หน้า 92, ISBN 9781317159780

[55] อิสลาม: ศิลปะและสถาปัตยกรรม, Könemann, 2004, หน้า 501, ISBN 9783833111785ชาห์ได้ข่มเหงนักปรัชญา นักลึกลับ และนักซูฟีที่ได้รับการส่งเสริมจากปู่ของเขา และได้ปล่อยแคมเปญที่คลั่งไคล้ในการบังคับให้เปลี่ยนศาสนาต่อชาวซุนนี ชาวยิว คริสเตียน และชนกลุ่มน้อยทางศาสนาอื่นๆ

[56] เมลิสสา แอล. รอสซี (2008) สิ่งที่ชาวอเมริกันทุกคนควรรู้เกี่ยวกับตะวันออกกลาง เพนกวินISBN 9780452289598การเปลี่ยนศาสนาโดยถูกบังคับในจักรวรรดิซาฟาวิดทำให้เปอร์เซียกลายเป็นดินแดนที่ชาวชีอะปกครองส่วนใหญ่เป็นครั้งแรก และทิ้งร่องรอยไว้ยาวนาน: เปอร์เซีย ซึ่งปัจจุบันคืออิหร่าน ยังคงเป็นดินแดนที่ชาวชีอะปกครองส่วนใหญ่มาจนถึงทุกวันนี้ และเป็นประเทศเดียวที่มีชาวชีอะปกครองเป็นส่วนใหญ่มาเป็นเวลาหลายศตวรรษ

[MATSUNAGA-86-57] มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 86 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .

[FOOTNOTEMangol199113-58] Mangol 1991, หน้า 13.

[60] มุรตาดา อัล-อันซารี, กีตาบ อัล-มะกาซิบ [หนังสือแห่งรายได้], มูฮัมหมัด กาลันตาร์, เอ็ด. (เบรุต: Mu'assasat al-Nur li-l-Matbu'at, 1990), เล่มที่ 9, หน้า 325-330. อ้างในมาวานี, ฮามิด (ฤดูใบไม้ผลิ 2013) "แนวคิดของโคไมนีเรื่องการกำกับดูแลนิติศาสตร์ (วิลายัต อัล-ฟากีห์) มาเยือนอีกครั้ง: ผลพวงของการเลือกตั้งประธานาธิบดีของอิหร่านในปี 2009" วารสารตะวันออกกลาง . 67 (2): 207–228. ดอย :10.3751/67.2.13. JSTOR 43698046. S2CID 44104898 . สืบค้นเมื่อ22 เมษายน 2023 .

[ItSIMM1985:196-62] โมเมน, บทนำสู่ศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์, 1985: หน้า 196

[63] Esposito, John, “Ansari, Murtada.” เก็บถาวรเมื่อ 7 เมษายน 2014 ที่เวย์แบ็กแมชชีน Oxford Dictionary of Islam , (2003). พบใน Oxford Islamic Studies Online

[Bazzi-sistani-2014-64] ^ Bazzi, Mohamad (12 สิงหาคม 2014). "The Sistani Factor การต่อสู้ภายใน นิกายชีอะห์จะกำหนดอนาคตของอิรักอย่างไร" Boston Review สืบค้นเมื่อ13 ตุลาคม 2022

[momen-65] Momen, Moojan (1985). An introduction to Shi'i Islam : the history and dorines of Twelver Shi'ism . อ็อกซ์ฟอร์ด: จอร์จ โรนัลด์ISBN 0-85398-201-5-

[66] โดยเฉพาะโปรดดู Juan R. Cole, "Imami Jurisprudence and the Role of the Ulama: Mortaza Ansari on Emulating the Supreme Exemplar" ใน Nikki R. Keddie, ed., Religion and Politics inอิหร่าน (New Haven, 1983), 33- 46; และ Mortaza Ansari, Sirat an-Najat (np [อิหร่าน], AH 1300 [1883])

[Keddie-1983-AHR-67] Keddie, Nikki R. (มิถุนายน 1983). "การปฏิวัติอิหร่านในมุมมองเชิงเปรียบเทียบ". The American Historical Review . 88 (3): 579–598. doi :10.2307/1864588. JSTOR 1864588. สืบค้นเมื่อ1 พฤษภาคม 2023 .

[ORFPI1994:171-69] รอย, ความล้มเหลวของอิสลามการเมือง, 1994: หน้า 171

[loc1-70] Kurtis, Glenn; Eric Hooglund. Iran, a country study. วอชิงตัน ดี.ซี.: หอสมุดรัฐสภาหน้า 160–163 ISBN 978-0-8444-1187-3. ดึงข้อมูลเมื่อ21 พฤศจิกายน 2553 .บทความนี้รวมข้อความจากแหล่งนี้ซึ่งอยู่ในโดเมนสาธารณะ

[Arjomand-1980-149-72] Arjomand, Said Amir (1980). "The State and Khomeini's Islamic Order". Iranian Studies . 13 (1/4): 149. doi :10.1080/00210868008701568. JSTOR 4310339. สืบค้นเมื่อ6 สิงหาคม 2022 .

[EEoR-26_August_2019-74] บิน ซูลีมาน อัดดาด, คาลิด (26 สิงหาคม 2562) "แนวทางเชิงทฤษฎี: วิลายัต อัล-ฟากีห์ และไอเอส" European Eye เรื่อง Radicalization สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2565 .

