შინაარსზე გადასვლა

ქალები ბანგლადეშში

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

ქალები ბანგლადეშში — ბანგლადეშში მცხოვრები ქალები, რომლებმაც მნიშვნელოვან პროგრესს მიაღწიეს ქვეყნის დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ 1971 წელს.

პრემიერ-მინისტრი შეიხ ჰასინა, რომელმაც მნიშვნელოვანი ძალისხმევა გაიღო ქალთა გაძლიერებისა და გენდერული თანასწორობის სფეროებში, ხშირად განიხილება როგორც მოდელი სხვა ქვეყნებისთვის.[1]

ბანგლადეშის მთავრობა ყველა კომიტეტის პოზიციების მინიმუმ 33%-ს იტოვებს ქალებისთვის.[2] ეროვნული პარლამენტის წევრ ქალთა საერთო რაოდენობა 70%-ია.[2]

იურიდიულ საკითხებში ბანგლადეში მიჰყვება შერეულ სისტემას: კოლონიალური წარსულიდან მემკვიდრეობით მიღებული საერთო სამართალი და ასევე ზოგიერთი ისლამური კანონი. 1988 წლიდან არჩეული პრემიერ-მინისტრები ქალები არიან, ხოლო მოქმედი პრემიერ-მინისტრი, პარლამენტის თავმჯდომარე და ოპოზიციის ლიდერი ასევე ქალები არიან (2020). მთავრობა მოწოდებულია, მისცეს ქალებს საზოგადოებაში სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი როლის შესრულების შესაძლებლობა.[3]

2023-2024 ფინანსურ წელს გენდერული ინიციატივებისთვის გამოყოფილი ბიუჯეტი შემდეგნაირად განაწილდა:[4]:

  • 58,4% — ქალების გაძლიერება და მათი სოციალური ღირსების ამაღლება.
  • 33,5% — ქალების საჯარო სერვისებზე ხელმისაწვდომობის გაზრდა.
  • 8.1% — ქალთა პროდუქტიულობისა და სამუშაო ძალის მონაწილეობის გასაუმჯობესებლად.

ქვეყანამ ფაქტობრივად გადალახა გენდერული კუმულაციური სხვაობის 73%, როგორც ეს აჩვენა 2020 წლის გლობალური გენდერული სხვაობის ინდექსით. 1996-დან 2017 წლამდე, ქვეყანაში ქალთა სამუშაო ძალის მონაწილეობის მაჩვენებელი გაიზარდა 15,8%-დან 36,3%-მდე, რაც აღემატება სამხრეთ აზიის საშუალო მაჩვენებელის 35%-ს.[5]

ისტორია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქალების სტატუსი ბანგლადეშში განსხვავდებოდა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფებისა და სოციალური კლასების მიხედვით.

ეპოქა დამოუკიდებლობის მოპოვებამდე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მე-20 საუკუნემდე ქალებს ამ რეგიონში, ისევე როგორც მთლიან ბენგალში, ჰქონდათ ავტონომიის განსხვავებული დონე იმისდა მიხედვით, თუ სად ცხოვრობდნენ. სოფლად მცხოვრებ ქალებს შეეძლოთ ჯგუფურად გადაადგილება და საზოგადოებაში გამოჩენა. საშუალო და მაღალი კლასის ქალები დიასახლისები იყვნენ და იშვიათად გამოდიოდნენ გარეთ. ნებისმიერი შემთხვევითი მოძრაობა გარეთ ხდებოდა დახურულ ვაგონებში უსაფრთხოების მიზნით. ამ რეგიონში მრავალცოლიანობა ხორციელდებოდა რელიგიის მიუხედავად. ქმრის (სატის) გარდაცვალების შემდეგ ცოლის დაწვის რიტუალი მე-19 საუკუნის ბოლომდე, ძირითადად, მაღალ ფენებში ტარდებოდა.

დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდგომი ეპოქა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჯანმრთელობის, კვების, განათლებისა და ეკონომიკის შესახებ ხელმისაწვდომმა მონაცემებმა აჩვენა, რომ 1980-იან წლებში ბანგლადეშში ქალების მდგომარეობა მნიშვნელოვნად დაბალი იყო, ვიდრე მამაკაცების. ქალების უმეტესობის ცხოვრება ფოკუსირებული დარჩა მათ ტრადიციულ როლებზე და მათ შეზღუდული წვდომა ჰქონდათ ბაზრებზე, პროდუქტიულ სერვისებზე, განათლებაზე, ჯანდაცვაზე და ადგილობრივ თვითმართველებაზე. შესაძლებლობების ნაკლებობამ ხელი შეუწყო შობადობის მაღალ მაჩვენებელს, რამაც შეამცირა ოჯახების კეთილდღეობა, ხელი შეუწყო არასრულფასოვან კვებას და ბავშვების გაუარესებულ ჯანმრთელობას, ამან კი შეარყია საგანმანათლებლო და სხვა ეროვნული განვითარების მიზნები. მძიმე მარგინალური სიღარიბე ყველაზე მეტად ქალებს აზარალებდა.

1980-იანი წლების ბოლოს ქალების დაახლოებით 82% ცხოვრობდა სოფლად, რომელთაგან:

  • 70% ცხოვრობდა მცირე სასოფლო-სამეურნეო, დამქირავებელ და უმწეო შინამეურნეობებში. ბევრი მათგანი მუშაობდა ნახევარ განაკვეთზე ან სეზონურად, ჩვეულებრივ, მოსავლის აღების შემდგომ სამუშაოებში და იღებდა ანაზღაურებას ნატურით ან მწირი ფულადი ხელფასებით.
  • 20% დამოკიდებული იყო სეზონურ სამუშაოებზე, მოსავლის აღებაზე, მათხოვრობასა და შემოსავლის სხვა არარეგულარულ წყაროებზე.
  • 10% ძირითადად პროფესიონალი, კომერციული ან მსხვილი მიწის მესაკუთრეების ოჯახში ცხოვრობდა და ჩვეულებრივ არ მუშაობდა სახლის გარეთ.

ქალთა წვლილი ეკონომიკაში მნიშვნელოვანი, მაგრამ არაღიარებული იყო. სოფლად მცხოვრები ქალებს ევალებოდათ სამზარეულოში მუშაობა, პირუტყვის, ფრინველის და პატარა ბაღების შენახვა. ქალაქებში მცხოვრები ქალები კი ევალებოდათ საშინაო და ტრადიციული სამუშაოების შესრულება. 1980-იან წლებში ისინი მუშაობდნენ წარმოებაში, განსაკუთრებით ტანსაცმლის ინდუსტრიაში, ხოლო განათლებული ქალბატონები მუშაობდნენ მთავრობაში, ჯანდაცვაში და მასწავლებლად, მაგრამ მათი რიცხვი ძალიან მცირე იყო.

ქალთა სამუშაო ძალის მონაწილეობის მაჩვენებელი გაორმაგდა 1974-1984 წლებში, როდესაც მან მიაღწია თითქმის 8%-ს. 1980-იან წლებში ქალთა ხელფასი დაბალი იყო და ჩვეულებრივ მერყეობდა მამაკაცის ხელფასის 20-დან 30%-მდე.

2019 წელს ბანგლადეშის უმაღლესმა სასამართლომ დაადგინა, რომ ქორწინების რეგისტრაციის ფორმები, რომლებიც აღწერს გაუთხოვარ ქალებს, უნდა შეიცვალოს სიტყვა „ქალწული“ სიტყვით „გაუთხოვარი ქალი“.[6]

ბანგლადეშის ოფიციალური რელიგია არის ისლამი და მოსახლეობის 90% ისლამის მიმდევარია.[7][8]

განათლება და ეკონომიკური განვითარება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

