Jump to content

Ստամբուլի տեխնիկական համալսարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ստամբուլի տեխնիկական համալսարան
Տեսակտեխնիկական համալսարան և հասարակական համալսարան
Հիմնադրված է1773
ԱնդամակցությունՄիջերկրածովյան համալսարանների ասոցիացիա, Եվրոպայի ճարտարագիտական համալսարանների միություն, Եվրոպայի համալսարանների միություն[1] և Anatolian University Libraries Consortium Association?[2]
Երկիր Թուրքիա
ՏեղագրությունՍտամբուլ
Կայքitu.edu.tr(թուրքերեն)
 Istanbul Technical University Վիքիպահեստում

Ստամբուլի տեխնիկական համալսարան (թուրքերեն՝ İstanbul Teknik Üniversitesi), թուրքական բուհ, աշխարհի երրորդ ամենամեծ համալսարանն է՝ ըստ ինժեներական գիտությունների[3]։

Համալսարանում գործում է բակալավրի 39, իսկ մագիստրատուրայի 144 ծրագրեր, աշխատում է 13 քոլեջներ (ֆակուլտետներ), 346 լաբորատորիաներ և 12 հետազոտական կենտրոններ[4]։

Համալսարանը հիմնադրվել է 1773 թվականին, երբ Օսմանյան կայսրությունը կառավարում էր Մուստաֆա III սուլթանը։ Այն ժամանակ կոչվում էր ռազմածովային տեխնիկայի Թագավորական դպրոց (Muhendishane-i Bahr-i Humayun), որը պատրաստում էր ինժեներների և նավաշինարարների։ 1975 թվականին վերափոխվել է ռազմական տեխնիկայի թագավորական դպրոց անվան (Muhendishane-i Berr-i Humayun) և ամբողջ բանակի համար պատրաստում էր տեխնիկական անձնակազմ։

1847 թվականին սկսել են պատրաստել ճարտարապետության ոլորտի մասնագետներ։ 1883 թվականին բուհը կոչվել է քաղաքացիական շինարարության Դպրոց, իսկ հետագայում՝ Ինժեներական ակադեմիա, որի գլխավոր նպատակը այնպիսի մասնագետների պատրաստումն էր, ովքեր կկարողանան պլանավորել և իրականացնել ազգային ինֆրոկառուցվածքային նախագծեր։

1928 թվականին՝ կայսրության անկումից և հանրապետության հիմնումից հետո Ինժեներական ակադեմիան ստացել է համալսարանի կարգավիճակ։ Իսկ 1944 թվականին կոչվել է Ստամբուլի տեխնիկական համալսարան։

Տաշկշլի գլխավոր կամպուսը
Սուլեյման Դեմիրել մշակութային կենտրոնը
ՍՏՀ–ի թիմն արևային ավտոմեքենաների մրցարշավում
Համալսարանական ստադիոն
  • Շինարարական ճարտարագիտություն
  • Ճարտարապետություն
  • Մեքենաշինություն
  • Էլեկտրոտեխնիկա և էլեկտրոնիկա
  • Լեռնային գործ
  • Քիմիա և մետաղագործություն
  • Մենեջմենթ
  • Նավաշինարարություն և օվկիանոսատեխնիկա
  • Հանրագիտական
  • Օդաչվություն և տիեզերագնացություն
  • Թուրքական դասական երաժշտության պետական կոնսերվատորիա
  • Ծովային գործ
  • Տեքստիլ տեխնոլոգիաներ և դիզայն
  • Համակարգչային գիտություններ և ինֆորմատիկա
  • Բակալավրի երկաստիճան ծրագրեր
  • Հյուսիսային Կիպրոսի ՍՏՀ–ի մասնաճյուղ

