Jump to content

Լիբերալ պահպանողականություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լիբերալ պահպանողականություն
քաղաքական գաղափարախոսություն, դպրոց Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիա• գաղափարախոսություն
 • քաղաքական գաղափարախոսություն
  • պահպանողականություն Խմբագրել Wikidata

Լիբերալ պահպանողականություն (անգլ.՝ Liberal conservatism), քաղաքական գաղափարախոսություն, որը համատեղում է պահպանողական քաղաքականությունը լիբերալ դիրքորոշումների հետ, հատկապես տնտեսական, բայց նաև սոցիալական և էթիկական հարցերի վերաբերյալ[1], այն ներկայացնում է լիբերալիզմի ուժեղ ազդեցության տակ գտնվող քաղաքական պահպանողականության տեսակ:

Գաղափարախոսությունը ներառում է տնտեսության մեջ կառավարության նվազագույն միջամտության դասական լիբերալ տեսակետը, ըստ որի անհատները պետք է ազատ մասնակցեն շուկայում և ստեղծեն հարստություն՝ առանց կառավարության միջամտության[2]: Այնուամենայնիվ լիբերալ պահպանողականները կարծում են, որ անհատները չեն կարող հիմնովին կախված լինել կյանքի այլ ոլորտներում պատասխանատու գործելուց` հետևաբար, նրանք կարծում են, որ օրինականությունն ու կարգն ապահովելու համար անհրաժեշտ է ուժեղ պետություն և որ անհրաժեշտ են սոցիալական ինստիտուտներ՝ ազգի հանդեպ պարտքի և պատասխանատվության զգացում դաստիարակելու համար[2]: Լիբերալ պահպանողականները նաև պաշտպանում են քաղաքացիական ազատությունները, ինչպես նաև սոցիալապես պահպանողական որոշ դիրքորոշումներ: Նրանք տարբերվում են սոցիալական հարցերում, ոմանք սոցիալապես պահպանողական են, իսկ մյուսները՝ սոցիալապես ազատական, թեև բոլոր ազատական պահպանողականները լայնորեն պաշտպանում են օրենքի գերակայությունը քաղաքացիական իրավունքների, սոցիալական հավասարության և շրջակա միջավայրի վերաբերյալ[3][4]: Սա հավասարեցվում է խմբային միաբանվածության և հանդուրժող հասարակության ստեղծմանը` անհատական պատասխանատվության բարձր մակարդակով և պակաս անհավասարությամբ[5]։

Լիբերալ պահպանողականությունը կիսում է դասական ազատական դրույթները՝ նվիրվածություն ինդիվիդուալիզմին, հավատք նեգատիվ ազատության հանդեպ, թեթև կարգավորվող ազատ շուկան և նվազագույն օրենքի գերակայությունը[6]։ Մի շարք մեկնաբաններ հայտարարել են, որ 1980-ականներին պահպանողական շատ հոսանքներ, ինչպիսին էր, օրինակ, Թեչերիզմը[2], երիտասարդացած դասական լիբերալներ են եղել[6]։ Այնուամենայնիվ, ի տարբերություն դասական լիբերալիզմի, կա ավելի ուժեղ սոցիալական օրակարգ և պետական միջամտության ավելի մեծ աստիճանի աջակցություն, հատկապես սոցիալական կյանքի որոշ ոլորտներում, որոնք լիբերալ պահպանողականների կարծիքով չպետք է ենթարկվեն շուկայական ուժերին[6]։ Ինչ վերաբերում է ընտանիքին, սեռականությանը, առողջությանը և կրթությանը, դրանք կամ միշտ պետք է պարբերաբար կարգավորվեն, կամ նվազագույն կերպով պաշտպանված լինեն պետության կողմից[6]։

Ընդհանուր ակնարկ, սահմանումներ և օգտագործում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պահպանողականությունը և ազատականությունը տարբեր դարերում ժամանակի ընթացքում տարբեր իմաստներ են ունեցել: Լիբերալ պահպանողականություն տերմինը օգտագործվել է միանգամայն տարբեր ձևերով: Այն սովորաբար հակադրվում է արիստոկրատական պահպանողականությանը, որը հավասարության սկզբունքը համարում է մարդկային էության հետ անհամապատասխան մի բան և փոխարենը շեշտում է բնական անհավասարության գաղափարը: Քանի որ պահպանողականները դեմոկրատական երկրներում ընդունել են տիպիկ ազատական ինստիտուտներ, ինչպիսիք են օրենքի գերակայությունը, մասնավոր սեփականությունը, շուկայական տնտեսությունը և սահմանադրական ներկայացուցչական կառավարությունը, ազատական պահպանողականության լիբերալ տարրը պահպանողականների միջև փոխհամաձայնություն է ձեռք բերել: Որոշ երկրներում, ինչպիսիք են Միացյալ Թագավորությունը և Միացյալ Նահանգները, լիբերալ պահպանողականություն տերմինը հասկացվել է պարզապես որպես պահպանողականություն ժողովրդական մշակույթում[7], ինչը ոգևորել է որոշ պահպանողականների, որոնք ավելի ուժեղ դասական-ազատական արժեքներ են ընդունում, սկաայն նրանք նախընտրել են իրենց անվանել ազատականներ[8]։ Այնուամենայնի, կան տարբերություններ դասական լիբերալների և ազատականների միջև[9]։