განათლება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2012 წლის შეფასებით 15 წელზე უფროსი ასაკის მოსახლეობისთვის ბანგლადეშში ქალების წიგნიერების მაჩვენებელი (55.1%) უფრო დაბალია, ვიდრე მამაკაცების (62.5%)[9]

1990-იან წლებში გაიზარდა გოგონების ჩარიცხვა დაწყებით სკოლაში. მიუხედავად იმისა, რომ ამჟამად არსებობს გენდერული თანასწორობა დაწყებით და დაბალ საშუალო სკოლებში ჩარიცხვისას, უფროსი გოგონების სწავლის მსურველთა პროცენტი იკლებს საშუალო სკოლაში.[10]

სამუშაო ძალა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქალთა შრომა ხშირად არ არის დაფასებული.[11] ბანგლადეშის მთავრობამ გამოყო მნიშვნელოვანი წლიური ბიუჯეტი, დაახლოებით 100 მილიონი აშშ დოლარი, რათა ხელი შეუწყოს ქალთა წინსვლას სხვადასხვა სფეროში. დიდი ყურადღება ეთმობა მზა ტანსაცმლის სექტორს (4 მილიონი ქალი), რომელიც გადამწყვეტ როლს თამაშობს ქვეყნის ეკონომიკაში. ბანგლადეშის ბანკი გირაოს გარეშე სესხებს სთავაზობს ქალ მეწარმეებს, რათა დაადასტურონ მთავრობის ერთგულება და მხარდაჭერა გენდერული თანასწორობისა და ქალთა გაძლიერების ხელშეწყობისთვის. 1986 წელს ქვეყანაში დაარსდა ბანგლადეშის ქალთა დიასახლისების ასოციაცია.[12] 2003 წელს ასოციაცია გახდა პირველი არასამთავრობო ორგანიზაცია ქვეყანაში, რომელიც წარმოადგენს არაფორმალური სექტორის მუშაკებს, რომელმაც მიიღო პროფკავშირის სტატუსი ბანგლადეშის მთავრობისგან.[13][14]

მიწისა და საკუთრების უფლება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქალთა უფლებები მემკვიდრეობაზე შეზღუდულია: დისკრიმინაციული კანონები და პატრიარქალური სოციალური ნორმები ბევრ ქალს ურთულებს მიწის ნაკვეთზე წვდომას.[15] ქალების უმეტესობა მემკვიდრეობას შარიათის კანონის ადგილობრივი ინტერპრეტაციების მიხედვით იღებს.[15]

საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მონაწილეობა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბანგლადეშს 30 წლის განმავლობაში მუდმივად ჰყავდა ქალი პრემიერ-მინისტრი, რაც მსოფლიოში დემოკრატიულად არჩეული მთავრობის მეთაურის ყველაზე გრძელი უწყვეტი ვადა იყო. ბანგლადეშის ეროვნული ასამბლეის წევრების 21% ქალია, რაც ყველაზე მაღალი პროცენტია სამხრეთ აზიაში.[16][17].

1949 წელს ბანგლადეშის ქალთა ასოციაცია დაარსდა დაკაში, როგორც ადამიანის უფლებათა ორგანიზაცია, რომელიც ეძღვნება ქალთა უფლებებს და ეძებს თანაბარი მონაწილეობის უფლებებს ქალებისა და მამაკაცებისთვის ქვეყნის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.[18][19][20][21]

დანაშაულები ქალების წინააღმდეგ

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბავშვთა ქორწინება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბანგლადეშს ბავშვთა ქორწინების ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი აქვს მსოფლიოში,[22] რასაც ხელს უწყობს მზითობის პრაქტიკა, თუმცა უკანონოა.[23] გოგონების 29% ქორწინდება 15 წლამდე, ხოლო 65% 18 წლამდე.[24] მთავრობა მიზნად ისახავს ბავშვთა ქორწინების დასრულებას 2041 წლისთვის, თუმცა 2015 წელს პრემიერ-მინისტრმა გოგონების ქორწინების ასაკი 18-დან 16 წლამდე შეამცირა,[24] კანონში გაჩნდა ჩანაწერი, რომლის მიხედვითაც 16 წლის ასაკში ქორწინება დასაშვებია მშობლის თანხმობით.[25]