[LotABM1999:157-75] โมอิน, โคมัยนี, 1999: หน้า 157

[KiA-186-76] โดย Kashf-i Asrar (ความลับถูกเปิดเผย) (เตหะราน, หน้า 186; อ้างจาก Abrahamian, Ervand, Iran Between Two Revolutionsหน้า 476

[RKIaRWttN1981:170-77] โดย โคมัยนี, “คำเตือนถึงประเทศชาติ”, 1981: หน้า 170

[IaR1981:48-78] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 48

[IaR1981:59-79] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 59

[IaR1981:91-80] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 91

[IaR1981:75-81] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 75

[IaR1981:52-3-82] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 52-3

[IaR1981:49-83] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 49

[IaR1981:58-84] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 58

[IaR1981:139-40-85] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 139-40

[IaR1981:34-86] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 34

[FOOTNOTEGölz2017229-87] กอลซ์ (2017), หน้า 229.

[FOOTNOTETaheri1985146-88] ตาเฮริ (1985), หน้า 146.

[89] Baqer Moin (1999). Khomeini: Life of the Ayatollah (มีภาพประกอบ) IBTauris. หน้า 200. ISBN 978-1-85043-128-2-

[CoIatS-91] อับ ชิราซี, อัสการ์ (1997) "รัฐธรรมนูญแห่งอิหร่าน". สรุปตะวันออกกลางศึกษา . ราศีพฤษภ: 24.

[Matini-I_meant-2003-92] Matini, Jalal (5 สิงหาคม 2003). "Democracy? I meant theocracy". The Iranian . สืบค้นเมื่อ10 มีนาคม 2023 .

[93] อ้างจากHoveyda, Fereydoun (2003). ชาห์และอายาตอลลาห์: ตำนานอิหร่านและการปฏิวัติอิสลาม. หน้า 88. ISBN 9780275978587-

[94] หน้า 14 ของThe Last Revolutionโดย Robin Wright c2000) (ที่มา: Benard, Cheryl; Khalilzad, Zalmay (1984). The government of God" : Iran's Islamic republic. ISBN 9780231053761-

[95] รัฐธรรมนูญแห่งอิหร่านโดย อัสการ์ ชิราซี, ทอริส, พ.ศ. 2540 หน้า 24

[CoIatS-24-96] Jalal Matini (5 สิงหาคม 2003). "ประชาธิปไตย? ฉันหมายถึงเทวธิปไตย". The Iranian . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 สิงหาคม 2010 . สืบค้นเมื่อ 22 เมษายน 2023 .

[98] เอตเตลาต 18 สิงหาคม 2522

[99] อ้างจาก J. Cockroft, `Iran's Khomeini,` Seven Days, 23 กุมภาพันธ์ 1979, อ้างจากIran Between Two Revolutionsโดย Ervand Abrahamian, Princeton University Press, 1982, หน้า 17-18

[101] รัฐธรรมนูญของรัฐบาลอิหร่าน, ข้อความภาษาอังกฤษ เก็บถาวร 2013-08-19 ที่เวย์แบ็กแมชชีน | iranonline.com

[CP-constitution-preamble-IG-102] "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 คำนำ รัฐบาลอิสลาม" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า คำนำ รัฐบาลอิสลาม. สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .

[KEA1993:33-36-103] อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 33-36

[KEA1993:34-104] Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 34

[CP-constitution-full-105] "รัฐธรรมนูญของสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า 5 . สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .

[CP-constitution-107-106] "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 บทที่ 8 ผู้นำหรือสภาผู้นำ มาตรา 107" (PDF) . จัดตั้งโครงการ . หน้า มาตรา 107 . สืบค้นเมื่อ 3 สิงหาคม 2022 .

[108] 11 กุมภาพันธ์ 1979 (ตาม Dilip Hiro ในThe Longest Warหน้า 32) หน้า 108 จากข้อความคัดลอกจากสุนทรพจน์และข้อความของ Imam Khomeini เกี่ยวกับความสามัคคีของชาวมุสลิม

[109] Glenn, Cameron; Nada, Garrett (28 สิงหาคม 2015). "Rival Islamic States: ISIS v Iran". Wilson Center .

[110] Rieffer-Flanagan, Barbara Ann (2009). "Islamic Realpolitik: Two-Level Iranian Foreign Policy". International Journal on World Peace . 26 (4): 19. ISSN 0742-3640. JSTOR 20752904.

[Wright2010-111] ไรท์, โรบิน (2010). การปฏิวัติครั้งใหญ่ครั้งสุดท้าย: ความวุ่นวายและการเปลี่ยนแปลงในอิหร่าน Knopf Doubleday Publishing Group ISBN 978-0-307-76607-6-

[112] Mariam Farida, ศาสนาและฮิซบอลเลาะห์: อุดมการณ์ทางการเมืองและความชอบธรรม, Routledge, 2019 ISBN 978-1-000-45857-2หน้า 1–3

[autogenerated2-113] ไรท์, โรบิน (13 กรกฎาคม 2549). "ทางเลือกสำหรับสหรัฐฯ ที่จำกัดในขณะที่วิกฤตตะวันออกกลางแพร่กระจาย". The Washington Post . หน้า A19.

[HG20Ak02-114] Jamail, Dahr (20 กรกฎาคม 2006). "Hezbollah's transformation". Asia Times . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 กรกฎาคม 2006. สืบค้นเมื่อ23 ตุลาคม 2007 .{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link)

[mfaGOV960411-115] กระทรวงการต่างประเทศอิสราเอล (11 เมษายน 1996). "ฮิซบุลเลาะห์" . สืบค้นเมื่อ17 สิงหาคม 2006 .