Իրենց ազատական և ազատ շուկայական սկզբունքների ընդունմամբ եվրոպացի լիբերալ պահպանողականները հստակորեն տարբերվում են ազգային-պահպանողական, լիովին սոցիալապես պահպանողական և/կամ բացարձակ պոպուլիստական հայացքներ ունեցողներից, նաև աջ պոպուլիստական կողմնորոշում ունեցողներից: Լիբերալ լինելը հաճախ ենթադրում է շեշտը դնել ազատ շուկայական տնտեսության և անհատական պատասխանատվության հավատի վրա,, քաղաքացիական իրավունքների պաշտպանության և սահմանափակ բարեկեցության պետության աջակցության հետ մեկտեղ: Համեմատած աջ կենտրոնամետ այլ քաղաքական ուժերի հետ, ինչպիսին է քրիստոնեական դեմոկրատիան՝ ազատական պահպանողականները սոցիալապես ավելի քիչ պահպանողական են և ավելի տնտեսապես ազատական՝ պաշտպանելով ցածր հարկերը և նվազագույն պետական միջամտությունը տնտեսության մեջ: Կարելի է նկատել որոշ տարածաշրջանային սորտեր և առանձնահատկություններ՝

Եվրոպական մակարդակով քրիստոնյա դեմոկրատները և ամենալիբերալ պահպանողականները կապված են Եվրոպական ժողովրդական կուսակցությանը (ԵԺԿ), իսկ լիբերալները (ներառյալ պահպանողական և սոցիալական լիբերալները) Լիբերալների և դեմոկրատների դաշինք հանուն Եվրոպայի կուսակցությանը հետ(ALDE կուսակցություն): Այս համատեքստում ավանդաբար որոշ քրիստոնեա-դեմոկրատական կուսակցություններ (օրինակ՝ Քրիստոնեա-դեմոկրատական և Ֆլամանդական Բելգիայում, Քրիստոնեա-դեմոկրատական կոչը Նիդեռլանդներում, Քրիստոնեա-դեմոկրատական միությունը Գերմանիայում և Ժողովրդական կուսակցությունը Ավստրիայում) գրեթե չեն տարբերվում այլ լիբերալներից: Մյուս կողմից, ավելի նոր լիբերալ-պահպանողական կուսակցությունները (օրինակ՝ Նոր դեմոկրատիան Հունաստանում, Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունը Պորտուգալիայում, Ժողովրդական կուսակցությունը Իսպանիայում, Ազատության ժողովուրդը Իտալիայում,Համաժողովրդական շարժման միությունը /Ֆրանսիայի հանրապետականները և Արևելյան բլոկին և Հարավսլավիային նախկինում պատկանող երկրներից աջ կենտրոնամետ կուսակցությունների մեծ մասը չեն ընդունել ավանդական պիտակները, սակայն նրանց գաղափարախոսությունները նաև պահպանողականության, քրիստոնեական դեմոկրատիայի և լիբերալիզմի միախառնուրդ են։

Ժամանակակից եվրոպական դիսկուրսում լիբերալ պահպանողականությունը սովորաբար ներառում է աջ կենտրոնամետ քաղաքական հայացքներ, որոնք գոնե որոշ չափով մերժում են սոցիալական պահպանողականությունը: Այս դիրքորոշումը կապված է նաև սոցիալական ապահովության ցանցի և բնապահպանության չափավոր ձևերի աջակցության հետ (տես նաև կանաչ պահպանողականություն և կանաչ լիբերալիզմ ): Լիբերալ պահպանողականության այս բազմազանությունը պաշտպանվել է սկանդինավյան պահպանողականների կողմից (Շվեդիայի Չափավոր կուսակցությունը, Նորվեգիայի Պահպանողական կուսակցությունը և Ֆինլանդիայի Ազգային կոալիցիոն կուսակցությունը ), որոնք պայքարում են իրենց աջ պոպուլիստների մրցակցության դեմ և չեն ներառում քրիստոնյա դեմոկրատներին և երբեմն Բրիտանական Պահպանողական կուսակցությունը: 2010 թվականին վարչապետի պաշտոնը ստանձնելուց անմիջապես հետո տված հարցազրույցում Դեյվիդ Քեմերոնը ներկայացել է որպես լիբերալ պահպանողական[10]։ 2006 թվականին կուսակցական կոնֆերանսում իր առաջին ելույթի ժամանակ Քեմերոնը դա սահմանել է որպես հավատք անհատի ազատության և մարդու իրավունքների հանդեպ, բայց թերահավատորեն է վերաբերվել«աշխարհը վերակառուցելու մեծ ծրագրերին»[11]։