ოჯახური ძალადობა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

2010 წელს ბანგლადეშმა მიიღო ოჯახური ძალადობის აქტი.[26] 2011 წლის DHS-ის გამოკითხვაში ქალების 32,5%-მა თქვა, რომ ქმარს უფლება აქვს გარკვეული მიზეზების გამო დაარტყას ან სცემოს ცოლს (ყველაზე გავრცელებული მიზეზი ის იყო, რომ ცოლი „კამათობს“ — 22,4%).[27] ქალების მიმართ ძალადობა მამაკაცების მიერ საგრძნობლად შემცირდა ბოლო წლებში და მნიშვნელოვნად დაბალ დონეზეა სამხრეთ აზიის ქვეყნებთან შედარებით, როგორიცაა შრი-ლანკა, ნეპალი და ინდოეთი.[28]

მზითვი

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მზითვის გამო ძალადობა ბანგლადეშში პრობლემაა. ბანგლადეშში მზითვის შესახებ კანონები მიღებული იქნა სხვადასხვა დროს, კერძოდ:

  • მზითვის აკრძალვის აქტი 1980 წელი.
  • მზითვის აკრძალვის (შესწორების) განკარგულება, 1982 წელი.
  • მზითვის აკრძალვის (შესწორების) განკარგულება, 1986 წელი.

თუმცა, საკანონმდებლო ზომები მზითვთან დაკავშირებით სუსტი რჩება.[29]

სექსუალური შევიწროება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

„ევას დაცინვა“ — ევფემიზმი, რომელიც გამოიყენება სამხრეთ აზიაში მამაკაცების მიერ ქალების საჯარო სექსუალურ შევიწროებით (ხშირად ცნობილია, როგორც „ქუჩის შევიწროება“) (სტვენა, უხამსი ჟესტები, გატაცების მუქარა, თვალთვალი, შეხება და ა.შ.).[30][31] სახელი ევა სავარაუდოდ მიუთითებს პირველ ბიბლიურ ქალზე.[32]2010 წლის მონაცემებით, ბანგლადეშის იურისტ ქალთა ეროვნული ასოციაციის მონაცემებით, 10-18 წლის ბანგლადეშელი გოგონების თითქმის 90% განიცდიდა ასეთ შევიწროებას.[30][33]

სხვა პრობლემები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

გადაადგილების თავისუფლება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბანგლადეშელ ქალებსა და გოგონებს არ აქვთ გადაადგილების ისეთივე თავისუფლება, როგორც მამაკაცებს.[34]

ჯანმრთელობა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დედების სიკვდილიანობის მაჩვენებელი ბანგლადეშში შეადგენს 240 გარდაცვალებას 100000 ცოცხალ დაბადებულზე (2010 წლის მონაცემებით).[35] სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები შედარებით მაღალია,[36] თუმცა აივ/შიდსის მაჩვენებელი დაბალია.[37] 2014 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბანგლადეშელი ქალების ცოდნა სხვადასხვა დაავადების შესახებ ძალიან დაბალია.[38] ბანგლადეშმა გააფართოვა ბებიაქალთა სასწავლო პროგრამები რეპროდუქციული ჯანმრთელობისა და ზოგადად ჯანმრთელობის შედეგების გასაუმჯობესებლად.[39]