[Shatz-NYRoB-29-4-2004-116] Adam Shatz, New York Review of Books, 29 เมษายน 2004 In Search of Hezbollah เก็บถาวร 22 สิงหาคม 2006 ที่เวย์แบ็กแมชชีน . สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2006.

[NYT05202013-117] บาร์นาร์ด, แอน (20 พฤษภาคม 2013). "บทบาทของฮิซบอลเลาะห์ในสงครามซีเรียเขย่าเลบานอน". เดอะนิวยอร์กไทมส์. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2013 . ฮิซบอลเลาะห์ซึ่งแข็งแกร่งกว่ากองทัพเลบานอน มีอำนาจที่จะลากประเทศเข้าสู่สงครามโดยที่รัฐบาลไม่ต้องตัดสินใจ เช่น ในปี 2006 ที่ฮิซบอลเลาะห์จุดชนวนสงครามด้วยการจับกุมทหารอิสราเอล 2 นาย

[118] "อิหร่าน-ซีเรีย ปะทะ อิสราเอล รอบที่ 1: การประเมินและบทเรียนที่ได้รับ" Defense Industry Daily . 13 กันยายน 2013 . สืบค้นเมื่อ19 กุมภาพันธ์ 2013 .

[bbc-hi-me-119] "ใครคือฮิซบอลเลาะห์?" BBC News . 4 กรกฎาคม 2010 . สืบค้นเมื่อ15 สิงหาคม 2008 .

[Destiny_Disrupted-120] อันซารี, ทามิม (2009). ชะตากรรมที่ถูกทำลาย: ประวัติศาสตร์โลกผ่านสายตาอิสลาม . ISBN 9781586486068-

[IaR1981:89-121] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 89

[Abrahamian-1983-85-123] แหล่งที่มา: Anonymous "Prison and Imprisonment", Mojahed , 174–256 (20 ตุลาคม 1983 – 8 สิงหาคม 1985)

[Abrahamian,_1999_p.135-6-124] อับราฮัมเมียน, คำสารภาพอันทรมาน (1999), หน้า 135-6, 167, 169

[OotHCoHR-125] "คำสั่งของคณะทำงานเกี่ยวกับการสูญหายโดยถูกบังคับหรือโดยไม่สมัครใจ; ..." สำนักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชน . 3 กันยายน 2020 . สืบค้นเมื่อ22 มกราคม 2021 .

[126] "อิหร่าน". ผู้สื่อข่าวไร้พรมแดน. สืบค้นเมื่อ2 กุมภาพันธ์ 2021 .

[Roy,_''Failure_of_Political_Islam'',_1994,_pp.173-4-127] Roy, ความล้มเหลวของอิสลามการเมือง , 1994, หน้า 173-4

[MATSUNAGA-81,87-128] มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 81, 87 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .

[MAVANI-2011-129] MAVANI, HAMID (กันยายน 2011). "แนวคิดการปกครองของอะยาตุลลอฮ์ โคมัยนี่ (wilayat al-faqih) และหลักคำสอนชีอะห์แบบคลาสสิกเกี่ยวกับอิหม่าม" Middle Eastern Studies . 47 (5): 808. doi :10.1080/00263206.2011.613208. JSTOR 23054264. S2CID 144976452. สืบค้นเมื่อ 11 สิงหาคม 2022 .

[IaR1981:56-131] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 56

[KEA1993:35-132] Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 35

[Sciolino-29_March_1989-133] โดย Sciolino, Elaine (29 มีนาคม 1989). "Montazeri, Khomeini's Designated Successor in Iran, Quits Under Pressure". The New York Times . The New York Times . สืบค้นเมื่อ6 สิงหาคม 2022 .

[Keddie_260-134] Keddie, Nikki R. ; Yann Richard (2003). Modern Iran: Roots and Results of Revolution . นิวฮาเวน คอนเนตทิคัต: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเยล หน้า 260 ISBN 978-0-300-09856-3-

[135] Ali Kadivar (21 ธันวาคม 2017). "อะยาตอลลาห์และสาธารณรัฐ: สถาบันศาสนาในอิหร่านและปฏิสัมพันธ์กับสาธารณรัฐอิสลาม" POMEPS . สืบค้นเมื่อ10 กุมภาพันธ์ 2023 .

[Molavi,_Afshin_2005_p._10-136] โมลาวี, อัฟชิน, จิตวิญญาณแห่งอิหร่าน , นอร์ตัน, (2005), หน้า. 10.

[Who_Rules_Iran-137] ใครปกครองอิหร่าน?. คริสโตเฟอร์ เดอ เบลลาเกว. นิวยอร์ก รีวิว ออฟ บุ๊คส์ . 27 มิถุนายน 2545

[ETEHAD-2020-LAT-138] ETEHAD, MELISSA (14 มกราคม 2020). "'Death to the dictator': What is Iran's future?". Los Angeles Times . สืบค้นเมื่อ16 สิงหาคม 2022 .

[Iranwire-metro-20-7-2021-139] "ผู้ประท้วงในรถไฟใต้ดินตะโกน "ความตายสู่สาธารณรัฐอิสลาม" ในกรุงเตหะรานที่ได้รับผลกระทบจากโควิด" Iranwire. 20 กรกฎาคม 2021 . สืบค้นเมื่อ16 สิงหาคม 2022 .

[do_whatever-140] “รายงานพิเศษ: ผู้นำอิหร่านสั่งปราบปรามการจลาจล – 'ทำทุกอย่างเพื่อยุติการจลาจล'”. 23 ธันวาคม 2019. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 ธันวาคม 2019 . สืบค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2019 .