Առնչություն ամերիկյան պահպանողականության հետ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգներում պահպանողականները հաճախ համատեղում են դասական լիբերալների տնտեսական ինդիվիդուալիզմը պահպանողականության բուրկեյան ձևի հետ, որն ընդգծում է տղամարդկանց միջև բնական անհավասարությունները, մարդկային վարքագծի իռացիոնալությունը՝ որպես մարդկային դրդապատճառի հիմք՝ դեպի կարգ ու կայունություն և բնական իրավունքների մերժում, այն հանդիսանում է իշխանության հիմքը[12]։ Այլ տեսանկյունից ամերիկյան պահպանողականությունը («պահպանողականության և դասական լիբերալիզմի հիբրիդը») բարձրացրել է բուրկեյան պահպանողականության երեք դրույթները, այն է՝ անվստահությունը պետության իշխանության նկատմամբ, ազատության նախապատվությունը հավասարության նկատմամբ և հայրենասիրությունը՝ մերժելով մնացած երեք դրույթները, մասնավորապես հավատարմություն ավանդական ինստիտուտներին և հիերարխիաներին, թերահավատություն առաջընթացի և էլիտարության նկատմամբ[13]։ Հետևաբար ԱՄՆ-ում չի օգտագործվում լիբերալ պահպանողականություն տերմինը։ Ժամանակակից ամերիկյան լիբերալիզմը միանգամայն տարբերվում է եվրոպական լիբերալիզմից և զբաղեցնում է քաղաքական սպեկտրի ձախ կենտրոնը` ի տարբերություն եվրոպական շատ երկրների, որտեղ լիբերալիզմը հաճախ ավելի շատ կապված է ցենտրիզմի և աջ ցենտրիզմի հետ, մինչդեռ սոցիալ դեմոկրատիան կազմում է ձախակողմյան ցենտրիզմի զգալի մասը։ Հակառակը գործում է Լատինական Ամերիկայում, որտեղ տնտեսապես լիբերալ պահպանողականությունը հաճախ պիտակվում է նեոլիբերալիզմի անվան տակ՝ ինչպես ժողովրդական մշակույթում, այնպես էլ ակադեմիական դիսկուրսում[14]։

Ամերիկյան ազատական պահպանողականությունն ավելի շատ կենտրոնանում է ազատական տնտեսական սկզբունքների և պահպանողական մշակութային սկզբունքների վրա, սակայն եվրոպական լիբերալ պահպանողականության սոցիալական դիրքորոշումները մյուս կողմից ավելի սերտ կապված են հարաբերական առաջադիմության հետ, քան ավանդական պահպանողականությունը[15]։ Ամերիկյան նեոկոնսերվատիզմը երբեմն Եվրոպայում նույնականացվում է լիբերալ պահպանողականությանը հետ[16]։ Այնուամենայնիվ Փիթեր Լոուլերը նեոպահպանողականությունը Միացյալ Նահանգներում դիտարկել է որպես պահպանողական լիբերալիզմ և այն առանձնացրել լիբերալ պահպանողականությունից: Ֆիսկալ պահպանողականությունը նույնպես դասական լիբերալիզմի վրա արմատացած գաղափար է:

Դասական պահպանողականություն և տնտեսական լիբերալիզմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժոզեֆ դե Մեյստր (1753–1821)

Պատմականորեն 18-րդ և 19-րդ դարերում պահպանողականությունը ներառել է սկզբունքների մի շարք, որոնք հիմնված են եղել հաստատված ավանդույթների նկատմամբ մտահոգության, հեղինակության և կրոնական արժեքների նկատմամբ հարգանքի վրա: Ավանդապաշտական կամ դասական պահպանողականության այս ձևը հաճախ համարվում է հետլուսավորչական դարաշրջանում Ժոզեֆ դե Մեյստրի գրվածքների օրինակը: Ժամանակակից լիբերալիզմը, որն այժմ կոչվում է դասական լիբերալիզմ, պաշտպանել է ինչպես անհատների քաղաքական ազատությունը, այնպես էլ տնտեսական ոլորտում ազատ շուկան: Նման գաղափարները տարածել են Ջոն Լոկը, Մոնտեսքյոն, Վոլտերը, Ժան-Ժակ Ռուսոն, Բեն Ֆրանկլինը, Թոմաս Ջեֆերսոնը, Թոմաս Փեյնը, Էդվարդ Գիբոնը, Դեյվիդ Հյումը, Ադամ Սմիթը, Ջերեմի Բենթեմը և Ջոն Ստյուարտ Միլը, որոնք համապատասխանաբար հիշվում են որպես լիբերալիզմի հայրեր, ներառյալ տնտեսական լիբերալիզմը, եկեղեցու և պետության տարանջատումը, սոցիալական ազատականությունը և ուտիլիտարիզմը:

Ալեքսիս դե Տոկվիլ

Ըստ գիտնական Էնդրյու Վինսենթի՝ լիբերալ պահպանողականության մաքսիմն է՝ «տնտեսագիտությունը քաղաքականությունից առաջ է»-ն[6]։ Մյուսներն ընդգծում են պատմական փոփոխությունների բաց լինելը և բռնակալ մեծամասնության կասկածանքը, որոնք հետևում են այնպիսի հեղինակների, ինչպիսիք են Էդմունդ Բուրկը և Ալեքսիս դե Տոկվիլը[17], անհատական ազատությունները և ավանդական առաքինությունները գովաբանելու հիմքը՝ որպես ներկայիս լիբերալ պահպանողականության հիմք, որը կարելի է տեսնել Ռայմոնդ Արոնի և Մայքլ Օակշոթի աշխատություններում: Այնուամենայնիվ ընդհանուր համաձայնություն կա, որ սկզբնական լիբերալ պահպանողականները նրանք են, ովքեր համատեղում են պահպանողական սոցիալական վերաբերմունքը տնտեսապես ազատական հայացքի հետ՝ տղամարդկանց միջև բնական անհավասարությունների նախկին արիստոկրատական ըմբռնումը հարմարեցնելով մերիտոկրատիայի կանոնին՝ առանց ուղղակիորեն քննադատելու ծննդյան արտոնությունները, քանի դեռ անհատի ազատությունները երաշխավորված են եղել։ Ժամանակի ընթացքում արևմտյան աշխարհի պահպանողականների մեծամասնությունը սկսել է որդեգրել ազատ շուկայական տնտեսական գաղափարներ, երբ Արդյունաբերական հեղափոխությունը զարգացել է և միապետությունը, արիստոկրատիան և հոգևորականությունը կորցրել են իրենց հարստությունն ու իշխանությունը, այնքանով, որ նման գաղափարներն այժմ ընդհանուր առմամբ համարվում են պահպանողականության մաս: Այնուամենայնիվ լիբերալ տերմինը շատ երկրներում օգտագործվում է ազատ շուկայական տնտեսական հայացքներ ունեցողներին բնութագրելու համար: Այդպես եղել է մայրցամաքային Եվրոպայում[18], Ավստրալիայում[19] և Լատինական Ամերիկայում[20]։