გალერეა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • ქალები შეიკრიბნენ ბენგალური ენის მოძრაობის პირველი წლისთავის აღსანიშნავად დაკას უნივერსიტეტში 1953 წელს
    ქალები შეიკრიბნენ ბენგალური ენის მოძრაობის პირველი წლისთავის აღსანიშნავად დაკას უნივერსიტეტში 1953 წელს
  • ქალები ბანგლადეშის სამკერვალო ინდუსტრიაში, რომლებმაც ყველაზე დიდი წვლილი შეიტანეს ქვეყნის ეკონომიკურ ზრდაში
    ქალები ბანგლადეშის სამკერვალო ინდუსტრიაში, რომლებმაც ყველაზე დიდი წვლილი შეიტანეს ქვეყნის ეკონომიკურ ზრდაში
  • ქალთა საერთაშორისო დღე, დაკა
    ქალთა საერთაშორისო დღე, დაკა
  • ბანგლადეშელი გოგონა იუნკერები ფენის ქალთა კადეტთა კოლეჯში
    ბანგლადეშელი გოგონა იუნკერები ფენის ქალთა კადეტთა კოლეჯში
  • ქალები ბანგლადეშიდან, მექადან, საუდის არაბეთიდან
    ქალები ბანგლადეშიდან, მექადან, საუდის არაბეთიდან
  • ბანგლადეშელი ქალები მთიანი რაიონიდან
    ბანგლადეშელი ქალები მთიანი რაიონიდან