[141] วิลเลียมส์, อาบิเกล (6 ธันวาคม 2019). "สหรัฐฯ กล่าวว่าอิหร่านอาจสังหารผู้ประท้วงมากถึง 1,000 คน". NBC News . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 ธันวาคม 2019. สืบค้นเมื่อ 6 ธันวาคม 2019 .

[142] McKenzie, Sheena (3 ธันวาคม 2019). "การปราบปรามที่เลวร้ายที่สุดในรอบหลายทศวรรษกำลังเกิดขึ้นในอิหร่าน นี่คือสิ่งที่เรารู้". CNN . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 ธันวาคม 2019. สืบค้นเมื่อ 3 ธันวาคม 2019 .

[Nabeel-monitor-5-11-2019-143] Nabeel, Gilgamesh (5 พฤศจิกายน 2019). "Is Iran's honeymoon in Iraq over?". Al-Monitor . สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 .

[144] "تصویری از شناسنامه حجرت آیت‌الله کامنه‌ای".

[Takeyh-want-2022-145] Takeyh, Ray (20 ตุลาคม 2022). "Iran's Protesters Want Khamenei Gone. Who Is Iran's Supreme Leader?". Council on Foreign Relations . สืบค้นเมื่อ4 มีนาคม 2023 .

[CP-constitution-10-art-5-146] "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 บทที่ 1 หลักการทั่วไป มาตรา 5" (PDF) . จัดตั้งโครงการ . หน้า มาตรา 5 . สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .

[147] Schirazi 1997, หน้า 12–13

[CP-constitution-7-148] "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 คำนำ รูปแบบการปกครองในศาสนาอิสลาม" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า คำนำ รูปแบบการปกครองในศาสนาอิสลาม. สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .

[CP-constitution-5-109-150] "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989" (PDF) . โครงการจัดตั้ง . หน้า 5, 109 . สืบค้นเมื่อ3 สิงหาคม 2022 .

[CP-constitution-10-151] "รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ค.ศ. 1979 พร้อมการแก้ไขเพิ่มเติมจนถึง ค.ศ. 1989 บทที่ 1 มาตรา 2 ข้อ 6a" (PDF) . จัดตั้งโครงการ . หน้า 10 . สืบค้นเมื่อ 3 สิงหาคม 2022 .

[152] "สัมภาษณ์: ฮามิด อัล-บายาตี". Middle East Intelligence Bulletin . 5 (5). พฤษภาคม 2003. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2006

[MATSUNAGA-81-153] มัตสึนากะ, ยาซูยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 81 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .

[Nader-Next-2011-27-154] Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 27 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .

[Nader-Next-2011-25-26-155] Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 25–26 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .

[Nader-Next-2011-23-156] Nader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. ปัจจัยที่ 2: มุมมองที่แพร่หลายของ Velayat-e Faghih". ผู้นำสูงสุดคนต่อไป RAND Corporation. หน้า 23–4 ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .

[KEA1993:19-157] อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 19

[POST-SISTANI-2016-158] AL-KHOEI, Hayder (8 กันยายน 2016). "อิรัก อิหร่าน และอนาคตของศาสนาอิสลามชีอะห์หลังสงครามซิสตานี". War on the Rocks . สืบค้นเมื่อ6 มีนาคม 2023 .

[CoFR-159] "The Sunni-Shia Divide". Council on Foreign Relations . สืบค้นเมื่อ18 สิงหาคม 2022 . ชาวชีอะเชื่อว่าพระเจ้าจะคอยชี้นำเสมอ โดยเริ่มจากอิหม่ามก่อน จากนั้นจึงเป็นอายาตอลลาห์ หรือปราชญ์ชีอะที่มีประสบการณ์ซึ่งมีอำนาจในการตีความอย่างกว้างขวางและเป็นที่ต้องการตัวมาเป็นผู้นำเลียนแบบ คำว่า "อายาตอลลาห์" มักเกี่ยวข้องกับผู้ปกครองที่เป็นพระสงฆ์ในเตหะราน แต่โดยหลักแล้วเป็นคำเรียกผู้นำทางศาสนาที่มีชื่อเสียงซึ่งเรียกว่า มาร์จา หรือผู้นำเลียนแบบ

[KEA1993:20-160] อับราฮัมมิอัน, โคมัยนีนิสม์, 1993: หน้า 20

[autogenerated22-161] "สุราษฎร์ อัลมาอิดะฮ์ [5:55] – อัลกุรอานอันสูงส่ง – القرآن الكريم". เก็บถาวรจากต้นฉบับเมื่อ 28 มีนาคม 2015 . สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2558 .

[162] "อัลกุรอาน ซูเราะฮฺ อัล-มาอิดะฮฺ (โองการที่ 55)". เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 มกราคม 2018 . สืบค้นเมื่อ26 มกราคม 2018 .

[MATSUNAGA-Kashf-163] โคไมนี, [อิหม่าม] ไซเยด รูฮอลลอฮ์ มูซาวินด์ [1944]: คัสฟุ อัล-อัสราร์, np [เตหะราน], หน้า 222. อ้างในมัตสึนากะ, ยาสุยูกิ (2009) "ทบทวนหลักคำสอนของวิลายัต อัล-ฟากีห์ ของอยาตุลลอฮ์ โคไมนี (เวลายาต-เอ ฟากีห์)" ตะวันออก . XLIV : 85 . สืบค้นเมื่อ5 สิงหาคม 2565 .

