Тәуелсіздік күні
Тәуелсіздік күні — басқа елдерден бөлінген немесе оккупациясы тоқтатылған, әлемнің көптеген елдерінде мемлекеттің құрылған күніне орай атап өтетін, ең көп таралған ұлттық мерекелердің бірі.
Қазақстан Республикасында «Тәуелсіздік күнін» жиі ресми негізгі мемлекеттік мереке ретінде аталатын — 16 желтоқсанда, 1992 жылдан бері тойлайды.
Мерекені тойлайтын елдер (Хронологиялық тәртіппен)
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| Ел | Мерекенің аты | Мерекелеудің басы болған дата немесе іс-шара жылы |
|---|---|---|
| Сан-Марино Республикасы | Республика күні | 3 қыркүйек 301 |
| Мажарстан |
|
1000 15 наурыз 1848 1956 1989 |
| Андорра Княздығы | Богородица Меритчельская күні | 1278 |
| Швейцария Конфедерациясы | Конфедерацияның құрылған күні | 1291 |
| Испания Корольдігі | Испан халқының күні | 1492 |
| Швеция Корольдігі | Шведция ұлттық күні | 6 маусым 1523 |
| Португал Республикасы | Португалия, Камоенса және португал қоғамдастықтарының күні | 1580 |
| Америка Құрама Штаттары (АҚШ) | Тәуелсіздік күні | 4 шілде 1776 |
| Эквадор Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1809 |
| Мексика Құрама Штаттары | Тәуелсіздік үшін күрес басталуы | 1810 |
| Колумбия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1810 |
| Чили Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1810 |
| Парагвай Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1811 |
| Венесуэла Боливар Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1811 |
| Аргентина Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1816 |
| Перу Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1821 |
| Грек Республикасы | Тәуелсіздік күні | 25 наурыз 1821 |
| Гватемала Республикасы | Тәуелсіздік күні | 15 қыркүйек 1821 |
| Гондурас Республикасы | Тәуелсіздік күні | 15 қыркүйек 1821 |
| Коста-Рика Республикасы | Тәуелсіздік күні | 15 қыркүйек 1821 |
| Никарагуа Республикасы | Тәуелсіздік күні | 15 қыркүйек 1821 |
| Бразилия Федеративтік Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1822 |
| Уругвай Республикасы | Тәуелсіздік күні | 25 тамыз 1825 |
| Боливия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1825 |
| Бельгия Корольдігі | Королдің ант беру күні Королдік әулет күні |
1831 1866 |
| Жаңа Зеландия | Вайтанга күні | 1840 |
| Доминикан Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 27 ақпан 1844 |
| Либерия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1847 |
| Болгария Республикасы | Осман бұғауына босау күні Тәуелсіздік күні |
3 наурыз 1878 22 қыркүйек 1908 |
| Филиппиндер Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1898 |
| Панама Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1903 |
| Моңғолия | Тәуелсіздік күні | 1911 |
| Албания Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1912 |
| Ирландия Республикасы | Пасха көтерілісі күні | 24 сәуір 1916 |
| Финлянд Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1917 |
| Румыния | Ұлттық күн | 1918 |
| Чех Республикасы | Тәуелсіз Чехословакия негізі қаланған күн | 1918 |
| Литва Республикасы | Литва мемлекетін қалпына келтіру күні Тәуелсіздікті қалпына келтіру күні |
16 ақпан 1918 11 наурыз 1990 |
| Эстон Республикасы | Тәуелсіздік күні | 24 ақпан 1918 |
| Грузия | Грузия Тәуелсіздік күні
Тәуелсіздікті қалпына келтіру күні |
26 мамыр 1918 |
| Әзірбайжан | Республика күні Ұлттық жаңғыру күні Ұлттық Тәуелсіздік күні |
28 мамыр 1918 17 қараша 1988 18 қазан 1991 |
| Польша Республикасы | Тәуелсіздік күні | 11 қараша 1918 |
| Латвия Республикасы | Латвия Республикасының жарияланған күні Тәуелсіздік декларациясының жарияланған күні |
18 қараша 1918 4 мамыр 1990 |
| Ауғанстан Өтпелі Ислам мемлекеті | Тәуелсіздік күні | 1919 |
| Түркия Республикасы | Республика жарияланған күні | 1923 |