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ The Empowerment of Women in Bangladesh: Not Just Rhetoric. ციტირების თარიღი: 2023-09-09
  2. ↑ 2.0 2.1 „Prime Minister Sheikh Hasina's Commitment Gender Equality and Women Empowerment“ (PDF). Ministry of Women and Children Affairs. May 2016. დაარქივებულია (PDF) ორიგინალიდან — 2023-07-22. ციტირების თარიღი: 2023-07-22.
  3. ↑ The Empowerment of Women in Bangladesh: Not Just Rhetoric (2020-08-12). ციტირების თარიღი: 2023-07-19
  4. ↑ „Budget FY24: Gender allocation to focus on empowerment“. Dhaka Tribune (ინგლისური). 2023-06-01. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-07-14. ციტირების თარიღი: 2023-07-14.
  5. ↑ What milestones have Bangladesh crossed in 50 years (2021-03-26). ციტირების თარიღი: 2023-08-17
  6. ↑ „Bangladesh: Court removes 'virgin' word from marriage form“. BBC News. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-09-08. ციტირების თარიღი: 2019-09-07.
  7. ↑ Official Census Results 2011 page xiii. Bangladesh Government. ციტირების თარიღი: 2015-04-17
  8. ↑ „Bangladesh court upholds Islam as religion of the state“. Al Jazeera. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-12-02. ციტირების თარიღი: 2017-06-08.
  9. ↑ The World Factbook. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-11-24. ციტირების თარიღი: 2016-08-02
  10. ↑ UNICEF Bangladesh – Girls' Education – Girls' Education Strategy for Bangladesh. ციტირების თარიღი: 2016-08-02
  11. ↑ Science. Department of Gender Studies. ციტირების თარიღი: 2015-04-19
  12. ↑ „Home-based workers seek nat'l wage policy“. Vol. 5 Num 871. The Daily Star (Bangladesh). 2006-11-09. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-11-08. ციტირების თარიღი: 2016-11-03.
  13. ↑ (2005) {{{title}}}, გვ. 153. ISBN 92-2-115352-5. 
  14. ↑ „Working at home pays more than house work“. Vol.4 Num 49. The Daily Star (Bangladesh). 2003-07-15. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-11-08. ციტირების თარიღი: 2016-11-03.
  15. ↑ 15.0 15.1 Land and Property Rights of Rural Women in Bangladesh. ციტირების თარიღი: 2019-11-28
  16. ↑ Proportion of seats held by women in national parliaments (%) - Bangladesh. ციტირების თარიღი: 2021-10-29
  17. ↑ Bangladesh - Parliament. ციტირების თარიღი: 2021-10-29
  18. ↑ Bangladesh Mahila Samiti - Banglapedia. ციტირების თარიღი: 2024-03-07
  19. ↑ Nibedita Das Purkayastha (2012). „Bangladesh Mahila Samiti“, რედ. Sirajul Islam and Ahmed A. Jamal: Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh, Second, Asiatic Society of Bangladesh. 
  20. ↑ Asian Affairs, Study Group., 1994. — გვ. 366.
  21. ↑ [1], University Press Limited, 2005. — გვ. 264, ISBN 978-984-32-2735-5.
  22. ↑ Child Marriage is a Death Sentence for Many Young Girls. ციტირების თარიღი: 2019-11-28
  23. ↑ Источник, http://www.unicef.org/bangladesh/children_4866.htm. წაკითხვის თარიღი: 2023-12-27
  24. ↑ 24.0 24.1 Источник, https://www.hrw.org/news/2015/06/09/bangladesh-girls-damaged-child-marriage. წაკითხვის თარიღი: 2023-12-27
  25. ↑ Источник, http://en.prothom-alo.com/bangladesh/news/60481/Age-of-marriage-18-but-16-with-parental-consent. წაკითხვის თარიღი: 2023-12-27 დაარქივებული 2015-08-25 საიტზე Wayback Machine.
  26. ↑ English Version of the Domestic Violence (Prevention and Protection) Act, 2010. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-11-05. ციტირების თარიღი: 2024-11-16.
  27. ↑ Demographic and Health Survey 2011. ციტირების თარიღი: 2019-11-28
  28. ↑ „57% of boys, 53% of girls think wife beating is justified“. The Times of India. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-11-23. ციტირების თარიღი: 2016-08-02.
  29. ↑ „Dowry violence continues unabated“. IRIN News. 2009-09-11. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-08-08. ციტირების თარიღი: 2015-04-19.
  30. ↑ 30.0 30.1 Nahar, Papreen; van Reeuwijk, Miranda; Reis, Ria (January 2013). „Contextualising sexual harassment of adolescent girls in Bangladesh“. Reproductive Health Matters. 21 (41): 78–79. doi:10.1016/S0968-8080(13)41696-8. PMID 23684190.
  31. ↑ Talboys, Sharon L.; Kaur, Manmeet; VanDerslice, James; Gren, Lisa H.; Bhattacharya, Haimanti; Alder, Stephen C. (January–March 2017). „What Is Eve Teasing? A Mixed Methods Study of Sexual Harassment of Young Women in the Rural Indian Context“. SAGE Open. 7 (1): 1. doi:10.1177/2158244017697168.
  32. ↑ Barrett, Grant (2006). „Eve Teasing“. The Official Dictionary of Unofficial English. McGraw-Hill. p. 109. ISBN 0-07-145804-2.
  33. ↑ „When sexual harassment leads to suicide“. IRIN News. 2010-12-13. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-04-07. ციტირების თარიღი: 2016-08-02.
  34. ↑ „Patriarchy: The deep rooted cultural beliefs that normalise rape“. Dhaka Tribune. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-03-17. ციტირების თარიღი: 2018-09-25.
  35. ↑ The World Factbook. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-04-18. ციტირების თარიღი: 2016-08-02
  36. ↑ Gibney, L; Macaluso, M; Kirk, K; Hassan, MS; Schwebke, J; Vermund, SH; Choudhury, P (2001). „Prevalence of infectious diseases in Bangladeshi women living adjacent to a truck stand: HIV/STD/hepatitis/genital tract infections“. Sex Transm Infect. 77 (5): 344–50. doi:10.1136/sti.77.5.344. PMC 1744386. PMID 11588280.
  37. ↑ The World Factbook. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-12-21. ციტირების თარიღი: 2016-08-02
  38. ↑ Hossain, Mosharaf; Mani, Kulanthayan KC; Sidik, Sherina Mohd; Shahar, Hayati Kadir; Islam, Rafiqul (December 2014). „Knowledge and awareness about STDs among women in Bangladesh“. BMC Public Health (ინგლისური). 14 (1): 775. doi:10.1186/1471-2458-14-775. ISSN 1471-2458. PMC 4246425. PMID 25081860.
  39. ↑ WHO – Bangladesh expands training of midwives to improve maternal and neonatal health.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ქალები_ბანგლადეშში&oldid=4722271“-დან