[164] โคมัยนี [อิหม่าม] เซย์เยด รูฮอลลอฮ์ มูซาวี [1941], "คำเตือนแก่ประชาชาติ", ในโคมัยนี, [อิหม่าม] เซย์เยด รูฮอลลอฮ์ มูซาวี, แคชฟ อัล-อัสราร์ , np [เตหะราน], 1941, หน้า 221-224 อ้างถึงใน ...

[KEA1993:24-25-165] Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 24-25

[166] Khomeini, Hukuimat-i Islamt, 65. อ้างจากAkhavi, Shahrough (ฤดูร้อน–ฤดูใบไม้ร่วง 1996). "Contending Discourses in Shi'i Law on the Doctrine of Wilāyat al-Faqīh". Iranian Studies . 29 (3/4): 241. doi :10.1080/00210869608701850. JSTOR 4310997. สืบค้นเมื่อ18 กรกฎาคม 2023 .แต่ไม่สามารถยืนยันได้ในการแปลออนไลน์ของรัฐบาลอิสลาม

[167] Sahife' Noor (จดหมายและคำบรรยายของ Ayatollah Khomeini) เล่มที่ 20, หน้า 170 อ้างจากVaezi, Ahmed (2004) "What is Wilayat al-Faqih. The Dominion Of The Wali Al-Faqih". Shia Political Thought สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2022 {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )

[IaR1981:81-168] อับ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 81

[IaR1981:84-169] อับ โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 84

[Vaezi-Evidences-6-170] เวซี, อาเหม็ด (20 มกราคม พ.ศ. 2556). "ทำไมต้องวิลายัต อัล-ฟากีห์ หลักฐานดั้งเดิมของวิลายัต อัล-ฟากีห์ หกหะดีษ: การส่งผ่านเสียงของเกาะดะห์" ความคิดทางการเมืองของชีอะห์. สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2566 .

[Vaezi-Evidences-1-171] Vaezi, Ahmed (20 มกราคม 2013). "ทำไมต้องเป็น Wilayat al-Faqih? หลักฐานดั้งเดิมของ Wilayat al-Faqih ประเพณีแรก: การถ่ายทอดเสียงของ Qadah". ความคิดทางการเมืองของชีอะห์สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2023

[173] Ruhollah Khomeini (25 กุมภาพันธ์ 2016). "ฮาดิษที่ 26: การแสวงหาความรู้". สี่สิบฮาดิษ: การนำเสนอ (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 2) สืบค้นเมื่อ4 มีนาคม 2023 .

[vaezi-SPT-2004-175] มูฮัมหมัด บิน ฮัสซัน อัล-ตูซี, ตะห์ซิบ อัล-อะห์กัม, กิตับ อุล-ก็อดอา, เล่มที่ 6, หน้า. 218, ฮะดีษ 514; อ้างในvaezi, Ahmed (2004) "การปกครองของวะลี อัล-ฟากีห์" ความคิดทางการเมืองของชีอะห์. สืบค้นเมื่อ11 สิงหาคม 2565 . {{cite book}}: |website=ไม่สนใจ ( ช่วยด้วย )

[al-Qurashi-Scholar-176] Sharif al-Qurashi, Bashir (13 ธันวาคม 2016). "Guardianship of the Scholar". ชีวิตของ Imam al-Mahdi. Al-Islam . สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2023 .

[177] "มักบูลัต อุมัร บี. ฮันซาลา". วิกิเชีย. สืบค้นเมื่อ5 มีนาคม 2566 .

[178] Usūl al-Kāfī, เล่ม 1, หน้า 67; Wasā'il ash-Shī'ah, เล่ม 18, 98. อ้างจาก Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2003: บทที่ 4. หลักฐานที่ส่งต่อ

[al-islam-guardianship-179] อัล-กุราชี บากิร ชารีฟ (13 ธันวาคม 2016). "ผู้พิทักษ์นักวิชาการ (Wilayat al-Faqih)". ชีวิตของอิหม่าม อัล-มะห์ดี Al-Islam.org สืบค้นเมื่อ29 กรกฎาคม 2022 .

[180] Usul al-Kafi, เล่ม 1, หน้า 67; Wasa'il ash-Shi'ah, เล่ม 1, บทที่ 2, หน้า 34.. อ้างจากMuhammad Taqi Misbah Yazdi (1999). "Session 30: The Connection between the Absolute Guardianship of the Jurist and the Islamic Government Establishment". Islamic Political Theory (Legislation): Volume 2. The Ahl al-Bayt ('a) World Assembly . สืบค้นเมื่อ 3 มีนาคม 2023 .

[MTMYCGTWF4-2003:Chapter_4.Transmitted_proofs-182] Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 4. หลักฐานที่ส่งต่อ

[MTMYCGTWF5-2003:Chapter_5.Concept_Absolute_Guardianship-183] Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย

[184] Mehran Kamrava, Iran's Intellectual Revolution, Cambridge, England: Cambridge University Press, 2008, p. 105. อ้างจากNader, Alireza; Thaler, David E.; Bohandy, SR (2011). "3. Factor 2: The Prevailing View of Velayat-e Faghih". The Next Supreme Leader. RAND Corporation. pp. 21–30. ISBN 9780833051332. JSTOR 10.7249/mg1052osd.10 . สืบค้นเมื่อ9 สิงหาคม 2022 .

[MTMYCGTWF5-2003:Chapter-5-imitation-185] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 5. วิลายัต อัล-ฟากีห์ก่อตั้งขึ้นจากการเลียนแบบ [taqlid] หรือจากการวิจัย [tahqiq] หรือไม่?