| Тайланд Корольдігі | Патшаның туған күні | 1927 |
| Сауд Арабиясы Корольдігі | Патшалық туралы жариялау күні | 1932 |
| Ливан Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1943 |
| Словак Республикасы | Словак Ұлттық көтеріліс жылдығы | 1991 |
| Нидерланд | Азаттық күні | 5 мамыр 1945 |
| Корея Республикасы | Жапониядан Тәуелсіздік күні | 15 тамыз 1945 |
| Вьетнам Социалистік Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1945 |
| Индонезия Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1945 |
| Иордан Хашимит Корольдігі | Тәуелсіздік күні | 25 мамыр 1946 |
| Италия Республикасы | Республика Ұлттық мерекесі | 2 маусым 1946 |
| Пәкістан Ислам Республикасы | Тәуелсіздік күні | 14 тамыз 1947 |
| Индия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 15 тамыз 1947 |
| Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасы | Тәуелсіздік күні | 4 ақпан 1948 |
| Израиль мемлекеті | Тәуелсіздік күні | 14 мамыр 1948 |
| Корей Халық Демократиялық Республикасы | КХДР құрылған күн | 1948 |
| Мьянма одағы | Тәуелсіздік күні | 1948 |
| Қытай Халық Республикасы | Республика жарияланған күні | 1949 |
| Индия Республикасы | Республика күні | 1950 |
| Камбоджа Корольдігі | Тәуелсіздікті қалпына келтіру күні | 1953 |
| Алжир Халық-Демократиялық Республикасы | Алжир революциясының басталған күні | 1954 |
| Аустрия Республикасы | Ұлттық мереке | 1955 |
| Тунис Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1956 |
| Судан Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1956 |
| Гана Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1957 |
| Малайзия | Ұлттық күні | 1957 |
| Гвинея Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1958 |
| Орталық Африка Республикасы | Республика жарияланған күні | 1958 |
| Нигер Республикасы | Республика жарияланған күні | 1958 |
| Куба | Тәуелсіздік күні | 1959 |
| Сенегал Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Тоголез Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Габон Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Мавритания Ислам Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Бенин Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Кипр Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Нигерия Федеративтік Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Мадагаскар Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1960 |
| Кот-д’Ивуар Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Конго Демократиялық Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Чад Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Мали Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Сомали Демократиялық Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1960 |
| Сьерра-Леоне Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1961 |
| Самоа мемлекеті | Тәуелсіздік күні | 1962 |
| Бурунди Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1962 |
| Руанда Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1962 |
| Тринидад және Тобаго Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1962 |
| Ямайка | Тәуелсіздік күні | 1962 |
| Уганда Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1962 |
| Кения Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1963 |
| Малави Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1964 |
| Мальта Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1964 |
| Замбия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1964 |
| Гамбия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1965 |
| Мальдив Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1965 |
| Сингапур Республикасы | Ұлттық күні | 1965 |
| Палестина мемлекеті | Палестина революциясы күні | 1965 |
| Ботсвана Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1966 |
| Барбадос | Тәуелсіздік күні | 1966 |