Լիբերալ-պահպանողական կուսակցություններ կամ կուսակցություններ՝ լիբերալ-պահպանողական խմբակցություններով

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական կուսակցություններ կամ խմբակցություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Բրազիլիա Բրազիլիա` Դեմոկրատական Սոցիալական Կուսակցություն, Դեմոկրատներ[89],
  • Կանադա Կանադա՝ Կանադայի առաջադիմական պահպանողական կուսակցություն
  • Չեխիա Չեխիա՝ Քաղաքացիական դեմոկրատական դաշինք[90], Ազատության միություն – Դեմոկրատական միություն[91], Ռեալիստներ[92],
  • Էստոնիա Էստոնիա՝ Res Publica Party
  • Ֆրանսիա Ֆրանսիա՝ Անկախների և գյուղացիների ազգային կենտրոն, Միություն Նոր Հանրապետության համար, Անկախ հանրապետականներ[93], Հեռանկարներ և իրականության ակումբներ, Դեմոկրատների միություն հանուն հանրապետության, Հանրապետական կուսակցություն, հանրահավաք հանուն հանրապետության, միություն հանուն ֆրանսիական ժողովրդավարության[94], միություն: համաժողովրդական շարժման համար[95],
  • Գերմանիա Գերմանիա՝ Ազատ պահպանողական կուսակցություն
  • Հնդկաստան Հնդկաստան՝ Swatantra Party[96],
  • Իսրայել Իսրայել՝ գեներալ սիոնիստներ[97],
  • Իտալիա Իտալիա՝ Forza Italia[98], Ազատության ժողովուրդ[99][100], Տիրոլյան Հայրենիք կուսակցություն[101], Իտալիայի լիբերալ կուսակցություն[102],
  • Ճապոնիա Ճապոնիա՝ Ճապոնիայի նոր կուսակցություն[103], Նոր կուսակցություն Սակիգակե[104], Ճապոնիայի դեմոկրատական կուսակցություն (խմբակցություններ)[105],
  • Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա՝ շարժում հանուն փոփոխությունների
  • Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա՝ Միացյալ ապագա[106],
  • Լեհաստան Լեհաստան՝ Պահպանողական ժողովրդական կուսակցություն[107],
  • Ռումինիա Ռումինիա՝ Ռումինիայի դեմոկրատական կոնվենցիա, Դեմոկրատական լիբերալ կուսակցություն
  • Սերբիա Սերբիա՝ G17 Plus
  • Սլովակիա Սլովակիա՝ Սլովակիայի դեմոկրատական և քրիստոնեական միություն – Դեմոկրատական կուսակցություն
  • Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա՝ Bareunmirae Party[108][109],
  • Իսպանիա Իսպանիա՝ Լիբերալ-Պահպանողական կուսակցություն
  • Թուրքիա Թուրքիա՝ դեմոկրատական կուսակցություն (պատմական)[110],

Նշումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Այն 1990-ականներին և մինչ 1990-ականները նկարագրվել է որպես ազատական կամ պահպանողական-լիբերալ կուսակցություն և Աբեի երկրորդ կաբինետի առաջ նկարագրվել է որպես լիբերալ-պահպանողական, սակայն 2012 թվականից ի վեր այն հակասական է եղել՝ կապված ուլտրանացիոնալիզմի և ֆաշիզմի հետ (Դրա հիմնական անդամները կապված են ծայրահեղ աջակողմյան Նիփոն Քայգիի հետ)[53][54],
  2. ↑ ԱԶԿ-ն նկարագրվում է որպես լիբերալ-պահպանողական և պահպանողական-լիբերալ, սակայն հակասություններ կան, որ այն ալլիբերալ է[86]։