[MTMYCGTWF1-2003:Chapter-1-186] Mesbah-Yazdi, ภาพรวมคร่าวๆ ..., 2003: บทที่ 1

[MTMYCGTWF5-2003:"Chapter-187] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2003: บทที่ 5: แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย [Wilayat al Faqih al-Mutlaqah] การปกครองโดยสมบูรณ์"

[MTMYCGTWF6-2003:Chapter_6.Assembly_of_Experts,Why-188] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2003: บทที่ 6: บทที่ 6: การประชุมผู้เชี่ยวชาญและ Wilayat al-Faqih ทำไมต้องมีการประชุมผู้เชี่ยวชาญ?

[MTMYCGTWF3-2003:Chapter-3-Two-189] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม ข้อกำหนดเบื้องต้นสองประการสำหรับการดำเนินการวิจัยนี้

[MTMYCGTWF3-2003:Chapter_3:_The_Role_of_the_People_..._The_period_of_occultation-190] เมสบาห์-ยาซดี, ภาพรวมคร่าวๆ ..., 2546: บทที่ 3: บทบาทของประชาชน ... ช่วงเวลาแห่งการบดบัง [กัยบาห์] ...

[MTMYCGTWF4-2003:Chapter_4.Arguments._Transmitted-191] เมสบาห์-ยาซดี, การมองผ่านๆ ..., 2010: บทที่ 4: ข้อโต้แย้งสำหรับ Wilayat al Faqih หลักฐานที่ส่งต่อ

[MTMYCGTWF4-2003:Chapter_4.Arguments.Intellectual-192] Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2010: บทที่ 4: ข้อโต้แย้งสำหรับ Wilayat al Faqih หลักฐานทางปัญญา

[vaezi-what-is-wali-193] อับ วาเอซี, อาเหม็ด (2004) “วิลายัต อัล-ฟากีห์คืออะไร อิหม่ามในฐานะ “วาลี”” "วาลี" แนวคิดทางการเมืองของชีอะห์ อัล-อิสลาม.org สืบค้นเมื่อ 11 สิงหาคม 2565.

[MTMYCGTWF4-2003:Chapter_4.Arguments_for._imitation_or_research?-194] Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 4 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย ... ก่อตั้งขึ้นจากการเลียนแบบ [taqlid] หรือจากการค้นคว้า [tahqiq]?

[MTMYCGTWF5-2003:Chapter_5.Concept,_Absolute_Guardianship._Marja‘iyyah_and_wilayat_al-faqih-195] เมสบาห์-ยาซดี, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย มาร์จาอิยะห์และวิลายาต อัล-ฟาคิห์

[MTMYCGTWF5-2003:Chapter_5._..._Absolute_Guardianship._Marja‘iyyah_and_wilayat_...-196] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2010: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย มาร์จาอิยะห์และวิลายาตอัลฟาคิห์

[Vaezi-what-absolute-2004-197] เวซี, อาเหม็ด (2004) “วิลลายัต อัล-ฟากีฮ์ คืออะไร อัล-วิลลายัต อัล-มุตลาเกาะ” ความคิดทางการเมืองของชีอะห์ ออนไลน์: ศูนย์อัลอิสลาม/ศูนย์อิสลามแห่งอังกฤษ. สืบค้นเมื่อ22 มีนาคม 2566 .

[KEA1993:57-198] อับราฮัมมิอัน, โคมัยนีนิสม์, 1993: หน้า 57

[KEA1993:55-199] อับราฮัมมิอัน, ลัทธิโคมัยนี, 1993: หน้า 55

[Shahir_Shahidsaless-201] Shahir Shahidsaless (3 กันยายน 2015). "The Khobar Towers bombing: Its perpetrators and political fallout". Middle East Eye . สืบค้นเมื่อ19 พฤษภาคม 2021 .

[IaR1981:55-6-202] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 55-6

[MTMYCGTWF5-2003:Chapter_5.Concept_..._Absolute_Guardianship._Absolute_Guardianship-203] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2003: บทที่ 5. แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย การปกครองโดยสมบูรณ์

[205] Olivier Roy (1994). ความล้มเหลวของอิสลามทางการเมืองแปลโดย Carol Volk. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด หน้า 179

[KEA1993:33-208] อับราฮัมมิอัน, โคมัยนีนิสม์, 1993: หน้า 33

[MTMYCGTWF5-2003:Chapter_5.Absolute_Guardianship._Most_Qualified-210] Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2010: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย ... 'การปกครองนักกฎหมาย' หรือ 'การปกครองนักกฎหมายที่มีคุณสมบัติเหมาะสมที่สุด'?

[MTMYCGTWF3-2003:Chapter-3-Role,_correct-211] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2003: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม การค้นหามุมมองที่ถูกต้อง ...

[MTMYCGTWF5-2003:Chapter_5._Concept_Absolute._Absolute_Guardianship-212] Mesbah-Yazdi, การมองผ่านๆ ..., 2003: บทที่ 5 แนวคิดเรื่องการปกครองโดยสมบูรณ์ของนักกฎหมาย การปกครองโดยสมบูรณ์

[Borden-2016-213] Borden, Emma (9 กุมภาพันธ์ 2016). "ทุกสิ่งที่คุณต้องรู้เกี่ยวกับการเลือกตั้งสภาผู้เชี่ยวชาญของอิหร่าน". Brookings . สืบค้นเมื่อ14 สิงหาคม 2022 .