Ինստիտուտներ և հետազոտական կենտրոններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Էներգետիկայի ինստիտուտ
  • Գիտատեխնոլոգիական ինստիտուտ
  • Սոցիալական գիտությունների ինստիտուտ
  • Ինֆորմատիկայի ինստիտուտ
  • Երկրի մասին Եվրասիական գիտությունների ինստիտուտ
  • Մոլեկուլային կենսաբանության, բիոտեխնոլոգիական և գենետիկական հետազոտությունների կենտրոն[5]
  • ARI[6] տեխնոպոլիս
  • Արբանյակային կապի և դիստանցիոն զոնդումի կենտրոն[7]
  • Բարձր արտադրողականության հաշվարկման ազգային կենտրոն[8]
  • Ռոտորային տեխնիկայի որակավորման բարձրացման կենտրոն[9]
  • Մեխատրոնիկայի կրթական և հետազոտական կենտրոն[10]
  • Տարերային աղետների դեմ պայքարի որակավորման բարձրացման կենտրոն[11]
  • Պրոֆեսոր Ադնան Տեկինի նյութագիտության և տեխնոլոգիական արտադրության կիրառական հետազոտության կենտրոն[12]
  • Բնակարանային շինարարության հետազոտական և կրթական կենտրոն
  • Գիտության, տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի հետազոտական կանացի կենտրոն
    Քոլեջներից բացի գործում են նաև հետևյալ դեպարտամենտները․
  • Արտասահմանյան լեզուների դպրոց
  • Նրբագեղ արվեստների դպրոց
  • Սպորտային կրթության դպրոց
  • Թուրքական դասական երաժշտության պետական կոնսերվատորիա
  • Երաժշտական գիտությունների հետազոտական ինստիտուտ
  • Մասլակ՝ ռեկտորատ, որտեղ գտնվում են քոլեջների մեծ մասը, կենտրոնական գրադարան, մարզադաշտ, լողավազան, հանրակացարան։ Գտնվում է Ստամբուլի արվարձանում և ունի 2,64 կմ² մակերես։ Էներգետիկայի ինստիտուտն ունի Triga Mark-2 միջուկային ռեակտոր։
  • Տուզլա՝ ծովային գործի քոլեջ, գտնվում է Ստամբուլի համանուն շրջանում՝ նավաշինարանի կողքին։
  • Տաշկշլա՝ Ստամբուլի ամենահայտնի պատմական կառույցներից մեկը, օսմանական ժամանակաշրջանում ծառայում էր որպես ռազմական բարաքներ։
  • Գյումուշսույու՝ Թաքսիմ հրապարակից ոչ հեռու մեքենաշինության քոլեջ։
  • Մաչկա՝ Թաքսիմ հրապարակից ոչ հեռու կառավարման քոլեջ։

Հայտնի շրջանավարտներ և ուսուցիչներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համալսարանում դասավանդողների թվում են Կարլ Տերցագը (գրունտների մեխանիկայի հիմնադիր), Ջահիթ Արֆը (մաթեմատիկոս), Ռուդոլֆ Բելինգը (գերմանացի քանդակագործ), Այկութ Բարկան (երկրաշարժագետ), Մուստաֆա Ինանը (ինժեներ) և ուրիշներ։

Ստամբուլի տեխնիկական համալսարանի տարբեր տարիների շրջանավարտներից են Թուրքիայի ութերորդ և իններորդ նախագահներ Թուրգութ Օզալը և Սուլեյման Դեմիրելը, վարչապետ Նեջմեթին Էրբականը, Turkish Airlines–ի տնօրեն Թեմել Կոտիլը և ուրիշներ։

Գյուլսյուն Սահլամերը 1996–2004 թվականներին համալսարանի ռեկտորն էր՝ դառնալով Թուրքիայի առաջին կին ռեկտորը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. https://eua.eu/about/member-directory.html
  2. https://web.archive.org/web/20230815060630/https://uye.ankos.org.tr/uyeler/
  3. The Black Sea Encyclopedia, стр. 378.
  4. Справка об университете на сайте Topuniversities.com.
  5. Dr. Orhan Öcalgiray Moleküler Biyoloji-Biyoteknoloji Ve Genetik Araştirma Merkezi Ana Sayfa
  6. Ana Sayfa - İTÜ ARI Teknokent
  7. «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 18-ին.
  8. «UHeM». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  9. «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 18-ին.
  10. ITU Mechatronics Education and Research Center
  11. İtü Afet Yönetim Merkezi Main Page
  12. I.T.U. Prof. Dr. Adnan Tekin Material Sciences And Production Technologies Applied Research Center
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստամբուլի տեխնիկական համալսարան» հոդվածին։