,

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Nordsieck, Wolfram (2020). «Content». Parties and Elections in Europe.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 McAnulla, 2006
  3. ↑ Gibbon, Gary (7 October 2015). «David Cameron tries to return to his liberal Conservatism mission». Channel 4 News.
  4. ↑ «What was David Cameron's Conservatism? (overview)». Britpolitics.
  5. ↑ Redford, Pete. «Cameron and Welfare: Questioning the liberal Conservatism project» (PDF). LSE Research Online.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Vincent, 2009
  7. ↑ Johnston, 2007, էջ 155
  8. ↑ ,Grigsby, Ellen: Analyzing Politics: An Introduction to Political Science. Cengage Learning, 2011.
  9. ↑ van de Haar, 2015, էջ 71
  10. ↑ Cameron, David (2010-05-16). «I am a Liberal Conservative». BBC. Վերցված է 18 August 2012-ին.
  11. ↑ ,"Full text of David Cameron's speech to the Conservative Party conference", BBC, October 2006
  12. ↑ ,Grigsby, Ellen: Analyzing Politics: An Introduction to Political Science. Cengage Learning, 2011. p.106-112
  13. ↑ Wooldridge, Adrian; Micklethwait, John (2011). The Right Nation: Why America is Different. Penguin Books Limited. ISBN 9780241958896 – via Google Books.
  14. ↑ ,Bethell, Leslie: The Cambridge History of Latin America: Latin America since 1930. Cambridge University Press, 1991.
  15. ↑ Francesco Giubilei; Dmytro Finberg; Leonid Sinchenko, eds. (2021). The History of European Conservative Thought. Simon and Schuster. էջ 25. ISBN 9781621579106.
  16. ↑ Oleksii Stus; Dmytro Finberg; Leonid Sinchenko, eds. (2021). Ukrainian Dissidents: An Anthology of Texts. Rowman & Littlefield. էջ 346. ISBN 9783838215518. «The tendency of neoconservatism (liberal conservatism) is most clearly represented by the literary ...»
  17. ↑ ,Lakoff, Sandoff, "Tocqueville, Burke, and the Origins of Liberal Conservatism." The review of politics 60(3), pp. 435–464, 1998. doi:10.1017/S003467050002742X
  18. ↑ Slomp, Hans (2011-09-26). Europe, a Political Profile: An American Companion to European Politics - Hans Slomp - Google Books. Abc-Clio. էջեր 106–108. ISBN 9780313391828.
  19. ↑ Goldfarb, Michael (20 July 2010). «Liberal? Are we talking about the same thing?». BBC News. Վերցված է 6 July 2016-ին.
  20. ↑ MacLean, James. «"The Two Meanings of "Liberalism"». Արխիվացված է օրիգինալից 20 July 2016-ին. Վերցված է 6 July 2016-ին.
  21. ↑ ,http://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2013/04/bn1.pdf Կաղապար:Bare URL PDF
  22. ↑ Casal Bértoa, Fernando; Dumont, Patrick (2022). Party Politics in European Microstates. Routledge. էջ 184. ISBN 978-1-315-20677-6. Վերցված է 2023-04-13-ին.
  23. ↑ ,Sergio D. Morresi & Gabriel Vommaro, The Difficulties of the Partisan Right in Argentina: The Case of the PRO Party Արխիվացված 2016-03-03 Wayback Machine, Draft, March 2013
  24. ↑ Nicole A. Thomas; Tobias Loetscher; Danielle Clode; Mike Nicholls (May 2, 2012). «Right-Wing Politicians Prefer the Emotional Left». PLOS ONE. 7 (5): 4. Bibcode:2012PLoSO...736552T. doi:10.1371/journal.pone.0036552. PMC 3342249. PMID 22567166. «The Liberal Party of Australia has an ideology in line with liberal conservatism and is therefore right of centre.»
  25. ↑ Ralph P Güntzel (2010). Understanding "Old Europe": An Introduction to the Culture, Politics, and History of France, Germany, and Austria. Tectum Wissenschaftsverlag. էջ 162. ISBN 978-3-8288-5300-3.
  26. ↑ Janusz Bugajski (2002). Political Parties of Eastern Europe: A Guide to Politics in the Post-Communist Era. M.E. Sharpe. ISBN 978-1-56324-676-0.
  27. ↑ Maipose, Gervase S. (2008). «Policy and Institutional Dynamics of Sustained Development in Botswana». Commission on Growth and Development (35): 20–21.
  28. ↑ Paul Lewis (2002). Political Parties in Post-Communist Eastern Europe. Routledge. էջ 53. ISBN 978-1-134-63437-8.
  29. ↑ Michel Ducharme; Jean-François Constant, eds. (2009). Liberalism and Hegemony: Debating the Canadian Liberal Revolution. Springer Nature. էջ 150. ISBN 9780802098825.
  30. ↑ Arceneaux, Craig; Pion-Berlin, David (2005), Transforming Latin America: The International And Domestic Origins Of Change, University of Pittsburgh Press, էջ 148
  31. ↑ John Nagle; Alison Mahr (1999). Democracy and Democratization: Post-Communist Europe in Comparative Perspective. SAGE Publications. էջ 188. ISBN 978-0-7619-5679-2.
  32. ↑ Elizabeth Bakke (2010). «Central and Eastern European party systems since 1989». In Sabrina P. Ramet (ed.). Central and Southeast European Politics since 1989. Cambridge University Press. էջ 78. ISBN 978-1-139-48750-4.
  33. ↑ Otto Eibl; Michal Pink (2016). «Election Results, Candidate Lists and the Framing of Campaigns». In Ruxandra Boicu; Silvia Branea; Adriana Stefanel (eds.). Political Communication and European Parliamentary Elections in Times of Crisis: Perspectives from Central and South-Eastern Europe. Palgrave Macmillan UK. էջ 258. ISBN 978-1-137-58591-2.