[MTMYCGTWF2-2003:Chapter-2-Relationship_between._..._Early_development-215] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2010: บทที่ 2 ความสัมพันธ์ระหว่างศาสนากับการเมือง การพัฒนาในช่วงแรกของลัทธิฆราวาส

[MTMYCGTWF3-2003:Chapter_3:_The_Role_of_the_People_..._Reviewing_and_commenting...-216] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2003: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม ทบทวนและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับมุมมองอื่น ๆ สองมุมมอง

[MTMYCGTWF3-2003:Chapter-3-Role_of_the_People._Reviewing_and_commenting-217] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม การตรวจสอบและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับมุมมองอื่น ๆ สองมุมมอง

[MTMYCGTWF3-2003:Chapter-3-Role_of_the_People._Role_of_the_People-218] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance, 2010: บทที่ 3: บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม บทบาทของประชาชนในรัฐบาลอิสลาม

[MTMYCGTWF6-2003:Chapter_6._Assembly_of_Experts,_problem_of_circularity-219] Mesbah-Yazdi, A Cursory Glance ..., 2010: บทที่ 6: การประชุมของผู้เชี่ยวชาญและ Wilayat al-Faqih ปัญหาของวงจร

[IaR1981:54-220] โคมัยนี, รัฐบาลอิสลาม, 1981: หน้า 54

[IBTREA1982:534-5-221] อับราฮัมมิอาน, อิหร่านระหว่างการปฏิวัติสองครั้ง, 1982: หน้า 534-5

[222] จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อกลุ่มอิสลามิสต์ยึดอำนาจ? กรณีของอิหร่าน (อัญมณีแห่งอิสลามิสต์)

[223] Jahangir Amuzegar, `The Iranian Economy before and after the Revolution,` Middle East Journal 46, ฉบับที่ 3 (ฤดูร้อน 1992): 421), อ้างจาก Reinventing Khomeini : The Struggle for Reform in Iran โดย Daniel Brumberg, University of Chicago Press, 2001 หน้า 130)

[225] Sciolino, Elaine (ราวปี 2000) กระจกเปอร์เซีย: ใบหน้าที่เลื่อนลอยของอิหร่าน Simon and Schuster หน้า 327 ISBN 9780743217798-

[227] การปฏิวัติครั้งสุดท้าย โดย Robin Wright c2000, หน้า 279

[229] (หน้า 126 ในนามของพระเจ้า: ทศวรรษของโคมัยนี โดยโรบิน ไรท์ ประมาณปี 1989)

[230] Tehran Radio, 20 กรกฎาคม 1988 จาก Khomeini: Life of the Ayatollah โดย Baqer Moin, หน้า 267

[233] Arjomand, Turban for the Crown (1988), หน้า 173

[KEA1993:34-5-234] Abrahamian, Khomeinism, 1993: หน้า 34-5

[Künkler-2010-6-7-236] Künkler, Mirjam (24 พฤษภาคม 2010). ศาลพิเศษของคณะสงฆ์และการปราบปรามคณะสงฆ์ฝ่ายค้านในอิหร่าน. หน้า 6–7 . สืบค้นเมื่อ4 กุมภาพันธ์ 2023 .

[Mamouri-dueling-2018-237] อับ มามูรี, อาลี (11 เมษายน พ.ศ. 2561). “อยาตุลลอฮฺผู้ดวลกัน” อัล-มอนิเตอร์. สืบค้นเมื่อ8 สิงหาคม 2565 .

[Mohammad-splt-10-11-2015-238] Mohammad, Ali (10 พฤศจิกายน 2015). "Shia split: Sistani and Khamenei clash over Iraq's future". The New Arab . สืบค้นเมื่อ19 กรกฎาคม 2023 .

[239] รอยแยกที่ขยายกว้างขึ้นในหมู่นักบวชของอิหร่าน เก็บถาวร 2 กุมภาพันธ์ 2019 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน nytimes.com

[IKGotJVeF:91-240] โคมัยนี, การปกครองของนักกฎหมาย, nd: หน้า 91

[Künkler-2010-49-241] Künkler, Mirjam (24 พฤษภาคม 2010). ศาลพิเศษของคณะสงฆ์และการปราบปรามคณะสงฆ์ฝ่ายค้านในอิหร่าน. หน้า 49–50. doi :10.2139/ssrn.1505542 . สืบค้นเมื่อ4 กุมภาพันธ์ 2023 .

[Künkler-2010-2-242] Künkler, Mirjam (24 พฤษภาคม 2010). ศาลพิเศษของคณะสงฆ์และการปราบปรามคณะสงฆ์ฝ่ายค้านในอิหร่าน. หน้า 2. doi :10.2139/ssrn.1505542 . สืบค้นเมื่อ4 กุมภาพันธ์ 2023 .

[243] "อัล-บะบู อัล-ฮาดี 'อะชัร โดย 'อัลลอฮ์ อัล-ฮิลลี หน้า 12".

[Sheikh_al-Mufid_in_al-Muqni'a_(p.810)2-244] ชีคอัล-มุฟิด ในอัล-มุกนีอา (หน้า 810)

[245] Watling, Jack (22 ธันวาคม 2016). "The Shia Militias of Iraq". The Atlantic . สืบค้นเมื่อ24 กุมภาพันธ์ 2017 .

[WotR-2016-246] AL-KHOEI, HAYDER (8 กันยายน 2016). "POST-SISTANI IRAQ, IRAN, AND THE FUTURE OF SHIA ISLAM". War on the Rocks . สืบค้นเมื่อ18 กรกฎาคม 2023 .

[ABIM-view-2022-247] "วิลายัต อัล-ฟากีห์ ในทัศนะของอยาตุลลอฮ์ ซัยยิด อาลี อัล-ซิสตานี". ภารกิจอิสลามอะห์ลุลบัยต์ 8 ตุลาคม 2565 . สืบค้นเมื่อ6 มีนาคม 2566 .

