Мазмұнға өту

Гаддандар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Гаддандар
gaddan
Бүкіл халықтың саны

25 000

Ең көп таралған аймақтар

 Филиппин

Тілдері

гаддан тілі

Діні

дәстүрлі культтер

ГаддандарФилиппинде тұратын халық, Лусон аралындағы Исабела және Нуюва Виская провинциясында орналасқан. Саны 25 мыңға жуық адам.[1]

Гаддан қалпақшасы, Гонолулу өнер мұражайы

Олар аустронезия отбасының батыс аустронезия тобының гаддан тілінде (гадданг) сөйлейді.[2]

Гаддандардың екі тобы бар: бұрын бір этникалық қауымдастықтың өкілі болған пұтқа табынушы гаддандар және христиан гаддандары (йогад). Гаддандар мәдени тұрғыдан ерекше, дәстүрлі анитос культтерін ұстанушылар, олар көптеген анито рухтарын санайды.[3]

Дәстүрлі кәсіптері суармалы егістік (Йогад арасында) және қолмен атқарылатын егіншілік (егіншілік оңтүстікке қарағанда солтүстік Гаддандар арасында маңыздырақ), аң аулау, балық аулау, терімшілік, бамбук пен ротан және олардан жасалған өнімдер саудасы. Негізгі дақылдар құрғақ күріш пен темекі салыстырмалы түрде жақында өсіріледі. Сонымен қатар банан, қант қамысы, көкөніс – бұршақ, қызанақ, асқабақ, баклажан өсіреді. Қолөнері – тоқу, ағаш және металл өңдеу, тоқымашылық, қыш бұйымдар жасау.[4]

Өмір салты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дәстүрлі баспаналары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Елді мекендері шағын, шашыраңқы, елді мекеннің орны әр 4-5 жыл сайын өзгеріп отырады, бұл шаруашылық қызметінің ерекшеліктерімен байланысты. Үйлері бамбуктан жасалып, қадаларға орнатылған (жерден биіктігі 3-20 фут). Бір бөлмелі, тікбұрышты, төбесі шөп немесе сабанмен жабылған. Іс жүзінде жиһаз жоқ, төсеніштерде ұйықтайды, киім-кешек, үй ыдыстары, азық-түлік ағаш сандықтарда, себеттерде, құмыраларда сақталады.

Дәстүрлі киімдері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ерлердің дәстүрлі киімі — жамбастарына бекітілген кесінді мата, әйелдерде әдетте ақ жолақтары бар белдемше, мойынға арналған әшекейлер, білезіктер, сырғалар молынан тағылады. Негізгі тағам – күріш, көкөніс, жеміс-жидек, ет сирек тұтынылады, негізінен мереке күндері.[5]

Дәстүрлі тағамдары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тұтынылатын негізгі тағам — көкөністер мен жемістер. Ет өте сирек, мереке күндері тұтынылады.[6]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Гаддандар. Тексерілді, 26 шілде 2024.
  2. Гаддандар. Тексерілді, 26 шілде 2024.
  3. Гаддандар. Тексерілді, 26 шілде 2024.
  4. Гаддандар. Тексерілді, 26 шілде 2024.
  5. Әлем халықтарының энциклопедиясы. Гаддандар. Тексерілді, 26 шілде 2024.
  6. Гаддандар. Тексерілді, 26 шілде 2024.