  34. ↑ «Portret tjedna/Andrej Plenković, kandidat za šefa HDZ-a: Salonski političar i HDZ-ov liberal, antipod Karamarku». 25 June 2016.
  35. ↑ Nordsieck, Wolfram (2019). «Denmark». Parties and Elections in Europe.
  36. ↑ Kjetil Duvold (2017). «When Left and Right is a Matter of Identity: Overlapping Political Dimensions in Estonia and Latvia». In Andrey Makarychev; Alexandra Yatsyk (eds.). Borders in the Baltic Sea Region: Suturing the Ruptures. Springer. էջ 132. ISBN 978-1-352-00014-6.
  37. ↑ Mads Dagnis Jensen (2015). «The Nordic Countries and the European Parliament». In Caroline Howard Grøn; Peter Nedergaard; Anders Wivel (eds.). The Nordic Countries and the European Union: Still the Other European Community?. Routledge. էջ 89. ISBN 978-1-317-53661-1.
  38. ↑ «Finland—Political parties». Norwegian Centre for Research Data. Վերցված է 8 March 2019-ին.
  39. ↑ Nordsieck, Wolfram (2017). «France». Parties and Elections in Europe. Արխիվացված է օրիգինալից 24 April 2020-ին. Վերցված է 16 May 2020-ին.
  40. ↑ Martin Steven (2018). Mark Garnett (ed.). Conservatism in Europe – the political thought of Christian Democracy. Bloomsbury. էջ 96. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  41. ↑ Gordon Smith (1995). «The Moderate Right in the German Party System». In Peter H. Merkl (ed.). The Federal Republic of Germany at Forty-Five: Union without Unity. Peter Lang. էջ 269. ISBN 978-1-349-13520-2.
  42. ↑ Ricky Van Oers (2013). Deserving Citizenship: Citizenship Tests in Germany, the Netherlands and the United Kingdom. Martinus Nijhoff Publishers. էջ 263. ISBN 978-9-00-425107-6.
  43. ↑ Sylvia Kritzinger; Carolina Plescia; SKolja Raube; James Wilhelm; Jan Wouters, eds. (2020). Assessing the 2019 European Parliament Elections. Taylor & Francis. էջ 263. ISBN 9781000057263. «As in 2014, seven minor parties with vote shares below 5 per cent gained seats in the European Parliament, ranging from single-issue parties like the Animal Protection Party (one seat) or the Family Party (one seat) to the satirical 'Die Partei' (two seats) or the liberal-Conservative 'Free Voters'.»
  44. ↑ José María Magone (2003). The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union. Greenwood Publishing Group. էջ 148. ISBN 978-0-275-97787-0.
  45. ↑ Christina Bergqvist (1999). Equal Democracies?: Gender and Politics in the Nordic Countries. Nordic Council of Ministers. էջ 319. ISBN 978-82-00-12799-4.
  46. ↑ Agust Thor Arnason (2006). «The European Union Seen From the Top – A View of an Inside-Outsider». In Joakim Nergelius (ed.). Nordic and Other European Constitutional Traditions. BRILL. էջ 34. ISBN 978-90-474-0978-6.
  47. ↑ Kerstin Hamann; John Kelly (2010). Parties, Elections, and Policy Reforms in Western Europe: Voting for Social Pacts. Routledge. էջ 1980. ISBN 978-1-136-94986-9.
  48. ↑ Amnon Rapoport (1990). Experimental Studies of Interactive Decisions. Kluwer Academic. էջ 413. ISBN 0792306856. «Likud is a liberal-conservative party that gains much of its support from the lower and middle classes, and promotes free enterprise, nationalism, and expansionism.»
  49. ↑ Nordsieck, Wolfram (2018). «Italy». Parties and Elections in Europe.
  50. ↑ Karan, Pradyumna P. (2005), Japan in the 21st century: environment, economy, and society, University Press of Kentucky, ISBN 978-0813137773
  51. ↑ Omar Noman (2010). Responsible Development: Vulnerable Democracies, Hunger and Inequality. Routledge. էջ 123. ISBN 9781135180751.
  52. ↑ William D. Hoover (2011). William D. Hoover (ed.). Historical Dictionary of Postwar Japan, First Edition. Scarecrow Press. էջ 211. ISBN 978-0-8108-7539-5.
  53. ↑ «Beautiful Harmony: Political Project Behind Japan's New Era Name – Analysis». eurasia review. 16 July 2019. «The shifting dynamics around the new era name (gengō 元号) offers an opportunity to understand how the domestic politics of the LDP's project of ultranationalism is shaping a new Japan and a new form of nationalism.»
  54. ↑ «Shinzo Abe and the long history of Japanese political violence». The Spectator. 9 July 2022. Վերցված է 3 March 2023-ին. «As the French judge at the trial, Henri Bernard, noted, Japan's wartime atrocities 'had a principal author [Hirohito] who escaped all prosecution and of whom in any case the present defendants could only be considered accomplices.' The result was that whereas ultranationalism became toxic in post-war Germany, in Japan neo-fascism — centred around the figure of the emperor — retained its allure and became mainstream albeit sotto voce within Japan's ruling Liberal Democratic Party.»
  55. ↑ Kjetil Duvold (2017). «When Left and Right is a Matter of Identity: Overlapping Political Dimensions in Estonia and Latvia». In Andrey Makarychev; Alexandra Yatsyk (eds.). Borders in the Baltic Sea Region: Suturing the Ruptures. Springer. էջ 132. ISBN 978-1-352-00014-6.
  56. ↑ Janusz Bugajski (2002). Political Parties of Eastern Europe: A Guide to Politics in the Post-Communist Era. M.E. Sharpe. ISBN 978-1-56324-676-0.
