Մաքս Շելեր

Մաքս Շելեր; Max Scheler
Ծնվել է	օգոստոսի 22, 1874[…] Մյունխեն, Գերմանական ռայխ
Մահացել է	մայիսի 19, 1928[…] (53 տարեկան) Ֆրանկֆուրտ, Վիսբադեն, Հեսսե-Նասաու, Պրուսիայի ազատ պետություն
Գերեզման	Cologne Southern Cemetery
Քաղաքացիություն	Գերմանիա
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտություն	փիլիսոփա, մարդաբան, համալսարանի դասախոս, սոցիոլոգ և արժեքաբանություն
Հաստատություն(ներ)	Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան, Ենայի համալսարան և Կյոլնի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	ֆենոմենոլոգիա
Ալմա մատեր	Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան, Ենայի համալսարան և HU Berlin
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Hermann Rudolf Bäcker?
Ազդվել է	Էդմունդ Հուսերլ
Ամուսին(ներ)	Märit Scheler?
Երեխա(ներ)	Max Scheler?
Աշակերտներ	Կառլոս Աստրադա
	Ներշնչվել է
	Max Scheler Վիքիպահեստում

Մաքս Շելեր (գերմաներեն՝ Max Scheler, օգոստոսի 22, 1874(1874-08-22)^[1]^[2]^[3]^[…], Մյունխեն, Գերմանական ռայխ^[4] - մայիսի 19, 1928(1928-05-19)^[4]^[1]^[2]^[…], Ֆրանկֆուրտ, Վիսբադեն, Հեսսե-Նասաու, Պրուսիայի ազատ պետություն^[4]), գերմանացի իդեալիստ փիլիսոփա, ֆենոմենոլոգիայի ներկայացուցիչ, փիլիսոփայական մարդաբանության, արժեքաբանության հիմնադիրներից։ Քյոլնի համալսարանի պրոֆեսոր (1919-1928)։

Շելերի հայացքները ձևավորվել են Է․Հուսեռլի ուսմունքի և կյանքի փիլիսոփայության ազդեցությամբ։ Իր ֆենոմենոլոգիական մեթոդը հակադրել է ինչպես ռացիոնալիզմին՝ նրա վերացական նախադրյալներով հանդերձ, այնպես էլ փորձը զգայություններին հանգեցնող նեղ էմպիրիզմին։ Ըստ Շելերի, եվրոպական ոգու ճգնաժամի հիմքը սկզբնական անխառն աշխարհընկալումը մտածողության ստերեոտիպերով փոխարինվելու և մարդու կողմից արժեքի զգացողության կորստի մեջ է։ Շելերը փորձել է ստեղծել ամբողջական ուսմունք իրերի հետ անմիջական կապ հաստատող և արժեքների ինտուիցիային համահնչուն աշխարհ արարող մարդու մասին («Տիեզերքում մարդու տեղի մասին», 1928)։ Նրա փիլյան կենտրոնական խնդիրը գիտելիքի և գործունեության բոլոր բնագավառներում ձևապաշտության հաղթահարումն է։ Այսպես, կանտական ձևական ապրիորիին Շելերը հակադրել է նյութական ապրիորին, որը իմացաբանական առումով իրերի էության ըմբռնման հնարավորություն է ընձեռում, իսկ բարոյագիտական աոումով դրա շնորհիվ վերացական պարտքը Փոխարինվում է մարդուն իսկական հաղորդակցում ապահովող համակրանքի զգացմունքով («Համակրանքի էությունը և ձևերը», 1923)։ Նա «սրտի կարգը» վեր է դասել բանականության տրամաբանությունից և եզակի փորձ ձեռնարկել այդ «կարգին» մաթ. խստությանը մոտեցող ճշգրտություն տալ։ Շելերի երկերն աչքի են ընկնում սուր ճգնաժամային զգացողությամբ և մտածողության ոչ ավանդական ոճով։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Frings M. S. Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Babelio (ֆր.) — 2007.
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Шелер Макс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ CONOR.Sl

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաքս Շելեր» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 476)։

[_aa431cd621c10a1c-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Frings M. S. Encyclopædia Britannica

[_f98981acc52b4a77-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Babelio (ֆր.) — 2007.

[_6b3c82d124553ab1-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_1b412f6b6d6e34eb-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Шелер Макс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_4aab0bff3182b278-5] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_41caa96bb351cf1b-6] CONOR.Sl

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]