| Лесото Корольдігі | Тәуелсіздік күні | 1966 |
| Науру Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1968 |
| Ирак Республикасы | Революция күні | 1968 |
| Маврикий Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1968 |
| Эсватини Корольдігі | Тәуелсіздік күні | 1968 |
| Экваторлық Гвинея Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1968 |
| Гайана Кооперативтік Республикасы | Республика күні | 1970 |
| Тонга Корольдігі | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1970 |
| Фиджи Егеменді Демократиялық Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1970 |
| Біріккен Араб Әмірліктері мемлекеті | БАӘ үкіметінің жарияланған күні | 1971 |
| Катар мемлекеті | Тәуелсіздік күні | 1971 |
| Народная Республика Бангладеш | Тәуелсіздік күні | 1971 |
| Багам аралдары | Тәуелсіздік күні | 10 шілде 1973 |
| Гвинея-Бисау Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1973 |
| Гренада | Тәуелсіздік күні | 1974 |
| Лаос Халықтық-Демократиялық Республикасы | Республика жарияланған күні | 1975 |
| Мозамбик Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1975 |
| Комор аралдары одағы | Тәуелсіздік күні | 1975 |
| Кабо-Верде Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1975 |
| Шығыс Тимор Демократиялық Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1975 |
| Суринам Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1975 |
| Ангола Республикасы | Тәуелсіздік күні | 11 қыркүйек1975 |
| Папуа-Жаңа Гвинея Тәуелсіз мемлекеті | Тәуелсіздік күні | 16 қыркүйек 1975 |
| Сан-Томе және Принсипи Демократиялық Республикасы | Тәуелсіздік күні | 12 шілде 1975 |
| Джибути Республикасы | Тәуелсіздік күні | 27 маусым 1977 |
| Доминика Қауымдастығы | Тәуелсіздік күні | 3 қараша 1978 |
| Иран Ислам Республикасы | Революция күні | 1979 |
| Сент-Винсент және Гренадиндер | Тәуелсіздік күні | 1979 |
| Кирибати Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1979 |
| Зимбабве Республикасы | Тәуелсіздік жарияланған күні | 1980 |
| Вануату Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1980 |
| Белиз | Тәуелсіздік күні | 1981 |
| Антигуа және Барбуда | Тәуелсіздік күні | 1981 |
| Палестина автономиясы | Палестина Мемлекетінің жарияланған күні | 1988 |
| Намибия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1990 |
| Германия | Неміс бірлігі күні | 3 қазан 1990 |
| Хорватия Республикасы | Мемлекеттіліктің күні | 25 маусым 1991 |
| Словения Республикасы | Мемлекеттіліктің күні | 25 маусым 1991 |
| Беларусь Республикасы | Тәуелсіздік күні (Республика күні) | 3 шілде 1944 (1997 жылға дейін — 27 шілде 1990) |
| Украина | Тәуелсіздік күні | 24 тамыз 1991 |
| Молдова Республикасы | Тәуелсіздік күні | 27 тамыз 1991 |
| Қырғызстан Республикасы | Мемлекеттік Тәуелсіздік күні | 31 тамыз 1991 |
| Өзбекстан Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1 қыркүйек 1991 |
| Тәжікстан Республикасы | Тәуелсіздік күні | 9 қыркүйек 1991 |
| Армения Республикасы | Тәуелсіздік күні | 21 қыркүйек 1991 |
| Түрікменстан | Тәуелсіздік күні | 27 қазан 1991 |
| Қазақстан Республикасы | Тәуелсіздік күні | 16 желтоқсан 1991 |
| Македония Республикасы | Тәуелсіздік күні | 8 қыркүйек 1992 |
| Ресей Федерация | Ресей күні | 12 маусым 1990 |
| Транснистрия | Республика күні | 2 қыркүйек 1990 |
| Абхазия Республикасы | Тәуелсіздік күні | 30 қыркүйек 1993 |
| Эритрея мемлекеті | Тәуелсіздік күні | 1993 |
| Словакия | Словакия құрылған күні | 1 қаңтар 1993 |
| Оңтүстік Африка Республикасы | Тәуелсіздік күні | 1994 |
| Оңтүстік Судан Республикасы | Тәуелсіздік күні (Суданнан) | 9 шілде 2011 |
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- «Коммерсантъ Власть» (№ 20 (174), 28 мамыр 2007) журналындағы «Дни независимости» мақаласы — қысқаша тарихи анықтамалық тізімі