  57. ↑ O'Toole, Gavin (2007). Politics Latin America. Pearson Education. էջ 383. ISBN 9781405821292.
  58. ↑ Abdo Baaklini; Guilain Denoeux; Springborg, Robert (1999), Legislative Politics in the Arab World: The Resurgence of Democratic Institutions, Lynne Riener, էջ 129
  59. ↑ Uribe Burcher, Catalina; Casal Bértoa, Fernando (15 November 2018). Political Finance in Mongolia: Assessment and Recommendations (PDF) (Report). International Institute for Democracy and Electoral Assistance; Open Society Forum. էջ 13. doi:10.31752/idea.2018.68. ISBN 978-91-7671-217-7. Վերցված է 22 June 2020-ին.
  60. ↑ Zappulla, Roberta (2017). Challenges for the National League for Democracy in Achieving Peace and Democracy in Myanmar (PDF). Metropolitan University of Prague – via Research gate. «The firm ideology of the NLD founds a new facet amid democratic liberalism and liberal conservatism.»
  61. ↑ Arco Timmermans; Edwin van Rooyen; Gerrit Voerman (26 November 2014). «Policy analysis and political party think tanks». In Frans van Nispen; Peter Scholten (eds.). Policy analysis in the Netherlands. Policy Press. էջ 189. ISBN 978-1-4473-1333-5.
  62. ↑ Liubomir K. Topaloff (2012). Political Parties and Euroscepticism. Springer. էջ 21. ISBN 978-1-137-00968-5.
  63. ↑ José M. Magone (2017). The Statecraft of Consensus Democracies in a Turbulent World: A Comparative Study of Austria, Belgium, Luxembourg, the Netherlands and Switzerland. Taylor & Francis. էջ 112. ISBN 978-1-315-40785-2.
  64. ↑ Vowles, Jack (1987). The New Zealand Journal of History. University of Auckland. էջ 225. «[T]he National Party is both conservative and liberal, its liberalism containing both elements of classical and new liberalism, the implications of the latter also overlapping with elements of conservatism. Within the National Party, it is the liberals rather than the conservatives who are most self-conscious and vocal, although the conservatives most frequently seem to prevail.»
  65. ↑ ,VMRO-DPMNE (Internal Macedonian Revolutionary Organization – Democratic Party for Macedonian National Unity) | https://vmro-dpmne.org.mk/
  66. ↑ «Valgomaten: Riksdekkende 2007». Aftenposten. 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 27 July 2011-ին. Վերցված է 29 April 2011-ին.
  67. ↑ André Krouwel (2012). Party Transformations in European Democracies. SUNY Press. էջ 348. ISBN 978-1-4384-4483-3.
  68. ↑ Nordsieck, Wolfram (2020). «Romania». Parties and Elections in Europe. Վերցված է 18 December 2020-ին.
  69. ↑ «2016 Russia legislative elections: State Duma». Parties and Elections in Europe. 2016. Վերցված է 30 December 2017-ին.
  70. ↑ «Program Narodne stranke». Narodna Stranka.
  71. ↑ Čamprag, Nebojša (2019-01-02). «Re-imagineering Belgrade and Skopje: urban megaprojects between politics and struggle». European Planning Studies (անգլերեն). 27 (1): 181–200. doi:10.1080/09654313.2018.1545011. ISSN 0965-4313. S2CID 158202545.
  72. ↑ Dérens, Jean-Arnault (2016-12-01). «Rewriting Balkan history». Le Monde (անգլերեն). Վերցված է 2022-09-28-ին.
  73. ↑ Slomp, 2011
  74. ↑ Martínez, Magdalena (2019-11-25). «Luis Lacalle Pou, el peso de un apellido». El País (իսպաներեն). ISSN 1134-6582. Վերցված է 2020-02-27-ին.
  75. ↑ Alfio Cerami (2006). Social Policy in Central and Eastern Europe: The Emergence of a New European Welfare Regime. LIT Verlag Münster. էջեր 29–. ISBN 978-3-8258-9699-7.
  76. ↑ Inmaculada Egido (2005). Transforming Education: The Spanish Experience. Nova Publishers. էջ 14. ISBN 978-1-59454-208-4.
  77. ↑ Fernando Reinares (2014). «The 2004 Madrid Train Bombings». In Bruce Hoffman; Fernando Reinares (eds.). The Evolution of the Global Terrorist Threat: From 9/11 to Osama bin Laden's Death. Columbia University Press. էջ 32. ISBN 978-0-231-53743-8.
  78. ↑ Derbyshire, J. Denis; Derbyshire, Ian (2016). Encyclopedia of World Political Systems. Routledge. էջեր 247, 249. ISBN 978-0-76568-025-9. Վերցված է 2023-04-13-ին.
  79. ↑ Peter Viggo Jakobsen (2006). Nordic Approaches to Peace Operations: A New Model in the Making?. Taylor & Francis. էջեր 184–. ISBN 978-0-415-38360-8.
  80. ↑ Hariz Halilovich (2013). Places of Pain: Forced Displacement, Popular Memory and Trans-local Identities in Bosnian War-torn Communities. Berghahn Books. էջ 208. ISBN 978-0-85745-777-6.
  81. ↑ «Liberala partier i Sveriges riksdag & deras ideologiska hållning».
  82. ↑ Martin L Lasater, ed. (2019). The Changing Of The Guard: President Clinton And The Security Of Taiwan. Routledge.
  83. ↑ Satrusayang, Cod (2021). «Thailand». Thai Enquirer. Արխիվացված օրիգինալից 4 November 2021-ին. Վերցված է 4 January 2022-ին.
  84. ↑ Ahmet Yıldız (25 March 2008). «Problematizing the Intellectual and Political Vestiges: From 'Welfare' to 'Justice and Development'». In Ümit Cizre (ed.). Secular and Islamic Politics in Turkey: The Making of the Justice and Development Party. Routledge. էջ 50. ISBN 978-1-134-15523-1.