[248] "คำถามที่ 1". Al-Sistani . สืบค้นเมื่อ5 มิถุนายน 2011 .. อ้างจากMAVANI, HAMID (กันยายน 2011) "แนวคิดการปกครองของ Ayatullah Khomeini (wilayat al-faqih) และหลักคำสอนชีอะห์แบบคลาสสิกเกี่ยวกับอิหม่าม" Middle Eastern Studies . 47 (5): 811. doi :10.1080/00263206.2011.613208. JSTOR 23054264. S2CID 144976452 . สืบค้นเมื่อ6 มีนาคม 2023 .

[249] "ولاية الفقيه - الاستفتاءات - موقع مكتب سماحة المرجع الديني الاعلى السيد علي الحسيني السيستاني (دام ظله)". www.sistani.org สืบค้นเมื่อ 29 กรกฎาคม 2565 .

[250] Filkins, Dexter (24 มกราคม 2005). "Shiites in Iraq Say Government Will Be Secular". The New York Times . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 ตุลาคม 2014 . สืบค้นเมื่อ19 กุมภาพันธ์ 2017 .

[251] "ชีคอิรักดิ้นรนเพื่อคะแนนเสียงและต่อต้านประเพณีทางศาสนา" The Washington Post . เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 มกราคม 2016 . สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2015 .

[252] กิตาบ อัล-บัยอะฮ์ เล่ม 2 หน้า 640

[253] القلم محمد علي الرباني, ص ١٠٣ al-Ijtihad wa al-Taqlid wa al-Ehtiyat - หลักสูตรขั้นสูงของ al-Sistani เรียบเรียงโดย Mu ฮัมหมัด อาลี อัล-รอบบานี (taghrirat.net) (ในภาษาอาหรับ ) (ฮ.ศ. 1437 เอ็ด) พี 103.

[254] القلم محمد علي الرباني, ص ١٢٨ al-Ijtihad wa al-Taqlid wa al-Ehtiyat - หลักสูตรขั้นสูงของ al-Sistani เรียบเรียงโดย Mu ฮัมหมัด อาลี อัล-รอบบานี (taghrirat.net) (ในภาษาอาหรับ ). (ฮ.ศ. 1437 เอ็ด) พี 128.

[255] القلم محمد علي الرباني, ص ١٢٩ al-Ijtihad wa al-Taqlid wa al-Ehtiyat - หลักสูตรขั้นสูงของ al-Sistani เรียบเรียงโดย Mu ฮัมหมัด อาลี อัล-รอบบานี (taghrirat.net) (ในภาษาอาหรับ ). (ฮ.ศ. 1437 เอ็ด) พี 129.

[256] ttps://www.leader.ir/en/book/32/Practical-Laws-of-Islam (เทียบ Q 1057)

[257] ttps://www.leader.ir/en/book/32/Practical-Laws-of-Islam (เทียบ Q 1041)

[258] ttps://www.sistani.org/arabic/qa/0584/ (ดู Istefta #8)

[259] ttps://www.sistani.org/arabic/qa/0429/ (ดู Istefta #1)

[Nasr,_Vali_2006,_p.144-260] นาสร, วาลี, การฟื้นฟูชีอะห์ , นอร์ตัน, 2549, หน้า 144

[LotABM1999:158-261] โดย Moin, Khomeini, 1999: หน้า 158.

[262] ซัยยิด อบุล กาซิม อัล-มูซาวี อัล-โคอี, อัล ตันกีฮ์ ฟิ ชัรห์ อัล อูรวาติล วุษกา, กีตาบ อัล อิจติฮัด วา อัล ตักลิด (หน้า 360)

[263] "صراص النجاة - التبريزي, الميرزا جواد - کتابانه مدرسه فقاهت". lib.eshia.ir (ในภาษาเปอร์เซีย) สืบค้นเมื่อ2 มกราคม 2565 .

[FOOTNOTEHermann2013431-264] Hermann 2013, หน้า 431.

[265] "مرحوم آیت الله العظمی استوند کراسانی". akhund.blog.ir . สืบค้นเมื่อ 29 กรกฎาคม 2565 .

[Arjomand-1980-150-266] โมฮัมหมัด โฮเซน นาอินี, ตันบีห์ อัล-'อุมมา วา ตันซิห์ อัล-มิลลา , เอ็ม. ทาเลกานี, เอ็ด. (เตหะราน, 1955/1334) อ้างในArjomand, Said Amir (1980) "รัฐและระเบียบอิสลามของโคไมนี" อิหร่านศึกษา . 13 (1/4): 150. ดอย :10.1080/00210868008701568. จสตอร์ 4310339 . สืบค้นเมื่อ6 สิงหาคม 2565 .

[267] ^ " จำนวนผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นในซิสถานและบาลูจิสถาน ขณะที่การจลาจลยังคงดำเนินต่อไปท่ามกลางการปิดอินเทอร์เน็ต" ศูนย์สิทธิมนุษยชนในอิหร่าน 1 มีนาคม 2021 สืบค้นเมื่อ16 ธันวาคม 2022

[268] "ชาวบาลูจิในปากีสถานประท้วงการปฏิบัติต่อพี่น้องชาติพันธุ์ของอิหร่านหลังเกิดเหตุยิงกันที่ชายแดน" Radio Free Europe/Radio Liberty . 4 มีนาคม 2021 . สืบค้นเมื่อ16 ธันวาคม 2022 .