  85. ↑ Tanil Bora (2013). «Notes on the White Turks Debate». In Riva Kastoryano (ed.). Turkey Between Nationalism and Globalization. Routledge. էջ 97. ISBN 978-0-415-52923-5.
  86. ↑ Borger, Julian (26 October 2020). «Republicans closely resemble autocratic parties in Hungary and Turkey – study». The Guardian.
  87. ↑ Nordsieck, Wolfram (2019). «Ukraine». Parties and Elections in Europe. Արխիվացված օրիգինալից 10 March 2014-ին. Վերցված է 22 July 2019-ին.
  88. ↑ Stephen Driver (2011). Understanding British Party Politics. Polity. էջ 14. ISBN 978-0-7456-4077-8.
  89. ↑ Kirby, Peadar (2003), Introduction to Latin America: Twenty-First Century Challenges, Sage, էջ 157
  90. ↑ «Liberální strana». liberalove.bluefile.cz (չեխերեն). Վերցված է 27 March 2017-ին.
  91. ↑ «Unie svobody – zoufalé hledání identity». www.witzany.cz. Վերցված է 27 March 2017-ին.
  92. ↑ «Politická strana Realisté po třech letech končí, rozhodli členové». Idnes. 22 July 2019. Վերցված է October 3, 2019-ին.
  93. ↑ David Broughton, ed. (1999). «France: Living with Instability». Changing Party Systems in Western Europe. Continuum International Publishing Group. էջ 66. ISBN 978-1-85567-328-1. Վերցված է 21 August 2012-ին. {{cite book}}: Text "laid Hanley" ignored (օգնություն)
  94. ↑ Alistair Cole (2003). «Stress, strain and stability in the French party system». In Jocelyn Evans (ed.). The French Party System. Manchester University Press. էջ 12. ISBN 978-0-7190-6120-2.
  95. ↑ Nordsieck, Wolfram (2012). «France». Parties and Elections in Europe. Արխիվացված է օրիգինալից 23 May 2015-ին.
  96. ↑ Pratapchandra Rasam, Vasanti (1997). Swatantra Party: a political biography. Dattsons. էջ 199.
  97. ↑ Congressional Record: Proceedings and Debates of the United States Congress. U.S. Government Printing Office. 1955. էջ 5443.
  98. ↑ Ruth Wodak; John E. Richardson (2013). Analysing Fascist Discourse: European Fascism in Talk and Text. Routledge. էջ 43. ISBN 978-0-415-89919-2.
  99. ↑ Donatella M. Viola (2015). «Italy». In Donatella M. Viola (ed.). Routledge Handbook of European Elections. Routledge. էջ 117. ISBN 978-1-317-50363-7.
  100. ↑ Ilaria Riccioni; Ramono Bongelli; Andrzej Zuczkwoski (2013). «The communication of certainty and uncertainty in Italian political media discourses». In Anita Fetzer (ed.). The Pragmatics of Political Discourse: Explorations across cultures. John Benjamins Publishing Company. էջ 131. ISBN 978-90-272-7239-3.
  101. ↑ Pallaver, Günther (2008). Jens Woelk; Francesco Palermo; Joseph Marko (eds.). South Tyrol's Consociational Democracy: Between Political Claim and Social Reality. Martinus Nijhoff Publishers. էջ 309. ISBN 978-90-04-16302-7. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  102. ↑ Peter Humphreys; Michael Steed (3 November 1988). «Identifying Liberal Parties». In Emil J. Kirchner (ed.). Liberal Parties in Western Europe. Cambridge University Press. էջեր 408–409. ISBN 978-0-521-32394-9.
  103. ↑ Murakami, Hiroshi [in ճապոներեն] (2009). «The changing party system in Japan 1993-2007: More competition and limited convergence» (PDF). Ritsumeikan Law Review. Ritsumeikan University. 26: 30. Վերցված է 29 April 2021-ին.
  104. ↑ William D. Hoover (2019). William D. Hoover (ed.). Historical Dictionary of Postwar Japan, Second Edition. Rowman & Littlefield. էջ 268. ISBN 9781538111567.
  105. ↑ Hideko Magara (2012). «Divergent fate of left parties in political economic regime transitions: Italy and Japan in the 1990s». In Masanobu Ido (ed.). Varieties of Capitalism, Types of Democracy and Globalization. Taylor & Francis. էջ 182. ISBN 978-1-136-34270-7.
  106. ↑ Caroline Miller (2011). Implementing Sustainability: The New Zealand Experience. Routledge. էջ 10. ISBN 978-1-136-85441-5.
  107. ↑ Aleks Szczerbiak (2006). «The Polish centre-right's (last?) best hope: The rise and fall of Solidarity Electoral Action». In Aleks Szczerbiak; Seán Hanley (eds.). Centre-right Parties in Post-communist East-Central Europe. Psychology Press. էջ 66. ISBN 978-0-415-34781-5.
  108. ↑ «What about the re-establishment of the four-party system, the future political circle?». 아이뉴스21 (կորեերեն). 3 February 2018. Վերցված է 2 May 2020-ին.
  109. ↑ «New conservative party sets sail ahead of April parliamentary elections». The Korean Herald. 11 June 2021. «After the impeachment of Park in 2016, he left the Saenuri Party and joined the minor conservative Bareun Party. He then moved to the liberal-conservative Bareunmirae Party after the Bareun Party and minor liberal People's Party were merged.»
  110. ↑ Elizabeth Özdalga (2013). «Reflections on the Relationship Between Imaginative Literature and Religious and National Identities». In Riva Kastoryano (ed.). Turkey Between Nationalism and Globalization. Routledge. էջ 54. ISBN 978-0-415-52923-5.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լիբերալ_պահպանողականություն&oldid=10104384» էջից